گسترش و شكل‌گيري روند به نگاهي
ناشي‌از حقوقي مسايل
و اطلاعاتي بزرگراههاي
جامعه‌اطلاعاتي و اطلاعاتي بزرگراههاي آنها
ميان" سمينار جاري شهريورماه اول نيمه در:اشاره
"اطلاعاتي جامعه و غربي -مركزي آسياي كشورهاي منطقه‌اي
مركز اطلاع‌رساني ، عالي شوراي يونسكو ، همكاري با
مركز و علامه‌طباطبايي دانشگاه ارتباطات پژوهشهاي
هدف.مي‌شود برگزار تهران در رسانه‌ها تحقيقات و مطالعات
دگرگونيهاي ابعاد و ماهيت بهتر شناخت سمينار ، اين از
توسعه به كمك و ارتباطات و اطلاعات فن‌آوريهاي
به توجه با اطلاع‌رساني و ارتباطات زيرساختهاي
و منطقه‌اي همكاريهاي تقويت و ملي توسعه اولويت‌هاي
با بيشتر آشنايي براي.است حوزه اين در بين‌المللي
براي كنوني ، شرايط در كه سمينار اين نظر مورد مقولات
دكتر آقاي از حاضر مقاله است ، اهميت حائز نيز ما كشور
.مي‌شود محترم خوانندگان تقديم معتمدنژاد كاظم
ابزارهاي شدن كاربردي با همراه دهه1990 ، اوائل از
و آمريكا رئيس‌جمهور بيل‌كلينتون تلاشهاي و چندرسانه‌اي
به توجه با -اطلاعاتي بزرگراههاي گسترش بر مبني معاونش
ايالات اقتصادي رشد در ارتباطي نوين تكنولوژيهاي نقش
بزرگ كشورهاي خاص طور به و اروپا اتحاديه و ژاپن -متحده
و افتاده تكاپو به آلمان و فرانسه انگليس ، مثل صنعتي
آزادسازي و خصوصي‌سازي جهت در را گسترده‌اي حركتهاي
آغاز دور ارتباطات زيرساختهاي به‌ويژه ارتباطي شبكه‌هاي
.كردند
و استراليا كانادا ، چون ديگري كشورهاي چارچوب ، اين در
و برزيل هند ، چين ، مانند توسعه درحال كشورهاي برخي
ويژه‌اي برنامه‌هاي اخير ، سالهاي در نيز جنوبي آفريقاي
در روند اين.گذاشته‌اند اجرا مورد به زمينه اين در را
.است گرفته قرار بررسي مورد حاضر مقاله
انديشه و فرهنگ گروه
كاربرد گسترش و پيشرفت با همراه دهه 1990 ، اوائل از
دگرگونيهاي ، تحت‌تاثير"اينترنت" اطلاع‌رساني شبكه
وبه‌ويژه ، اطلاعات و ارتباطات نوين تكنولوژيهاي سريع
و رمزگذاري و نوري فيبر خطوط توسعه جديد امكانات
از انتقال مورد اطلاعات و پيام‌ها ديجيتالي رمزگشائي
-راديو جمعي ارتباطات) ارتباطي سه‌گانه شيوه‌هاي طريق
به و (كامپيوتري ارتباطات و دور ارتباطات تلويزيوني ،
و ارتباطي اين‌شيوه‌هاي همگرائي براثر روشن‌تر ، عبارت
همزمان انتقال براي رسانه‌اي ، چند ابزارهاي شدن كاربردي
در خاصي كوشش‌هاي اطلاعات ، و داده‌ها و تصاوير و اصوات
براي صنعتي ، بزرگ كشورهاي ساير و آمريكا متحده ايالات
.شدند آغاز ،"اطلاعاتي بزرگراههاي" ايجاد
در بار نخستين ظاهرا كه ،"اطلاعاتي بزرگراههاي" اصطلاح
معاون و وقت سناتور ،"گور آلبرت" به‌وسيله سال 1987 ،
يك ضمن آمريكا ، متحده ايالات جمهوري رياست پيشين
قانون متن در نوامبر 1991 ، در بود ، شده مطرح سخنراني
سوي از كه كامپيوتر از استفاده پيشبرد به راجع جديدي
هدف.پرداخت خودنمايي به گرديد ، تصويب كشور آن كنگره
و بود شده پيشنهاد گور سناتور طرف از كه قانون ، اين اصلي
