نوع از برنامه‌ريزي
سربانگ
سنتي
يا فرياد موسيقي كرمانج
؟!سكوت
نوع از برنامه‌ريزي
سربانگ
سنتي
شكلي به موسيقي براي برنامه‌ريزي فقدان به گذشته هفته
سرودو مركز و هنري معاونت به اين‌هفته.شد اشاره گذرا ،
هدايت برنامه‌ريزي ، باراصلي ، كه مي‌پردازيم انقلابي آهنگهاي
پراكنده اگرفعاليتهاي.است متكفل را كشور موسيقي(ارشاد)
جدي فعاليت آغاز بگذاريم ، كنار سالهاي 67را تا موسيقي
دهه انتهايي ازسالهاي بايد را انقلابي آهنگهاي و سرود مركز
.بدانيم 60
مديريت‌هاي معدود شايداز كه - تازه ، مديريت با مركز اين
خود كار به همچنان نيز خرداد دوم از پس كه است كشور هنري
سنتي ، موسيقي برروي را فعاليتهاي‌خود عمدتا -مي‌دهد ادامه
به نگاهي.متمركزكرد تهران سمفونيك اركستر احياي و محلي
آن ، مديران انديشه در كه نشان‌مي‌دهد مركز اين كارنامه
از پس و آنهاهنوز و ندارد پايگاهي و جايگاه موسيقي‌مردمي
موسيقي از تعريفي (سال قريب 8)مديريتي دوره دو گذشت
و محلي موسيقي‌سنتي ، درباره آنها از كسي اگر.مردمي‌ندارند
زمينه اين در پژوهش و تحقيق شايددهها بپرسد ، سمفونيك
دست كف مردمي‌همانند ، موسيقي در آنها چنته اما رخ‌بنمايد ،
انجمن‌موسيقي محلي ، موسيقي حوزه در طورنمونه به است ، خالي
است ، انقلابي آهنگهاي و سرود مركز مجموعه زير كه ايران
رسانيدو انجام به گذشته سال چند طول رادر سترگ كاري
نغمه‌هاي از -نوار شامل 96 -اعتنا درخور و ماندني مجموعه‌اي
در اما.داد انتشار و جمع‌آوري كشوررا مناطق تمامي
مركز اين سوي كاري‌از هيچ تنها نه مردمي موسيقي زمينه
كه مردمي موسيقي از مناسبي بلكه‌الگوي نشده ، انجام
نيز ، بزنند اثر توليد به دست هنرمندان ديگر آن ، براساس
وظيفه كه كنند عنوان مركز مسئولان است ممكن.نشد معرفي
تشويق و ارشاد هدايت ، بلكه نيست ، موسيقي توليد سرود مركز
به سمت‌دهي و بسترسازي نيز و موسيقي اهل آوردن ميدان و
است ، چنين اگر كه است مركز اين وظايف حيطه در توليدات
نيازهايي چه براساس بايد هدايت و سمت‌دهي اين پرسيد بايد
و تحليل چه براساس كشور موسيقي مركز مديران و گيرد انجام
تصميم شده ، تهيه آمار و ميداني پژوهش كدام بر تكيه با نيز
اصول از.كنند حمايت موسيقي از خاصي نوع از كه گرفتند
و اطلاعات دسته‌بندي و گردآوري مشاهده ، علمي ، مديريت اوليه
داده‌ها اين براساس تصميم‌گيري نهايت در و برنامه‌ريزي نيز
را خاصي متخصصان يا و گروه سرود مركز مديريت آيا.است
و بود كرده بسيج جامعه گوناگون اقشار ميان در تحقيق براي
و بندي دسته را كشور موسيقي از مردم نيازهاي آنان
اتخاذ تصميمي چنين نتيجه در كه بودند نموده اولويت‌گذاري
مدحت و مردمي موسيقي مذمت در سالها اين طي در كه شود
