سرطان، سالانه 30 هزار ايراني را به چنگال مرگ مي سپارد
خرچنگي با گام هاي آهسته
سپيده سمايي
عكس: هادي مختاريان
|
|
در باره مهم ترين سرطان بيشتر بدانيد
سرطان پستان مهم ترين سرطان در زنان است و بر اساس جديدترين آمارها از هر 7 مورد يك نفر در طول عمر به اين بيماري مبتلا مي شود كه در صورت تشخيص به موقع اكثر آنان درمان خواهند شد. غربالگري در مورد سرطان سينه به معناي يافتن تومور در افراد به ظاهر سالم است كه با معاينات دوره اي و ماموگرافي انجام مي شود. دقت ماموگرافي در تشخيص زودرس سرطان پستان بيشتر از معاينه باليني است و باعث مي شود كه مرگ و مير افراد در زمينه سرطان پستان 30 درصد كاهش يابد. متخصصان، شروع ماموگرافي را از سن 40 تا 50 سالگي توصيه مي كنند كه بايد سالانه انجام شود. براي افرادي كه سابقه ارثي سرطان پستان دارند، شروع ماموگرافي از سن 25 سالگي است. و اما انجام تست هاي غربالگري سالانه موردي است كه با توجه به شيوع سرطان روده بزرگ، به افراد پرخطر، يعني آنهايي كه سابقه ابتلا به سرطان در خانواده دارند و يا سنشان بيشتر از 50 سال است ،توصيه مي شود. دكتر آخوندي فوق تخصص بيماري هاي دستگاه گوارش، سرطان روده بزرگ را سومين سرطان شايع و سومين علت مرگ در اثر سرطان ها ذكر مي كند: از آنجايي كه بيماري سرطان روده بزرگ بيماري شايع و كشنده اي است، توصيه مي شود افراد از طريق روش غربالگري آزمايش خون منفي در مدفوع، از اين بيماري پيشگيري كنند. روش كولونوسكوپي يا ديدن روده بزرگ با آندوسكوپ و روش انما يا عكسبرداري روده بزرگ با ماده حاجب از ديگر شيوه هاي پيشنهادي است.
از آن روزها خيلي نمي گذرد، زماني كه سل و طاعون و وبا بزرگترين كابوس هاي بشر بودند، وقتي كه مرضي مثل طاعون در مدتي كوتاه نيمي از افراد يك آبادي را راهي گورستان مي كرد و سال سياه طاعون به يك مبدا تاريخي براي بازماندگان تبديل مي شد. حالا به مدد پيشرفت علم پزشكي و دسترسي به انواع دارو و واكسن ها، اين بيماري ها هم مهار شده اند، اما كابوس بشر همچنان ادامه دارد؛ اين بار ايدز هست، هپاتيت هست و سرطان. حالا سرطان مي كشد آن هم سالي 5/7 ميليون نفر را.
سرطان يكي از بزرگترين چالش هاي بهداشتي دوران معاصر است و بر اساس گزارش هاي موجود عامل دوازده درصد از مرگ و ميرهاي موجود در جهان را تشكيل مي دهد كه بيش از ۷۰ درصد مرگ و مير ناشي از سرطان در كشورهاي داراي درآمد محدود و متوسط به وقوع مي پيوندد. در اين ميان كشور ما در شمار آن دسته از كشورهايي است كه كشندگي سرطان نسبت به كشورهاي توسعه يافته نمود بيشتري دارد. دكتر سيد محسن موسوي، رئيس اداره سرطان وزارت بهداشت با اعلام اين كه بر اساس برآورد كشوري، سالانه 70 هزار سرطان با 30 هزار مرگ ناشي از آن در كشور به وقوع مي پيوندد، مي گويد: بيش از 20 هزار از موارد سرطان كشور با اقدامات مداخله اي قابل پيشگيري است.
وي مراجعه دير هنگام بيماران را علت اصلي كاهش بقا و كشندگي بيشتر سرطان در ايران نسبت به كشورهاي توسعه يافته برمي شمارد و اظهار مي دارد: هم اكنون بيش از 60 درصد بيماران سرطاني كشور در مرحله 2و 3 بيماري به پزشك مراجعه مي كنند، حال آن كه 80 درصد مراجعات در كشورهاي توسعه يافته در مرحله اول بيماري است. در همين زمينه، دكتر رضوي فوق تخصص آنكولوژي به همشهري مي گويد: يكي از بزرگترين مشكلات ما در درمان بيماران سرطاني، ناهمگوني فرهنگي جامعه است. در كشورهاي اروپايي همه مي دانند كه در هنگام بروز بيماري هايي از اين دست بايد از طريق پزشك خانواده به متخصص معرفي شوند و بهترين درمان را بگيرند، اما اينجا از بحث امكانات درماني و توانايي مالي افراد هم كه بگذريم، نگاه افراد به درمان و روش درمان به عنوان مثال در شمال تهران با جنوب اين شهر و شهرهاي ديگر و روستاها كاملاً متفاوت است. دكتر رضوي ادامه مي دهد: ما هم به توسل به ائمه اعتقاد داريم، اما مشكل آنجاست كه بعضي از بيماران سرطاني با قصد و نيت شفا گرفتن از طريق توسل، درمان را رها مي كنند و برخي ديگر هم به دليل برخي باورهاي غلط از ادامه درمان سر باز مي زنند. وي در توضيح اين مطلب مي گويد: من با بيماران زيادي مواجه شده ام كه از شيمي درماني مي ترسند چون موي مريض مي ريزد و تنها با همين استدلال آن قدر در مقابل درمان مقاومت كرده اند كه يا كار از كار گذشته و يا بيماري به مراحل پيشرفته خود رسيده است.
