آذر مهاجر
مسووليت نبود برنامه ريزي دقيق و مشخص و زمانبندي مناسب براي چگونگي اجراي يك پروژه، با كيست؟ چرا حتي اگر چه پيش از آن مراجع ذي ربط رايزني هاي لازم را انجام داده باشند،  بحث ها و گفت و گو هايشان را به نتيجه رسانده باشند، كارشناسان نظراتشان را ارايه كرده، مراحل قانوني پروژه تا تصويب آن هم به نتيجه رسيده و حتي پيش زمينه هاي عملياتي شدن پروژه نيز انجام شده باشد. ماجرا به اينجا مي رسد كه تصوركنيم سنگ هاي بزرگ نشانه نزدن اند؟
سنگ بزرگ به نشانه ...
سال 1365 بر اساس مصوبه كميسيون ماده 5 موضوع قانون شوراي عالي معماري و شهر سازي ايران، زميني به مساحت 1100 هكتار در شمال شهر اصفهان در حاشيه محور ارتباطي اصفهان تهران به مجموعه اي ورزشي، فرهنگي اختصاص يافت و در مجلس شوراي اسلامي تصويب شد كه۳۰۰ هكتار از اين مساحت به فضاي ورزشي اختصاص پيدا كند.
در طرح جامع اين مجموعه علاوه بر فضاي ورزشي، مسجد، دانشگاه، آمفي تئاتر، فضاي سبز و... نيز پيش بيني شد و از سال 1374 مهندسان مشاور، علاوه بر طرح جامه مجموعه، فضاي ورزشي آن را شامل مانژ سواركاري، پيست اتومبيلراني، سالن هاي ورزشي، پيست موتورسواري، ميدان گلف، سالن هاي چند منظوره براي ورزش بانوان و جانبازان، كمپينگ هاي اختصاصي باشگاه هاي ورزشي اصفهان، استاديوم فوتبال و... را طراحي كرده است.
استاديوم فوتبال اين مجموعه با نام … نقش جهان … به عنوان يكي از فضاهاي اصلي ورزشي با گنجايش 75 هزار نفر در دل اين مجموعه، نزديك به فرودگاه شهيد بهشتي اصفهان و در مسير پيش بيني شده متروي اصفهان واقع شده و براي ساكنان شهرستان هاي دولت آباد، شاهين شهر، حبيب آباد، گز و... قابل دسترسي است.
در طراحي اين استاديوم از آرايه هاي اصيل ايراني همچون طاق هاي شبيه به طاق هاي سي و سه پل استفاده شده است. استاديومي بيضي شكل با مساحت تقريبا ده هكتار و در دو طبقه كه طبقه اول، ده متر زير زمين قرار گرفته و حدود 42 هزار نفر ظرفيت دارد و طبقه دوم آن كه بسياري از تاسيسات جانبي را هم در خود دارد، حدود 33 هزار نفر گنجايش دارد.
در طبقه اول اين استاديوم علاوه بر زمين چمن، چهار ورودي مجزا براي ورزشكاران، تماشاگران، مسوولان اداري و ميهمانان ويژه طراحي شده است.پيست دو ميداني با هشت باند به وسعت 6 هزار متر مربع، پيست ورزشي هفت گانه، تونل ماراتن با شيب 5 درصد به طول 110 متر و فضاي اداري و ... از ديگر امكانات طبقه اول استاديوم است.
زير هركدام از سكو هاي اين استاديوم، دفاتري براي هيات هاي ورزشي، رختكن اختصاصي براي داوران و مربيان و تيم هاي ورزشي به طورجداگانه، اتاق تست دوپينگ و تقليل وزن، بهداري، تريا، محل استقرار انتظامات، رختكن ويژه معلولان، سرويس هاي بهداشتي و انبار تعبيه شده است.