انجام درفشانه‌اي موضع‌گيريهاي چنان محلي ، و سنتي موسيقي
مبتذل و سخيف نوارهاي سيل از مجموعه اين مديران آيا.گيرد
در گسترده شكلي به و وارد مجاز غير شبكه‌هاي طريق از كه
بوم و مرز اين بام و برزن هر در ميانسالان ، و جوانان ميان
آنها بر اتفاقاتي چنين اگر.داشتند اطلاع مي‌شد ، توزيع
موسيقي گونه‌اي به چرا پرسيد آنها از بايد كه بود مكشوف
كه ، بينجامد فرجامي چنين به نتيجه كه كرديد هدايت را كشور
با برابر چند تيراژي از لس‌آنجلس ، مقيم خواننده فلان نوار
هفته در را گفتار اين.شود برخوردار كشور داخل خواننده
.مي‌گيريم پي آينده
فروغ -الف
يا فرياد موسيقي كرمانج
؟!سكوت
كوير سكوت ، شب ، نوار به منطقه‌اي محلي ، نگاهي
:اشاره
كار دومين ايام ، ياد از بعد شجريان ، استاد تازه نوار
انتشار قبل چندي كه است خراسان موسيقي عرصه در ايشان
بر علاوه ايام ياد نوار برخلاف اثر اين در.يافت عمومي
كه كاري است ، شده استفاده نيز محلي سازهاي از سنتي سازهاي
درويشي محمدرضا و عليزاده چون آهنگسازاني نيز گذشته در
جمله از كه كرده‌اند استفاده آن از خود كارهاي در..و
مرادي شاميرزا ياد زنده استاد سرناي از استفاده به مي‌توان
محمد شير استاد دونلي و (عليزاده حسين آثار از يكي در)
.كرد اشاره (درويشي محمدرضا ساخته‌هاي از يكي در) اسپندار
آن ، معرفي‌گونه‌هاي و موسيقي‌كرمانج به نگاهي با زير نوشته
داده قرار وبررسي نقد مورد را اثر اين از آهنگساز برداشت
گوشه يا مقام يك كه‌از است ضروري نكته اين توضيح.است
مي‌توان بلكه داد غيرپوياارائه و كليشه‌اي تعاريف نبايد
افواه در كه گوشه‌اي آهنگساز ، از ذوق و توانايي به بسته
نقيض احساس كرده ، پيدا شهرت خاص احساس با عنواني به عمومي
از موسيقي تاريخ در چنانكه.داد نشان بهترين‌وجه در را آن
اما مي‌شود ، ياد گداز و پرسوز نغمه‌اي عنوان به دشتي نغمه
ايران ، ملي‌اي سرود -خود معروف اثر در خالقي استادروح‌الله
به نغمه اين در را شجاعت‌طلبي و حماسي روحيه -پرگهر مرز اي
.ساخت نمايان عينه
هنر و ادب گروه
بيان به يا انسان هنري جلوه‌هاي زيباترين از يكي تحقيقا
علم هنري‌ترين‌پديده انسان ، .است موسيقي هنر و انسان ديگر
قرابت.بوده‌است دمخور موسيقايي الحان با همواره هستي
روح فطري ازنيازهاي يكي كه است آنجا تا موسيقي با انسان
نواز روح نواهاي و اصوات‌خوش و الحان.دانسته‌اند موسيقي را
را خود خاص فرهنگ ملتي و طايفه و قوم هر براي موسيقايي
نيز موسيقي ادوات و آلات تركيبفيزيكي و كيفيت نوع ، .دارد
در محيطي زيست و جغرافيايي شرايط سنن ، و آداب نوع به بسته
آواها كردن نمادينه به او پردازش و بشر روحي نياز راستاي
ابتدايي‌ترين از موسيقييافتهاند شكل موسيقايي نواهاي و
كنار و گوشه هر در آن ، انواع پيچيده‌ترين تا گرفته آن شكل