ضعف در سيستم درماني كشور
افزون بر مراجعه دير هنگام بيماران، تأخيراتي كه به هنگام تشخيص و درمان در سيستم بهداشتي و در مراكز درماني بخش جراحي، راديولوژي و شيمي درماني به وقوع مي پيوندد باعث شده تا بقاي سرطان در ايران پايين تر از كشورهاي توسعه يافته باشد. دكتر موسوي ميزان بقاي 60 تا 70 درصد موارد سرطان پستان در ايران را 5 ساله عنوان مي كند و مي گويد: اين شاخص در كشورهاي توسعه يافته بالاي 90 تا 95 درصد است.
هرچند در اين ميان بسياري بر اين باورند كه از نظر تشخيص و درمان سرطان پزشكان ايراني هيچ مشكلي ندارند و از همتايان خود در كشورهاي پيشرفته عقب تر نيستند، اما هيچ كس منكر ضعف در سيستم درماني كشور نيست. دكتر مقيمي، مسئول كميته پزشكي انجمن حمايت از بيماران سرطاني استان زنجان در اين زمينه مي گويد: با توجه به اين كه 70-60 درصد اقدامات درماني بيماري سرطان در استان زنجان انجام مي شود، اما نبود واحد مشخص و شناخته شده باعث سردرگمي بيماران شده و آنها را مجبور به دريافت خدمات درماني در خارج از استان مي كند و اين امر نيز هزينه بسياري را به اين افراد تحميل مي كند. وي نبود راديوتراپي، وسايل تشخيص - درماني و نحوه تهيه دارو را از مهمترين مشكلات بيماران سرطاني استان مي داند و مي گويد: هنوز در استان در وضعيتي نيستيم كه فرد بتواند به راحتي داروي خود را تهيه كند و همچنان هزينه گزاف دارو و شكل و نحوه تهيه آن جزو مشكلات اين بيماران به شمار مي رود.
و اين مشكلي است كه در بسياري از نقاط كشور وجود دارد و چه بسيارند بيماران سرطاني كه در نوبت هاي طولاني درمان سيستم دولتي، زمان را از دست مي دهند.
مشكل گراني دارو و عدم پوشش بيمه اي مناسب مورد ديگري است كه دكتر رضوي به آن اشاره مي كند: شركت هاي اروپايي و آمريكايي داروساز سال ها بر روي تركيب يك دارو كار و تحقيق مي كنند و به همين دليل اغلب داروها در سال هاي اولي كه به بازار عرضه مي شوند قيمت گزافي دارند و داروهاي ضد سرطان هم از اين قاعده مستثني نيستند. اين متخصص ادامه مي دهد: براي درمان سرطان ريه تا چند سال پيش يك بيمار بايد ماهانه حدود 5/1 ميليون تومان صرف دارو مي كرد كه بخشي از آن را بيمه تأمين مي كرد اما در دو سه سال اخير اين رقم در 6 ماه بالغ بر 30 تا 40 ميليون تومان مي شود كه تأمين آن از عهده بيمه ها هم خارج است. به گفته دكتر رضوي 80 تا 90 درصد بيماران مبتلا به سرطان ريه و روده كه از سرطان هاي شايع در ايران است، توان خريد داروهاي جديد را ندارند و به روش هاي سنتي شيمي درماني معالجه مي شوند و اين دليل ديگري است كه بيماران سرطاني ما نسبت به بيماران اروپايي و آمريكايي آسيب پذيرترند.
ناگهان چه زود دير مي شود
خيلي دير شده، مرض ريشه دوانده و تيشه به ريشه مريض زده. اين عبارت آشنايي است براي بسياري از كساني كه يك بيمار سرطاني داشته اند. سرطان هنوز كلمه وحشتناكي است اما با اين همه، متخصصان بر اين باورند كه در بسياري موارد، در صورت تشخيص زود هنگام اين بيماري، سرطان قابل درمان است.
رئيس اداره سرطان وزارت بهداشت از اجراي برنامه ملي كنترل پيشگيري سرطان از ابتداي سال 85 خبر مي دهد و از غربالگري به عنوان يكي از برنامه هاي اين اداره در اجراي اين طرح نام مي برد: به زودي طرح و برنامه غربالگري سرطان در دو استان كشور اجرايي مي شود كه پس از موفقيت اين طرح به ساير استان ها نيز تعميم داده مي شود.
وي طرح غربالگري سرطان را در سه زمينه سرطان دهانه رحم، پروستات و سينه قابل اجرا برشمرده و تصريح مي كند: مطالعات دانشگاهي و منطقه اي نشان داده كه پيشگيري و تشخيص زودهنگام اين سه سرطان در كشور به كنترل آن كمك مي كند. اين در حاليست كه در ساير سرطان ها بايد راهكارهاي ديگري اتخاذ شود.
دكتر رضوي نيز در زمينه لزوم انجام تست هاي غربالگري به همشهري مي گويد: پيش از اين بر روي انجام تست هاي غربالگري بسياري از سرطان ها مانند ريه در افراد سيگاري، تخمدان، سينه و ... تاكيد مي شد اما حالا ثابت شده كه در بعضي موارد مانند ريه تشخيص زودهنگام در عمر نهايي بيمار تأثير چنداني ندارد، اما قضيه در مورد سرطان رحم فرق مي كند و به همين علت به تمام خانم ها توصيه مي شود پس از ازدواج تست سالانه پاپ اسمير را كه در تمام مراكز بهداشتي به صورت رايگان هم انجام مي شود، انجام دهند، چون تشخيص زود هنگام سرطان گردنه رحم كه دومين نوع سرطان پس از سرطان سينه است كه در ميان زنان جهان شايع است، در درمان آن نقش بسزايي دارد.
|