سه شنبه ۹ خرداد ۱۳۸۵
روشهاي غلبه بر اضطراب هاي آزمون
نبض تشويش در روز امتحان
005454.jpg
عكس:مسعود خامسي پور
هانيه ورشوچي
دانش آموزان و دانشجويان از شنيدن اعلام موعد امتحانات، نگران و مضطرب مي شوند، علت در اين است كه ما با ديد مثبت و سازنده به امتحانات نگاه نمي كنيم و در برخي موارد معلمان و خانواده نيز به اين نگراني دامن مي زنند و آن را تشديد مي كنند.
دانش آموزان بايد از امتحان به عنوان انگيزه اي براي مطالعه مرور مطالب درسي استفاده كنند و از آن به عنوان معياري براي سنجش ميزان دريافت مطالب و همچنين نقاط ضعف بهره جويند، در واقع امتحانات، بهانه خوبي براي مطالعه مرتب و جدي است، دانش آموز بايد از اين محرك به خوبي استفاده بايد از اين محرك به خوبي استفاده كرده و مطالب را مرور و تكرار نمايد و از آن لذت ببرد.
امتحان وسيله رسيدن به اهداف زيادي است كه افراد به دنبال آن هستند. در واقع با امتحان درمي يابيم روش مطالعه، اطلاعات و فعاليت هايمان ضعيف است يا بايد اصلاح شود. امتحانات امري طبيعي و عادي است و دانش آموز را به فعاليت بيشتر وامي دارد. دكتر هوشنگ قره خاني «عضو هيأت علمي دانشگاه» و «روان شناسي مركز مشاوره پيشرو» در اين خصوص مي گويد: «عوامل مختلفي در موفقيت در امتحان نقش دارد. چنانچه بخواهيم با نگرش سيستمي به اين پديده بنگريم بايستي بگوييم كه موفقيت در امتحان خود يك سيستم است كه از مجموعه اي از سيستم هاي كوچكتر شكل گرفته است، كه هر يك از اين اجزاء تشكيل دهنده نقش و اهميت ويژه اي در موفقيت امتحان دارد.»وي مي گويد: «هدف و انگيزه يكي از اجزاي تشكيل دهنده اين سيستم است. هنگامي كه فرد به جايگاه علم در جهان امروز واقف است هدف خويش از درس خواندن را مي داند، در نتيجه بهتر تلاش و كوشش مي نمايد.»
وي يكي از عوامل مؤٍثر در خوب يادگرفتن را دقت و تمركز عنوان مي كند و مي گويد: «تمركز حواس براي بخاطر سپردن و يادآوري مطالب ضروري است. در واقع تمركز از فكر كردن به امور جزئي هنگام درس خواندن جلوگيري مي نمايد.» دكتر قره خاني توصيه مي كند: «كساني كه در هنگام مطالعه افكار مزاحم به سراغ آنها مي آيد اين افكار را با ماژيك و درشت روي يك صفحه كاغذ بنويسند و كنار دست خود بگذارند و پس از اتمام ساعت مطالعه آن كاغذ را بردارند و در زمان استراحت به آن موضوعات فكر كنند يعني فكر را تربيت كنند كه مسائل جدي را از غيرجدي تفكيك نمايد.»
برنامه ريزي صحيح درسي از اركان اصلي موفقيت در امتحان است. بهتر است دانش آموز زمان باقي مانده تا امتحانات را به هر كدام از دروس اختصاص دهد، دكتر قره خاني در اين خصوص مي گويد: «مشاهده مي شود دانش آموزاني براي مطالعه از صبح تا شب براي يك درس برنامه ريزي مي كنند در حالي كه از نظر روان شناسان يادگيري شيوه متراكم درس خواندن مطلوب نيست. بلكه بهتر آن است دروس را به طور متفرق با تنظيم آسان،  دشوار مطالعه نمائيم و در تنظيم برنامه اولاً درس مشكل تر را صبح قرار دهيم و ثانياً بعد از مطالعه يك درس دشوار كه مستلزم قواعد حل مسئله است بعد از يك درس خواندني و ساده تر منظور نمائيم.»
