عكس: گلناز بهشتي
رضا ولي زاده

با سلام !
مركز 137 شهرداري تهران!
شما نفر...... صف انتظار هستيد!
اين جمله ها صداي نوار ضبط شده اي است كه با شماره گيري عدد سه رقمي 137 قرار است شما را به يكي از 21 اپراتوري وصل كند كه در كابين ها نشسته اند تا بنا به درخواست شما، ماموريتي تازه براي شهرداري هاي 22 منطقه اين شهر رقم بزنند.
در اين كابين ها 21 نفر نشسته اند تا دروازه هاي شهرداري تهران را شبانه روز براي ورود جمعيت چندميليوني تهران بزرگ باز كنند تا به اين ترتيب مركز سامانه مديريت شهري 137 به دروازه ورود شهروندان به شهرداري تبديل شود و براي آن كه گشودن درهاي شهرداري تهران با شماره گيري سه رقم ميسر شود، 152 نفر شبانه روز در كابين هاي ثبت و ابلاغ خبر چشم و گوششان را وقف ثبت چاله هاي خيابان ها، آبگرفتگي ها، جمع آوري زباله ها، سد معبر و هزار و يك زخم اين شهر مي كنند.
سامانه مديريت شهري 137 از تاريخ 3/10/84 تا 1/11/84 به صورت آزمايشي آغاز به كار كرده و از نخستين روز بهمن ماه تا امروز تحولات بسياري را پشت سر گذاشته است تا بتواند خدمات شهرداري تهران را متناسب با ميزان تقاضاي شهروندان پيش ببرد.
مهندس سيد مازيار علوي سرپرست مركز سامانه مديريت شهري 137 شهرداري تهران درباره تاريخچه شكل گيري اين سامانه مي گويد: شماره تلفن 137 براي رسيدگي به انتقادات، پيشنهادات و مشكلات مردم راه اندازي شده است كه فعاليت خود را در اداره كل روابط عمومي شهرداري تهران به صورت محدود با داشتن چند نفر اپراتور ثبت خبر آغاز كرد، اما اين واحد از آغاز دي ماه سال جاري فعاليت خود را به صورت جدي و گسترده به دو سايت ثبت خبر و ابلاغ خبر كه هركدام در سه شيفت و به صورت شبانه روزي مشغول به كارند، آغاز كرده است.
سايت ثبت خبر، مجموعاً با 75 نفر اپراتور در سه شيفت (هر شيفت 25 نفر) و سايت ابلاغ خبر با 66 نفر (هر شيفت 22 نفر) بدنه اصلي اين سامانه را تشكيل مي دهند. به گفته ايشان نيروهاي اين دو سايت با مسائل معضلات و شهرداري آشنايي داشته و پس از طي آموزش هاي لازم به عنوان پل هاي ارتباطي ميان شهروندان و مديريت شهري ايفاي نقش مي كنند. تلفن تماس اين سامانه همزمان مي تواند به 21 تماس پاسخ دهد و مابقي تماس ها را پس از عبور از فهرست انتظار پذيرا شود.
علوي مي گويد: هنوز شهروندان تهراني سامانه 137 را نمي شناسند و نمي دانند بايد چه خدماتي را از مركز سامانه مديريت شهري شهرداري تهران بخواهند. سامانه 137 مركز كنترل و هدايت شهرداري تهران است و از طريق خروجي هاي اين سامانه مشخص مي شود هزينه ها و بودجه هاي شهرداري تهران بايد در كجا صرف شود و از همين رو رئيس سامانه 137 خود شهردار تهران است.
بنا به محاسبه مهندس ميثم مجيدي مدير فني مركز سامانه مديريت شهري۱۳۷ شهرداري تهران - كليه پيام هايي كه توسط سايت خبر در 105 روز گذشته ثبت شده است 187 هزار پيام است، كه از ميان آن ها خدمات مورد نياز 137 هزار پيام توسط شهرداري هاي مناطق انجام شده و خدمات 23 هزار پيام نيز در دست اقدام است. مابقي اين پيامها نيز فاقد صحت يا تكراري بوده اند.
از 100 درصد پيام هايي كه در 137 ثبت مي شوند، خدمات مورد نياز 74 درصد از اين پيام ها توسط شهرداري به شهروندان ارائه شده است و پاسخ و خدمات رساني به 26 درصد از اين پيام ها در حال پيگيري يا در حال انجام است.
ميثم مجيدي، درباره شيوه كار سايت ثبت خبر و سايت ابلاغ خبر مي گويد: سايت ثبت خبر به محض دريافت پيام از شهروندان، آن را به سايت ابلاغ خبر كه نمايندگان مناطق بيست و دوگانه شهرداري تهران جهت دريافت پيام ها در آنجا مستقر هستند ارسال مي كند. ابلاغ گر، پيامها را با در نظر گرفتن نشاني پيام به ناحيه مورد اعلام شهروند ابلاغ مي كند كه نواحي نيز موظفند در اسرع وقت با به كارگيري تمامي توان و تجهيزاتي كه به همين منظور در اختيار آنان قرار گرفته به حل مشكل يا ارائه خدمات مورد نياز شهروندان بپردازند. هر پيام نيز با توجه به اولويت زماني از پيش تعيين شده دسته بندي مي شود تا در دستور كار مناطق شهرداري و نواحي آنها قرار گيرد. نتيجه انجام كار بنا به جدول زمان بندي  به مركز سامانه ابلاغ خواهد شد و در نهايت، گروه نظارت و پيگيري ويژه، ناظر موارد پيامهاي تاييد و انجام شده از طرف مناطق و نواحي است تا پس از تماس و پيگيري شهروندان، درصد رضايتمندي آنها را از انجام كار دريافت كند.
به گفته مهندس مجيدي در حال حاضر ارتباط سايت ابلاغ خبر با مناطق بيست و دوگانه شهرداري به وسيله تلفن صورت مي گيرد؛ اما در آينده اي نه چندان دور اين ارتباط به وسيله فيبر نوري تسهيل و تسريع خواهد شد.
وي اضافه مي كند: اولويت هاي سه گانه سامانه 137 كه از آنها ياد شد، در دسته بندي پيامها به ميزان فوريت آنها بازمي گردد. در دل اولويت نخست، 17 اولويت تعريف شده است كه عبارتند از: لكه گيري و رفع چاله خيابانها، سد معبر اصناف و دستفروشان دوره گرد و ثابت، رفع آبگرفتگي، جمع آوري نخاله، درخواست طعمه گذاري، جمع آوري متكديان، مرمت دريچه هاي آب، جمع آوري زباله ها و سرشاخه ها، حذف زوائد فيزيكي در پياده روها، جلوگيري از دپوي مصالح و عمليات ساختماني در معابر، رفع خطر درختان شكسته، جمع آوري كارتن خوابها، حفاظ ايمني مسيرهاي حفاري و ترميم حفاظها، پلها و معابر.
بنا به گفته مهندس علوي، زماني كه براي انجام اولويت هاي هفده گانه اولويت نخست در نظر گرفته شده است از يك تا 6 ساعت تعيين شده است و شهرداري هاي مناطق موظفند در مدت زمان ياد شده به ارائه خدمات هفده گانه بپردازند. اما براي اولويت هاي دوم و سوم زماني تعيين نشده است؛ چرا كه پاسخگويي و ارائه خدمات مورد نياز پيامهاي مربوط به اين اولويت ها زمان و برنامه ريزي نياز دارد.
درخواست احداث پل عابر پياده را مي توان از اولويت هاي نوع دوم دانست و درخواست حذف يا اضافه كردن دوربرگردان در خيابانها، احداث زيرگذر، احداث فرهنگسرا و پارك و بوستان نيز در رديف اولويت هاي درجه سه طبقه بندي مي شوند.
سرپرست سامانه 137 پاسخگويي به اولويت هاي درجه دوم و سوم را به ترتيب جزو آن دسته از مسائل شهري مي داند كه پيش از انجام به مطالعه و بررسي كارشناسي نياز دارند و جزو مسائل كلان به شمار مي آيند؛ از اين رو شهرداري اين موارد را در سطح معاونت هاي فني عمراني، حمل و نقل و ترافيك، خدمات شهري و ديگر زيرمجموعه هاي خود در دستور كار قرار خواهد داد.
سامانه 137 در ميان درخواست هاي شهروندان گاه با مواردي مواجه مي شود كه ممكن است در اولويت وظايف اين سامانه نباشند. مهندس علوي درباره تمهيدات لازم براي روشن شدن وضعيت اين بخش از درخواست ها و اقدام 137 مي گويد: در حال حاضر 17 اولويت خدمات شهري در اين سامانه براي رفع نيازهاي فوريتي تعريف شده است كه با مرور زمان و با بررسي خواسته هاي مردم و نظرات كارشناسي، اين اولويت ها قابل تغيير خواهند بود.
وي اضافه مي كند: به منظور پيشگيري از تأخير در پاسخگويي به مردم در مورد پيامهاي اولويت دوم و سوم از هريك از معاونت هاي شهرداري خواسته شده است نماينده خود را در اين مركز مستقر كنند تا شهروندان بتوانند نتيجه پيام خود و پاسخ شهرداري در خصوص اجراي خدمات مورد نيازشان را از اين طريق پيگيري كنند.براي پيگيري وضعيت پيامهاي شهروندان، سامانه 137 به شهرونداني كه تماس مي گيرند پس از ثبت پيام يك شماره پيگيري ارائه مي كند و پيام مورد نظر شهروند در سايت اين سامانه با همان شماره ثبت خواهد شد تا شهروند از اين طريق بتواند مراحل انجام كار را پيگيري كند.
