با
سيلابها خطر از پيشگيري
برنامه؟ كدام
(پاياني بخش) - كشاورزي رونق و مهارسيل
از جلوگيري زمينه در گوناگوني سازمانهاي حاضر حال در
اما دارند ، مستقيم نقش دست اين از حوادثي و سيل بروز
است افزايش روبه همچنان سيل از ناشي زيانهاي است‌كه چگونه
هماهنگ برنامه‌هاي اجراي به موفق عمل در اين‌مجموعه چرا و
!است؟ نبوده
و سيل از پيشگيري تخصصي فرعي دركميته متاسفانه
از يكي هنوز بخشي‌نگري رودخانه طغيان و دريا نوسانات‌آب
است مشكلات‌موجود
درآمد پيش
دهها يكباره به.كرد به‌پا توفاني چه باران ، امسال و..
بركه رود ، هرچه و گرفت قرار سهمگين سيل جريان با آبادي
سيل ، اين‌همه طعمه.كرد طغيان بود درياچه و ونهر
اين‌غفلت پيش‌بيني‌ها ، همه با و ديد آسيب كه خانمانهايي‌بود
.مي‌رفت آب طغيان همراه كه نسيان‌بود و
واقع در كنيم دقت قايع و ريشه به و بنگريم درستي به اگر
و ربود چشم‌ها از را خواب كه بود طبيعت خشم فرياد اين
دشت‌هاي روان‌آبهاي و هرزآبها براستي.كرد بيدار وجدان‌هارا
است پرسشي اين شد؟ خواهند زندگي پيام‌آور چه‌وقت سيلابي‌كشور
.است شده گذاشته بحث به گزارش اين پاياني دربخش كه
ناشي‌از مخرب آثار و سيل وقوع دلايل گزارش ، اين نخست بخش در
كمبودبرنامه‌ها از بخش ، اين در و.گرفت قرار بررسي مورد آن
ياد آبخيزكشور حوزه‌هاي بر جامع مديريت يك ناهماهنگي‌هاي و
ارائه‌پاسخ‌هاي با شايد كه است شده طرح پرسشهايي و است شده
ما دركشور خطرات كاهش براي تازه‌اي اميدهاي آن ، به روشن
.آيد پديد
كشور سواحل و رودخانه‌ها مهندسي دفتر كارشناس چاوشيان
:مي‌گويد سيل حوادث بروز مهم عوامل خصوص در
و رودخانه حاشيه تاسيسات و پلها غيراصولي احداث
بستر از رودخانه‌اي مصالح بي‌رويه برداشت و جنگلها تخريب
در حوادث‌سيل بروز در مهم عوامل جمله از رودخانه‌هانيز
.است گذشته‌بوده سالهاي
از جلوگيري براي قوانيني آيا كه پرسش اين به پاسخ در او
چنين اگر و دارد؟ وجود طبيعي محيط در بشر غيرمجاز دخالت
چيست؟ سودجويان توسط طبيعت حريم به دست‌اندازي علت پس است
رودخانه‌هاغيرمجاز حريم در ساز و ساخت قانون ، طبق:مي‌گويد
يا و كاركارشناسي و دقيق برنامه‌ريزي نبود دليل به اما است
آن سيل‌در متمادي سالهاي شايد كه منطقه تاريخي سوابق
كه‌خود شده انجام ساز و ساخت باشد نيفتاده اتفاق مكانها
.مي‌شود حوادث بروز موجب
به تبريز در مهرانرود ازمسيل استفاده مثال ، عنوان به
كشته و جدي خسارت بروز باعث شهري خدمات و پاركينگ عنوان
بهره‌برداريهاي همچنين.شد سال 75 تيرماه در نفر شدن 22
يا كه صريح ، قوانين وجود با جنگلها ، از غيرمجاز و بي‌رويه
صورت افراد قانون‌گريزي يا و قوانين به ناآگاهي دليل به
در مخربي سيل بروز موجب سال 75 شهريور در فقط مي‌گيرد
.شد چالوس و نوشهر مناطق و كشور شمالي مناطق
و 400 هزار حدود 3 حاضر حال در:مي‌افزايد ادامه در وي
در ساز و ساخت قانون ، براساس.است موجود كشور در رودخانه
بازديد يا و سركشي اما است غيرمجاز رودخانه‌ها اين حريم
اين حريم در ساز و ساخت هرگونه از جلوگيري مدام‌براي
بزرگ كار يك با جز به آنها ، گستردگي دليل رودخانه‌هابه
.نيست پذير امكان فرهنگي ، تقريبا
سازمانهاي حاضر حال سيلابدر مبحث گوناگون متوليان
اين از حوادثي و بروزسيل از جلوگيري زمينه در گوناگوني
جهاد كشور ، وزارتخانه‌هاي‌نيرو ، .دارند مستقيم نقش دست
و پست شهرسازي ، و مسكن كشاورزي ، ترابري ، و راه سازندگي ،
آن از مسكن و ساختمان تحقيقات مركز تلفن ، و تلگراف
.جمله‌اند
و دولت اعضاي از مجموعه اين حمايتهاي و برنامه‌ها بي‌شك
حوادث بروز از قبولي قابل حد تا مي‌تواند ذيربط سازمانهاي
همچنان سيل حوادث وقوع كه است چگونه اما كند جلوگيري سيل
اجراي به موفق عمل در مجموعه اين چرا و است؟ افزايش روبه
!نبوده‌اند؟ هماهنگ برنامه‌هاي
آن به تاكنون كه آنچه:مي‌گويد مورد اين در شريفي دكتر
نه است بوده سيل پيامدهاي با مقابله سياست توجه‌شده ،