نيز آمريكا وقت جمهوري رئيس ،"جرج‌بوش" پشتيباني مورد
در متحده ايالات رهبري حراست و حفظ به بود ، گرفته قرار
ايجاد طريق از ارتباطي ، و اطلاعاتي تكنولوژيهاي زمينه
معطوف تحقيقاتي ، و مطالعاتي نيرومند بسيار ملي شبكه يك
و "بيل‌كلينتون" پيروزي از پس بلافاصله بعد ، سال يك.بود
انتخابات در دموكرات ، حزب نامزدهاي ،"گور آلبرت" سناتور
جمهور رئيس ،(نوامبر 1992) متحده ايالات جمهوري رياست
يكي رابه‌عنوان "اطلاعاتي بزرگراههاي" وي ، معاون و جديد
آمريكا ، تازه دولت اقتصادي برنامه‌هاي اصلي محورهاي از
.كردند معرفي
و وي ،"بيل‌كلينتون" زمامداري آغاز از پس روز چند
نقش بيانيه‌اي ، طي فوريه1993 در ،"آلبرت‌گور"
متحده ايالات اقتصادي رشد در ارتباطي جديد تكنولوژيهاي
و ايجاد هدف‌هاي آن ، ضمن و دادند قرار تاكيد رامورد
:نمودند توصيف چنين را اطلاعاتي بزرگراههاي توسعه
متحده ايالات اقتصادي قدرت گذشته ، در كه آن‌جا..."
مشخص ما راه‌هاي وضعيت و بندرها عمق به توجه با آمريكا ،
ما توانايي گرفتن درنظر با قدرت ، اين هم امروز مي‌شد ،
و اطلاعات بزرگ مقادير مطمئن و سريع انتقال براي
مشخص آنها ، شناخت و اطلاعات اين كاربرد براي ما توانايي
تحول فدرال ، دولت بزرگراههاي شبكه كه همچنان.مي‌شود
بزرگراههاي".آورد پديد ما تجارت در مهمي تاريخي
انديشه‌ها ، نقل و حمل توانايي با -كنوني "اطلاعاتي
براي -جهان سراسر در و كشور سراسر در تصويرها و داده‌ها
نقش آمريكا ، اقتصادي قدرت و معارضه‌گر رقابتي قابليت
(1)"...دارند اساسي
برنامه" يك آمريكا ، دولت نيز سال همان سپتامبر ماه در
آن ، ضمن و كرد منتشر "ملي اطلاعاتي زيرساخت درمورد عمل
گسترش و پيشرفت براي ضروري اقدام‌هاي و كوشش‌ها مجموعه
.نمود تعيين را "اطلاعاتي بزرگراههاي"
برتري‌جويي براي متحده ايالات رهبران تلاشهاي با همزمان
و "اطلاعاتي بزرگراههاي" زمينه در كشور اين جهاني
معرفتي محتويات و اطلاعات نوين تكنولوژيهاي زيرساختهاي
اين داخل در تنها كه آنها ، طريق از انتقال مورد پيام‌هاي
سرمايه دلار ميليارد اختصاص400 ضرورت آنها ، براي كشور
به است ، شده پيش‌بيني ارتباطي ، بزرگ كمپاني‌هاي سوي از
درباره اميدواركننده گفتمان‌هاي و سخنراني‌ها ايراد
تمام براي پيام‌ها و تكنولوژي‌ها اين تازه دست‌آوردهاي
خاصي توجه نيز بين‌المللي كنفرانس‌هاي در دنيا ، كشورهاي
.گرديد مبذول
سخنراني يك طي مارس 1994 ، ماه در ،"گور آلبرت"
مقام عالي نمايندگان عمومي كنفرانس در هيجان‌آميز
در كه ،"دور ارتباطات بين‌المللي اتحاديه" عضو كشورهاي
اهميت مورد در شد ، برگزار آرژانتين مركز "بوئنوس‌آيرس"
گسترش ضرورت و "جهاني اطلاعاتي زيرساخت" توسعه و ايجاد
دنيا ، سراسر و كشورها تمام در "اطلاعاتي بزرگراههاي"
:ساخت خاطرنشان را زير نكات سخنراني ، اين در وي.گفت سخن
اطلاعاتي جهاني و عمومي سرويس يك اصلي ، تامين هدف..."