چنان كه در بسياري از نهادها مرسوم است، شهروندان در صورت نياز به شهرداري و خدمات آن نيز معمولاً پيش از هر اقدامي به جست وجوي آشنايي، دوستي و يا خويشاوندي ميان كاركنان شهرداري اقدام مي كنند و حالا 137 قصد دارد آشناي هشت ميليون شهروند تهراني در شهرداري و مناطق بيست و دوگانه آن باشد؛ چنان كه دكتر محمدباقر قاليباف - شهردار تهران- مي گفت، 137 قرار است مبناي تخصيص منابع مالي و اعتباري شهرداري تهران قرار گيرد و ماموريت شهرداري را در اين شهر تعيين كند؛ چرا كه آن سوي سفارش اين ماموريت، مردم ايستاده اند؛ مردمي كه قرار است بعد از شنيدن صداي همان نوار ضبط شده، ما را براي بازسازي و احياي سلول هاي مرده شهر بسيج كنند.

مهرداد مشايخي- در زندگي شهري امروز هر شهر به تنهايي مي تواند مانند يك رسانه عمل كند. بدين ترتيب كه با شنيدن نام هر شهر، مجموعه اي از اطلاعات مربوط به فرهنگ و روحيات ساكنان آن و همچنين ويژگي هاي بارز آن شهر به شنونده منتقل مي شود.
در دهه هاي گذشته شهرداران و مديران شهري با ابعاد مختلف مشكلات شهري تهران درگير شده و تلاش مي كردند تا اين شهر را كه در معرض هجوم سيل مهاجرت است، به محلي بهتر براي زندگي تبديل كنند. تاكيد مي شود كه تلاش آنها به اين دليل بود كه شهر به محلي براي زندگي تبديل شود نه به محلي براي كار روزانه و خواب شبانه. با وجود اين تنها مقاطعي كه در آن مديريت شهري توانست تا حدودي آرامش زندگي را در شهر برقرار كند، دوره هايي بود كه مديريت شهري در آن با نگاه انسان محور به شهر و در نظر گرفتن شهر به مثابه يك موجود زنده توانست روابط فرهنگي، رواني، زيست محيطي، اقتصادي و بهداشتي جديدي را تعريف كند.
در همين دوره ها بود كه فرهنگسراها به عنوان پايگاه هاي فرهنگي جديد محلي احداث شدند، هر فضاي كوچكي به بوستان و فضاي سبز تبديل شد و مجموعه هاي فرهنگي شهر كتاب به فضاهاي فرهنگي شهر اضافه شدند. توجه به مطبوعات شهري هم به همين دوره مربوط مي شود. تهران شهر غريبه هاست؛  غريبه هايي كه با فرهنگ ها و قوميت هاي مختلف از گوشه و كنار كشور گرد هم آمده اند و هدف مشتركشان هم چيزي نيست جز بهره گيري از امكانات بهتر زندگي و فرصت هاي بيشتر شغلي. اين مجموعه با هم بيگانه، تنها وقتي به همزباني زندگي شهري و مسائل شهروندي و لزوم آن معتقد مي شود كه در شرايط بحران قرار بگيرد؛ شرايطي نظير بحران آلودگي هوا، بحران ترافيك، بحران آلودگي هاي زيست محيطي شهري و... در اين شرايط است كه رسانه شهري،  به نمايندگي از مديريت شهر و در سوي ديگر شهروندان،  به زبان گوياي تهران تبديل و فلسفه وجودي آن تاييد مي شود.
همين نيازها باعث شد تا طي سالهاي اخير مطبوعات بيشتر به مقولات شهري و نيازهاي كلانشهرها بپردازند به طوري  كه مقولاتي مانند بحرانهاي زيست محيطي در شهرهاي بزرگ يا مسائل ترافيكي و حمل و نقل عمومي بارها به تيتر اول برخي نشريات تبديل شوند.
كاركرد مطبوعات شهري (هرچند اگر در گستره اي وسيع تر توزيع شود و اخبار كشوري و جهاني را هم پوشش دهد) مثل فعاليت هاي يكي از اعضاي موجود زنده، در كنار ساير اجزاي فرهنگي اجتماعي شهر بازدهي پيدا مي كند و در نتيجه باعث آماده سازي ساكنان شهر براي تبديل شدن به شهروند واقعي مي شود.