در يكي از روزهاي اواخر بهار، كه هنوز اشعه هاي خورشيد به آتشبار مدام تبديل نشده بود، يكي از معاونان شهردار در گفت وگو با چند خبرنگار گفت كه اگر قرار باشد شهرداري تهران هيچ كار عمراني و فرهنگي اجتماعي نكند و فقط به نگهداري شهر به شكلي كه هست برسد، سالانه به ۶۰۰ ميليارد تومان بودجه نياز دارد. در اين بين به گفته آن مقام نمي شود شهر را تعطيل كرد. نمي شود فضاي سبز را توسعه نداد، فرهنگسرا يا پل نساخت، برنامه هاي فرهنگي يا تابستاني اجرا نكرد، به مسئله آسيب هاي اجتماعي يا بهداشت شهر رسيدگي نكرد و... از سوي ديگر درآمدهاي شهرداري به شدت به ساخت و ساز و نوسازي و تغيير كاربري وابسته است، يعني فعاليت هايي كه دست كم امروز در ركود به سر مي برند. در چنين شرايطي براي مواجه نشدن با كسري بودجه و رسيدگي به طرح هاي مختلف توسعه شهري تنها دو راه پيش روست؛ يكي حذف فعاليت هاي زائد شهري و ديگري استفاده از سرمايه هاي مردمي است.
مصداق بارز حذف فعاليت هاي زائد، حذف سفرهاي زائد و بهره گيري از فناوري الكترونيك در فعاليت هاي شهري است، نمونه ديگر آن حذف زباله هاي زائد و تبديل آنها به موارد قابل بازيافت (تفكيك از مبدأ) است. نمونه هاي مختلفي را مي توان در مديريت شهري يافت كه با رسيدگي به آن بسياري از عمليات روزمره و هزينه بر شهري متوقف شده تا تغيير شكل پيدا كند همانطور كه در بسياري از كشورها چنين شده است.
اما شيوه ديگري كه براي جبران كمبود اعتبار به كمك مديريت شهري مي آيد، استفاده از سرمايه گذاري مردمي و غيردولتي است.
در حال حاضر بسياري از فعاليت هاي اقتصادي با ركود موقت مواجه اند و كساني كه سرمايه اي در اختيار دارند انگيزه كافي براي سرمايه گذاري در پروژه هاي شهري دارند.
در واقع سرمايه گذاري پروژه هاي شهري به دليل اين كه نهاد قدرتمندي چون شهرداري متولي آن است از اعتبار خاصي بهره مند است اما ركود بخش هاي اقتصادي ديگر و تضمين شهرداري براي ترغيب سرمايه گذاران به تنهايي كافي نيست.
بايد تأكيد كرد كه اگر شهرداري براي اجراي پروژه هاي عمراني خود به سرمايه هاي مردمي نيازمند است، اگر اجراي هر كيلومتر بزرگراه در شهر دهها ميليارد تومان هزينه دارد و اگر درآمدهاي شهرداري تكافوي هزينه هاي سنگين توسعه شهر را نمي دهد، شهرداري چاره اي جز اين ندارد كه براي جذب بيشتر سرمايه هاي مردمي طرح هاي ارتقاي زمين را جدي بگيرد. طرح هايي كه باعث مي شود با تغيير در شرايط زمين هاي شهري ارزش زمين ها بيشتر شود و سرمايه گذاران با رغبت بيشتري به طرح هاي شهرداري نگاه كنند.