به و باشد قابل‌دسترسي ما جوامع اعضاي تمام براي كه است
در كه آورد پديد را جهاني گفتگوي نوعي امكان طريق ، اين
ساخت زير"...كند بيان را خود سخن بتواند فرد هر آن
نخواهد دموكراسي عملي استحاله يك تنها "جهاني اطلاعاتي
افزايش با را دموكراسي عملكرد نيز امر درواقع بلكه بود ،
خواهد تقويت تصميم‌گيري‌ها ، در شهروندان مشاركت گسترش و
مشترك همكاري براي كشورها توانايي به زيرساخت ، اين.كرد
يك زمينه ، اين در من.نمود خواهد مساعدت آنها ، ميان در
ايجاد گفت‌وشنودي مجامع در آتني ، كه دموكراسي جديد عصر
آمد ، خواهد پديد جهاني اطلاعاتي زيرساخت طريق از شده
(2)"...مي‌بينم پيش‌رو
بر تاكيد ضمن سخنراني ، همين در آمريكا ، جمهور رئيس معاون
توسعه ابزارهاي به‌عنوان اطلاعاتي جديد شبكه‌هاي مهم نقش
طريق از شبكه‌ها اين اداره ضرورت جهاني‌و همبستگي و
كه كرد اميدواري ابراز كشورها ، تمام در خصوصي موسسات
تعادل‌هاي عدم به مربوط مسائل بتوانند مذكور شبكه‌هاي
پيشرفت مانع كه را دنيا كنوني اقتصادي و اجتماعي بزرگ
(3).كنند حل كشورهاست ،
هفت سران كنفرانس در ،"گور آلبرت" بعد ، سال يك حدود در
نوين تكنولوژيهاي زمينه در جهان صنعتي بزرگ كشور
و روزهاي25 در كه ،"اطلاعاتي بزرگراههاي" و ارتباطي
بروكسل ، ، در"اروپايي اتحاديه" سوي از فوريه 1995 ، 26
به راجع ديگري مهم سخنراني شد ، تشكيل بلژيك پايتخت
ايراد ،"جهاني اطلاعاتي زيرساخت زمينه در همكاري برنامه"
در جهاني مهم گردهمايي نخستين كه كنفرانس ، اين در.كرد
بر علاوه و مي‌رفت به‌شمار "اطلاعاتي بزرگراههاي" مورد
بزرگ كشور هفت سياستمداران و دولتمردان از عده‌اي و سران
ارتباطي كمپاني‌هاي مديران و صاحبان از تن صنعتي ، 45
بر بودند ، كرده شركت نيز ژاپن و اروپا و آمريكا عظيم
ميان از و دور ارتباطات مقررات‌زدائي گرفتن سرعت ضرورت
ايجاد منظور به آنها ، به مربوط دولتي انحصارهاي برداشتن
اطلاعاتي ، بزرگراههاي توسعه و ايجاد براي مناسب شرايط
و مذاكرات و سخنراني‌ها در.شد گذاشته فراوان تاكيد
كه گرديد خاطرنشان به‌ويژه مذكور ، كنفرانس مباحثات
محركه دستگاه‌هاي" به‌عنوان بايد خصوصي ارتباطي موسسات
براي جهت ، همين در و شوند گرفته كار به "اطلاعاتي جامعه
تمام" بايد آنها ، فعاليت‌هاي مساعد شرايط ساختن فراهم
و بروند ميان از "آزاد رقابت برابر در موجود موانع
و خصوصي‌سازي كشورها ، همه در دور ارتباطات شبكه‌هاي
(4).شوند آزادسازي
موازات به اخير سالهاي در آمريكا ، متحده ايالات دولت
و پيشرفت تدارك مورد در يادشده برنامه‌هاي و سياست‌ها