وي اضافه مي كند: «مطالعه تا دير وقت و بيشتر از نيمه شب چندان مفيد و مؤثر نخواهد بود. همچنين خواب بعد از ظهر بيشتر از ۳۰ دقيقه چندان مفيد نيست زيرا مطالعات نشان داده است خواب بعد از ظهر سبب تغيير شيميايي مغز مي گردد و مدت ها پس از خواب طول مي كشد تا مغز به كاركرد عادي خود برگردد، به همين علت توصيه مي شود بعد از ناهار استراحت چشمي و ۳۰ دقيقه داشته باشند.»
اين استاد در خصوص روش هاي صحيح مطالعه مي گويد: «در مرحله اول مطالب را اجمالي مطالعه نمائيم، خواندن اجمالي جهت پي بردن به ساختمان كلي مطالب و آشنايي كلي با محتوا صورت مي گيرد، در مرحله دوم به عميق خواني مطالب بپردازيم در واقع در اين مرحله هر پاراگراف را به دقت خوانده و مطالب ريز آن را مشخص مي نمائيم. در مرحله سوم علامت گذاري و حاشيه نويسي و مرحله چهارم به تهيه برگه ها و نكته ها مي پردازيم كه هميشه قبل از امتحان مي توان به آنها مراجعه نمود و مطالب را به راحتي مرور كرد.»وي ادامه مي دهد: «در هنگام مطالعه از بلند خواندن و قدم زدن خودداري نمائيد، زيرا اين امر نه تنها مفيد نيست بلكه باعث به هدر رفتن انرژي و حفظ طوطي وار مطالب مي گردد و در واقع در وضعيتي كه فرد پشت ميز مي نشيند و راه نمي رود، شش ها امكان اكسيژن گيري بهتري پيدا مي كنند و ستون فقرات و چشم ها در وضعيت مناسب تري از نظر يادگيري قرار مي گيرند كه هم خستگي كمتري را به دنبال دارد و هم آسيب كمتري به بدن مي رساند.»
ليلا رئوف مقدم «كارشناس ارشد برنامه ريزي آموزشي» و مدرس در خصوص راهكارهاي موفقيت در امتحان مي گويد: «با شروع فصل امتحانات نبايد فرصت را از دست داد، دانش آموز موفق كسي است كه از فرصت هايي كه به ظاهر كوچك و كم ارزش هستند، استفاده كند.
دانش آموز بايد يك برنامه دقيق براي آمادگي قبلي امتحان براي خود بنويسد تا اگر در طول سال به هر علتي درس نخوانده است در اين زمان جبران شود.»
وي مي افزايد: «دانش آموز بايد دروس را اولويت بندي و فهرست بندي نمايد و آنها را به ترتيب در روزهايي كه فرصت دارد مرور كند در غير اين صورت در شب امتحان بايد مطالب كتاب مربوطه را براساس سنگيني مطالب و محتواي درس براي هر فصل تقسيم بندي نمايد.»
رئوف مقدم اضافه مي كند: «به اين ترتيب با تقسيم كل زماني كه براي درس خواندن دارد ديگر به كمبود وقت برخورد نمي كند.»اين كارشناس مي گويد: «در زمان امتحانات ضروريست دانش آموز محلي را براي درس خواندن خود انتخاب كند كه كمتر عبور و مرور صورت گيرد و نور كافي و حرارت ملايم نيز داشته باشد.»
وي مي گويد: «بايد به خاطر داشته باشيم خواندن بار دوم كم اهميت تر از مطالعه بار اول نيست. اين در حالي است كه براي راحت تر انجام دادن مطالعه بار دوم بهتر است در مطالعه بار اول نكته هاي مهم را علامت بزنيم تا در بررسي بعدي روي اين نكته ها دقت بيشتري داشته باشيم. همچنين بعد از خواندن هر مطلب چكيده اي از مطالب مهم را بنويسيم، اين كار به دانش آموز در مرور بار دوم ياري مي رساند.»
ليلا رئوف مقدم مي گويد: «اگر مطالبي را كه قرار است يادگرفته شود ابتدا يك بار به طور كامل مطالعه كنيد، سپس به بررسي اجزاء بپردازيد. نه تنها مطالب را با معني تر فرامي گيرند بلكه آن را به مدت بيشتري در ذهن خود نگاه مي داريد زيرا اين كار باعث فهم و بصيرت بيشتر مي شود.»