ساختمان كناري شما ساخت و ساز طولاني مدت دارد يا ساختمان كناري شما مدت هاست كار ساخت را تمام كرده، اما كمبود هزينه براي سفيد كاري ساختمان باقي مانده و همين موضوع باعث شده تا زباله هاي ساختماني در اطراف خانه شما رها شده باشد؟
كافي است تلفن را برداريد و منتظر بمانيد تا نوبت به شما برسد و به اپراتور مورد نظر وصل شويد. مي توانيد ۱۳۷ را در جريان اين مشكل بگذاريد. حل مشكل ناشي از مزاحمت هاي ساخت و ساز ۲روز بيشتر طول نخواهد كشيد، اما شايد اين موضوع تنها به موضوعات ساخت وساز مربوط نباشد. شهرداري در مقابل مزاحمت هاي ناشي از تخريب هاي ملكي و گودبرداري هم پاسخگوست. سرعت حل اين مشكل نيز طبق آنچه در ۱۳۷ آمده نبايد بيش از يك روز طول بكشد. شكايت هاي مربوط به تصرفات و تعرضات ملكي توسط شهرداري و مزاحمت هاي ملكي نيز هر كدام ۳روز زمان مي برد تا مورد رسيدگي قرار گيرد. البته چندان طولاني نيست، چون اگر يكي از ساختمان ها يا حتي آپارتمان هاي مسكوني اطراف شما مورد استفاده اداري و تجاري قرار گرفته باشد و شما هم شكايتي در اين مورد به ۱۳۷ بكنيد، ۷روز طول خواهد كشيد تا اين تماس مورد رسيدگي قرار بگيرد.
عدم پيگيري اجراي موارد و نكات ايمني مربوط به گذرها و معابر توسط ساختمان هاي در حال احداث و همين طور حفاري هاي معابر توسط سازمان آب و فاضلاب، وزارت نيرو و شركت مخابرات طي ۲ روز رسيدگي مي شود.
اما موارد ديگري در بروشور مربوط به امور شهري گنجانده شده كه مي تواند آرامش زندگي شهري را براي شما بيشتر كند. آلودگي هاي محيط زيست يكي از اين موارد است. بد نيست بدانيد اين آلودگي محيط زيست شامل رهاشدن زباله ها در اطراف خيابان، معابر عمومي، درب مقابل در منازل و در جوي آب مي شود. حتي شما در صورت مشاهده وسايل حمل و نقل عمومي و اتومبيل هاي دودزا كه آلودگي هوا را افزايش مي دهند مي توانيد با ۱۳۷ تماس بگيريد تا طي ۲روز اين موضوعات مورد بررسي قرار بگيرد.
مديريت شهري تهران براي جمع آوري متكديان، وانتي ها و دوره گردها، جمع آوري  صنايع و مشاغل مزاحم، جمع آوري كارتن خواب ها، دكه و كيوسك و نحوه واگذاري دكه نيز مواردي را پيش بيني كرده است. به همين خاطر با تماس با سامانه مديريت شهري، جمع آوري متكديان، وانتي ها، دوره گردها و كارتن خواب ها، يك روز، جمع آوري صنايع و مشاغل مزاحم ۱۰ روز و دكه و كيوسك ۷ روز طول خواهد كشيد. نحوه واگذاري دكه نيز ۳روزه انجام مي شود.

بوروكراسي اداري
در پروسه قانوني اداري سازمان سرمايه گذاري و مشاركت هاي مردمي، اگر همه چيز آماده باشد و مشكل قانوني و حقوقي نداشته باشد موضوع به فراخوان گذاشته مي شود. مدارك سرمايه گذاران را جمع كرده، آنهايي كه از فيلتر ما رد مي شوند، سهم مشاركت شهرداري و سرمايه گذار پيشنهاد مي شود. تقريباً ۴۰ تا ۴۵ روز پروسه اجرايي كردن و قرارداد بستن طول مي كشد.
پيش از اين پروسه صدور پروانه و گرفتن مجوز از كميسيون ماده پنج بين ۹ ماه تا يك سال طول مي كشيد، كه اين پروسه را به ۵۰ تا ۶۰ روز رسانديم كه تكليف زمين ۵۰ تا ۶۰ روز مشخص مي شود با اين توصيف تقريباً۳ ماه طول مي كشد تا پروژه اجرايي شود.
