گزارشي از جشنواره بين المللي شادي هاي كودكي
گذر از مرزها در دنياي سادگي
|
|
آرزو پاك
چند چهارپايه چوبي و يك ميز كوچك همه ابرازي ست كه نوجوانان با آن به خنده مي افتند و گاهي به فكر فرو مي روند. در يكي از اتاق هاي مركز آفرينش هاي فرهنگي هنري كانون، موكت پهن كرده و حدود 20 دانش آموز را روي زمين نشانده اند. راوي، نمايشنامه را به زبان فارسي و بعد فرانسوي مي خواند و چند مربي آن را اجرا مي كنند. نمايشنامه، ماجراي سلطاني ست كه براي نخستين بار با دستگاهي به نام تلفن آشنا شده. بچه ها همچنان كه مي خندند، عكس العمل هاي يكديگر را هم زير نظر دارند. اينكه خنده آنها با كناردستي شان بيشتر اوقات همزمان مي شود و اشتباهاتشان هنگام اجراي نمايشنامه اي كه شنيده اند تشابهات زيادي با هم دارد، براي آنان دستاورد بزرگي محسوب مي شود؛ و اينگونه است كه فرهنگ ها و زبان هاي ديگر براي كودكان و نوجوانان ملموس مي شوند.
جشنواره شادي هاي كودكي كه طي 4 روز (22 تا 25 آبان ماه) با حضور كودكان ايراني، فرانسوي و آلماني در محل مركز آفرينش هاي فرهنگي و هنري برگزار شد، قصد داشت كودكان را با زبان و فرهنگ يكديگر آشنا كند.
برنامه هاي اين جشنواره كه در قالب كارگاه هاي متنوع براي كودكان و نوجوانان 8 تا 14 ساله در نظر گرفته شده بود، به آنان امكان مي داد با حضور در كارگاه ها، ضمن آشنايي با تخيل پردازي، زبان، داستان نويسي، نقاشي و پژوهش يكديگر، خلاقيتشان را نيز با هم مبادله كنند.
از متن به تصوير ، سفر به سرزمين زبان ها ، نمايش خلاق ، از واژه تا نقاشي ، از واژه تا آوا و ... از جمله كارگاه هايي بود كه در اين جشنواره برگزار شد. در اين كارگاه ها، كودكان در قالب گروه هاي 15 نفري از مراكز مختلف بين المللي گرد هم مي آمدند و به مربيان كمك مي كردند تا شناخت بهتري از آنها و همسالانشان پيدا كنند.
محسن چيني فروشان - مديرعامل كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان- دليل برگزاري جشنواره شادي هاي كودكي را چنين توضيح مي دهد: تجربه جشنواره اروپايي ادبيات كودك نشان داد كه ما از نظر فرهنگي چقدر مي توانيم با ساير كشورها حرف بزنيم. وقتي آن جشنواره بخوبي برگزار شد، دو كشور آلمان و فرانسه متقاضي بودند كه فقط خودشان در جشنواره اي محدودتر شركت كنند كه اين پيشنهاد مورد استقبال قرارگرفت .
در يكي از كارگاه ها بچه ها دور يك ميز نشسته اند و مقواهاي سفيدشان را با قطرات جوهر به طور اتفاقي رنگ مي كنند. حالا بايد در رنگ ها و شكل هاي درهم، چيزهايي پيدا كنند و دوباره با قلم و رنگ آنها را از دل اين به هم ريختگي بيرون بكشند. يك پسربچه سياهپوست، دور عقابي را با رنگ سياه خط كشيده، پسر بچه ايراني آن را به دوستش نشان مي دهد و هر دو در مقايسه رنگ هاي تند مقواي خودشان با عقاب تيزچنگال پسر فرانسوي به فكر فرو مي روند.
بني اسدي، مربي يكي از اين كارگاه ها مي گويد: بچه هاي ما نسبت به بچه هاي ديگر كشورها در استفاده از وسايل، كمي كلاسيك تر عمل مي كنند؛ مثلا كاربرد مداد را تنها نقاشي كردن و نوشتن مي دانند يا اينكه فكر مي كنند درخت تنها در جنگل وجود دارد و همانجا درخت را مي كشند، در حالي كه كشيدن درخت روي پشت بام يك خانه مي تواند معنايي ديگر هم به همراه داشته باشد كه بايد از سوي مربيان شناخته شود .
دختركي، موجودي يك چشم، ولي شبيه انسان را به تصوير كشيده كه در زمينه اي پر از ابهام رنگ هاي آبي و قرمز در حال راه رفتن است. پيام و پختگي اجراي نقاشي اين نوجوان ايراني چشمگير است؛ چند صندلي آن طرف تر نوجواني نشسته كه براي رنگ گذاشتن روي مقوا منتظر اجازه مربي مانده است علي مفاخري- تصويرگر كودكان و مربي يكي از ديگر از اين كارگاه ها- معتقد است: بسياري از بچه هاي ما در كليشه اي ذهني، تصويري و رفتاري گرفتارند. آنها مرتبا اجازه مي خواهند و از پاك كن بسيار زياد استفاده مي كنند. استفاده از پاك كن يعني اعتماد به نفس وجود ندارد و رهايي - كه لازمه رشد و شكوفايي خلاقيت در انسان است- كمتر ديده مي شود. حتي يكي از بچه ها براي اينكه موضوع مورد نظر خويش را به من پيشنهاد كند از طريق مربي اين كار را انجام داد؛ وجود سلسله مراتب در اين سطح، بسيار جاي تعجب دارد .
