تفسير نه تقنين ;اصل 99
بر نگهبان شوراي نظارت حقوقي ماهيت باب در تاملاتي
(بخش 2) انتخابات
مورد اصل 99 تفسير با رابطه در بايد كه ديگري نكته
نيست ، تفسير شده حادث امر كه است اين گيرد ، قرار ارزيابي
.است قانونگزاري بلكه
حد ازتعيين است عبارت قانون تفسير شد گفته كه همانگونه
از يكي در جست‌كه توسل آن به بايد مواردي در و آن منطقي
يا كه معني اين به.شود يافت اجمال قانونگزاري مراحل
شكل آنها براساس قانوني فرضيه كه تصوراتي بين ارتباط
شمول دامنه لحاظ اين به باشد نشده برقرار درستي به گرفته ،
و مجمل قانونگزار حكم اينكه يا و بماند مجهول و مردد حكم
صدور مقام در قانونگزار چنانچه مثلا.باشد شده صادر مردد
محبوس مدتي شود سرقت مرتكب هركس:كه دارد مقرر سرقت حكم
و است مجمل حكمي چنين.نكند معين را حبس مدت ليكن.مي‌گردد
چنانچه حالشود سترده آن از اجمال تفسير طريق از بايد
:كه دارد مقرر حكم اين تفسير مقام در تفسير ، صالح مرجع
جريمه پرداخت به حبس سال يك بر علاوه شود سرقت مرتكب هركس
.ناميد تفسير نمي‌توان را عملي چنين.مي‌شود محكوم نيز نقدي
نگرفته قرار مقنن نظر مورد ابتدا از جريمه پرداخت زيرا
مقنن جاي به را خود تفسير صالح مرجع وضعيت اين در.است
اين.قانون تفسير نه است زده قانون وضع به دست و نشانده
بيان به.است گرديده دچار آن به اصل 99 كه است وضعيتي
شمول دامنه زيرا.تفسير نه است تقنين اصل 99 تفسير ديگر
.است يافته افزايش حكم
:اينكه توضيح
شوراي‌نگهبان وظيفه اساسي قانون اصل 99 اينكه موجب به
اين جز برانتخابات نظارت معناي.است انتخابات بر نظارت
ابتداي از انتخابات برسلامت است موظف ناظر نهاد كه نيست
اعلام تا است ، نمايندگي ثبت‌نام‌داوطلبان مرحله كه آن
فوق اصل موجب به نگهبان شوراي همچنين.نمايد نظارت نتايج
ارتكاب عدم نظر از عمومي آراء به مراجعه سلامت بر است موظف
نظارت آراء شمارش در تقلب يا و مردم راي كسب در تقلب
به را ناظر نهاد عمل آمده عمل به تفسير آنكه حال.نمايد
احراز.است داده تسري نيز داوطلبان صلاحيت تشخيص مرحله
از مي‌نگرد آن به نگهبان شوراي كه آنگونه داوطلبان صلاحيت
گونه‌اي به اصل 99 از شورا تفسير و نمي‌آيد دست به اصل 99
را اموري و بخشيده توسعه را قانوني حكم شمول دامنه كه است
تفسير موجب به مي‌گرديد آنها به ورود مانع اصل 99 متن كه
ضمن نگهبان شوراي بنابراين.است داده قرار آن شمول تحت
مجلس جايگاه بر واقع در مزبور اصل از آمده عمل به تفسير
نه است كرده قانونگزاري و نموده جلوس اساسي قانون خبرگان
قانونگزاري شان فاقد نگهبان شوراي آنكه حال.قانون تفسير
.است
زيراحصاء شرح به صلاحيتها بررسي به اصل 99 شمول عدم دلايل
:مي‌گردد
ومراجعه همه‌پرسي كنار در انتخابات انواع اصل 99 ضمن -1
قرار واحد يك‌حكم مشمول همگي و شده آورده عمومي آراء به
آنكه حالنگهبانميباشند شوراي نظارت مشمول و گرفته‌اند
امر بر هم و انواع‌انتخابات بر هم واحد حكم يك شمول
به راجع احكام ديگر به‌عبارت.نيست ميسر همه‌پرسي
زيرا.نيست همه‌پرسي و عمومي به‌آراء تسري قابل انتخابات
نيست انتخاباتي هيچگونه برگزاري متضمن همه‌پرسي امر انجام
كه حالي در.شود طرح آن داوطلبان شرايط بررسي ضرورت تا
انواع بر نظارت عرض در اصل 99 در همه‌پرسي بر نظارت
معني اين به.است شده داده قرار اصل همان موضوع انتخابات
