وسيله نه است جريان يك سينما
مناسبت ايران‌به سينماي سال بيست بررسي
اسلامي انقلاب پيروزي سال بيستمين
معاونت سال 1359 تا انقلاب از پس نجفي ، محمدعلي :اشاره
به‌طور سپس ;است داشته برعهده را ارشاد وزارت سينمايي
فيلم ،"سربداران" مجموعه.مي‌شود فيلمسازي درگير مشخص
زمين" و "لاجوردي شهر" فيلم دو و ،"صفورا لوح" كوتاه
در نيامده‌اند در عمومي نمايش به دو هر كه را "آسماني
عشق" فيلم ساخت مشغول روزها اين اودارد خود كارنامه
، انقلاب سال بيست زمينه در نجفي علي محمد با.است "طاهر
نظرتان از كه است شده انجام گفتگويي سينما سال بيست
.مي‌گذرد
فرهنگي ذهنيات انقلاب ، آغازين سالهاي در:نجفي محمدعلي *
و بود حاكم هنري -فرهنگي بخش و انقلاب پيشبرد جريان بر
تخصص تجربه ، دغدغه كه داشتند عرصه اين در مسئوليت كساني
ابتدا آن در.بود فرهنگي مسائل زمينه در ذهنيتشان و
و فكر اهل آدمهاي شدن جمع با كم‌كم اما بودند گيج البته
.حركت اين شكل‌گيري براي شد تلاشي هنر
انقلاب از قبل سينماي چون.داشت نابساماني وضع اما سينما
بخش.دولتي بخش در تا بود فعال خصوصي بخش عرصه در بيشتر
سرمايه‌گذاران.بود گيج مجدد سرمايه‌گذاري عرصه در خصوصي
به هرگز و "اصلا آنها.بودند شغل تغيير فكر در بيشتر
سال تا توقف اين و بودند ، نكرده فكر فرهنگي انقلاب جريان
تلويزيون در كه همان‌ها سپس.كرد پيدا ادامه نيز 1362
غلتك روي را انقلاب از پس برنامه‌سازي و بودند شده فعال
در به‌ويژه ;شدند فعال نيز سينمايي بخش در انداختند ،
.خاتمي آقاي وزارت هنگام
بود؟ اهميت داراي حيث چه از ايشان حضور *
در بوده ، مجلس وكيل او.فرهنگي است آدمي "ذاتا ايشان -
رئيس بوده ، ارشاد وزير بوده ، فعال كيهان روزنامه
موفق او.است شده جمهور رئيس سپس و بوده ملي كتابخانه
اين و كند مطرح جهان سطح در را فرهنگي گفتمان مي‌شود
.است مهم خيلي
ذهني اولويت‌هاي سينما ، دوباره فعاليت براي دوره آن در *
بود؟ چه سياستگذاري‌ها تعيين در شما
سينما در شغلي امنيت يك كه بود اين من ذهني اولويت -
توليد به راحت خيال با بتوانند سينماگران تا ;كنم ايجاد
تهيه در نيز كم‌كم و بپردازند علاقه‌شان مورد فيلم‌هاي
عنوان تحت نيز مدتي از پس طرح اين كه ;كنند شركت آن
اقتصاد يك با مي‌كردم فكر.گرفت شكل فيلمسازي تعاوني
مشكلات با اما آمد ، خواهد وجود به امنيت اين جوش درون
من شد شروع جنگ وقتي اگرچه ;مي‌شديم روبه‌رو فراواني
.نبودم ارشاد در ديگر
يك داراي سينما سياستگذاري‌هاي هنوز انقلاب از پس *
براي تحول و تغيير همه اين چرا؟.است نشده ضابطه و شاكله
چيست؟
در چه ;نمي‌دانم جدا هم از را محتوا و شكل "اصلا من -
بر همواره محتوا و شكل.سياستگذاري‌ها در چه و هنري اثر
بازتاب را ديگري كدام هر و دارند مستقيم تاثير يكديگر
.مي‌دهد
مي‌كند تعيين هم خودش.نيست وسيله.است جريان يك سينما
آنقدر ولي.بيفتد اتفاقي چه حركتش ، روند در كه
