:زيست محيط كارشناسان هشدار
حفاظت "سنگده" از اگر
نيز "توس" درختان آخرين نشود
خواهندچيد سايه‌بر
منطقه" مي‌بايست ساري ، شهرستان جنوب در "سنگده" منطقه *
منهدم تدريج به آن زيستبوم گرنه و شود اعلام "شده حفاظت
شد خواهند منقرض آن "توس" كمياب درختان جمله آن از و شده
گروه اولين تشكيل در پيشرو كشورهاي ازجمله ايران
برنامه در (Biosptier reserves) زيستكره ذخيرهگاههاي
اين در و بوده يونسكو سازمان (MAB1976)مسكون كره و انسان
برسميت جهت را خود نمونه اكوسيستم‌هاي از منطقه راستا 9
مسكون كره و انسان برنامه شماره 8 پروژه به آن شناختن
ذخيرهگاههاي فوق‌العاده اهميت وجود با.نمود ارائه
اكوسيستم‌ها از حفاظت و مناطق مديريت جهان ، در بيولوژيك
را خود ويژه جايگاه است شايسته كه طور آن هنوز ما دركشور
.است ننموده پيدا
شواهد به توجه با طبيعي زيستگاههاي انهدام و نابودي
محلي هويت و زندگي شيوه‌هاي ناپذير جبران تنزل با موجود ،
بر وارده آسيبهاي از بسياري.بود خواهد همراه ملي و
"قطعا كه است خطري و بوده جبران غيرقابل زيست محيط پيكره
ممكن و مي‌نمايد تهديد "شديدا را آينده و كنوني نسل‌هاي
.كند محروم طبيعي مواهب برخي از را آنها هميشه براي است
ارتباط جهان ، محيطي زيست تشكل‌هاي و دولت‌ها برخي امروزه
پايدار توسعه و (Blodiversity) زيستي تنوع از حفاظت بين
و عملي روش‌هاي طراحي راستا اين در و پذيرفته‌اند را
اجتماعي ، مختلف ابعاد در را آن قانوني و دقيق اجراي
.مي‌دهند قرار خود فعاليت‌هاي اولويت در اقتصادي و فرهنگي
زيستي تنوع فرهنگي و اقتصادي علمي ، ارزش‌هاي به بي‌توجهي
تاسف زمان گذشت با كه خطايي.است جدي و بزرگ اشتباه يك
و غم‌انگيز وضعيت مانند شد خواهد بيشتر آن مورد در
آزاد ، درختان همچون انقراض ، خطر معرض در گونه‌هاي انجيلي
و شمشاد اربه ، سياه نوش ، سرخدار ، خسب ، شب ملج ، داغداغان ،
آسيايي ، يوزپلنگ مانند جانوري گونه‌هاي و انجيلي حتي
... و مرال سياه ، خرس پلنگ ، ايراني ، گورخر
اين توارثي ذخاير و جانوري و گياهي گونه‌هاي تنوع
بصورت مي‌تواند كه است باارزشي اطلاعات حاوي زيستمندان ،
غذا ، مانند گوناگون شكل‌هاي در معنوي و مادي خدمات
اختيار در مفيد تركيبات ساير و بخش حيات گياهي داروهاي
.گيرد قرار آينده و كنوني نسل‌هاي
شمالي نيمرخ كوهستاني و پوشش‌جنگلي مي‌توان رابطه اين در
بنا ايران كوهستان‌هاي ساير مانند كه برد نام را البرز
روبه جمعيت از ناشي فشارهاي و بوده شكننده خود ، ماهيت به
.نمي‌پذيرند را آن به وابسته عوامل و انسان تزايد
سير نابودي و قهقرا سمت به سريع آهنگي با دليل به‌همين
و خطرناك پيامدهاي انسان براي پديده اين و مي‌نمايند
خواهد بار به را زمين رانش و لغزش سيل ، همچون ويرانگري
(ماسوله اخير حوادث).آورد
البرز دامنه در نگيني
جنوب در كه سنگده جنگلهاي كوهستاني و ويژه اكوسيستم
دريا سطح از متري تا 3000 ارتفاع 1800 در و ساري شهرستان
جنگلهاي در طبيعت چهره‌هاي زيباترين از است ، شده واقع
آن العبور صعب و بلند صخره‌هاي تسلط و رفته شمار به شمال
اكولوژيك پيامدهاي و شرايط دست پائين دامنه‌هاي بر
.است آورده وجود به زيستي شرايط لحاظ از عمده‌اي
منحصر اكولوژيك ، مختلف جهات از رويشگاه اين ويژگيهاي
مشابه ، رويشگاههاي ساير با مقايسه در و بوده بفرد
در و جانوري و گياهي ناياب گونه‌هاي وسيع گسترشگاه
متنوع وجانوران گياهاناست يافتني دست و مشخص مجموعه‌اي
محصول و كشور گران‌بهاي ميراث از بخشي زيستگاه اين
جنگلهاي اين.است آن تكامل و تمركز سال ميليون‌ها
گسترش اصلي و مانده باقي رويشگاههاي معدود از صخره‌اي
اجتماعات براي بقا راز يعني نهايي مقصد و جغرافيايي
جوامع و (Botula pendula) توس درختان تاريخي و انبوه
از تركيبي چنين نظير كه است ايران در آن ناياب درختي
.يافت مي‌توان دنيا در كمتر را درختي تيپ‌هاي
قلمروهاي معدود از گياهي ، تركيب چنين بر علاوه همچنين
حاوي زيستگاهي چنين.است دري كبك چون نادر پرندگان
توده‌هاي از و است باارزشي ژنتيك و اكولوژيك اطلاعات
شمال جنگلهاي گذشته تاريخي دوران اقليمي شرايط و انبوه
صخره‌اي كوه‌هاي توسط كه رويشگاه اين.مي‌گويد ايران
از كه است كانوني شده ، محاط آن غربي و شرقي حد منطقه ،
حتي و بومي گونه‌هاي گسترش منشا حال ، به تا ديرباز
كانون‌هاي مهمترين از و واريته‌ها ايجاد و زيرگونه‌زايي
.است ايران شمال فوقاني اكوسيستم‌هاي زيستي تنوع
رقت گونه‌اي به منطقه طبيعي چهره حاضر حال در متاسفانه
جمعيت حاد فشار و روزافزون تراكم و است شده دگرگون انگيز
تخريبي اثرات افراد ، ساير و شكارچي‌ها دامدار ، و دام
و شكنندگي علت به و است گذاشته بجا منطقه در را مختلفي
در را رويشگاه اين حاضر حال در آن ، ضعيف پذيري ترميم
داده قرار باارزش گونه‌هاي انهدام حتي و جدي تهديد معرض
چشم‌انداز ، ارزش‌هاي كاهش شاهد روزانه كه بطوري.است
در شدن جزيره‌اي پديده تشديد و آن زيستگاههاي تجزيه
و كاهش جنگلي ، اراضي در كاذب مراتع گسترش و كوچك مقياس
از همه و همه كه.هستيم وحش حيات جمعيت امنيت اختلال
دليل همين به.مي‌باشد بهره‌برداري نوع اين اثرات جمله
بهره‌وري تداوم امكان اكوسيستم ، اين بي‌رحمانه تخريب با
اين زيرا.ندارد وجود طبيعت قوانين با مطابق و مناسب
موزون رابطه هستيم آن شاهد كه طوري همان زيستي اجتماعات
به داده‌اند دست از فيزيكي‌شان محيط با را خود هماهنگ و
رويش دوره آغاز با همزمان منطقه به دام ورود كه طوري
بذور ، پراكندن از قبل آن نتيجه كه بوده آن گلدهي و گياهي
گونه‌هاي از سرشار كه است منطقه گياهي پوشش سريع نابودي
زمان مدت در كه مي‌باشد ، گستره كم و كمياب و بومي علفي
علوفه ، فقدان و شديد چراي اثر در ماه يك از كمتر
مرتع دست بالا رويشگاه سمت به دام ، تعليف جهت دامدارها
درختان سرشاخه‌هاي و برگها از استفاده بر وعلاوه رفته
و مي‌ورزند مبادرت نيز آن باارزش پايه‌هاي قطع به توس ،
خشكاندن نتيجه در و زدن باكت مرتع ، توسعه براي روند اين
واقع در.مي‌گردد تكميل... و اوري راش ، كركف ، درختان
اين قوانين به پايبندي و توجه بدون متجاوز ، افراد برخي
تك حق كه ملي و بخش حيات انداز پس و ذخيره از بوم ، و مرز
آن از وجهي ، حتي پرداخت بدون است ، سرزمين اين افراد تك
احساس گونه هر از قبل پس.مي‌نمايند استفاده بي‌رحمانه
از حفاظت مختلف ابعاد ناچاريم آيندگان ، به نسبت گناهي
اجتماع هر وجود چون دهيم قرار نظر مد را زيستگاهها
به (آن متنوع جوامع و توس مانند) بومي يا بازمانده
به منطقه يك حفاظت براي قوي استدلالي پشتوانه تنهايي
تمام حفاظت لزوم بر تاكيد دليل همين به مي‌رود شمار
و دليل به نياز "توس" درخت رويشگاه هكتاري قلمرو 2000
بالايي بسيار حفاظتي ارزش از و ندارد زيادي برهان
منابع از حفاظت منزله به اكوسيستم اين حفظ است ، برخوردار
كه است شيوه‌اي تنها و اصلي زيستگاههاي در ژنتيك
پويا شرايطي در را گونه‌ها تكاملي روند مي‌تواند
خطر در گونه‌هاي حفظ براي مطمئني كانون و تضمين‌كند
و باارزش گونه‌هاي تنها نه عمل اين.آورد بوجود انقراض
دشوار شرايط در پايداري و بقاء مكانيسم‌هاي با را حساس
فرايندهاي فعاليت‌همه امكان بلكه مي‌كند ، مجهز طبيعي
به حتي مي‌تواند به‌علاوه آورده ، فراهم را تنوع مولد
اين خوشبختانه.شود منجر نيز ژنتيكي تنوع تكامل و افزايش
جنگل دائمي سكونت پاگير و دست آثار و مشكلات منطقه
تمام "تقريبا.است ساده حدي تا شرايط و ندارد را نشينان
استفاده منطقه شده ايجاد و كاذب مراتع از كه دامداراني
چوب شركت مديريتي كادر و هستند چرا پروانه فاقد مي‌كنند
باطل و اخذ قبال در را آنها اقتصادي و اجتماعي مشكل فريم
اين از تعدادي متاسفانهاست نموده حل چرا پروانه نمودن
هم باز توجه قابل امتيازهاي گرفتن وجود با دامدارها
با و كرده منطقه روانه را خود دام‌هاي مجاز غير به‌طور
اثر در زمان مرور به هم آن منطقه مراتع از سودجويي ،
سال 76 اوايل.مي‌كنند استفاده شده ايجاد جنگل‌زدايي
استاد مصوربازديد گزارش با همراه خصوص اين در نامه‌اي
فوقاني جنگلهاي از جوانشير كريم دكتر آقاي ودانشمند فقيد
ارسال مراتع و جنگل‌ها سازمان به ، سنگده صخره‌اي و
حفاظت لزوم و بررسي متعدد ، مكاتبات مبادله با كه گرديد ،
در مستقر سازمان پاركهاي و جنگلكاري دفتر برعهده آن ،
ديگري مضمون دريافتي پاسخ متاسفانه اما گرفت ، قرار چالوس
عمليات كه طوري به برداشت ، در را حفاظت امر از غير
و دام وجود مشكل نمودن مطرح با را الاجرا لازم حفاظتي
گرديد مطرح مشكلي و نمودند عنوان بيهوده منطقه دامدارهاي
وجود از اخير دهه چند اين در شمال جنگلهاي بر مديريت كه
و معمول نامه‌نگاري‌هاي خاتمه در.مي‌برد رنج "شديدا آن
منطقه طبيعي منابع كل اداره به را مشكل اين حل سردرگم ،
پاره‌اي خاطر به هم كل اداره اين كه نمودند واگذار ساري
حال به را آن حفاظت ، امر در كافي اعتبار نداشتن و مشكلات
منطقه ، يك دادن قرار حفاظت مورد.است نموده رها خود
- اجتماعي توسعه در آن از استفاده حذف معني به "لزوما
يكي خصوص اين در آنها فعلي پاسخ واقع در نيست ، اقتصادي
گونه اين بر مديريت گير پا و دست و عمده مشكلات از ديگر
و همكاري مستلزم زيستي تنوع بقاي گفت بايد.است مناطق
منظور به فرهنگي ، و اقتصادي اجتماعي ، نيروهاي هماهنگي
و است طبيعي محيط در بومي رستني‌هاي و جانداران حفظ
مستلزم و بوده مدت دراز فرايندي زيستي تنوع از حفاظت
حفظ اصلي ، هدف رابطه اين در.مي‌باشد جانبه همه حمايت
كه است ، سنگده فوقاني زيستگاه طبيعت و زيستي تنوع
در را اقتصادي و اجتماعي پايدار توسعه سرانجام ،
زيستي گونه‌هاي از معيني ميزان نگهداري چون برمي‌گيرد ،
حاضر حال در نشده‌اند ، تحول دستخوش چندان كه كشورهايي در
شناخته جهان سطح در پايدار توسعه موارد مهمترين از يكي
در سرمايه‌گذاري "اكيدا مقصود اين به نيل براي است ، شده
"توس" فعلي رويشگاه موجوديت حفظ و زيستي تنوع از حفاظت
هويت يك حفظ بوده ، حياتي بسيار آنها خود طبيعي محل در
براي دهنده پيوند رشته بهترين طبيعت با دوستي و فرهنگي
در توسعه‌اي پايدار ، توسعه‌اي است ، ما جامعه در توسعه
.بشر حيات راستاي
حفظ آينده ، به ماندگار رويكرد تنها داشت ، اذعان بايد
است عرصه از پاسداري و قرق طريق از زيستگاه فعلي موجوديت
به بستگي زنده منابع و طبيعت از آتي نسل بهره‌مندي چون
آوري فراهم شود ، اتخاذ بايد امروزه كه دارد تصميماتي
منابع از بهره‌برداري محدوديت قانون و پايدار وضعيتي
برابر در آن اهداف تضمين و بومي گونه‌هاي حفظ براي
ضروري نكته اين دگر و است الزامي مخاطره‌آميز امر هرگونه
اين همزيستي كه بپذيريم را واقعيت اين مجبوريم ما كه است
يكپارچگي و متقابل ارتباط به آن موجوديت و اكوسيستم
داشته‌اند ، متفاوتي تكاملي و تاريخي سير كه عناصري جهاني
و ماندگار توسعه به دستيابي حياتي شرط مدت دراز در
آزاد ارس ، توس ، تاريخي درختان) است ما زيست محيط پايدار
(... و
حمايت كه است جامعه فرداي و امروز نفع به و واقع‌بينانه
جهت ارزش با مناطق گونه اين خصوص در جدي‌تر و بيشتر
چون آيد ، عمل به آنها طبيعي موجوديت حفظ و مجدد ترميم
نظر از شود ، مديريت و حفاظت خوب كوچك منطقه اين اگر
حل راه عنوان به كه بود خواهد باارزش آنقدر عيني شواهد
.باشد ديگر مناطق در مشابه ، مشكلات
مددي اسماعيل
زارع حبيب
|