است نظارتي همان مشابه همه‌پرسي بر نگهبان شوراي نظارت كه
اعمال مزبور اصل موضوع انتخابات انواع بر شورا آن كه
منتفي همه‌پرسي امر در صلاحيتها بررسي آنكه حالمينمايد
منتفي همه‌پرسي امر در صلاحيتها بر نظارت بودن ممتنع و است
زيرا.مي‌دهد نتيجه اصل 99 موضوع انتخابات رادر آن بودن
به‌آراء مراجعه بر هم يكسان نحو به اصل اين نظارت‌موضوع
بايداعمال انتخابات انواع بر هم و همه‌پرسي و عمومي
كه نظرداشت در قانونگزار چنانچه كه است بديهي.گردد
در شركت داوطلبان صلاحيت شامل اصل اين موضوع نظارت
بر نظارت حكم از را آنها حكم مي‌بايست باشد ، نيز انتخابات
حكم شمول و مي‌نمود منفك همه‌پرسي و عمومي آراء به مراجعه
نظارت كه است معني اين به ناهمگون موضوع دو اين بر واحد
صحت و سلامت احراز بر ناظر منحصرا اصل 99 ، موضوع بر
ديگر انتخاباتي تخلفات ساير يا تقلب فقدان و انتخابات
انتخابات داوطلبان صلاحيت با ارتباطي امر اين و مي‌باشد
.ندارد
بر جهت‌نظارت صالح مقام تعيين مقام در اصل 99 -2
از گزينش‌نوعي و نظارت چگونگي تبيين نه است ، انتخابات
بر نظارت كه معناست اين بيان درصدد اصل 99.آن انواع
قضاييه قوه مثلا برعهده همه‌پرسي امر بر و انتخابات انواع
اين عهده‌دار نگهبان شوراي بلكه ندارد ، قرار مجريه قوه يا
هريك مختلف كشورهاي اساسي قوانين اينكه توضيح.است امر
تخلفات به رسيدگي و انتخابات بر نظارت جهت را نهادي
تعيين انتخابات تجديد و بطلان احيانا و انتخاباتي
گاه و دادگاهها قضات برعهده گاه مسئوليت اين.مي‌نمايند
به.دارد قرار مختلف كشورهاي مقننه يا مجريه قوه برعهده
متولي نگهبان شوراي ايران اسلامي جمهوري در اصل 99 ، موجب
نهاد منحصرا اصل 99 ترتيب اين به.است انتخابات بر نظارت
چگونگي تشريح درصدد و مي‌كند معرفي انتخابات‌را بر ناظر
يا رااستصوابي نظارت نوع تابتوان نيست نظارت
.آورد به‌شمار غيراستصوابي
:كه مي‌كند طرح ذهن در را پرسش اين فوق استدلال
نيست ، آيا مرتبط آن نوع و نظارت چگونگي با اصل 99 اگر
است اختيارنموده سكوت نظارت چگونگي مورد در اساسي قانون
نيست؟ شدن‌ضروري انتخاب جهت صلاحيتها احراز آيا و
به و ضروري‌است شدن انتخاب جهت صلاحيت احراز كه است بديهي
را نظارت اساسي‌چگونگي قانون ديگر متعدد اصول دليل همين
كه معني اين بهاست معين‌نموده انتخابات نوع تفكيك به
اشكال تمامي بر ناظر اصل 99مرجع ضمن اساسي قانون
به را نظارت چگونگي ديگر اصول ضمن سپس معرفي ، را انتخابات
نوع است قرار اگر بنابراين.است كرده معين شكل هر تفكيك
روي اصولي تفسير به بايد گردد احراز انتخابات بر نظارت
اين تفسير طريق از و است انتخابات چگونگي بر ناظر كه آورد
از نه نمود ، احراز را نظارت نبودن يا بودن استصوابي اصول
.انتخابات ناظر تعيين به راجع اصل تفسير طريق
اساسي‌به قانون اصول از برخي اينكه به نظر ديگر ، سوي از
است انتخابات‌پرداخته برخي در شركت داوطلبان صلاحيت موضوع
قضيه همين به اصل 99 تفسير ضمن نيز نگهبان شوراي و
ساختن مرتبط با نگهبان شوراي كه نظرمي‌رسد به لذا پرداخته ،
به داوطلبان ، صلاحيت موضوع و انتخابات چگونگي به اصل 99
داوطلبان صلاحيت امر به مشخصا كه آورده روي اصولي نقض
تاييد جهت نگهبان شوراي مسئوليت مثال بطور.دارند اختصاص
تحصيل اصل 110 بند 9 از جمهوري رياست داوطلبان صلاحيت
مسئوليتي چنين احراز جهت نگهبان شوراي آنكه حال مي‌گردد ،