سطح در و كشور آن داخل در "اطلاعاتي بزرگراههاي" گسترش
بزرگ خصوصي كمپاني‌هاي برتري‌جويانه هدف‌هاي جهاني ،
دستيابي جهت در ارتباطي ، انحصارهاي مخصوصا و آمريكايي
با بين‌المللي رقابت‌هاي عرصه در نظر مورد منافع به
حمايت مورد را ، سرمايه‌داري كشورهاي ساير كمپاني‌هاي
كوشش‌هاي از برخي با لحاظ ، همين به و است داده قرار
مقررات وضع براي "اروپايي اتحاديه" و اروپايي كشورهاي
حصر و بي‌حد و آزاد فعاليت‌هاي برابر در محدودكننده
زمينه‌هاي در متحده ايالات انحصارگر ارتباطي موسسه‌هاي
.است كرده مخالفت الكتروني ، نوين ارتباطات
از حمايت در آمريكا دولت اقدام‌هاي آخرين از يكي
تكنولوژيهاي كاربرد و اقتصادي فعاليت‌هاي جهاني‌سازي
انتشار فعاليت‌ها ، اين تقويت و تحكيم و الكتروني ارتباطي
"جهاني الكتروني تجارت كلي چارچوب" به موسوم مهمي گزارش
(2)"ايراماگازينر" سرپرستي به كه گزارش اين.است (1)
پس ماه چند ژوئيه 1997 ، اول در و بود شده تدوين و تهيه
به شخصا ،"كلينتون بيل" جمهوري رياست دوم دوره آغاز از
هرگونه بدون توسعه از گرديد ، معرفي و اعلام وي خود وسيله
جهان ، سراسر و متحده ايالات در الكتروني تجارت مانع
.است كرده پشتيباني
به توجه ضرورت و اهميت بر تاكيد ضمن گزارش ، اين در
،"جهاني اطلاعاتي زيرساخت" و "ملي اطلاعاتي زيرساخت"
:است شده گفته چنين
توليدات اطلاعاتي ، نرم‌افزارهاي جهاني تجارت.."
(ضبطصوت نوارهاي بازي‌ها ، ويدئوها ، فيلم‌ها ، )سرگرم‌كننده
روزنامه‌هاي داده‌ها ، پايگاه‌هاي)اطلاعاتي سرويس‌هاي ،
توليدي ، محصولات اجازه‌نامه‌هاي فني ، اطلاعات ،(كامپيوتري
و فني مشاوره‌اي فعاليت‌هاي)حرفه‌اي خدمات و مالي خدمات
آژانس‌هاي حقوقي ، مشاوره‌هاي حسابداري ، بازرگاني ،
بسيار صورت به اخير سال ده طول در ،(غيره و مسافرتي
به اكنون جهاني ، تجارت اين.است يافته توسعه گسترده ،
دربرمي‌گيرد را آمريكا صادرات از دلار ميليارد تنهايي 40
و داد افزايش روبه و مهم بخش يك كه آن توجه جالب و
صورت الكتروني ، مستقيم ارتباطات طريق از مذكور ، ستدهاي
(5)"...مي‌پذيرد
رئيس اقدام‌هاي و فعاليت‌ها كه ساخت نشان خاطر بايد
گسترش و پيشرفت زمينه در وي معاون و متحده ايالات جمهور
جهاني و ملي زيرساختهاي تدارك و "اطلاعاتي بزرگراههاي"
بزرگ كمپاني‌هاي از آمريكا دولت حمايت و آنها به مربوط
كدام هر ارتباطي ، اقتصادي عظيم رقابت يك عرصه در كشور آن
اروپايي اتحاديه همچنين و ژاپن و اروپا صنعتي كشورهاي از
باره ، اين در آنان خاص توانايي‌هاي تقويت و توسعه براي را
به آنها ، پيش از بيش توجه باعث و واداشتند تكاپو به