درك ضرورت مشاركت هاي مردمي و سرمايه گذاري، زماني كه با نگاه مديران و دولتمردان گره مي خورد، مشكلات پيش روي سازمان سرمايه گذاري و مشاركت هاي مردمي را كه وظيفه جذب سرمايه را برعهده دارد، چندين برابر مي كند، از همين رو دكتر محمد ابراهيم ياوري - رئيس سازمان سرمايه گذاري و مشاركت هاي مردمي شهرداري تهران- معتقد است مشكلات درون سازماني و برون سازماني با اين نگاه تا حد قابل توجهي رفع خواهد شد.
گفت وگوي زير با اين هدف تهيه و تنظيم شده است.
* چه چيزي در جذب سرمايه ها چه از داخل و چه از خارج اهميت دارد؟
- بحث سرمايه گذاري يك كار پيوسته است. اين را به اين جهت مي گويم كه بايد بپذيريم كار سرمايه گذاري يك كار بلند مدت و پيوسته اي است كه از مذاكرات و طرح هاي پيشنهادي شروع مي شود تا زماني كه كلنگ زده و كار ساخت آغاز مي شود و در نهايت طرح افتتاح مي شود. براي انجام يك پروژه تجاري- فرهنگي در فضاي علمي و تخصصي مختلف بايد كار علمي بكنيد و پيوسته پيگيري كنيد تا به نتيجه برسد.به نظر من اگر نگوييم من انجام دادم يا نتيجه كار من است خيلي بهتر است، من مي گويم نتيجه يك روند سياستگذاري سازمان سرمايه گذاري اسمش را بگذاريم كه همه مديران قبلي و بعدي در آن دخيل هستند.به عنوان مثال مهندس مددي - مدير اسبق سازمان سرمايه گذاري و مشاركت هاي مردمي- كار ساختارسازي خوب انجام دادند، از آنجايي كه ساختارسازي حركتي است در جهت رشد، سرعت، كيفيت و نظام مند كردن سازمان سرمايه گذاري، اگر اين كار در سازمان انجام نمي شد، شايد من به عنوان مدير بعدي به اين راحتي كه پيش مي رود، حركت نمي كردم.
* شما ايشان را به عنوان كسي كه كار ساختارسازي انجام دادند، قبول داريد؟
- ايشان در هر دو وجه كار كرد. هم بحث جذب سرمايه گذاري را انجام داد و هم ساختارسازي كرد. اگر مهندس مددي همه نيرويش را براي سرمايه  گذاري مي گذاشت با يك سرعت كمتر از آن چيزي كه پيش مي رفت و من هم مجبور بودم با همان سرعت كم پيش بروم، اما او مقدار بيشتري از نيرو را براي ساختارسازي گذاشت، ساختارسازي در بلند مدت و زماني كه خودش نيست جواب مي دهد، صحبت من اين است كه سرعت عمل من تنها به من ربط ندارد به نگاه اولين مدير سازمان از ابتداي كار ربط داشته، به عملياتي كه مدير قبلي انجام داد مربوط بوده و به من هم ربط خواهد داشت، من مي توانم سرعت نفر بعدي را خيلي بيشتر از سرعت خودم بكنم به شرط اينكه من هم ساختار سازي ها را بهينه، رفتارها را درست و سازمان را نظام مند كنم.
* موانع راهكارها براي بالا بردن حجم سرمايه گذاري هر چه بيشتر چيست؟
- مهم ترين موانع داخلي عدم تعادل مناسب بين ما و شهرداري مناطق است كه از دوره هاي قبل بوده و هنوز هم وجود دارد. تنها تفاوت آن در كمتر يا بيشتر بودن اين تعامل است. يعني پذيرش سازمان در مناطق ضعيف است چون نگاه ها، تغيير يافته به عنوان مثال نگاه شهردار فعلي به سرمايه گذاري قوي تر از شهردار قبلي بوده است.
* تأسيس سازمان سرمايه گذاري به جهت نظام مند كردن فعاليت مشاركتي بخش خصوصي شهر تهران با شهرداري بوده است كه در حال حاضر نيز هدف آن جذب سرمايه گذاري هاي خارجي و داخلي بخش خصوصي است.در انجام اين مأموريت يك سري موانع و مزايا وجود دارد، در اين مورد توضيح بيشتري مي دهيد؟
- ما يك سازمان وابسته به شهرداري هستيم و به همين دليل تمام امكانات شهرداري در امر سرمايه گذاري و مشاركت در اختيار ماست و بهترين زمينه هاي موجود شهر تهران را داريم، بهترين فضاهاي اقتصادي شهر تهران در اختيار ماست و بهترين امكاناتي كه از نظر مجوزهاي ناظر قانوني نياز است در اختيار ما قرار دارد. اينها مزاياي سازمان سرمايه گذاري براي جذب سرمايه هاي كشور است. هدف كلان شهرداري خدمات رساني است. به همين جهت ما در مشاركت هايمان نگاه خدمات رساني هم تعريف كرده ايم. يعني پروژه هايمان را در بخش هاي تجاري، اداري، فرهنگي تفريحي و گردشگري تعريف مي كنيم، با نگاه خدمات رساني. يعني اگر نگاه تجاري داشته باشيم توجه مي كنيم اين پروژه از نظر مكاني جاي خوبي باشد، دسترسي  هاي آسان داشته باشد، مردم محله و منطقه از آن استفاده كنند و در كنار فضاي تجاري كار فرهنگي و تفريحي هم انجام دهيم.
* آيا شما در بخش عمراني هم مي توانيد با شهرداري همكاري داشته باشيد.
- بله، اما كاري كه ما مي توانيم براي معاونت فني و عمراني انجام دهيم، يك كار سه جانبه است. يعني شريك سرمايه گذار در كار عمراني انجام دهد و سود آن را در يكي از پروژه ها تعريف كنيم. در اين زمينه مذاكراتي انجام داديم اما كار عملياتي عمده اي صورت نگرفته است.سرمايه گذاري هايي را كه به سوددهي مي رسد در بودجه شهرداري و در قسمت عمراني استفاده مي شود ،اما اين موضوع مستلزم اين است كه پروژه هاي مشاركتي به اتمام برسد تا سود آن به خزانه شهرداري وارد شود و آنها اين بودجه را از طريق بودجه كلان شهرداري به بحث هاي عمراني تخصيص دهند. يعني پروژه هاي مشاركتي به طور غيرمستقيم اين درآمدزايي را ايجاد مي كند ،اما به دنبال اين هستيم تا اين موضوع را وسعت عمل بدهيم.
* سقف اين سود كه به شهرداري برمي گردد چقدر است؟
- اين موضوع بستگي به سرعت عمل ما دارد. ميانگيني نداريم چون پروژه هايي كه آماده فروش است هنوز فروخته نشده است. يك كار مشخص نيست كه بگوييم مثلاً امسال ۱۰۰۰ ميليارد تومان پول مشاركتي داشتيم.
* اما اين رقم اعلام شده است.
- مأموريتي به ما واگذار شده است و تا سقف ۱۰۰۰ ميليارد تومان سود از طريق شهرداري به عهده ما گذاشته شده است. اين كار براي سازمان  ما سخت نيست، به طوري كه كارهايي كه تا الان آماده شده و در سال ۸۴ فروخته شده ۱۰۰ ميليارد تومان است. امسال آقاي قاليباف براي ما تخمين سود ۱۰۰۰ ميليارد تومان پيش بيني كرده يعني اين رقم نسبت به سال گذشته۱۰ برابر شده، فكر مي كنم رسيدن به اين موضوع كار سختي نيست، چون حجم عملياتي كه در سال جاري انجام خواهيم داد۲۵۰۰ ميليارد تومان است كه قطعاً۱۰۰۰ ميليارد تومان نقدينگي ايجاد خواهد كرد. اما به موانع و مشكلاتي برخورد مي كنيم كه اين ها موانع كار را بيشتر مي كند.