حكم ترتيب اين به است داده قرار تفسير معرض در را اصل 99
همچنين.است نموده تعطيل عملا را اصل 110 بند 9 در مندرج
مجلس نمايندگي داوطلبان شرايط اصل 62 ، دوم بند موجب به
و مصوب قوانين براساس آن انتخابات چگونگي و اسلامي شوراي
اصل از نگهبان شوراي تفسير و مي‌گردد معين مجلس خود توسط
از يكي كه داوطلبان صلاحيت احراز به را شورا مجلس كه) 99
(.است داده تسري مي‌شود محسوب شدن انتخاب جهت آنان شرايط
شرايط باب در قانونگزاري حق از را مجلس عملا
اصل 99 ، تفسير ترتيب اين به نموده ، محروم انتخابشوندگان
مجلس در قانونگزاري حق حصر به راجع اصل 71 اصل 62 بر علاوه
.است نموده نقض نيز را اسلامي شوراي
اساسي‌شرايط قانون اصل 108 موجب به فوق ، موارد بر علاوه
جز آنها كيفيت‌انتخاب و خبرگان مجلس نمايندگي داوطلبان
احراز حاضر حال در).خبرگان‌است خود برعهده دوره اولين در
شوراي فقهاي به اجتهاد منجمله‌شرط شرايط اين از برخي
ضمن نگهبان شوراي كه واقعيت اين و (گرديده محول نگهبان
قلمداد خود صلاحيت در محصور را امر اين اصل 99 تفسير
.دارد مغايرت اصل 108 با نموده ،
تابتفسير اساسي قانون اصل 99 كه مي‌دهد نشان فوق مورد
كه مزبور تفسير لحاظ اين به و ندارد را نگهبان شوراي
اصل 99 استناد به شورا نظارت نمودن قلمداد استصوابي متضمن
اصل از امري چنين و نپذيرفته صورت حقوقي فنون با مي‌باشد
با تفسيري چنين لحاظ اين به و نيست استنباط قابل مزبور
.ندارد هم‌آوايي قوانين تفسير بر حاكم معايير
تفسيرشوراي از فارغ اصل 99 موضوع نظارت تحليل:دوم قسمت
نگهبان
.مي‌گردد ارزيابي تفسير متن قسمت اين در
ازطريق واژه‌استصوابي شد گفته اين از پيش كه همانگونه
انتخابات بر نظارت به راجع مباحث در نگهبان شوراي تفسير
گروه ساختن محروم با و تفسير اين ارائه با.گرديد طرح
رياست و اسلامي شوراي مجلس نمايندگي داوطلبان از كثيري
پوشش‌نظارت تحت كه انتخاباتي رقابتهاي در حضور از جمهوري
اين پذيرفت ، صورت آمده عمل به تفسير استناد به و استصوابي
بحث از قسمت اين در.درآمد حقوقي تاسيس يك عنوان به عبارت
اين به و مي‌گيرد قرار تحليل مورد استصوابي نظارت مفهوم
تفسير گرفتن نظر در بدون كه مي‌شود پرداخته پرسش
استصوابي انتخابات بر نگهبان شوراي نظارت آيا سابق‌الذكر ،
خير؟ يا است
بديع انتخابات‌موضوع بر نظارت موضوع شد گفته كه همانگونه
بر نظارت اينكه‌سابقه بر علاوه زيرا.نيست نامفهومي و
مي‌خورد ، چشم به مشروطه‌نيز اساسي قانون در انتخابات
انتخاباتي تخلفات از جلوگيري منظور به كشوري هر در همچنين
واژه افزودن ليكن.است ضروري و شايع انتخابات بر نظارت
آن مفهوم كه است ديگري امر نظارت ، مقوله به استصوابي
.دارد تعريف به نياز و است نامعين
دست استصوابي ازنظارت صحيحي تعريف به مي‌توان چگونه
يافت؟
برابر در شايستگي‌و و لياقت طلب معني به لغت در استصواب
مي‌توان را نظارت‌استصوابي بنابراين.است شده آورده خطا
كه آورد شمار به كساني جهت‌گزينش نظارت اعمال معناي به
.دارند را انتخاباتي دررقابتهاي حضور شايستگي
از عمل‌آمده به تفسير متن كه داشت توجه بايد اول وهله در
نظارت به‌تعريف خود گويي كه است گونه‌اي به اصل 99
آن مصاديق از معرفي‌برخي به يا و داشته نظر استصوابي
مصاديق همين به باتوجه لحاظ اين به و است پرداخته
:است زير شرح به تفسير متن.پرداخت آن تعريف به مي‌توان