با رسيدن فصل امتحانات مشاهده مي كنيم، خيلي از افراد شب هاي امتحان تا دير وقت بيدار مانده و صبح زود نيز از خواب بيدار مي شوند. حتي عده اي از قهوه جهت بيشتر بيدار ماندن استفاده مي نمايند. رئوف مقدم در اين خصوص مي گويد: اگر فرد به اندازه كافي نخوابد. ميزان دقت و تمركزش پايين خواهد آمد در اين حالت ممكن است مطالبي را كه خوب يادگرفته است، ناقص به ياد بياورد. در اين حال به افراد توصيه مي شود در شب امتحان آسوده بخوابند تا شاداب تر سر جلسه حاضر شوند. وي در خصوص آمادگي براي سر جلسه در پايان خاطر نشان مي سازد: امتحانات به ما نقاط ضعف و قدرت را نشان مي دهد، در نتيجه دليلي براي اضطراب وجود ندارد، علي الخصوص زماني كه با يادگيري و مطالعه كامل دروس در سر جلسه امتحان حاضر شده باشيم. در پايان اينكه مطالعه مطالبي را كه انتظار داريد جزء سئوالات امتحاني باشد مؤثر است اگر چه پيش بيني دقيق سئوالات امكان پذير نيست ولي مي توانيد محدوده سئوالاتي را كه در امتحان مطرح خواهد شد حدس بزنيد و بيشتر به آن بپردازيد. همچنين اوراق امتحاني گذشته را به دقت خوانده و مرور كنيد تا اشتباهاتي كه در آنها داشته ايد دوباره تكرار نكنيد. بكوشيد تا در سر جلسه امتحان آرامش خود را حفظ كنيد. زيرا هيجان و اضطراب مانع تمركز حواس است. اضطراب يا نگراني بيش از حد به هنگام امتحان مانع درست به كار بردن آن مقدار دانشي است كه فرا گرفته ايد. از آنجا كه امتحانات اساس كار ارزشيابي تحصيلي است و از آن براي تعيين موارد قدرت و ضعف تحصيلي دانش آموزان خواه و ناخواه، هنوز نظام نمره هاي امتحاني به كار مي رود، پس چه بهتر كه با فراگيري فنون صحيح امتحان دادن، سوابق تحصيلي خوب و درخشاني از خود به جاي بگذاريم و در اين رقابت، پيروز ميدان باشيم.

خاطرات زندگي روزانه
در زندگي روزمره هريك از ما اتفاقات و رويدادهاي كوچك و بزرگ فراواني وجود دارند كه گرچه به سرعت مي گذرند، اما مي توانند قابل توجه باشند و در ميان خاطرات زندگي مان ماندگار شوند؛ اتفاق هايي كه آنها را براي دوستان و همكاران خود تعريف مي كنيم و گاه بعد از گذشت چند سال همچنان شنيدني و شيرين هستند؛ از يك ماجراي جالب در زمان خدمت نظام وظيفه تا خاطره از يك ميهماني خانوادگي و... هر يك از اين خاطرات كوتاه چون يك عكس يادگاري در آلبوم ذهن باقي مانده اند.
شما هم مي توانيد با ارسال خاطرات شيرين زندگي خود به آدرس روزنامه همشهري در ورق زدن آلبوم خاطرات با ما همراه شويد.
***
005457.jpg
مزرعه طلايي آفتابگران
سلام پيرمرد ملالي نيست جز دوري ديدار شما. راستي برايت نوشته بودم كه طعم «شان گردش» شب عيد را هنوز مزمزه مي كنم، نمي داني حالا هر سال عيد به ياد گلدسته مي افتم. بيچاره پيرزن از خجالت اينكه هيچ چيز توي خانه پيدا نكرده بود كه هديه دهد، شال را بسته بود به دور گردنش و به بچه هاي بالاي روزن گفته بود بكشيد.