* اين موانع و سختي ها چه موضوعاتي است؟
- مشكلات درون سازماني مهم ترين آنهاست. معمولاً بين عوامل ذي ربط يك كار مشاركتي اتفاق مي افتد كه اين عوامل ذي ربط كاملاً مشخص است. سازمان سرمايه گذاري،  شهرداري منطقه، معاونت شهرسازي و معماري و معاونت حمل و نقل و ترافيك است. در مرحله آخر كميسيون ماده ۵ براي تغيير كاربري پيش رو قرار دارد. ما با اين عوامل درگير هستيم هر كدام از اين عوامل لنگ بزند، كار مي خوابد. پس يك تعامل جدي و مستحكم بايد بين اين عوامل ايجاد شود.
* آيا وجود يك مديريت واحد توازن خوبي را در اين تعامل ايجاد نمي كند؟!
- در حوزه شهري، شهردار مديريت واحد را اعمال مي كند و در اين سازمان نيز مي تواند در رأس هرم به اين دستگاه ها ابلاغ كند، پيگيري كند، دستور دهد و تأكيد كند، اما گاهي كار در بدنه معطل مي ماند و آن قسمت از بدنه يا آن فرد مسئول مخالف طرح است و تا بخواهي مشكل را از طريق رأس هرم حل كنيد كار ۴۸ ساعت و حتي چند روز و گاهي ماه ها معطل مي ماند.
* شهردار تهران در جلسات سازمان سرمايه گذاري و مشاركت هاي مردمي حضور دارند؟
- آقاي قاليباف رئيس كميسيون عالي سرمايه گذاري هستند و مشكلات سازمان معمولاً از طريق طرح در اين كميسيون حل مي شود كه برگزاري جلسات اين كميسيون نيز بستگي به دستور كار سازمان دارد.
* چه چيزي بيش از همه در سرمايه گذاري مشكل زا بوده است؟
- بزرگترين معضل كشور ما نگاهي است كه به سرمايه گذار وجود دارد. تا چند وقت پيش سرمايه گذار، زالوصفت خطاب مي شد در صورتي كه سرمايه گذار چه داخلي و چه خارجي مي تواند با هدايت دولتمردان در جهت اهداف تعيين شده دولت و ملت جلو برود، كاري كه در تمام دنيا انجام مي شود. سرمايه اي وجود دارد كه اگر جذب كنيم و در اهداف كشور پيش برويم كار بهينه اي كرده ايم. بايد اين نگاه را به سرمايه گذار داشته باشيم.
*مشكل جذب سرمايه خارجي در زمان شهرداري احمدي نژاد هم وجود داشت، آيا با رئيس جمهور شدن او اين مشكل حل شده است؟
- بله، حركت هايي را دولت شروع كرده است كه در صورت جديت در كار، خوب خواهد بود. اين دولت خيلي راحت تر از دولت هاي قبلي مشكلات خود را حل مي كند و به اين دليل كه اين دولت نگران حاشيه نيست و بهترين فرصت براي حل مشكل را دارند. نگاه به سرمايه گذار و جذب سرمايه يك نگاه كاملاً تخصصي است براي اينكه مشكلات بيكاري، ركود توليد، هزينه توليد و... را حل كنيد و حذف آن از دست دادن يك آيتم اقتصادي خوب است. در حال حاضر ۵ درصد از آن چيزي كه هدف جذب سرمايه در سطح كلان بوده در ايران محقق شده است.

