|
|
سياسي جرم اقسام
( سوم بخش ) سياسي جرم
قوانين مطابق كه فعلي ترك يا فعل":دوم تعريف -2/4
نظام عليه سياسي انگيزه با هرگاه است مجازات قابل موضوعه
مصالح و كشور سياسي مديريت و دولت حاكميت و مستقر سياسي
فرهنگي و اجتماعي سياسي ، حقوق يا و اسلامي جمهوري نظام
سياسي جرم يابد ، ارتكاب آنان قانوني آزاديهاي و شهروندان
نفع آن ارتكاب از مقصود آنكه به مشروط مي‌آيد ، شمار به
(41)".نباشد شخصي
:است زير شرح به اركاني داراي نيز تعريف اين
فعل -الف
فعل ترك -ب
قوانين مطابق فعل ترك يا فعل آن بودن مجازات قابل -ج
موضوعه
سياسي انگيزه -د
سياسي مديريت دولت ، حاكميت مستقر ، سياسي نظام عليه -ه
و شهروندان فرهنگي حقوق شهروندان ، سياسي حقوق..كشور
.يابد ارتكاب آنها قانوني آزاديهاي
.نباشد شخصي منافع براي جرم ارتكاب -و
كه را سياسي جرم از مصاديقي ماده 2 در نيز پيش‌نويس اين
مصاديق.است برشمرده باشد ، ماده 1 در آن تعريف با منطبق
ماده 498 ، 499 ، 500 ، 517 ، :از عبارتند ماده 2 در شده ذكر
كليه همچنين.مصوب 1375.ا.م.ق و 698 570 ، 609 ، 610 ، 697
مجلس انتخابات قوانين در مندرج جرايم) انتخاباتي جرايم
مندرج جرايم ;(خبرگان مجلس و جمهوري رياست اسلامي ، شوراي
صنفي و سياسي انجمنهاي و جمعيتها احزاب ، فعاليت قانون در
و شده شناخته ديني اقليتهاي يا اسلامي انجمنهاي و
سياست به راجع شده طبقه‌بندي اسناد اطلاعات ، جمع‌آوري
يا و كشور امنيت زدن هم بر هدف با كشور خارجي يا داخلي
در مذكور اطلاعات دادن قرار نيز و آنها انتشار و افشاء
ندارند ، را آنها به دسترسي صلاحيت كه افرادي اختيار
.نباشد جاسوسي جرم مصاديق از كه اين بر مشروط
قابل را او هم و مي‌داند فردي را سياسي جرم فوق نويس پيش
يا باشد ، گروهي يا حزب عضو كه اين از مي‌داند ، اعم تعقيب
گروهي فعاليتهاي شامل فوق تعريف ديگر عبارت به.نباشد
قرار مجازات و محاكمه مورد آنها افراد ولي مي‌شود ، نيز
كه مي‌گيرد قرار تعقيب مورد گروه زماني چون مي‌گيرند ،
.كنيم تعطيل را حزب مثلا ;كنيم مجازات را گروه بخواهيم
ضابطه از هم مذكور پيش‌نويسهاي در كه است ذكر به لازم
سياسي جرم مصاديق شمردن بر روش هم‌از و (42)مختلط
.است شده استفاده
كشورها ، قوانين در شده ارائه تعاريف به توجه با حال
مذكور پيش‌نويسهاي تعريف و بين‌المللي مجامع دكترين ،
به و شده گرفته الهام آنها مجموع از كه پيشنهادي تعريف
.مي‌شود ارائه است صحيح‌تر نظر
:پيشنهادي تعريف -5
و خيرخواهانه انگيزه با كه مجرمانه‌اي فعل ياترك فعل"
درگيري ، و خشونت اعمال بدون و شخصي نفع گرفتن نظر در بدون
مديريت و دولت حاكميت و (مشروع)مستقر سياسي نظام عليه
و حقوق يا و اسلامي جمهوري نظام مصالح و كشور عالي
جرم يابد ، ارتكاب شهروندان قانوني و سياسي آزاديهاي
".مي‌شود ناميده سياسي
:از عبارتند تعريف ويژگيهاي
يك بلكه نداريم جديد جرايم ايجاد قصد تعريف اين با -1
داراي كه كشور جاري قوانين در شده پيش‌بيني جرايم از سري
و سياسي جرم پوشش تحت تعريف اين با است ، سياسي ماهيت
.مي‌گيرند قرار آن به مربوط امتيازات
بلكه باشد ، فعل نبايد لزوما سياسي جرايم تحقق براي -2
.است تحقق قابل نيز فعل ترك طريق از