هي... روزگار چگونه مي گذرد پيرمرد؟ الآن كه اين نامه را برايت مي نويسم اصلاً اميدوار نيستم كه به دستت برسد. اگرچه مي دانم. به دستت برسد هم ديگر كسي در  آبادي نمانده كه برايت خوانده باشد.
مي گويند آبادي خرابه شده، تو مانده اي و هزار مرض، مي گويند بي بي مارگام افليج شده، تو هم شكسته شده اي، تو ماند ه اي و لج بازي هايت، حالا تمام جوان هاي آبادي دارند در مشكين آباد و كمال آباد كرج قد مي كشند، تو چرا به كرج نيامدي پيرمرد؟ گل محمد كه وضعش بد نيست؛ گاو و گوسفندها را فروخت، وانت بار گرفت، حالا نان خشك مي خرد و وسايل دست دوم. گاهي هم شب ها مي رود بالا شهر خرت و پرت هاي كنار خيابان را جمع مي كند.
راستي مزرعه آفتابگردان برقرار است؟ هنوز هم وسط آن تپه هاي طلايي مي نشيني تا گل هاي خشكيده آفتابگردان را چوب بزني؟ يادش بخير غياث پسر «بي بي گل نسا» اندازه ده تا مرد كار مي كرد و آفتابگردان چوب مي زد. آنقدر كه غروب پشت تپه اي سياه گم مي شد.
***
سلام پيرمرد، اميدوارم حالت خوب باشد. باري اگر از احوالات اينجانب خواسته باشي اندكي دلتنگم. دلتنگ «بي بي مارگام» كه هر سحر كاسه بزرگ شير در دست هايش قايم بود. صبح روستا بوي خاك خيس مي داد، تنور خاموش و پهن سوخته. صبح زنده مي شديم با سمفوني سپيدرود و رقص بزها و بره ها كه ديگر مزرعه آفتابگردان را دور زده بودند. ظهر پرسه گيجي بود ميان كوچه هاي داغ كاه گلي، آخور، زاغه. ظهر هندوانه ديم بود و ننوي پلاس. شب فانوس و نيزه بود، ماهي و آب تا كمر، شب كه مي مرديم پشه بندمان پر از ستاره بود؛ طناب يك طرف را به ستون «غلام گردش» مي بستي، طناب آنطرفش را هم در آغل، مي آمدي روي ايوان و داد مي زدي كه بخوابيد و ما آنقدر كله هاي تراشيده شده مان را به توري سفيد پشه بند مي كشيديم تا رعد و برق بزند و بخنديم.
راستي يادت هست كله صفدر و گل محمد را چطور روي ايوان مي تراشيدي؟
بيچاره ها از دستت امان نداشتند. جمعه هر هفته كله هايشان را يكي يكي، محكم مي گرفتي ميان بازويت، ماشين شانه درشتت را داخل كاسه نفت تكان تكان مي دادي و زير لب غرغر مي كردي، فحش مي دادي و پس گردني مي زدي. بعد هم زبان بسته ها را مي بردي حمام و پوستشان را مي كندي. صفدر مي گفت يك هفته مي كشد جاي زخم كيسه بابام خوب شود كه دوباره بايد قصابي شويم.
راستي پيرمرد شبي كه صفدر به دنيا آمد يادت هست؟ بچه هاي آبادي آنقدر در خانه را سنگ زدند كه مجبور شدي به همه شان سنجد و تخم مرغ و گردو بدهي.
يادش بخير شب عيد، همه بچه هاي شال برمي داشتند و با جوان ها به تك تك پشت بام خانه هاي آبادي سر مي زدند. شال كه از روزنه آويزان مي شد عيدي مي گرفتند جوراب، سنجد، گردو، تخم مرغ... آنهايي كه نامزد بودند قبلاً رنگ شالشان را به نامزدشان مي گفتند. ديگر زياده عرضي نيست فقط اينكه تصميم گرفته ام روزي يك نامه برايت بنويسم، نمي داني چقدر روحم صيقل مي خورد پيرمرد!
محمد مطلق

اجتماعي
اقتصاد
انديشه
سياست
شهرآرا
موسيقي
|  اقتصاد  |   اجتماعي  |  انديشه  |  سياست  |  شهرآرا  |  موسيقي  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |