عصر سياسي تحول و بعثت
و قرآن دانشنامه تصحيح
مقاله با 3600 قرآن‌پژوهي
عصر سياسي تحول و بعثت
(پاياني بخش) محمدي دولت
جنبه دو به نويسنده جستار ، اين نخست بخش در:جستارگشايي
كه داشت اشاره و پرداخته پيامبر تشريعي و تكويني ولايت
كه تشريعي ولايت داراي تكويني ، ولايت بر افزون (ص)پيامبر
و قانونگذاري اسلام ، حقيقت به مردم فراخواني از عبارت
سه واقع در.باشد مي هم است اسلامي حكومت نهادن بنيان
(ص)پيامبر بعثت سياسي يه نظر (ماهيت) چيستي واپسين ، هدف
(ص)پيامبر كه دانستيم دنباله در آنگاه.مي‌دهند شكل را
مشكلات با يگانگي ، آيين به فراخوان و گسترش راه در
عصرايشان سياسي و اجتماعي تحولات در ريشه كه بي‌شماري
كه آييني عنوان به اسلام سو يك از.بودند روبرو داشت ،
پايه بر را ويژه‌اي سياسي نظام و حكومت تا مي‌كوشيد
عنوان به رو اين از و سازد استوار دادگستري و برابري
و روم مانند زمان آن بزرگ حكومتهاي (alternative) بديل
ناهمگونيهاي و تضادها ديگر سويي از.مي‌گرديد مطرح ايران
آن عرب قبايل بر حاكم باورشناختي و اقتصادي - سياسي
.بود (ص)پيامبر راه سر بر عمده‌اي طبقاتي روزگارموانع
گرامي خوانندگان شما نگاه از را جستار بخش‌اين واپسين
.مي‌گذرانيم
معارف گروه
متمركز و واحد سياسي حاكميت يك شكل‌گيري خواهان يثرب
خاتمه ديرينه آشوبهاي و درگيريهاي به بتواند كه بود
بعثت به منظر اين از اگر.سازد حاكم را امنيت و بخشيده
پيامبر و مي‌باشيم عظيم سياسي تحول يك شاهد كنيم ، نگاه
امت" شعار طرح و موجود وضعيت از بهره‌وري با (ص)اكرم
آمده فائق فوق شكاف‌هاي بر توانست "برادري" و "اسلامي
.دهد قرار اسلامي عاليه اهداف راستاي در را آنها
شكاف‌هاي قبال در (ص)پيامبر عملي سياست بررسي در
پي حضرت سوي از دقيق استراتژي يك اتخاذ به فوق چهارگانه
به نظرميباشد عمده ركن دو داراي كه مي‌بريم
خواهيم اجمالي‌اي نگاه نوشتار ، اين در موجود محدوديت‌هاي
.ركن دو اين به داشت
به منجر كه شكاف‌ها از پاره‌اي بردن بين از:اول ركن
(ص)اكرم پيامبر.مي‌شد دروني درگيريهاي تشديد يا و بروز
نياز به "امت‌واحده" تشكيل و يگانگي و وحدت شعار طرح با
بروز از جلوگيري و آرامش مبني‌بر مدينه جامعه ديرينه
كه مي‌شود مشاهده لذا.گفتند پاسخ داخلي ، خونين نزاع‌هاي
و گرفته قرار خزرج و اوس استقبال مورد اسلامي حكومت طرح
حد تا خزرج - اوس سياسي شكاف مثل حساسي شكاف ترتيب بدين
زوال به منجر استراتژي همين.مي‌شود رنگ كم امكان
ممكنه حداقل به و شده وقت آن جامعه در طبقاتي شكاف‌هاي
.مي‌رسد
تشخيص به منجر كه تازه‌اي گانگي‌هاي دو طرح:دوم ركن
تازه عامل به‌عنوان "اسلام".مي‌شود خودي‌ها وحدت و دشمن
مقابل در و مي‌آورد هم گرد را مسلمان مختلف گروههاي ،
اين نتيجه.مي‌دهد وحدت آنها به "مدينه مشرك جامعه"
و مدينه جمعيت بيشتر چه هر انسجام نهايت در استراتژي
سياسي واحدهاي و قبايل ديگر به اسلامي آراء گسترش
(18).مي‌باشد
بين‌المللي روابط عرصه در اسلامي حكومت -4
عرصه در اسلامي حكومت جايگاه خصوص در (ص)اكرم پيامبر
ضوابط با كه داشتند را خود خاص بينش بين‌المللي روابط
(ص)حضرتش حال اين با.نداشت همخواني دوران آن بر حاكم
قايل اسلامي آرمان‌هاي و شعارها براي كه اولويتي بخاطر
بينش اين عملي تحقق دنبال به حياتشان زمان تا بودند
آن اجراي جهت مناسب زمينه توانستند نيز نهايت در و بودند
لااله" شعار طرح با (ص) محمد حضرت.آورند فراهم را
بر باطل سياسي حاكميت‌هاي تمامي نفي مقام در "الاالله
البته.مي‌باشد حضرت متعدد غزوات آن بارز نمونه كه آمدند
ولي شد منكر نمي‌توان را غزوات اين دفاعي دلايل چه اگر
را منظر اين نبايد وجه هيچ به حضرت جنگ‌هاي تفسير در
از ماه دوازدهمين در يعني -صفر ماه اوايل در.كرد فراموش
مشركان با جنگ براي الهي فرمان -مدينه به (ص)پيامبر ورود
اين مي‌شوند ، "ودان" غزوه راهي مسلمانان و مي‌شود صادر
حاكميت اينكه و دارد اسلامي اصول اولويت از حكايت فرمان
اين بر (19).نيست جمع قابل غيرالهي حاكميت با اسلامي
:مي‌آيند حساب به ما موءيدات بهترين زير شواهد اساس
(ص)پيامبر تشريعي ولايت گستره شمول:نكته‌نخست
عده‌اي تنها نه (ص)پيامبر مخاطبان قرآن ، صريح نص مطابق
بنابراين هستند ، زماني و عصر هر در مردم تمام بل خاص
قلمرو تصدي" همچون اصولي به استناد با غيرالهي حكومتهاي
تبليغ از مانع نمي‌توانند "داخلي حاكميت" يا و "داخلي
ترا ما و":مي‌خوانيم كريم قرآن در.شوند اسلامي احكام
تمامي براي ترساننده و دهند مژده عنوان به مگر نفرستاديم
چه اگر مطلب اين (20)".نمي‌دانند مردم بيشتر وليكن مردم
لحظات سخت‌ترين در حضرتش ولي نمي‌آمد خوش مشركان مذاق به
.رساندند همگان گوش به را پيامشان و نماندند غافل آن از
بر تا فرستاد حق دين و هدايت به را رسولش كه همانست او
نداشته دوست را اين مشركان چه اگر گرداند ، پيروزش همگان
سياسي جغرافياي جعلي چارچوبهاي لذا (21).باشند
(22).باشد پيامبر سياسي رسالت كننده محدود نمي‌توانست
ابتدايي جهاد:دوم نكته
رسالت شمول براي دليل بهترين بخش رهايي يا ابتدايي جهاد
اصل اين به تمسك با كه چرا مي‌باشد (ص)پيامبر سياسي
خلل در زور به حاكمان كه مناطقي شدند ، موفق (ص)پيامبر
به ممانعت اسلام به مردم گرايش از و داشته خود حاكميت
(ص)پيامبر.نمايند آزاد را مردم و كرده فتح مي‌آورند ، عمل
انعقاد ضمن اسلامي حكومت حيات از اول دوره در
با و ساخته حاكم را آرامش و صلح توانستند پيمان‌هايي
محكم را اسلامي حكومت بنيان موقعيت ، اين از استفاده
به ابتدايي جهاد اصل از استعانت با نيز آن از پس.سازند
.پرداختند ستم تحت مردم رهايي و كفار دژهاي شكستن درهم
حتي و دول قبايل ، دعوت شاهد كه است راستا همين در (23)
پاسخ اگر اينكه و مي‌باشيم اسلام پذيرش به بزرگ قدرت‌هاي
.بود خواهد تهديد معرض در آنها سلامت نشود ، داده مثبت
سال ربيع‌الاول يا و جمادي‌الاولي ماه در مثال به‌عنوان
بني" قبيله سوي به را وليد خالدبن (ص)پيامبر كه است دهم
تا مي‌سازد مامور را او و روانه نجران در "كعب بن حارث
با نپذيرفتند وچون نمايد دعوت اسلام به را ايشان روز سه
كشورها سران به حضرت نامه‌هاي در (24).نمايد جنگ آنها
عبادت به را شما من همانا":كه است آمده عبارت اين نيز
