|
جايگاه كتاب در سبد هزينه هاي خانواده
شما كتاب نمي خريد؟
باعث تأسف است كه براي همه چيز خرج مي كنيم جز كتاب.
كتاب در خانواده هاي قشر متمول هم چندان جايي ندارد، همان هايي كه نمي توانند گراني كتاب را بهانه نخريدن آن قلمداد كنند.
|
|
|
مرجان نماينده
از خيابان انقلاب كه بگذري، افراد زيادي را مي بيني كه هر يك با نگاه متفاوتي مقابل ويترين كتاب فروشي ها ايستاده اند . برخي فقط به عناوين كتاب ها، نگاه مي كنند و مي روند.
عده اي وارد كتاب فروشي مي شوند و شايد كتابي بخرند يا نخرند شايد هم با خريد يك جلد كتاب خود را اهل كتاب قلمداد مي كنند!
عده اي از كتاب به عنوان وسيله اي براي بالا بردن ظاهر فرهنگي خود بهره مي گيرند و از كتابخانه اي با كتابهايي قطور و نفيس استفاده مي كنند
تا بتوانند دكوراسيون خانه را زيباتر كنند.
شما به كدام يك از اين گروه ها تعلق داريد؟ آيا هزينه اي بابت خريد كتاب مي پردازيد؟
بازار كتاب در ايران در مقايسه با ساير كالاها رونقي ندارد. طبق تحقيقات انجام شده مطالعه در ايران روزانه كمتر از ۳ دقيقه است (بلكه كمتر از ۳ دقيقه!) يكي از فروشندگان كتاب كه از وضعيت فروش ناراضي است، مي گويد: فروش كتاب در ايران به هيچ وجه خوب نيست، كتاب ها گران هستند و همه همين گراني كتاب را بهانه مي كنند.
اما گراني بازتابنده شرايط حاكم بر بازار كتاب و اوضاع فرهنگي كشور نيست. براي خواندن كتاب مي توان از كتابخانه ها هم بهره برد؛ اما عده قليلي اهل رجوع به كتابخانه ها هستند.
مسأله اصلي در مورد بي توجهي افراد به كتاب و كتابخواني نا آشنايي افراد با كتاب و فرهنگ كتابخواني است.
«مژگان.ن»، دبير يكي از دبيرستان هاي تهران با اشاره به اين موضوع كه تنها عده كمي از دانشآموزان به مطالعه كتب غيردرسي مي پرازند، مي گويد: نمي توان قيمت كتاب را دليل موجهي براي فقدان مطالعه در كشور دانست زيرا باتوجه به قيمت اجناس ديگر، طبيعتاً كتاب قيمت مناسبي دارد. اما مردم براي همه چيز خرج مي كنند، جز كتاب. شايد مسأله اصلي ناآشنايي خانواده ها با كتاب باشد. بايد از سالهاي ابتدايي مدرسه، كودكان را با كتاب آشنا كرد و آنها را به كتابخواني عادت داد.
تقسيم بندي
مي توان كتابها را به شاخه هاي گوناگون علمي، فرهنگي، هنري، كودك و نوجوان و مرجع تقسيم بندي كرد. كتابهاي كودك و نوجوان معمولا ً ارزان ترين كتابها هستند و متوسط قيمت هر جلد ۱۸۰۰ تا ۴ هزار تومان است. كتابهاي درسي يا كمك آموزشي نيز كه مختص دانشآموزان و داوطلبان كنكور است هزار تا ۴ هزار تومان به فروش مي رسد.
در سوي ديگر برخي از كتب هنري كه معمولا ً از كاغذهاي گلا سه تهيه مي شود به دليل جنس كاغذ بسيار گرانتر از ساير كتابها هستند. برخي از اين كتابها تا بيش از ۲۰ هزار تومان هم به فروش مي رسد. كتب مرجع نيز جزو گران ترين كتابهاي موجود در بازار هستند و قيمت آن ها از ده تا پنجاه هزار تومان و در مواردي بيشتر متغير است.
ناشران
هيچ يك از فروشندگان و ناشران كتاب از وضعيت بازار كتاب راضي نيستند و اكثرشان كمبود و گراني كاغذ را دليل اصلي گراني كتاب مي دانند.
محجوب، يكي از فروشندگان كتاب در تهران مي گويد: در حال حاضر كار كتاب به بن بست رسيده. مردم توانايي خريد كتاب را ندارند و ساير هزينه هاي زندگي جايي براي خرج كردن آن ها در زمينه مسائل فرهنگي نگذاشته. اكثر مردم ترجيح مي دهند مبلغي را كه مي خواهند صرف خريد كتاب كنند، براي خريد مايحتاج ديگر خود كنار بگذارند.
او مي گويد: دليل اصلي گراني كتاب كمبود و گراني كاغذ و مواد اوليه چاپ و نشر كتاب است. بنابراين كتابها تا مدت ها روي دست فروشنده مي ماند.
جوينده نيز در مورد كمبود كاغذ و مشكلات نشر كتاب مي گويد: كاغذ كم است و كمبود كاغذ از مشكلات اساسي ناشران كتاب است. مدتها است تقاضاي كاغذ كرديم ولي هنوز هيچ اقدامي انجام نداده اند. قيمت گران كاغذ بر قيمت كتاب ها تأثير مي گذارد و كتابخوان ها را تحت فشار قرار مي دهد. در حال حاضر مردم بودجه اي را براي خريد كتاب ملحوظ نمي كنند و فقط كتب درسي براي فرزندانشان را تهيه مي كنند. آنچنان كه گريزي از آن ندارند و در حقيقت مجبورند كتب درسي را بخرند.