قبيل از كشور سياسي تشكيلات عليه بايد نظر مورد جرايم -3
و...و كشور مصالح مشروع ، سياسي نظام دولت ، حاكميت
و شدن انتخاب حق قبيل از سياسي آزاديهاي و حقوق همچنين
.يابد ارتكاب...و اجتماعات و بيان آزادي كردن ، انتخاب
خيرخواهانه و سياسي انگيزه با بايد لزوما سياسي جرم -4
انتقام ، مثل حقارت‌آميز اهداف و شخصي منافع و گيرد انجام
.نباشد بين در...و جاه‌طلبي
.گيرد انجام درگيري و خشونت اعمال بدون همچنين -5
سياسي جرم استثنائات و اقسام
جرايم از برخي در تاملي و سياسي جرم اقسام -الف
(43):سياسي جرم اقسام -1
و حكومت به رساندن صدمه يا سياسي انگيزه‌هاي كه جرايم در
به را سياسي جرايم مي‌توان است ، مطرح افراد سياسي حقوق
:كرد تقسيم كلي دسته دو
.(بسيط)محض سياسي جرايم -1/1
.نسبي سياسي جرايم -2/1
(بسيط)محض سياسي جرايم -1/1
حكومت ضد بر صرفا كه مي‌شود اطلاق جرايم از دسته آن به
ارتكاب هستند ، سياسي تشكيلات كه وصف اين با سياسي نظام و
و هدف هيچگونه و است سياسي انگيزه همان كه مي‌يابد
كه سياسي جرايم ديگر عبارت به.نيست آن از غير انگيزه‌اي
سياسي جرايم را آن باشند شخصي و عيني مفهوم دو هر حائز
.مي‌گويند محض
محض سياسي جرم فرانسه جمله از مختلف كشورهاي قضايي رويه
نظم كه مي‌داند سياسي را جرمي و داده قرار توجه مورد را
يا حكومت اساس ضد بر و بيندازد خطر به را جامعه در مستقر
كه -موجود نظم در اختلال باعث و يابد ارتكاب دولت حاكميت
(44).مي‌گردد -شده تثبيت اساسي قوانين با
نسبي سياسي جرايم -2/1
در كه مي‌شود اطلاق جرايمي به نسبي سياسي جرايم اصطلاح
گونه‌اي به ولي هستند ، عمومي و عادي جرايم زمره در اصل
تعدد موجب ارتباط اين كه دارند ارتباط سياسي جرايم با
جرايمي به ديگر عبارت بهميگردد جرايم معنوي يا مادي
.نيست روشن آنها بودن سياسي وصف ابتدا كه مي‌شود اطلاق
:مي‌شوند تقسيم دسته دو به جرايم نوع اين
.سياسي جرم با مركب جرايم -1/2/1
.سياسي جرم به مرتبط جرايم -2/2/1
سياسي جرم با مركب جرايم -1/2/1
عادي آن موضوع كه مي‌گردد اطلاق جرايمي از دسته آن به
ديگر عبارت به.مي‌شود انجام سياسي انگيزه با ولي است
هم و سياسي نظم به هم آن‌واحد در كه است مركب جرم وقتي
سوءقصد مثل (45).مي‌كند وارد صدمه و ضرر عمومي حقوق به
مادي عنصر نظر از كه حكومت تغيير براي جمهور رئيس جان به
انگيزه ، و هدف لحاظ از و است عمومي جرايم از نظر مورد جرم
را مركب جرايم فرانسه كشور در قضايي رويه.است سياسي
بحث استرداد ، قراردادهاي از بسياري در.نمي‌داند سياسي
استرداد متعاقدين ، كه شده اشاره افراد جان به سوءقصد
كه است آن دليل خود اين مي‌پذيرند ، را مجرمين قبيل اين
وصف داراي اگر چون نيست ، سياسي جرم يك كامل مركب جرم
.نمي‌شد پذيرفته آن استرداد بود سياسي
چنين اين م سال 1892 در بين‌المللي حقوق موسسه البته
جرايم به مرتبط جرايم يا و مركب جرايم":كه كرد مقرر
جرايم اين آنكه مگر مي‌آيد ، شمار به سياسي جرايم سياسي ،
شديد بسيار عمومي حقوق و اخلاقي نظر از مرتبط و مركب
تصميم باسبق و ارادي شديد جرح و دادن سم قتل ، مثل باشد ،
به املاك به تجاوز نظير قبيل ، اين از جرايمي به شروع و
دزديهاي همچنين و...و منفجره مواد و حريق ايجاد وسيله