.شدند ارتباطي و اطلاعاتي جديد برنامه‌هاي و سياست‌ها
و سياست‌ها اعلام پي در نيز "اروپايي اتحاديه"
بزرگراههاي" مورد در متحده ايالات دولت جديد برنامه‌هاي
عرصه به ورود براي را خود كوشش‌هاي بلافاصله ،"اطلاعاتي
ژوئن ماه در كه طوري به.كرد آغاز جهاني ، تازه رقابت يك
بيل" زمامداري شروع از پس ماه چهار حدود در 1993 ،
اتحاديه اين طرف از كه "سفيد كتاب" يك در ،"كلينتون
بررسي ضمن شد ، منتشر "اشتغال و رقابت رشد ، " درباره
ارائه و يكم و بيست قرن به ورود مسيرهاي و معارضه‌ها
و ايجاد ضرورت ، مذكور اتحاديه اقتصادي استراتژي‌هاي
اتحاديه ، آن عضو كشورهاي در "اطلاعاتي بزرگراههاي" توسعه
ارتباطي شبكه‌هاي زمينه ، اين در.گرفت قرار تاكيد مورد
به بلكه اقتصادي ، خاص بخش يك عنوان به تنها نه دور ،
ضروري خون" و اروپا "واحد بازار شاهرگ‌هاي" منزله
.شدند معرفي "اروپايي رقابت‌جويي
از گروه يك كه ويژه‌اي گزارش هم مه 1994 ماه در
به بصري ، و سمعي ارتباطات و دور ارتباطات كارشناسان
ارگان -"اروپايي كميسيون" عضو ،"بانجمن مارتين" سرپرستي
جامعه و اروپا" عنوان با -اروپايي اتحاديه اجرايي
.يافت انتشار بودند ، كرده تدوين و تهيه ،"جهاني اطلاعاتي
كشورهاي قديمي سياست‌هاي كردن رها لزوم بر گزارش ، اين در
طريق از مالي تامين )دور ارتباطات اداره مورد در اروپايي
ارشادي سياست‌هاي دولتي ، يارانه‌هاي اعطاي عمومي ، بودجه
بخش ، اين سريع آزادسازي و خصوصي‌سازي ضرورت و (حمايتي و
تكنولوژيهاي انقلاب از بهره‌گيري بهترين" منظور به
.بود گرديده تاكيد ،"اطلاعاتي
كميسيون" اخير ، گزارش انتشار از پس ماه دو حدود در
و اروپا" مورد در عمل برنامه يك ژوئيه 1994 ، در "اروپايي
نيل اروپايي راه ضمن‌آن ، و كرد منتشر "اطلاعاتي جامعه
بعدي اقدام‌هاي ميان درساخت مشخص را جامعه‌اي چنين به
"اطلاعاتي بزرگراههاي" تدارك زمينه در "اروپايي اتحاديه"
آزادسازي درباره سبز كتاب" يك انتشار به مي‌توان ،
،"كابلي تلويزيوني شبكه‌هاي و دور ارتباطات زيرساختهاي
برگزاري و سال 1995 در "اروپايي كميسيون" سوي از
-(2)"اطلاعاتي جامعه مورد در مباحثه" به راجع كنفرانسي
(6).كرد اشاره -شد تشكيل بروكسل در سال همان ژوئيه در كه
زمينه در متحده ايالات جهاني معارضه‌جويي دنبال به
اتحاديه" فوري عكس‌العمل و "اطلاعاتي بزرگراههاي"
اين عضو صنعتي بزرگ كشورهاي اين‌باره ، در "اروپايي
و سياست‌ها جداگانه طور به نيز ژاپن همچنين و اتحاديه
.كردند اعلام آنها مورد در را خود خاص برنامه‌هاي
معتمدنژاد كاظم دكتر
دارد ادامه
|