به را شما و مي‌خوانم فرا بندگان عبادت جاي به خداوند
اگر.فرامي‌خوانم او بندگان ولايت جاي به الهي ولايت
گردن هم را آن اگر و بدهيد جزيه كه بايد پس نخواستيد
(25)".والسلام.مي‌خوانم فرا جنگ به را شمار پس ننهيد
سبيل نفي قاعده بيان:سوم نكته
سوي از مسلمانان بر سلطه‌اي هرگونه قاعده ، اين مطابق
نص در قاعده اين بنيان.مي‌شود شناخته مردود غيرمسلمان
براي خداوند و":مي‌فرمايد كه آنجا است ، الهي صريح
مسلط مومنان بر طريق آن از كه نداده قرار راهي كافران
نكته همين اعتلاء حديث در نيز (ص)محمد حضرت (26) ".شوند
برتري و تعالي همگان بر اسلام":داشته‌اند اظهار را
برتري اسلام بر تواند كه نشايد را هيچكس ليكن و مي‌جويد
(27)".يابد
وطن از تازه‌اي تقرير:چهارم نكته
نه وطن براي (ص)اكرم پيامبر سوي از شده ارايه معيار
كه بود ايمان و عقيده بل رايج ، قبيله‌اي و خوني ملاحظات
قلمداد هم خواهران و برادران هم‌كيشان ، تمام اساس براين
آن سياسي جغرافياي به محدود اسلامي امت لذا.مي‌شدند
اين.نبود مي‌شد ، تعريف قبيله‌اي ضوابط براساس كه زمان
مسلمانان از حمايت در مي‌داد اجازه (ص)حضرت به مهم نكته
(28).بزنند ابتدايي جهاد به دست مناطق ، ديگر مظلوم مردم و
جهان تازه سياسي جغرافياي ترسيم:پنجم نكته
" عنوان‌كلي دو به سياسي واحدهاي (ص) پيامبر زمان در
از گذشته (29)شدند مي تقسيم "دارالاسلام" و "الحرب دار
كه است آن مهم نكته شده ، ارتباط اين در كه متعددي تفاسير
"دارالحرب" حوزه در گرفتن قرار بخاطر معاند حكومتهاي
وجه هيچ به (ص)پيامبر اسلامي حكومت و هستند نامشروع
.شود قايل مشروعيتي -ضمني بطور ولو -آنها براي نمي‌توانست
و مصالح بخاطر (ص)حضرت كه آنيم شاهد مواردي در البته
كه شده‌اند مراوداتي انجام به مجبور موجود ، اضطرارهاي
اساس ، در ولي.مي‌گذارد صحه آنها مشروعيت بر ضمني بطور
اين از يك هيچ (ص)پيامبر ديدگاه از كه است صادق حكم اين
ارايه تعاريف در گذري با.نبوده‌اند تاييد مورد حكومت‌ها
اسلام سياسي درانديشه كه مختلفي ي"دارها" از شده
:برد پي حقيقت اين به مي‌توان آمده‌اند ،
شامل را الهي اديان پيروان دار اين: دارالذمه - يك
حاكميت ليكن و نپذيرفته‌اند را اسلام چه اگر كه مي‌شود
اولويت به نظر لذا.نهاده‌اند گردن را اسلامي دولت سياسي
الذكر فوق مطلب صحت به مي‌توان دار اين در اسلامي حاكميت
(30).نيست اسلامي حكومت دارنافي اين كه ، برد پي
در جنگ كه مي‌شود گفته قلمروي به دار اين:دارالهدنه -دو
جنگ دار اين اوليه حكم لذا.است كشيده متاركه به آنجا
جنگ ، استمرار در توانايي عدم يا مصالحي بخاطر ولي است
تا دارد اضطرار از حكايت اين كه انجاميده صلح به كار
.مقابل طرف مشروعيت قبول
را بي‌طرفي سياست كه سياسي واحدهاي:دارالحياد - سه
معلوم اينجا از.دارند قرار "دار" اين در مي‌كنند ، اتخاذ
بخاطر وليكن است جنگ نيز دارالحياد حكم كه مي‌شود
و مي‌شود صلح آنها با دشمن جبهه تقويت عدم از جلوگيري
.باشد آنها مشروعيت بر دليلي نمي‌تواند اين
منظور به كفار با متاركه داد قرار عقد":دارالامان -چهار
تعريف اين "است دادن ، مهلت بر مبني آنها درخواست پذيرش