بر اتكا با.دارد را خود خاص نوازش و لطافت خاكي كره از
ديگر انواع بر را موسيقي فرهنگ يك نمي‌توان اصل اين
تحليل بر قصد كوتاه مقال اين در البته.داد آن‌ارجحيت
چنين به پرداختن زيرا نيست ملل موسيقي نوع يا و كيفيت
است ويژه بينشي و تحقيق آگاهي ، علم ، نيازمند شگرفي تحليل
نقد به تنها اين‌نوشته در بلكه.نيست اين‌كمترين توان در كه
عنوان‌شب ، با شجريان استاد اخير كار منطقه‌اي و محلي
به را موضوع تخصصي و اظهارنظرعلمي پرداخته ، سكوت ، كوير
.مي‌كنم واگذار فن صاحبان
خودايشان كه گونه‌اي به استاد ، اخير كار ويژگي مهمترين
استفاده خراسان‌و كرمانج موسيقي وادي به ورود كردند اظهار
بزرگاني حضور كه‌با مي‌باشد موسيقي اين آهنگهاي از برداشت و
گرفته انجام قربان‌سليماني حاج و يزداني عليخان استاد چون
خاطر به كلهر و استادشجريان از بايد اول وهله در.است
است اين بر اعتقاد.كرد موسيقي‌كرمانج‌تشكر به عنايتشان
ما موسيقي با تحقيق و مطالعه قطعابا شجريان كه‌استاد
كرمانج هنرمندان و هنردوستان خوشوقتي اين‌باعث و شده مانوس
.خراساني‌است
حركتي ، پويا بالنده ، آهنگهاي از مجموعه‌اي كرمانج موسيقي
و حركتي بخش‌آهنگهاي سه به را آن مي‌توان كه است متنوع و
تقسيم ترانه‌اي و بزمي ملوديهاي و عرفاني آهنگهاي شاد ،
بكر سوژه‌اي تحقيقاتي جهت به آهنگها اين از بخش سه هر.كرد
كاري و مانده نيزغريب علمي ازنظر كه هستند اعتنا درخور و
بالندگي اوجاست نگرفته صورت روي‌آن ماندگاربر و اصولي
حركتي آهنگهاي يعني آن نخست بخش در خراسان موسيقي‌كرمانج
متفاوت ملودي از 12 كه نغمه‌ها اين.مي‌يابد ظهور شاد و
و جشنها عروسي ، و عقد مراسم رونق‌بخش معمولا تشكيل‌شده‌اند ،
دواني اسب مسابقات و چوخه با رزم‌كشتي ميدانهاي اعياد ،
.هستند
هستند زيبا و مرتب يافته ، سازمان نظمي داراي آهنگها اين
تولد نفس.مي‌شوند شناخته خود خاص اسامي به ما فرهنگ در كه
روح در بايد را برانگيزاننده و زيبا آهنگهاي‌بسيار اين
نوعا آهنگها ، .كرد جستجو قوم اين عصيانگر و مبارز حماسي ،
آغاز سماع نام به نرم ريتمي با يافته ، وشكل موزون باحركات
.مي‌يابند پايان چوب رقص رزمي و شتابنده وباحركت شده
نوعي‌نرمش كه هستند آهنگهايي كرمانج موسيقي از دوم بخش
وعموما كرده القاء شنونده به را روحي خلسه و عرفاني
شكل زيربناي‌عقيدتي با و آموزنده شيرين ، حكايات براساس
و بوده تامل قابل كرمانجي آهنگهاي از دسته اين.يافته‌اند
معروف آهنگهاي.فراترهستند تحقيقي مستلزم نگارنده زعم به
دارند جاي دسته‌بندي اين در وزارنجي طرقه ، لو ، هرايي
كه آهنگهايي‌هستند كرمانجي ملوديهاي دسته‌سوم‌از بالاخره و
.گرفته‌اند شكل عاميانه ترانه‌هاي براساس