به "اصلا كه بود اجتماعي و اقتصادي فكري ، نابساماني‌هاي
"اصلا خيلي‌ها موقع آن.نمي‌رسيديم ضوابط كردن مدون
"اصلا مذهبي ، نظام يك در كه كنند باور نمي‌توانستند
چهره‌هايي حتي آنها.باشد داشته وجود مي‌تواند سينمايي
يك مي‌كردند فكر.مي‌خنديدند و نمي‌كردند باور را ما چون
ديني تفكر با موسيقي و سينما هنر ، مسائل بين دروني خصومت
.دارد وجود
گذشته ، دست‌اندركاران از غير سينما حوزه در دليل همين به
سازنده وجوه آن گونه‌اي به كرديم تلاش ما امانبود كسي
در.كنيم جمع دورهم را -نويسنده و كارگردان يعني -سينما
شدند جمع زود خيلي باسواد بچه‌هاي چون ولي تلويزيون حوزه
پايين ، به بالا از فرموده‌اي حكيم كه نبود اينطور سيستم و
سريع متعدد شوراهاي و جلسات براثر دوستان اين و باشد ،
.مي‌كردند عمل و مي‌رسيدند نتيجه به
فرهنگي و فكري جريان شدن كمرنگ و دوستان آن رفتن از بعد
شاخه‌هاي از يكي تلويزيون مي‌بينيم تلويزيون ، در
كه مشخص توهين‌هاي با ;است شده مشخص ضدمردمي و ضدفرهنگي
از غافل.نمي‌داند چيزي كسي و بي‌شعورند همه مردم انگار
تفكر ، عدم از ناشي وضعيت اين.مي‌فهمند بسيار مردم اينكه
.است كشور فرهنگي مسئولان از برخي در انديشه و تعهد
آيا بوديد فعال ارشاد وزارت در شما كه دوره آن در *
عنوان تحت ايران سينماي از بخشي كه نكته اين متوجه
بوديد؟ شده شود ، حمايت دولتي بخش توسط بايد هنري سينماي
برتر فيلم هركس كه بوديم رسيده نيز خاصي طرح به ما -
حتي اين بنابر ;بدهد آن سازنده به امتيازي دولت ساخت ،
;بسازند برتر فيلم‌هاي مي‌شدند موفق تجاري تهيه‌كنندگان
دولتي تقسيم‌بندي اين كه رسيده‌ام نتيجه اين به حالا ولي
.نيست درست "اصلا خصوصي بخش و
آدمهاي آن در تا باشد ، داشته وجود سالم بستر يك بايد
اين به كه كارگردان‌هايي.بگيرند تصميم ذي‌صلاح و متخصص
فيلم و كرد خواهند رشد خود خودبه مي‌كنند ، فكر مقولات
.باشد فعالي فضاي سينما ، فضاي اينكه شرط به.ساخت خواهند
امكانات بايد دولت.بگيرد تصميم دولت كه نيست احتياجي
يكي.بياورد وجود به دست‌اندركاران براي را گرفتن تصميم
براي فكري و شغلي امنيت كه بود اين فارابي خوب كارهاي از
داشته وجود امنيت اين وقتيبياورد به‌وجود ايران سينماي
سينما از خاصي نوع زمينه در دغدغه‌اي كسي اگر باشد ،
به را مسئله‌اي شما كه اين.مي‌سازد را آن باشد ، داشته
.مي‌دهد منفي نتيجه كنيد ، تزريق فيلمساز
از تزريقي انقلاب ، از پس سينماي شكل‌گيري دوره در آيا *
داشت؟ وجود ما فيلمسازان به بيرون
يك از ما.مي‌شود انجام تزريق اين دارد الان.نبود *
;بوديم برخوردار سال 1370 حدود تا سينما شكوفايي دوره
"مثلا شدند آن توليد و سينما عرصه وارد بي‌مسئله آدمهاي
در حق ، به "مسيحي كريم واروژ" ساخته آخر پرده فيلم
اهالي براي مسيحي كريم.مي‌شود جايزه برنده جشنواره
،"هدايت حسن" يا و.است شده شناخته چهره يك ايران سينماي
تصميم كسيهاشمي اصغر و "ژكان علي" ،"عياري كيانوش"
وجود به فضاييبسازد را "آخر پرده" مسيحي ، كريم نگرفت
را افراد اين اسم من چرا.شود ساخته فيلم اين كه آمد
دغدغه‌اي و كار.است فيلمسازي كارشان اينها چون مي‌آورم؟
شروع براي را فكري امنيت اين نيز فضا.ندارند اين از غير
و فكر باشد ، مساعد فضا وقتي.آورد وجود به آنها براي كار
افراد اين براي سينما.مي‌آيد وجود به هنري بارقه‌هاي
.بود مسئله‌شان هنر.نبود المجالس زينت
نودونه گرفت برعهده را سينمايي معاونت كه ضرغامي مهندس
مي‌كردند گمان."فرهنگي شوي" درصد يك و بود سياست درصد
اسم نوعي به كه را سينماگر چند.بازيگر يعني سينما كل
بودند ، درخشيده بين‌المللي عرصه در يا و مي‌بردند را جبهه
عباس چون چهره‌هايي با را خود تكليف و مي‌شناختند
.نمي‌دانستند مهرجويي داريوش و بيضايي بهرام كيارستمي ،
صاحب آقاي فلان ساعتها ما مي‌گفتند و مي‌كردند مصاحبه
فلان اما مي‌داريم نگه خود اتاق در پشت را سينما در نام
.بيايد ما با گفت‌وگو براي و كند باز را در مي‌تواند شخص
.سينماگر شغلي امنيت عدم يعني اين
در فرهنگي افراد ضرورت بحث همان به بازمي‌گرديم واقع در
به فرهنگي بلواي صورت اين غير در كشور هنري مسئوليت‌هاي
در عده‌اي كه مي‌شود مطرح نكته اين حالا.مي‌آيد وجود
آنها نكردن كار فقط امانكردند كار ديگر اخير ، سالهاي
دردناك مي‌خشكد ، آنها در كاركردن تفكر اينكه.نيست مسئله
سينما خوبهاي جزو كه دوستان از عده‌اي نكردن كاراست
.نكنند كار نيز ديگري عده مي‌شود باعث ناخودآگاه بودند ،
فيلمساز عده‌اي تا باشد آلود گل آب بايد گاه !مي‌دانيد
اما دادند عجيبي شعارهاي آدمها از بسياري.بمانند باقي
.پرداختند چاپلوسي به شدند ، سينما عرصه وارد وقتي
فيلم كه "فرهنگ داريوش" چون فردي كه مي‌افتد اتفاقي چه *
؟"رواني" فيلم به مي‌رسد مي‌سازد را "طلسم" موفق
در افراد نيست قرار.نمي‌دانم اشكال را فرآيند اين من -
خيلي پربيننده ، فيلم ساخت در تجربه.بسازند فيلم خط يك
داريوش كه است اين مهم اما.است ضرورت "اصلا و است مهم
نوشته ديكته.بنويسند ديكته.كنند كسب تجربه فرهنگ‌ها
.مي‌شود محسوب ضعف يك نشده
.چيست نوشتن درست مي‌گيريم ياد مي‌نويسيم غلط وقتي تازه
خلوت در ،"فرهنگ" كه است اين چيست؟ دردناك نكته مي‌دانيد
را خودش فيلم نمي‌تواند ديگر كه برسد نتيجه اين به خود
.بسازد
به نه مي‌كنم تكيه پرفروش آثار روي كه نكته اين ببينيد *
.نه.هستم مخالف پرفروش آثار با "اساسا كه است دليل اين
دولتي مراكز براي حتي سازي ، پرفروش كه مي‌شود حس گاه اما
.است شده "اصل"
؟ "مثلا -
... حوزه *
داراي واقع در حوزه.دارد پيچيده‌اي "كاملا بحث حوزه -
نمي‌گويم من.دارد دولتي امكانات كه است خصوصي بخش تفكر
.است بافته جدا تافته يك فقط.خوب يا است بد
است؟ سياستگذاري نوع چه محصول *
پيدا كسي هنوز.جانبازان بنياد حتي.است مطالعه قابل *
عميق طور به ما كشور در پديده‌ها اين به راجع كه نشده
اما مي‌انديشد ، سودآور سينماي به نهادي وقتي.كند فكر
سرمايه بازگشت دغدغه كه مي‌شود باعث دارد ، دولتي امكانات
فارابي اگرشود كمرنگ فيلم ساخت هنگام كارگردان ذهن در
مثالي.ندارد دلهره.نيست كسي رقيب بسازد ، فرهنگي فيلم
مي‌خواهد نمايش ، استاد يك كه است اين بزنم مي‌توانم كه
بخش اماكند ارائه اجرا براي را متني مشكل ، كلي با
يعني.ببرد صحنه روي را روحوضي تئاتر يك دولت ، از ديگري
است دولت با درگير كند هنري كار يك اينكه بخاطر اولي آن
همان از ديگري بخش اما بگيرد امكاناتي شايد بتواند تا
يك واقع در.مي‌كند كار روحوضي تئاتر راحتي به دولت ،
تلويزيون مگرنيست پيچيده هم "اصلا.است فرهنگي بلبشوي
تلويزيون اخير سال چند اين در "اصلا نمي‌كند؟ را كار اين
.است داشته فضايي چنين ايجاد در مهمي نقش
افراد دست به فرهنگي مسائل تصميم‌گيرندگان است قرار وقتي
در جايي‌ها جابه اين.مي‌شود خراب كار بيفتد ، متخصص غير
چنين در را آن جلوه‌هاي وگرنه شود حل بايد ما كشور
وجود به زيربنايي اتفاق يك بايد.مي‌بينيم عرصه‌هايي
اخير يكسال طول در كه اتفاق‌هايي.مي‌آيد دارد كه بيايد
فرهنگي آدمهاي مي‌دهد نشان افتاد ، مطبوعات عرصه در فقط
.دارند وجود و زنده‌اند
حال در.بود خواهد سينما در نيز اتفاق‌ها اين نمود اولين
به كرده عادت شهرستاني مردم ذائقه ويژه به ذائقه‌ها حاضر
دستمزد آن هزينه سوم يك فقط كه فيلم‌هايي از نوعي
يعني اين ;فيلم كل براي باقيمانده دوسوم و است بازيگران
چنين.توخالي قهرمان‌هاي به مخاطب ذائقه كردن محدود
استدلال.طراحي نه داشت خواهد تفكر نه ديگر فيلمي
اگر كه است اين مي‌خواهد بالا دستمزد كه نيز بازيگري
اشتباه حرفش.كرد نخواهد فروش تو فيلم نباشد ، من حضور
در كه است اين مسئله.سينماست بودن منتفي بحث ، .نيست
حتي ;كرد جهان سينماي با مي‌توان رقابتي چه وضعيتي چنين
.آن بدترين با
رسيده‌ايم؟ اينجا به چرا *
يك اتفاق ، اين بشويم ، موفق مي‌خواهيم كاري در وقتي -
دلمان اما مي‌كنيم حذف را ماتئوريسين.سردارد پشت تئوري
.كنيم اجرا را او تفكر مي‌خواهد
كه شد چه بگوييم بعد و كنيم حذف را خاتمي كه است اين مثل
را انديشمند چون شد؟ روبه‌رو شكست با فرهنگي گفتمان بحث
گذاشته كنار فارابي تئوريسين‌هاي وقتي.گذاشتيم كنار
خود.مي‌شود بدهكار نهاد اين كه است طبيعي خوب شده‌اند
حاتمي‌كيا ، .دارند كارآيي آدمها.ندارد كارآيي كه بنياد
و تبريزي كمال ملاقلي‌پور ، بيضايي ، مهرجويي ، نژاد ، داود
به شروع بنياد ، همين مدد به دوره‌اي در قدكچيان كامران
بين در نيز زيربنايي و عميق رقابت يك.كردند مجدد فعاليت
فيلم حاتمي‌كيا دوره آن در.آمد به‌وجود سينما اهالي
فضايي چنين.را خودش فيلم هم بيضايي مي‌سازد ، را خودش
يك بعد ، به "ميرسليم مهندس" دوره از.است دلنشين خيلي