وقوع از قبل واقعه علاج روشن‌تر ، عبارت به.سيل از پيشگيري
مي‌شود شنيده دير خطرها زنگ ما كشور در متاسفانه.كرد بايد
براي.مي‌رويم راه‌حل‌ها يافتن دنبال به حادثه ، يك وقوع با و
سالهاي طول در كه بدانيم است كافي فقط مدعا اين اثبات
سرعت و است يافته تقليل نصف به مراتع و جنگلها سطح گذشته
تخريب مقابل در هرسال.ندارد تناسبي اصلا تخريب با احياء
و مي‌شود كاشته جنگل هكتار هزار فقط 5 جنگل هكتار هزار 200
را خود واقعي چهره زماني قبيل همين از فراوان مثالهايي
و باشد پيوسته وقوع به باري دهشت حادثه كه مي‌كنند نمايان
.آورد همراه به خساراتي‌را و تلفات
به نياز جمعيت افزايش با همراه نيز قضيه كلان سطح در
غذا تهيه روبنايي ، و زيربنايي خدمات راه ، مسكن ، افزايش
خاص اهداف به رسيدن صدد در بخشي هر و است كرده پيدا معنا
.است خود عمل حوزه
توسط گوشت‌قرمز و دام خودكفايي برنامه مثال عنوان به
تدوين با همزمان آيا اما.مي‌شود اعلام سازندگي جهاد وزارت
خوراك تامين و مرتع سياستهاي به هدف‌هرگز اين تعريف و
شده ياد هدف به رسيدن براي.است شده توجهي دام نياز مورد
تا كشور 3 دامهاي تعداد يعني است محدود بسيار مراتع ظرفيت
مضاعفي ، فشار چنين.است موجود مراتع ظرفيت برابر حداكثر 7
دارد؟ همراه به ارمغاني چه موجود ، سرمايه‌هاي نابودي جز
قادر بعدي ، ما يك برخورد با حقيقت در:مي‌افزايد وي
لذا و پي‌ببريم اصلي‌مشكلات علل شناخت به كه بود نخواهيم
براي را گوناگوني مشكلات جانبه سياستهاي‌يك تدوين هرگونه
.كرد خواهد فراهم سايرسياست‌گذاران
بروز از جلوگيري حل راه كارشناسان اعتقاد به كرد؟ بايد چه
.است كشور آبريز حوزه‌هاي بر جامع يك‌مديريت سيل‌ايجاد
از تخصصي‌پيشگيري فرعي سال 1372كميته ماه ارديبهشت در
هيات تصويب با طغيان‌رودخانه و دريا آب نوسانات و سيل
منطقي حلهاي راه ارائه و سيل مشكلات به رسيدگي براي وزيران
وزارت در پديده اين از ناشي بلاياي كاهش از پيشگيري براي
نمايندگان از متشكل كميته اين اعضاي.شد تشكيل نيرو
ترابري ، و راه سازندگي ، جهاد كشور ، نيرو ، وزارتخانه‌هاي
مركز تلفن ، و تلگراف و پست كشاورزي ، شهرسازي ، و مسكن
اسلامي ، جمهوري صداوسيماي سازمان مسكن ، و ساختمان تحقيقات
.است كشور شناسي زمين و هواشناسي سازمانهاي
و مطالعاتي برنامه‌هاي:است آمده كميته اين وظايف شرح در
دستگاههاي توسط سيل خطرات كاهش نيازبراي مورد تحقيقاتي
و بين‌المللي مشابه مراكز با ارتباط شود ، ذيربطتهيه
اجراي با دررابطه مختلف اجرايي دستگاههاي بين هماهنگي
فرعي كميته‌هاي شود ، تحقيقاتي‌برقرار و مطالعاتي طرحهاي
گردد ، ايجاد مركزي بخش عاليه بانظارت استانها در سيل
مردم آگاهي و بينش افزايش براي فرهنگي و تبليغي برنامه‌هاي
است اين اساسي پرسش حال.شود معين نيز سالانه بودجه و تهيه
فعالي نقش چه كميته ، اين عضو و ذيربط دستگاههاي و ارگانها
است؟ شده تهيه نيز خاصي زمان‌بندي برنامه آيا داشته‌اند؟
كجاست؟ اعضا بين مشترك برنامه
سازندگي وزارت‌جهاد آبخيزداري معاون مشاور حيدريان مهندس
كه آنچه:مي‌گويد دستگاههاي‌ذيربط ناهماهنگي زمينه در
آبخيز حوزه‌هاي پايين‌دست به توجه افتاده‌است اتفاق تاكنون
بالا حوزه‌هاي در واقعي و اساسي مساله كه حالي در.است بوده
در سرمايه‌گذاري هرگونه وگرنه است سيل‌خيز اراضي دست
نگرش اين كه زماني تا.است منابع اتلاف دست پايين حوزه‌هاي
سيل حوادث وقوع از پيشگيري و جلوگيري امكان نكند تغيير
حركت يك به نياز و نيست ساده‌اي مساله سيل ، حل بحث.نيست
بدانيم بايد مقوله اين كنار در و دارد بنايي وزير جمعي
.بود خواهد ناموفق حركتي هر اصولا مردم مشاركت بدون
بخشي‌نگري ازسيل پيشگيري تخصصي فرعي كميته در متاسفانه
از آن مديريتي بينش بايد.است موجود مشكلات از يكي هنوز
.يابد تغيير بخشي‌نگري اين
دستگاههاي هماهنگي‌بين عدم:مي‌گويد نيز چاوشيان مهندس.