اين تصويرگر كتاب هاي كودك در ادامه افزود: از ديگر سو كودكان ايراني روحيه كار گروهي كمتري دارند، با بچه هاي ديگر دعوا مي كنند و مي خواهند خود را به رخ ديگران بكشند، يعني به حق و حقوق ديگر بچه ها احترام نمي گذارند؛ البته موضوعي كه من در اين گروه مشاهده كردم نمي تواند كلي باشد .
مربيان، كارهاي شبيه به هم اكثر بچه هاي ايراني را بيش از ساير مسائل، به خلاق نبودن مربي ها مرتبط مي دانند. آنها مي گويند يك دست و يك شكل بودن مدارس و مهد كودك هاي ما نشان مي دهد كه با آنها كليشه اي برخورد شده است.
مفاخري در خصوص خلاقيت در آموزش و پرورش مي گويد: به نظر من تا در آموزش و پرورش ما مربيان خلاق وجود نداشته باشد، اتفاقي رخ نخواهد داد .
ابوالفضل همتي آهويي يكي از تصويرگران كتاب كودك و مدير گرافيك كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان- نيز نكته اي را يادآور مي شود: البته اين را هم نبايد فراموش كرد كه معلم خلاق هم در هر شرايطي به وجود نمي آيد، زماني مي توان چشم انتظار مربيان خلاق در سطح كلان بود كه خود روش كار وزارتخانه، خلاقانه شود. از سطح وزير و معاون گرفته تا كارمندهاي رده پايين، كارهايي انجام شده، اما هنوز اين خلاقيت شكل عيني و ملموس نيافته است .
چيني فروشان نيز تصريح كرد: شايد هنرمندان و نويسندگان كودك و نوجوان، تنها افرادي باشند كه بتوانند درك صحيحي از دوران كودكي زمان ما پيدا كنند و به آن نزديك شوند، زيرا توانسته اند كودك درون خود را حفظ كنند و به همين خاطر پروژه شادي هاي كودكي تجربه اي جديد پيش روي ماست .
وي مي افزايد: دوران كودكي متفاوتي با دوران كودكي ما ايجاد شده و به همين جهت شادي هايشان نيز با شادي هاي دوران كودكي ما متفاوت شده است .
مربيان خارجي نيز به نقطه نظرهاي جالبي دست يافته بودند؛ در كارگاهي كه بچه هاي ايراني به وسيله كاغذ، چسب و نوارهاي رنگي به ساخت كاردستي هايي از قصه هاي خارجي با مضمون ديو و پري مشغول بودند.
خانم روسن مي گويد: مسئله جالب اين است كه بچه ها كاملا با فهم و درك فرهنگي خويش اين قصه را حجم سازي كرده اند. مثلا اين عروسك ايراني با لباس هاي سنتي و گل گلي ست، در حالي كه پري اروپايي در اذهان ما شكل و شمايل جداگانه اي دارد. اين نشان دهنده اين است كه بچه ها از محيط اطراف خويش بخوبي تاثير گرفته و آنچه را به آنها منتقل شده، دريافت كرده اند.
پارچه اي به عنوان مرز، گوشه اي از سالن كارگاه ها را محصور كرده است. در اين مرز مقواهاي رنگي وجود دارد كه روي هر يك از آنها جملات كوتاهي از مكالمات روزمره به چند زبان از جمله فارسي نوشته شده و كودكان و نوجوانان پس از بيرون آمدن از اين مرز به زبان فرانسه با مربيان خود خداحافظي مي كنند.
سفير كشور فرانسه مهم ترين هدف جشنواره بين المللي شادي هاي كودكي را تشويق كودكان براي برقرار كردن رابطه اي مثبت و زيبايي شناختي با زبان بيگانه عنوان مي كند.
مايكل زيك ريك كاردار سفارت آلمان نيز مي گويد: يادگيري همراه با بازي براي كودكان و دعوت آنان به تماشاي فيلم، خواندن كتاب، شركت در كارگاه هاي رسانه هاي گروهي، نقاشي، عكاسي و فراگيري زبان هاي فرانسه و آلماني از موثرترين برنامه هاي اين جشنواره است و ملاقات هاي متخصصان ايراني، آلماني و فرانسوي در جشنواره بين المللي شادي هاي كودكي به كودكان مي آموزد كه يادگيري زبان و فرهنگ هاي ديگر مي تواند موجب شادي جسم و فكر باشد .
قرار است حاصل تجربه برگزاري كارگاه هاي مشترك نويسندگان و تصويرگران ايراني، آلماني و فرانسوي با كودكان سه كشور، در صورت رسيدن به نتيجه اي حائز اهميت، از سوي كانون به صورت يك كتاب منتشر شود.
جشنواره سه روزه شادي هاي كودكي، ما را يك گام به شناخت آينده كه از طريق كودكان امروز شكل مي گيرد نزديك تر كرد. بايد ديد كه مسئولان از نتايج حاصل شده چگونه بهره مي گيرند؛ آن را دستمايه برنامه ريزي هاي آينده قرار مي دهند يا به آرشيو عملكردها سپرده مي شود؟!
كودكانه هاي ملل
جشنواره شادي هاي كودكي كه در 4 روز (22 تا 25 آبان ماه) با حضور كودكان ايراني، فرانسوي و آلماني در محل مركز آفرينش هاي فرهنگي و هنري برگزار شد، قصد داشت كودكان را با زبان و فرهنگ يكديگر آشنا كند.
برنامه هاي اين جشنواره كه در قالب كارگاه هاي متنوع براي كودكان و نوجوانان 8 تا 14 ساله در نظر گرفته شده بود، به آنان امكان مي داد با حضور در كارگاه ها، ضمن آشنايي با تخيل پردازي، زبان، داستان نويسي، نقاشي و پژوهش يكديگر، خلاقيتشان را نيز با هم مبادله كنند.
|