واينكه دارد اسلامي جبهه "برتري" بر دلالت آشكار طور به
استماع جهت دارالحرب به را فرصتي نهاده منت دارالاسلام
معني به نهادن منت اين هيچ‌وجه به لذا.مي‌دهد الهي قول
مطابق آنكه نتيجه.نمي‌باشد الهي غير دولت مشروعيت قبول
خود بين در دوستي و اتحاد است موظف دارالاسلام نبوي بينش
بر مبني الهي وعده تحقق تا دارالحرب با مقابله جهت را
.نمايد تقويت اسلامي ، حكومت ايجاد
(4) شماره نمودار
(4) شماره نمودار
:نتيجه‌گيري
انديشه در اسلامي ، حكومت موءسس به‌عنوان (ص)اكرم پيامبر
نه‌يك بعثت لذا.مي‌باشد بسيار توجه مورد اسلام سياسي
سياست علم در كه است مهمي سياسي تحول بل محض معنوي پديده
شد مدينه در حكومتي تاسيس به منجر بعثت.است مدنظر نيز
گذشته و گرفت قرار بين‌المللي روابط كانون در به‌زودي كه
ساختار آورد ، پديد حجاز جزيره شبه در كه تحولاتي از
اين مطالعه.ساخت تغيير دستخوش نيز را قدرت بين‌المللي
آنهم و مي‌شود رهنمون مهم حقيقت يك به را ما ملاحظات
بود ، زمين برروي محمدي دولت شكل‌گيري سرآغاز بعثت اينكه ،
هم سياسي تجربه است ، "ديني تجربه" كه ميزان همان به لذا
.مي‌باشد
:يادداشت‌ها
:نك (ص)پيامبر استراتژي درخصوص -18
الاسلامي ، السياسي في‌الاجتماع شمس‌الدين ، مهدي محمد -
.صص 1811 والنشر ، 1994 ، للطباع دارالثقاف قم ،
.ص590 ج 1 ، پيشين ، ابن‌هشام ، سيره -19
لكن و "نذيرا و "بشيرا للناس الاكاف ارسلناك ما و" -20
(28-سباء) "لايعلمون اكثرالناس
ليظهره دين‌الحق و بالهدي رسوله ارسل هوالذي" -21
(33-توبه) "المشركون لوكره و كله علي‌الدين
:نك بيشتر توضيح جهت -22
:ناشر بي‌جا ، ج 2 ، اسلام ، سياسي فقه شكوري ، ابوالفضل -
.(بعد به صفحات 358 بويژه) موءلف ، 1361 ،
:نك خصوص اين در -23
تهران ، ج 2 ، سياسي ، فقه عباسعلي ، زنجاني ، عميد -
.اميركبير ، 1367
.پيشين پيامبر ، خارجي سياست -
.صص 3592 ج 2 ، ابن‌هشام ، سيره -24
عباد من الله عباد الي ادعوكم اني":رسول‌الله قال -25
ان و العباد ولاي من ولايتالله الي ادعوكم و العباد
:نك) "والسلام.بحرب آذنتكم ابيتم فان فالجزيه ابيتم
.(ص 73 پيشين ، ،(ص)پيامبر خارجي سياست
""سبيلا علي‌الموءمنين للكافرين يجعل‌الله لن و..." -26
(41-نساء)
:نك) "عليه لايعلي و يعلو الاسلام":رسول‌الله قال -27
(.ص 48 پيشين ،(ص)پيامبر خارجي سياست
:نك خصوص اين در -28
.ج 2 پيشين ، اسلام ، سياسي فقه -
.(دارها انواع مبحث) (1)ج همان ، -29
:رك دارها ، انواع درخصوص -30
آثار و دارالكفر و دارالاسلام" علي‌اكبر ، كلانتري ، -
.صص 11632 سال 1375 ، ش 10 ، فقه ، "دو آن ويژه
،(مبحث‌دارها) پيشين ، زنجاني ، عميد -
.(مبحث‌دارها) پيشين ، شكوري ، ابوالفضل -
و قرآن دانشنامه تصحيح
مقاله با 3600 قرآن‌پژوهي
حدود 300 كه شد اعلام اشتباه به خبري در گذشته هفته
پژوه قرآن محقق اثر قرآن‌پژوهي و قرآن دانشنامه در مقاله
اثر اين ناشر مي‌رسدكه چاپ به بهاءالدين‌خرمشاهي دكتر
ذكر بر 3600 بالغ را مقالات تعداد معارف گروه با تماس در
جلد دو در آتي هفته دو طي دانشنامه اين است گفتني.كرد
.شد خواهد منتشر
|