به و زيادند بسيار كميت و تنوع نظر از سوم دسته آهنگهاي
پيدا ظهور و بروز مجال مردم زندگي با وثيق ارتباط دليل
رويدادهاي‌تاريخي ، زائيده آهنگها اين اينكه احتمال.كردند
و عشقي نيززمينه‌هاي و طائفه‌اي يورشهاي يا و طبيعي حوادث
ترانه‌هاي.است بسيارزياد باشند شخصيتي و فردي ستايشهاي
اين زمره در ياره وله مزار ، سردارعوض چون‌الله معروفي
.مي‌روند شمار به آهنگها
محلي آهنگهاي فرم و نوع از كه مختصري بيان با
محيطي زيست جغرافياي نيز و گرديد ارائه خراسان كرمانج
ويژه به كه نقدي بديهي‌ترين.كرمانج صاحبدل و سلحشور مردم
وارداست شجريان استاد توسط شده ارائه نوار آخرين عنوان بر
موسيقي.شباست و كوير سكوت ، با كرمانج ، موسيقي مغايرت
فريادي.است فرياد موسيقي محتوي حيث از خراسان كرمانج
يقينا و است پويايي و حركت موسيقي كوهستان ، ازدل برخاسته
دارد شبستيزي فرهنگ ما موسيقي.بيگانه‌است كوير و سكوت با
برآمده دل از آواز با شب سكوت كه اتفاق‌مي‌افتد بسيار و
با ارتباط در كه ديگري نكته.مي‌شود شكسته لولوچيان‌ما
محلي آهنگهاي تلفيق مي‌رسد نظر به استاد جديد كار محتواي
موسيقي‌محلي تلفيق عمل نفس البته.است تلفيق اين وچگونگي
توجه وجالب بديع حركتي خود نوع در ايران سنتي موسيقي با
از البته -داشته‌باشد اعراب از محلي اگر بدعت اين.است
آنچه.مي‌طلبد را الحان علم علماي اظهارنظر -فني نظر نقطه
از استفاده نحوه و جايگاه است نظر مطمح مقال اين در
كوير و سكوت شب ، نوار چهارچوب در كرمانجي محلي موسيقي
خراسان ، محلي موسيقي استادان محضر به ارادت عرض با است ،
استاد و ببي حسين ،(آبچوري علي) يزداني آقايان‌عليخان
يقينا كه دوتار تواناي نوازنده سليماني حاج‌قربان
مي‌رسد نظر به بوده‌اند ، استاد و كلهر آقاي طرف‌مشاوره
با زماني را خود تمام و تام شيريني ما حلاوت‌آهنگهاي
تغيير بدون و كاست و كم بدون كه مي‌كرد آشنا كام‌شنونده
.مي‌گرفت قرار ارزشمند كار اين درچهارچوب
نيستم و نبوده بدعتها گونه اين مخالفان از اگرچه
موسيقي نواهاي و آهنگها عالمانه تركيب علي‌رغم ليكن
ادوات از بالاتر بسيار فركانسي كه ويژه‌قوشمه كرمانج‌به
شناخت كه صورتي در دارد ، نوار اين در موسيقي ديگر
پيدامي‌كرد آهنگساز براي وسيعتر بعدي آن فرم و ما ازموسيقي
از يكي مستمع‌نوار ، قطعا تركيب اين در جابجايي اندك با
اين آخر سخن وميكرد تجربه را موسيقايي الحان زيباترين
خراساني نكته‌پرداز و ظريف يار اين شجريان استاد از كه
در را خويش پوياي ذهن قابليتهاي‌بالقوه مي‌رود انتظار
بكربه فرهنگ اين شيرين آواهاي بيشتر چه هر جهت‌شناساندن
مشتاقان‌را نوع ، اين از ارزشمند باكارهايي و برد كار
.فرمايند هديه پيش افزون‌تراز بشارتي
بجنورد -رستمي مهدي
|