اصولا و است مساله‌ساز سيل ، متاسفانه بلاياي كاهش در ذيربط
دستگاههاي كه مي‌رود انتظار.دارد زياد سيلابمتولي بحث
با تا باشند داشته بيشتري هماهنگي كميته اين در ذيربط
.برآمد مشكلات رفع جهت در علل ، شناخت
ايجاد را هماهنگي‌ها اين بايد كساني يا كسي چه راستي به
است؟ ممكن هماهنگي چنين اجراي اصولا و كنند
به توجه با اقليم كارشناسان بحران مديريت يا جامع مديريت
سيل براي بحران ستاد يك تشكيل پيشنهاد پربارش فصل يك آغاز
چندان نه بارندگي با كه حالي در آنان اعتقاد بهدارند را
كشور نقطه در 22 ساعت چند عرض در و اخير ماههاي در زياد ،
بار به خسارت ريال ميلياردها و كشته و 70 مي‌شود روان سيلاب
و است تابستان هنوز كه است شرايطي در اين تازه و مي‌آيد
فصول آغاز صورت در ;دارد را آب زياد جذب توان خشك زمين
اينك هم از كه است نشسته كمين در جدي‌تري خطرات پربارش ،
.بود چاره فكر به بايد
هر رفع براي اصولا:مي‌گويد مورد اين در اقليم كارشناس يك
اجراي راه ، يك.اجراست فعاليت‌قابل نوع بحران 2 نوع
زمينه‌بحران در كه است بحران از قبل مجموع‌فعاليتهاي
هماهنگي ايجاد ذيربطو دستگاههاي وظايف تعيين سيل وقوع
دوم راه و است ضروري سيل ازوقوع پيشگيري براي آنها بين
چهره يكباره به سيل وقوع چه.است سيل براي‌درمان آمادگي
حادث علل‌متعدد به و زمان طول در بلكه است نداده نشان
هر براي آمادگي درمان‌سيل ، براي حال هر بهميشود
دوباره از پرهيز براي برنامه‌ريزي لحظه ، هر در پيشامدي
خطرسيل ، در مردم به دهنده هشدار روشهاي از استفاده كاري ،
سالانه ، عملياتي مانورهاي و امدادرساني وظايف تفكيك
و تلفن و برق آب ، راه ، شامل زيربنايي شبكه‌هاي ايمن‌سازي
.است ضروري همگاني آموزش نهايت در و غيره
امسال ماه مرداد در عجيب سيلابهاي كارشناسان ، گفته به
.است نشسته كمين در سيل خطر بدانيم كه است هشداري
و تشنگي دچار اراضي‌آن از مهمي بخش كه كشوري در راستي به
هر و مي‌خوانند باران باران‌دعاي ريزش براي و است آبي كم
هم را آدمي روح بلكه خشكيده ، زمين فقط نه باران قطره
.نشود بهره‌گيري سيل از چرا مي‌بخشد طراوت
نه سيلابها داردكه اعتقاد زمين‌شناسي كارشناس كوثر دكتر.
قابل بسيار كشور سازندگي درجهت بلكه نيست ويرانگر تنها
.است باارزش
مقرون كشاورزي‌بسيار در سيلاب از بهره‌گيري وي اعتقاد به
در آبها روان و هرزآبها باذخيره حقيقت در.است صرفه به
را سيل زيانهاي كه يافت دست راهي به سيلابي‌مي‌توان دشت‌هاي
جريان از زيرزمين به سطحي آب از بخشي جذب با و داد كاهش
و مهار به منجر كه سيل از بهره‌گيري هنركاست نيز آب شدت
آب ذخيره ضمن شده زيرزميني مخازن داخل به سيلاب نفوذ
و كاشت دست جنگلهاي ايجاد و مراتع احياء موجب چاه‌ها ،
.مي‌شود نيز محيطزيست بهينه‌سازي
رضايي مريم
|