همشهري آنلاين: شهرنشيني، شكلي از زندگي اجتماعي است. تاثيراتي كه زندگي در كلانشهر بر زندگي اجتماعي ساكنان آن مي گذارد بسيار زياد است. تهران براي اكثر افراد ساكن در آن هم سكونتگاه، هم كارگاه، هم مركز پويش و فعاليت مستمر روزمره، هم محل هويت جويي، هم معبر ارتباط گيري با ديگران و هم مدار زيست اقتصادي، سياسي و فرهنگي آنان است. ميليون ها تهراني در فضاي مجاور هم زندگي مي كنند، بي آنكه يكديگر را بشناسند و اين تفاوت بنيادي اين كلانشهر با بيشتر شهرهاي كوچك و روستاهاي اين كشور است.
بيشتر تماس ها بين تهران نشينان، زودگذر، جزئي و در راستاي هدف هاي غيرشخصي است و لذا اين ارتباطات روزمره به خودي خود كمتر رضايتبخش هستند. برخوردها و گفت وگوهاي روزمره با كسبه، كارمندان ادارات، بليت فروش ها، رانندگان و…، تماس هايي است گذرا كه خود به خود هدف نيستند، بلكه وسيله اي هستند براي هدف هاي ديگر.
تحرك زياد و تماس هاي زودگذر، باعث ضعيف شدن حلقه هاي پيوند بين مردم شهر مي شود و تا اندازه زيادي رقابت را جايگزين همكاري كرده است.
تراكم زندگي اجتماعي در شهر تهران، به تشكيل محلاتي منتهي شده كه هر كدام ويژگي هايي دارند و در برخي از آنها مي توان صفات اجتماعات كوچك را پيدا كرد. در محلات قديمي تر و نيز در نواحي مهاجرنشين، هنوز مي توان شاهد انواع ارتباطات سنتي بين خانواده ها بود. در واقع زيبايي كار در همين جاست كه در تراكم كلان بيگانگي ها، محلات معبري مي شوند تا مردم خلاء عاطفي ناشي از گسست پيوندها و ارتباطات زودگذر را از طريق عمق بخشيدن به تماس هاي شخصي و ارتباط گيري بيشتر با مختصات فيزيكي و غيرفيزيكي محله، جبران و پركنند و فارغ از الگوي وسيع بيگانه پروري شهر، لذت تعامل با هم محله اي را بچشند و با مسجد و ميدان و خشت هاي كهنه ديوارهاي قديمي محله، سيدپير دستفروش كنار كوچه، حاج صفر لبنياتي، جواد آقاي نانوا و سوپر آقاي حسيني انس و الفت بگيرند.
چنين روابطي، هرچند محدود و معدود، مانع از چيرگي كامل روابط رسمي و غيرشخصي خشك فرساينده ميان شهرنشينان تهراني مي شود. خيلي ها در تهران از بي تفاوت شدن آدم ها نسبت به اطرافيانشان مي نالند. ريشه اين بي تفاوتي ها در رسمي شدن و غير صميمانه شدن و ناپايداري روابط روزمره است.فقدان سازوكارهاي ارتباطي (از جمله نشريه محلي) ساكنان تهران را به سوي گم شدن در توده شهر سوق مي دهد، اما وجود رسانه هاي محلي به رواج خرده فرهنگ جماعتي كمك مي كند و هويت يابي را در متن اين توده عظيم آسان مي كند.به كمك رسانه محلي، هم محله اي ها مي توانند حول زمينه ها و علايق همانند، در جهت ايجاد ارتباطات محلي همكاري كنند و با هويتي بازيابي شده با خرده فرهنگ هاي ديگر تعامل و ارتباط معنادار و پيوند سازنده داشته باشند. تنوع خرده فرهنگ ها، خاص شهرها و جوامع بزرگ و گسترده است وگرنه شهرهاي كوچك و روستاها ماهيتاً طوري هستند كه اجازه پيدايش خرده فرهنگ هاي متنوع را نمي دهند.