طبقه دوم علاوه بر نيمكت هاي مسقف، به سالن هاي ورزشي، تمرينات قبل از مسابقه، سالن واليبال و بسكتبال به مساحت 780 متر مربع، سالن هاي تمريني كوچك، رختكن و سونا، سالن تنيس روي ميز و ژيمناستيك به مساحت 900 متر مربع و ورودي هاي مخصوص تماشاگران، مجهز است.
يك سنگ كاغذي 
طرح مصوب شوراي عالي معماري و شهرسازي، براي اين مجموعه ورزشي اگر چه ابعاد وسيعي دارد و براي بسياري، از جمله متوليان ورزش كشور و شهر اصفهان و بيش از همه براي مردم اين شهر از جايگاه ويژه اي برخوردار است، اما سال هاست كه اين طرح عظيم همچنان روي كاغذ مانده و جز بخشي از آن مابقي در حد همان طرح است.
تكه اي متمايز
كمبود تاسيسات زيربنايي فوتبال در استان اصفهان و مشكلات بسياري كه برگزاري مسابقات فوتبال در دو استاديوم ورزشي اصفهان استاديوم هاي تختي و 22 بهمن به همراه داشته است، سبب شد ساخت استاديوم فوتبال از ميان بخش هاي ديگر اين طرح در اولويت قرار گيرد. با اين وجود در طول اين سال ها تنها كمتر از 70 درصد از ساخت استاديوم به پايان رسيده است؛ يعني به طور متوسط پروژه ساخت استاديوم نقش جهان هر سال كمتر از 10 درصد پيشرفت داشته و از 16 ماه گذشته نيز كار ساخت و ساز اين پروژه به كلي متوقف بوده است. محمد مهدي ساكت مسوول روابط عمومي پروژه استاديوم نقش جهان مي گويد: استاديوم نقش جهان از همان ابتدا به عنوان يك پروژه استاني تعريف شده بود و استانداري اصفهان متولي اجراي آن شد و تا اين مرحله نيز استانداري با همكاري تربيت بدني استان، كار را به اين مرحله رسانده اند؛ اما 16 ماه است كه بودجه رديفي براي انجام پروژه تزريق نشده است.
برنامه ريزي، ولي مقطعي 
استاديوم فوتبال نقش جهان با همه ابعادش از بودجه مجلس شوراي اسلامي يا سازمان تربيت بدني يا حتي استانداري، سهم مشخصي ندارد و اگر هزينه اي تا بدين جا به آن اختصاص داده شده است با تصميم گيري هاي مقطعي و از منبع بودجه هاي استانداري و تربيت بدني استان اصفهان تامين شده است. اين شيوه تامين بودجه براي ساخت ورزشگاه، با وجود بازديد مقامات مملكتي از جمله سيد محمد خاتمي رئيس جمهوري، مهندس مهرعليزاده، رئيس سازمان تربيت بدني، مهندس هاشمي طبا رئيس كميته ملي المپيك جمهوري اسلامي ايران، دكتر دادكان رئيس فدراسيون فوتبال و نمايندگاني از كنفدراسيون فوتبال آسيا، كميته بين المللي المپيك، فدراسيون جهاني فوتبال و... ، همچون سابق و بي هيچ گونه برنامه ريزي مدون يا مساعدتي ادامه پيدا كرده است.
از آنجايي كه بودجه ساخت اين استاديوم همواره به صورت مقطعي تامين شده است و مبلغ آن از ابتدا پيش بيني نشده بود، هرگز زمان بندي مشخصي نيز براي پايان كار اين پروژه اعلام نشد؛ تنها كارشناسان احتمال مي دادند ظرف 5 يا 7 سال استاديوم نقش جهان به طور كامل به بهره برداري برسد كه بي شك نادرست از آب درآمد و اين احتمال از همان ابتدا هم قابل پيش بيني بود.
ساكت درباره پذيرش توليت اين استاديوم توسط استانداري اصفهان مي گويد: استانداري كار را با اين نيت بر عهده گرفت كه بتواند آن را آغاز كند و سپس ضمن رايزني با سازمان تربيت بدني، سازمان مديريت و برنامه ريزي و ديگر ارگان هاي مرتبط، بودجه لازم را فراهم كند؛ البته اين تعامل هم صورت گرفت، ولي از آنجا كه همواره استانداري اصفهان متولي ساخت و تامين هزينه هاي اين پروژه بوده است، حضور ديگر ارگان ها در اين كار در حد همكاري و همياري با استانداري و در نتيجه، در حاشيه ماندن آنها بوده است.
تصميمات لازم درباره پروژه استاديوم نقش جهان، در مجمع عمومي اين ورزشگاه و توسط هيات امناي آن گرفته مي شود. اين هيات شامل: استاندار اصفهان، رئيس سازمان تربيت بدني، معاون سياسي و امنيتي و معاون عمراني استانداري اصفهان، مدير كل تربيت بدني استان اصفهان، رئيس سازمان مسكن و شهر سازي اصفهان، رئيس هيات فوتبال اصفهان، شهردار اصفهان، مدير عامل ورزشگاه، رئيس دادگستري استان اصفهان و ... است؛ در آخرين جلسه اين هيات تصميماتي براي تبديل پروژه استاني استاديوم نقش جهان به يك پروژه ملي و در نتيجه تعيين رديف بودجه مشخصي براي آن اتخاذ شد كه انگار بايد تا اجرايي شدن اين تصميمات به كاربري هاي فعلي و موقت! ورزشگاه قناعت شود.
تلاش هايي بي سو و سرانجام ...؟
در حال حاضر از فضاي ورزشگاه و استاديوم، بهره برداري هاي موقتي صورت مي گيرد. 32 قطعه زمين فوتبال خاكي در مجموعه ايجاد شده كه تيم هاي محلي اصفهان از آن بهره مي گيرند. مانژ سواركاري، پيست موتورسواري و زمين گلف با همان شرايط موجود، مورد استفاده قرار مي گيرد، از پاركينگ استاديوم فوتبال نقش جهان به عنوان پيست اتومبيلراني بهره گرفته مي شود.
مسابقاتي نيز در اين مجموعه و استاديوم برگزار شده است؛ از آن جمله مي توان به مسابقات فوتبال ليگ برتر باشگاه هاي كشور اشاره كرد.
براي به پايان رسيدن ساخت پروژه استاديوم فوتبال اصفهان بسياري در تلاشند؛ استفاده از فضاي فعلي مجموعه، حفظ و حراست از آن، پيش از آنكه به بهره برداري كامل برسد، تلاش هاي بسياري صورت مي گيرد و يافتن و حل مشكل بودجه مجموعه نيز زحمات بسياري برايشان به همراه داشته است. زحمات و تلاشي كه تا به پايان نرسيدن پروژه، نمي توان به بي سو و بي سرانجام بودنش حكم قطعي داد و بايد ديد چقدر از اين تلاش ها و تجربه هاي حاصل از اين پروژه، در ساخت و تكميل ما بقي مجموعه به ثمر مي نشيند.
پروژه ورزشگاه اصفهان با توجه به ويژگي هاي شهر تاريخي اصفهان، مكان سوق الجيشي ورزشگاه و امكاناتي كه براي مردم اين شهر و شهرستان هاي اطراف به همراه مي آورد، ارزش تلاش هايي بيش از اين و بهتر از اين را دارد. اين طور نيست؟

موزه هنرهاي معاصر در بارسلون با ظاهري حجيم، نوراني، سفيد، دست نخورده و دعوت كننده، به طور واضح متضاد با پيرامون فرسوده و مندرسش به نظر مي رسد و تلاش مي كند به بازسازي آن كمك كند. عناصر مجسمه مانند، نماي اصلي خود را براي اثري كامل در برابر خورشيد مديترانه اي نمايش مي دهند و در عين حال به طور كاملا موثر از شدت نور خورشيد براي ورود به ساختمان مي كاهند.
ستون هاي باريك سفيد، نرده ها، آجرهاي شيشه اي و ساير قسمت هاي پوسته سفيد، نور مسرور كننده و فرم فضاها، زمينه رقابت را براي موزه هنرهاي معاصر بارسلون فراهم كرده، آن را شايسته توجه و تمركز مي كنند. در طول بازديد از موزه كاملا واضح است كه بسيار ي از مردم بيشتر براي عكس گرفتن از خود موزه در تلاشند تا مشاهده كردن نمايشگاه ها!

پارك فن آوري پرديس در بهار 1380 با ماموريت تشويق و حمايت مراكز تكنولوژيك، در 20 كيلومتري شمال شرق تهران شهر جديد پرديس و مساحت كنوني 20 هكتار تاسيس شد.
آنچه اين پارك را به لحاظ روند ساخت و ساز حايز اهميت مي كند، برگزاري 3 مرحله مسابقه معماري در راستاي توسعه آن است؛ اين مسابقات كه در اكثر موارد به موفقيت معماران جوان و تصويب آثارشان توسط كميته معماري پارك فن آوري پرديس واقع در دفترپژوهشكده توسعه كالبدي انجاميده، نمونه اي موفق در حضور نهادينه معماران در طراحي يك مجموعه طراحي متحد است.
جا دارد كميته معماري پارك فن آوري پرديس گزارش جامعي را پيرامون نحوه مسابقات و داوري ها، كلياتي پيرامون سياست هاي ساخت با رويكرد معمارانه و افق هاي آينده را براي آگاهي عموم منتشر كند.

حريت چاپ تركيه - شايد كمي عجيب به نظر برسد؛ تركيب يك منار با يك ساختمان بتني 7 طبقه.... در اراضي كه توسط شوراي شهرداري عمرانيهumraniye براي كاربري هاي ديني و مذهبي اختصاص يافته است. مسجدي 7 طبقه ساخته مي شود!
هم اكنون اين بنا كه آغاز ساخت آن در سال 1998 بوده، طبق مجوز مذهبي مفدي عمرانيه به عنوان يك مسجد آغاز به كار كرده و آماده پذيرش نمازگزاران طي اوقات مختلف است؛ اين در حالي است كه ساخت طبقات فوقاني براي استفاده خوابگاهي طلاب علوم ديني و نيز فضاهاي مديريتي مسجد ادامه دارد.
مديريت مذهبي اداره اوقاف كه سرمايه گذار ساخت مسجد است، كمبود زمين و عدم اختصاص فضاهاي مناسب براي ساخت فضا هاي مذهبي را دليل اصلي ساخت چنين بناهايي در تركيه ذكر مي كند.

نينا شاهرخي 
شهر تبريز از دوران بسيار قديم در مسير راه هاي تجاري قرار داشت و افزون بر آن، توليد صنايع دستي و انواع كالاها براي صدور به ساير شهرها، بخش مهمي از فعاليت هاي اقتصادي آن را شامل مي شد، به همين سبب بازار تبريز از قرن هاي نخستين اسلامي، از شهرتي خاص بر خوردار بود و براي پاسخگويي به فعاليت هاي تجاري ، منطقه وسيعي از شهر را در برمي گرفت. بنا به گفته هينريش بروگش تبريز به سبب نزديكي به مرز روسيه و تركيه از موقعيت اقتصادي خاصي برخوردار بوده و بازرگانان ايراني در زمينه تجارت خارجي به شكلي فعال كار مي كرده اند.
بازار تبريز در دوره هاي پيش از دوره قاجار از اهميت بيشتري برخوردار بوده است. اما بيشتر سراها، تيمچه ها و راسته هاي بازار در دوره قاجار ساخته شده يا توسعه پيدا كرده است.
جهانگردان مختلفي در سفرنامه خود به اين بازار اشاره كرده اند. براي مثال جكسن در سفر نامه خود، بازار را اينگونه تصوير كرده است: بازار سقف دارد و هر سقف آن به وسيله معبر باريك درازي از قسمت ديگرش جدا مي شود و در دو طرف آن، دكان ها و شاه نشين ها ساخته اند...خريداران داخل دكان ها نمي شوند بلكه حين عبور از معبر تنگ و باريك بازار با فروشندگان به معامله كردن مي پردازند.
اعتماد السلطنه نيز درباره بازار تبريز اظهار داشته است كه سقف بسياري از قسمت هاي بازار كه تيرپوش بوده به حكم نواب والا شاهزاده مويد الدوله طاق پوش شده است. به گفته وي تعداد كاروانسراها و تيمچه ها چهل و پنج باب بوده است.
در كتاب مرآت البلدان اشاره شده است كه علاوه بر بازار اصلي و دايمي شهر، در كنار برخي از دروازه ها بازارها يا بازارچه هايي نيز شكل گرفته بوده است كه تا چند دهه پيش بعضي از آنها مانند بازارچه رنگي خيابان، بازارچه در باغميشه، بازارچه شتربان و چند بازارچه ديگر باقي بوده است و هم اينك نيز آثار برخي از آنها را مي توان مشاهده كرد.
بازار تبريز يك شبكه ارتباطي متشكل از تعدادي راسته هاي موازي و متقاطع است كه دو راسته اصلي تر آن عبارت از دو راسته شمالي و جنوبي است كه تقريبا با هم موازي هستند.تعدادي راسته عمود بر اين دو راسته نيز وجود دارد كه مهمترين آن، مسير و امتداد بازار حرمخانه ، بازار كفاشان و بازار مسچي است.
برخي از بخش هاي راسته هاي بازار كه به اصناف يك حرفه اختصاص دارد، بازار خوانده مي شود، مانند بازار كفاشان، بازار كلاهدوزها.هر يك از راسته ها يا ساير فضاهاي منسجم بازار تبريز مانند ساير بازارها به عرضه كالاهايي خاص اختصاص دارد، براي مثال، كفاش ها در راسته اي نسبتا معين جاي دارند و سراها و تيمچه هاي فرش فروشان غالبا از فضاي عرضه ساير كالاها متمايز است. البته در دهه هاي اخير نوعي در كنار هم قرار گرفتن برخي از فعاليت ها و فضاهاي متنوع در برخي از راسته ها - به خصوص راسته هاي واقع در كنار خيابان ها و بخشي از بافت بازار كه از تحولات شهري در چند دهه اخير تاثير پذيرفته است - مشاهده مي شود.
دكان ها كنار راسته هاي اصلي و فرعي قرار دارند و فضاهاي واقع در پشت آنها به كاروانسراها و تيمچه ها اختصاص يافته است.چند باب از سراها مانند سراي امير و سراي حاج سيد حسين جديد به گونه اي در بافت بازار قرار گرفته اند كه داراي سه يا چهار ورودي و مسير دسترسي هستند، در حاليكه بيشتر سراها مانند سراي ميرزا مهدي، سراي جعفريه، سراي سيد حسين ميانه و سراي ميرزا شفيع، دو فضا و مسير ورودي دارند و برخي از سراها نيز يك ورودي دارند. سراي امير بزرگترين سراي بازار تبريز است. در چند مورد مشاهده شده است كه گسترش يك سرا به از ميان رفتن حياط آن منجر شده، به اين ترتيب كه چند رديف دكان در وسط سرا ساخته شده و شكل باز آن كاملا دگرگون شده است. تيمچه ها نيز كه فضاهايي سر پوشيده اند غالبا شكلي خطي، مانند يك مستطيل باريك و كشيده دارند و سقف بسياري از آنها توسط طاق و كاربندي ساخته و تزئين شده است.
پي نوشت: سلطان زاده، حسين، 1376، تبريز خشتي استوار در معماري ايران، چاپ اول، تهران، انتشارات دفتر پژوهش هاي فرهنگي.

حنيف آقارضي 
مي توان صرفه جويي را به نوعي استفاده بهينه از منابع ناميد. استفاده بهينه از ابزار و زمان در دوران كنوني بحث هاي كليدي را تشكيل مي دهند. كمبود منابع موجود و هزينه هاي اقتصادي بالا در جهان كنوني باعث شده است اين موضوع به بحثي مهم و مورد توجه تبديل شود.
در ساخت بناها و معماري آن نيز امروزه موضوعات مختلفي در ذيل اين عنوان مورد بحث قرار گرفته اند. از جمله كاهش اتلاف حرارتي بناها و طراحي بناها به صورت همساز با اقليم. در اين نوشتار سعي شده است قسمتي از اين جنبه ها كه در معماري گذشته ما مورد توجه بودند، مورد بررسي قرار گيرند.
صرفه جويي - استفاده بهينه از منابع - در معماري ايراني از ابعاد مختلفي برخوردار بوده كه در اين فرصت سعي شده است قسمتي از آن مورد توجه و بررسي قرار گيرد.
شايد بتوان فرهنگ قناعت و ارتباط تنگاتنگ فرهنگ و معماري را از سرچشمه هاي وجودي، صرفه جويي در معماري سنتي ايران ذكر كرد كه به طور خواسته يا ناخواسته در كار معماري دخيل بوده اند زيرا در آن دوران برخلاف دوران كنوني كه كارها جزئي نگر و تخصصي شده اند نوعي پيوستگي ميان زمينه هاي مختلف وجود داشته است. اين موضوع را در سه زمينه مورد بررسي قرار مي دهيم.
استفاده از انرژي هاي طبيعي
برخلاف امروزه كه انرژي بسيار آسان در اختيار ما قرار داشته و مورد استفاده بي رويه قرار مي گيرد در گذشته امكان آن نبوده است و سعي شده از انرژي هاي طبيعي موجود حداكثر استفاده انجام شود.
استفاده از عناصري در معماري مانند بادگير و خيشخان يا سيستم حوض خانه كه هواي مطبوع را در تابستان براي ساكنان بنا فراهم مي آورد و نوعي تهويه طبيعي بود از جمله اين اقدامات است.
استفاده بهينه از جبهه رو به آفتاب در گرمايش فضاي سكونت در فصل زمستان و نيز سايه بان هاي عمودي براي جلوگيري از ورود آفتاب مزاحم نيز از جمله اين اقدامات بوده است.
مصالح و نوع كاربرد آن در بنا
استفاده از مصالح بوم آورد در وهله اول انرژي كمتري را براي حمل و نقل تا پاي كار لازم داشته و در ادامه اين نوع از مصالح فرسايش طبيعي خود را طي كرده و سازگار با محيط اطراف خود هستند.
استفاده از خاك و سنگ به عنوان ماده اصلي در بيشتر مناطق ايران به دليل اينكه بيشتر در دسترس بوده و فراگير بودن آنها موجب شده بود در بيشتر موارد از مصالح موجود در محل كه در بناهاي ويران شده قبلي موجود بود استفاده مي كردند و بدين ترتيب مصالح موجود را به چرخه طبيعي باز مي گرداندند. اين مصالح قابل تجديد سازگاري بيشتري با اقليم داشته و داراي پايداري بيشتري نيز است.
مرمت پذيري بنا
نوع مصالح مورد استفاده در بنا در آن روزگار كه قابل تهيه و تجديد دوباره بود نقش مهمي در مرمت پذيري بنا ايفا مي كرد. اين عمل باعث مي شد هر بنا پس از مدت استفاده مشخصي كه دچار استهلاك مي شد با صرف هزينه اي كم دوباره تبديل به يك بناي قابل سكونت شود. اين امر موجب مي شد به جاي صرف انرژي بسيار براي بنا كردن ساختماني جديد، محلي مناسب ايجاد شود و دوباره قابل استفاده باشد. استفاده از كاشي در بناهاي مهم و عمومي مانند مساجد نيز موردي از اين دست است. كاشي داراي سطح كوچكي بود و در صورت خرابي به جاي تعويض يك قطعه بزرگ تنها كاشي هاي خراب شده را تعويض مي كردند . اين امر مدت زمان مرمت و هزينه آن را بسيار كاهش مي داد. البته اين مسايل قسمتي جزئي از اين موارد است كه در زمان گذشته انجام شده است. امروز نيز مي توان با توجه به امكانات بالقوه اي كه در اختيار است با نگاه صرفه جويي به منابع موجود نگاه كرده و راه هايي براي استفاده بهينه از آن به فراخور كار فراهم كرد.