چقدر براي خريد كتاب هزينه مي كنيد؟
اصلي ترين عاملي كه افراد را از كتاب دور مي كند، چيست؟ گراني كتاب يا عدم آشنايي افراد با فرهنگ كتابخواني؟
«سارا.الف»، ۲۱ ساله يكي از شهروندان در رابطه با هزينه اي كه براي خريد كتاب اختصاص مي دهد، مي گويد: هزينه اي كه صرف خريد كتاب مي كنم به محتواي آن بستگي دارد. اغلب اوقات مبلغ كتاب برايم اهميت چنداني ندارد و بيشتر به نام و محتوا و شهرتي كه در بين هم سن و سالان خودم دارد، توجه مي كنم.
هر ماه مبلغي را براي خريد كتاب پس انداز مي كنم ولي قيمت برخي از كتاب ها آنقدر گران است كه گاهي با مبلغ ۱۰ هزار تومان مي توان يك يا دو كتاب خريد و اين مبلغ تنها براي خريد كتابهاي رمان صرف مي شود، زيرا كتابهاي علمي و روانشناسي قيمت بالاتري دارند.
مهرداد محموديان نيز كه از علا قه مندان كتاب است، مي گويد: براي خريد كتاب هرچقدر كه جيبم اجازه بدهد، هزينه مي كنم؛ اما قيمت كتاب هر سال نسبت به سال قبل به طور قابل ملاحظه اي بالا مي رود. براي عدم مطالعه ايرانيان نمي توان قيمت كتاب را ذكر كرد؛ بلكه كسي براي كتابخواني وقت نمي گذارد.
«علي.م» نيز در مورد قيمت كتاب مي گويد: قيمت كتاب به قيمت كاغذ وابسته است. بنابراين هنگامي كه كاغذ گران است نمي توان ادعا كرد كه كتاب گران به فروش مي رسد.
او مي افزايد: انتشارات دولتي معمولا ً از طرف دولت مزايايي دارند، بنابراين قيمت كتابهاي شان مناسبتر است.
يكي از فروشندگان كتاب نيز مي گويد: ناشران دولتي معمولا ً مشكل خاصي ندارند ولي ناشران خصوصي اغلب با كمبود كاغذ مواجه هستند.
«م.ب» كه دانشجوي رشته پزشكي است، مي گويد: براي خريد كتاب خيلي كم هزينه مي كنم و اين هزينه نيز معمولا صرف خريد و مطالعه كتب درسي مي شود و براي مطالعه كتاب هاي غيردرسي به كتابخانه مراجعه مي كنم.
او مي افزايد: كتاب از ابتدا در ميان مردم ما مورد بي مهري قرار مي گرفت و در فرهنگ مردم ما از ابتدا كتابخواني نبوده است. در حال حاضر نيز كتاب فروشان از راه فروش كتب درسي شكستهاي احتمالي خود را جبران مي كنند.
كتاب هاي حراجي و اجاره اي
علاوه بر كتاب فروشي هاي بزرگي كه در خيابان انقلا ب قرار دارد و به فروش كتاب هاي جديد اختصاص دارند، بساط كتاب در گوشه و كنار اين خيابان و برخي ديگر از خيابان هاي شهر ديده مي شود.
اين كتاب فروش ها در بساط خود كتابهاي دسته دوم و قديمي را مي فروشند. قيمت اين كتاب ها معمولا ً بسيار كمتر از مبلغي است كه پشت جلد آنها نوشته شده و به طور متوسط با قيمت هزار تا ۲ هزار تومان به فروش مي روند.
يكي از خريداران اين كتاب ها مي گويد: معمولا ً كتاب هاي هنري كه بسيار گران هستند را از اينها مي خرم. قيمت يك كتاب با كاغذهاي گلا سه حدود ۲۰ هزار تومان است كه من نمونه اي از همان كتاب را به قيمت ۳ هزار تومان خريدم.
اين كتاب هاي ارزان قيمت معمولا ً در گذر سالها در كتاب فروشي ها مانده اند و به فروش نرفته اند و يا كتاب هايي است كه از طريق برخي مراكز كه كارشان خريد و فروش كتب دسته دوم است؛ به فروش رسيده اند.
كتاب هاي اجاره اي!
برخي از فروشگاه هاي كتاب نيز تعدادي از كتاب هاي خود را به صورت اجاره اي در اختيار علا قه مندان كتاب قرار مي دهند. براي دريافت اين كتاب ها در ازاي هر شب بايد ۷۵ تا ۱۵۰ تومان بپردازيد. عده اي از اين سيستم ارائه كتاب بسيار راضي هستند و عده اي هزينه آن را برابر با قيمت اصلي كتاب مي دانند.
«محمدرضا.م.» در مورد كتاب هاي اجاره اي مي گويد: كتاب هاي اجاره اي مناسب حال افرادي است كه از سرعت مطالعه زيادي برخوردارند، ولي براي افرادي امثال من كه مطالعه يك كتاب ۳۰۰ تا ۴۰۰ صفحه اي را در مدتي بيشتر از يك هفته به اتمام مي رساند به صرفه نيست. بنابراين خريد كتاب را به اجاره آن ترجيح مي دهم.
امروزه كتاب نشانه اي از فرهيختگي انسانها به شمار مي رود، اما از تمام آنهايي كه با يك بغل كتاب از كنارمان عبور مي كنند كدامشان كتابخوان واقعي هستند. براستي هر يك از ما چند صفحه كتاب در روز يا ماه مي خوانيم؟ چرا اينقدر كم؟ صرفاً به خاطر اين كه كتاب گران است؟
باعث تأسف است كه براي همه چيز خرج مي كنيم جز كتاب. هرچه باشد كتاب در خانواده هاي قشر متمول هم چندان جايي ندارد. همان هايي كه نمي توانند گراني كتاب را بهانه نخريدن آن قلمداد كنند.
|