وشامل استصوابي اساسي قانون اصل 99 در مذكور نظارت
صلاحيتها ورد تاييد جمله از انتخابات اجرايي مراحل تمام
.مي‌شود
:معناست دو بيان درصدد فوق تفسير
انتخابات شروع بين زماني دوره در محدود نظارت اعمال:اولا
انتخابات زمان شروع از قبل به بلكهنيست نتايج اعلام تا
.برمي‌گردد نيز
رقابتهاي در شركت جهت شايستگي و صلاحيت از برخورداري زيرا
نيز انتخابات شروع از قبل مسائل با مرتبط انتخاباتي
.مي‌گردد
داوطلبان چنانچه يعني است ، نظارت‌استصوابي نوع:ثانيا
حق نباشند ، برخوردار صلاحيت و شايستگي از انتخابات در شركت
.ندارند را انتخابات در شركت
اساسي قانون موازين با فوق مفاهيم آيا كه ديد بايد
دارد؟ مطابقت اسلامي جمهوري
نهادي تعيين بر ناظر صرفا اصل 99 كه شد گفته اين از پيش
را نظارت چگونگي و دارد برعهده را نظارت مسئوليت كه است
صرفا بحث از قسمت اين در.نمود جستجو اصول ساير در بايد
با آمده عمل به تفسير آيا كه مي‌شود پرداخته معنا اين به
اساسي قانون اصول ساير در شده پذيرفته انتخاباتي نظام
خير؟ يا دارد مطابقت
نافي برانتخابات نظارت امر از رايج برداشت مي‌رسد نظر به
مسئله به اصل 99 ناشي‌از نگهبان شوراي مسئوليت‌هاي تسري
بر مبني نگهبان تفسيرشوراي ليكن.است صلاحيتها تشخيص
:زيرا.است واقع بر مبتني نظارت ، بودن استصوابي
زماني‌بين دوره شامل انتخابات بر نظارت محدوده:اولا
كه‌احراز معني اين بهنيست انتخابات خاتمه تا شروع
آنان‌برمي‌گردد داوطلبي از قبل دوران به داوطلبان لياقت
نظارت اعمال كه انديشه اين.انتخابات زماني دوره به نه
قانون اصول از برخي از است انتخابات زماني دوره در محدود
اين به.مي‌گيرد نشات اصل 110 بند 9 يا اصل 116 مثل اساسي
شروع از قبل..مثل عباراتي اصل دو اين در چون كه معني
نشان كه شده درج...انتخابات از قبل...يا...انتخابات
دوره دو آن از بعد زمان و انتخابات از قبل زمان مي‌دهد
چون و دارد را خود ويژه احكام هريك و است جداگانه زماني
زمان بر اصل اين صريح نص بر بنا اصل 99 موضوع نظارت
نظارت كه نگهبان شوراي تفسير لذا مي‌گردد ، اعمال انتخابات
اشاعه داوطلبان صلاحيت رد يا تاييد به را اصل اين موضوع
از قبل زمان به داوطلبان صلاحيت زيرا.است نادرست داده ،
.برمي‌گردد انتخابات
نظارت‌بر دامنه زيرا است ، واقع بر مبتني انديشه اين
نيز انتخابات از قبل زماني دوره شامل يقينا انتخابات
اصول ساير دلالت به بلكه اصل 99 ، دليل به نه ولي مي‌گردد
مثال بطور.عادي قوانين متعدد مواد همچنين و اساسي قانون
قانون را مجلس نمايندگي داوطلبان شرايط اصل 62 موجب به
شوراي مجلس انتخابات قانون ماده 28 بند 2 موجب به و مي‌كند
:از عبارتند داوطلبان شرايط از يكي اسلامي
...(1
كشور تابعيت (2
...(3
اصلاحيه)مدني قانون ماده 982 بند 4 موجب به ديگر سوي از
مجلس ازعضويت اكتسابي تابعيت دارندگان (مورخه 14/8/70
دارندگان ملاحظه‌مي‌شود كه همانگونه.محرومند اسلامي شوراي
شوراي مجلس در داوطلبي‌نمايندگي صلاحيت اكتسابي تابعيت
است ميسر صورتي در صرفا اين‌امر احراز و ندارند را اسلامي
از قبل زمان در را خود بتواندمسئوليت مسئول نهاد كه
تشخيص نهاد برعهده مسئوليت اين ليكن.اعمال‌نمايد انتخابات
دهنده تشخيص نهاد و داد قرار دهنده‌صلاحيتها
انتخابات درستي و صحت بر ناظر نهاد با صلاحيتهاي‌داوطلبان
.هستند جداگانه دونهاد
دارد ادامه
|