بايد به درستي مشخص شود كه شهر چيست و چگونه شهري مي  خواهيم بسازيم...؟
بهرام هوشيار يوسفي 
سخنان محمود احمدي نژاد در حاشيه ششمين همايش معاونان فني و عمراني شهرهاي بزرگ كشور در جمع خبرنگاران، يادآوري نكاتي بود كه به درستي مي تواند دغدغه اصلي و لازم مديريت شهري از يك سو، تمامي ارگان ها و نهاد هاي تاثير گذار بر روند توسعه شهر از ديگر سو و چه بسا تاثير گذارتر از همه، شهروندان به عنوان كاربران اصلي شهر باشد.
در تاريخ 2/7/1375 خورشيدي يعني 8 سال پيش پيرو رهنمودهاي مقام معظم رهبري در مورد ضرورت رعايت اصول و ارزش هاي اسلامي در طرح هاي شهرسازي و معماري و همچنين تاكيد معظم له در بندهاي 10 و 12 منشور اقامه نماز، بنا به پيشنهاد وزارت مسكن و شهرسازي، شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران تصويب و مقرر كرد اقدامات زير توسط حوزه معاونت شهرسازي و معماري وزارت مسكن و شهرسازي انجام شود :
۱- مطالعه مستمر درباره شهرها و معماري اسلامي گذشته و حال ايران و جهان به منظور دسترسي به اصول و ارزش هاي حاكم بر ساختار آنها و تطبيق اين اصول با دانش نوين بشري و دستيابي به ارزش ها و اصول طراحي جديد شهري و معماري 2- ظرف همان سال 1375 اصول و ضوابط طراحي شهري و همچنين اصول ضوابط معماري ساخت و ساز بناها براساس معيارها و ارزش هاي اسلامي با هدف رشد و اعتلاي طراحي شهري و معماري اسلامي و ايراني تهيه و به تصويب شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران برسد؛ اين اصول و ضوابط قرار بود پس از تصويب شوراي عالي شهرسازي از سوي تمامي مهندسان مشاور و مهندسان داراي پروانه فعاليت هاي مهندسي در تهيه طرح هاي جامع، تفصيلي و هادي، تهيه طرح هاي شهرك سازي و طراحي بناها اعم از مسكوني، خدماتي، عمومي، اداري و تجاري لازم الرعايه باشد 3- با توجه به نقش ويژه عنصر مسجد به عنوان نماد اساسي شهر اسلامي و محل سكونت مسلمانان، تصويب كننده ضروري دانسته بود، مسجد به عنوان نقطه عطف مركزي شهرها ، مناطق و محلات در تمامي طرح هاي كاربري اراضي اعم از طرح هاي جامع، تفصيلي،  هادي و آماده سازي منظور شود...
حال 8 سال از آن تاريخ مي گذرد...؛ به نظر مي رسد لازم باشد كه شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران و وزارت مسكن و شهرسازي در اين مقوله پاسخگو باشند... در نهايت ما نيز چون آقاي شهردار بار ديگر بر لزوم داشتن شهري مترقي، پيشرفته، مرفه و البته اسلامي تاكيد مي كنيم و اين نكته را نيز مي افزاييم كه با توجه به مقدمات فوق ظاهرا ما مي دانيم كه چگونه شهري را مي خواهيم، نكته در نحوه ساخت اين شهر است ...
والسلام