گفت و گو با رئيس بيمارستان كودكان مفيد درحاشيه كنگره سراسري اورژانس هاي كودكان
يك تا چهارسال، اوج آسيب پذيري
دكتر غروبي معتقد است اكثر اورژانس هاي كودكان، قابل پيشگيري است
دكتر فرنوش صفوي فر
عكس: جواد گلزار
|
|
خبرنگاران همه جمع اند. از راديو گرفته تا شبكه خبر تلويزيون و خبرگزاري هاي مختلف. حتي يكي دو روزنامه اقتصادي هم براي گزارش گرفتن از كنگره اورژانس هاي طب كودكان خبرنگار فرستاده اند. يكي از آنها مي پرسد تعداد اورژانس هاي اطفال در ايران چندتاست، يكي ديگر مي پرسد ميزان مرگ و مير كودكان در اورژانس هاي كشور چقدر است، ديگري پيشنهاد مي دهد مركز امداد اورژانس ها يا همان 115 ويژه كودكان راه اندازي شود... اما بيشتر سوال ها از آمار و اعداد، بي پاسخ مي ماند.
دومين كنگره سراسري اورژانس هاي طب كودكان با همكاري دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و بيمارستان مفيد، از 14 تا 18 اسفندماه در تالار بين المللي ابن سينا دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در حال برگزاري است. در حاشيه كنگره، چند سوال از دكتر جواد غروبي، فوق تخصص جراحي كودكان و رئيس بيمارستان كودكان مفيد مي پرسيم.
* به نظر شما چند درصد از كودكاني كه به اورژانس مراجعه مي كنند، واقعا مشكل اورژانس دارند؟
- شايع ترين شكايتي كه والدين بچه ها را به اورژانس مي آورند، دل درد است. اين را هم آمار بيمارستان هاي داخلي ما نشان مي دهد و هم آمارهاي جهاني. علت هاي مختلفي مي تواند باعث دل درد در كودكان شود. شايع ترين علت شكم حاد در كودكان، آپانديسيت است كه درمان آن جراحي است. البته اين در بزرگسالان هم هست و شايع است، اما يك نمونه ديگر كه فقط در كودكان ديده مي شود، انواژيناسيون يا درهم رفتگي جدار روده است. سن شايع انواژيناسيون، از 5 ماهگي تا 9 ماهگي است. اين يك علت مهم مراجعه به اورژانس محسوب مي شود. از علل ديگر مي توان به آترزي اشاره كرد كه به معناي تشكيل ناكامل روده است كه مي تواند تظاهر اورژانس داشته باشد و نياز به عمل جراحي دارد.
* اما دل درد همه بچه هايي كه به اورژانس آورده مي شوند كه اورژانس نيست و همه شان هم نياز به جراحي ندارند. درست است؟
- درست است. علت هاي مختلفي مي توانند مثلا باعث دل درد شوند كه تنها برخي از آنها ممكن است نياز به جراحي داشته باشند. علت دل درد ممكن است يك نفخ يا كوليك ساده باشد كه خود به خود خوب مي شود و نگراني هم ندارد. ممكن است علتش يك اسهال و استفراغ يا گاستروانتريت باشد كه نياز به مايع درماني دارد. يعني علت هاي غير جراحي و خوش خيم كه مي توان گفت اكثر آنها هم اورژانسي نيستند، به غير از مواردي كه مثلا اسهال بتواند باعث كم آبي شديد بچه شود و به اصطلاح او را به مرحله شوك ببرد. كم شدن مايعات بدن و ايجاد شوك هم يك اورژانس محسوب مي شود، چه در كودكان وچه در بزرگسالان.
* پس لازم نيست هر وقت بچه دل درد گرفت او را به اورژانس بياوريم.
- البته همين طور است. هر دل دردي نياز به مراجعه ندارد. اما علائمي هست كه خانواده ها اگر با آن مواجه شدند، يعني اين دل درد بايد بررسي شود و اي بسا نشانه اي باشد از يك مورد اورژانس در كودك. بنابراين بچه بايد به دقت زير نظر باشد كه اگر اين علائم وجود داشت، حتما مراجعه شود.
* اين علائم خطر را توضيح مي دهيد؟
- دل دردي كه ناگهاني باشد، يعني مي بيني بچه اي كه تا الان خوب بوده، ناگهان حالش بد شد و دل درد پيدا كرد، بايد بررسي شود. اگر درد بچه بهتر نشد و در طي زمان بدتر هم شد، باز نشانه اي از يك مشكل جدي است. وجود استفراغ، به خصوص استفراغ صفراوي، باز يك علامت مهم است. اگر همراه دل درد تب هم وجود داشته باشد، باز نياز به بررسي هاي بيشتر دارد و بايد مراجعه كنند. عدم دفع گاز و مدفوع هم ممكن است نشانه اي از انسداد روده باشد و حتما بايد آن را پيگيري كرد.
* در مورد حوادث چطور؟ آيا لازم است در هر حادثه اي بچه را به اورژانس كودكان بياوريم؟
- جواب دادن به اين سوال كمي سخت است. سوانح و حوادث يكي از مهم ترين دلايل مراجعه به اورژانس ها هستند كه تعداد قابل توجهي از اين گونه كودكان هم به جراحي نياز پيدا مي كنند. يادم مي آيد چند وقت پيش بچه اي را به بيمارستان آورده بودند با حال عمومي بد و دل درد كه معاينه و بررسي هاي ما نشان داد خونريزي داخلي دارد. در اتاق عمل متوجه شديم طحال او خونريزي نسبتا قديمي دارد و يك لخته زير كپسول طحال وجود دارد. مجبور شديم طحال او را در بياوريم.
* براي پيشگيري از سوانح و حوادث در كودكان چه توصيه اي داريد؟
- خوشبختانه اكثر اين موارد قابل پيشگيري اند. در درجه اول خانه ها بايد طوري ساخته شود كه براي بچه ها ايمن باشد. يعني احتمال بروز حادثه را براي آنها به حداقل برساند. دكور خطرناك، اختلاف سطح، حتي فرشي كه روي سراميك و سنگ پهن شده و خيلي راحت روي آن ليز مي خورد، همه اينها مي تواند باعث بروز حوادث براي بچه ها شود. بايد همه اين عوامل را شناسايي كنيم و قبل از حادثه، آنها را رفع كنيم. گاهي رعايت يك نكته كوچك مي تواند اهميت زيادي داشته باشد. مثلا همين كه موقع پخت و پز دسته ماهي تابه را به طرف بيرون اجاق نگذاريم. بچه مي تواند اين دسته را بگيرد و محتويات داغ آن را روي سرش خالي كند. همين دو هفته پيش خواهر و برادري را به اورژانس بيمارستان مفيد آوردند، يكي هشت سال و نيمه و يكي نه سال و نيمه. اينها داشتند روي استخر خانه كه آب آن يخ زده بود بازي مي كردند كه ناگهان يخ مي شكند و هر دو در آب مي افتند. پدر و مادر هم توي خانه بودند و متوجه ماجرا نمي شوند. بعد از نيم ساعت تازه متوجه غيبت بچه ها مي شوند و دنبال آن ها مي گردند. روسري بچه را روي آب مي بينند و مي فهمند كه چه اتفاقي افتاده است.
|