را چيز همه آنها.شد آغاز ايران سينماي به فرهنگي تهاجم
آدم را مخاطب وقتي است طبيعي.تفكري نه ;مي‌ديدند نظامي
بعدي‌ها.شد خواهد هم بدهكار ايران سينماي نكنيم حساب
آباد را آن تازه بايد كه نشسته‌اند خراب ، خانه يك برروي
مي‌آمدند بهشتي گروه از پس بلافاصله گروه همين اگر.كنند
.مي‌شدند موفق بسيار
.مي‌زديم حرف سودآور سينماي درباره داشتيم *
آدم" چرا نگرفتم ايراد من زديم حرف حوزه از وقتي بله -
را سينما آثار نوع اين.مي‌سازد "عوضي مرد يا" و "برفي
اين در اشكال ;نكند درد دستشانميدهند آشتي مخاطب با
شما يعني.شود گيج سينما بدنه در توليدي نظام كه است
مشخصات داراي كه مي‌كنيد رقيبي داراي را سينما بدنه
خورده شكست او با مصاف در پيشاپيش و نيست او با همسان
به فقط كه مي‌كشاند اينجا به را سينما برخورد اين.است
چنين اما طرف آن.سينما هنر به نه ;كند فكر بقا تنازع
بگيرد تصميم بعد مدتي شايد حوزه "مثلا.ندارد دغدغه‌اي
يك با ما پسكند خطا و آزمون سينما از ديگري نوع در
شاكله و نظام در مشكل.نداريم مشكل فيلم دو يا فيلم
و انديشه وقتي كه شود توجه نكته اين به بايدسينماست
بايد نيز آن سلامت به سينماست ، در فيلمسازان ارتزاق
دهه 62 در ايران سينماي طلايي دوره به اگر.شود انديشيده
به دوره آن در كه است دليل اين به مي‌كنيم فكر تا 70
.مي‌شد فكر سينما كمال
در و مي‌كند فكر خودش سينماي به "حاتمي‌كيا" دوره آن در
بيضايي ، ملاقلي‌پور ، .مي‌درخشد نيز بين‌المللي عرصه‌هاي
كه هستند عقيم كساني وسط اين در.همينطور هم كيارستمي
شرايط اين و بسازند فيلم مي‌توانند بلبشو شرايط در فقط
نظام "اصلا و سينما فرهنگي نظام اينكه مگر نمي‌شود درست
.برسند هم با مكملي رابطه يك به تلويزيون و سينما فرهنگي
است؟ آرماني *
سينمايي معاونت درباره وقتي زماني.است واقعي خيلي نه -
حالا.است آرماني مي‌گفتند مي‌زديم حرف سينما خانه و
معاونت در بي‌مسئله آدم تا چهار چون ;افتاده اتفاق
.مي‌كنند فعاليت سينمايي
ساخته "نبودن يا بودن" چون فيلمي نفر چهار همين آمدن با
ظهور شرايط بيايد وجود به شغلي امنيت اگر يعنيشد
تاريخي تجربه يك اين ;مي‌شود مهيا تفكر صاحبان خلاقيت
سينماي در مختلف انديشه‌هاي ظهور شرايط حاضر حال در.است
كوره از جوان نسل اينكه شرط به ;است آمده وجود به كشور
را خودش طبيعي حق و باشد داشته تلاش است كافي.نرود در
اين سوي به داريم فعلي اجتماعي -سياسي شرايط در.كند طلب
دانشجويان ;فعال‌ترند روزنامه‌ها ;مي‌رويم پرانرژي حيات
را خود تاثير اين و است شده گشوده گفتمان راه.فعال‌ترند
حال در ديگر ، سوي ازگذاشت خواهد ايران سينماي برروي
معاونت با سينما بدنه بين سازنده ارتباطي دوباره حاضر
سينماي روي پيش را درخشاني آينده كه شده آغاز سينمايي
برسيم ، ارتباط اين به وقتي.است كشيده تصوير به ايران
.گرفته‌ايم نتيجه يعني "اصلا
|