كه اين چه (46)".آزار با يا مسلحانه دزدي مخصوصا شديد
اغلب در جرايم چنين در كه معتقدند نيز حقوقدانان از بعضي
انگيزه به و مي‌شود توجه عيني نظريه به كيفري سيستم‌هاي
در جرايم گونه اين نتيجه در نمي‌كنند ، توجهي مجرم هدف و
(47).مي‌گيرند قرار عمومي جرايم زمره
سياسي جرم به (متصل) مرتبط جرايم -2/2/1
به سببيت ، رابطه خاطر به كه است جرمي از عبارت مرتبط جرم
اين تعريف در "پوزا پروفسور".مي‌باشد مربوط سياسي جرم
به كه عمومي حقوق جرايم به":مي‌گويد جرايم از نوع
به عليت رابطه وسيله به و شوند مرتكب سياسي حوادث مناسبت
".مي‌گويند (مرتبط) متصل جرم باشند ، مربوط سياسي جرم يك
يك جريان در فروشي اسلحه مغازه يك كردن غارت مثل (48)
.بود خواهد سياسي جرم سياسي ، شورش يا انقلاب
نوامبر 1951 ، مورخ 29 آلمان و فرانسه قرارداد در همچنين
به شده ارتكاب اعمال":است شده تعريف گونه اين مرتبط جرم
تضمين يا آن ، اجراي براي يا سياسي ، جرم تدارك منظور
به شده انجام يا مجازات ، از مصونيت تدارك يا آن ، فايده
".بود خواهند مرتبط جرم سياسي ، جرم تحقق با مقابله منظور
(49)
يا است سياسي جرايم به ملحق نيز جرم نوع اين كه اين در
مجازات قانون رابطه اين در.دارد وجود اختلاف‌نظر نه
حقوق موسسه تصميم از تبعيت به (50)سوريه و لبنان
شرط دو با گذشت ، آن شرح كه م ، سال 1892 در بين‌الملل
شرط.مي‌داند سياسي جرايم به ملحق را مركب و مرتبط جرايم
به نسبت كه جناياتي زمره در نظر مورد جرايم كه آن اول
جرح و ضرب قتل ، مثل) دارند شديد خطر عمومي حق و اخلاق
دوم شرطنباشد(...و زدن آتش با املاك به تجاوز شديد ،
مشروط بيفتد اتفاق داخلي شورشهاي يا جنگها حال در كه اين
از و نبوده تعارض در جنگ مقررات و قوانين با اينكه بر
.باشد دور به نيز تخريب و وحشيانه اعمال
و عمومي افكار ضابطه از جا اين در مي‌گردد ملاحظه چنانكه
و عيني ضابطه از و شده استفاده جنگي عرف و مقررات رعايت
قانون.است نشده استفاده جرم بودن سياسي تشخيص براي ذهني
(51).است نموده انتخاب را فوق روش نيز ايران
جرايم از برخي در تاملي -2
تروريسم -1/2
به فرانسه جمهوري رئيس و يوگسلاوي پادشاه قتل زمان از
و گرفت قرار توجه مورد تروريسم سال 1934 ، در "بارتو" نام
آغاز جرايمي چنين با مبارزه براي را خود همكاري دولتها
يك داراي تروريسم بين‌الملل حقوق اصطلاح درنمودند
قبيل از مواردي بلكه نيست ، حقوقي خاص معناي و مفهوم
مثل حمايت مورد اشخاص عليه ديپلماتها ، عليه دولت جرايم
عليه دولتها ، خدمت در افراد عليه جنگ ، زمان در شهروندان
عناصر (52).مي‌شود شامل را...و كشتي‌ها و هواپيماها
و رعب ايجاد باعث كه خشونتي ترور ، :از عبارتند تروريسم
.است قدرت با مرتبط كه سياسي هدف و باشد مردم بين در وحشت
(53)
از يكي عنوان به دنيا كشورهاي اغلب قوانين در تروريسم
به آنها درباره سختي مقررات و شده‌اند تلقي عمومي جرايم
دو كه ژنو كنفرانس 1937 در.مي‌شود گذاشته اجرا موقع
به مربوط اول كنوانسيون رسيد ، تصويب به كنوانسيون
كنوانسيون و بود تروريسم بين‌المللي مجازات و جلوگيري
مجازات و محاكمه براي بين‌المللي دادگاه يك تشكيل دوم
در كپنهاگ كنفرانس در البته (54)كرد پيش‌بيني تروريسم
خطر كه جرايمي":كه رسيد تصويب به مطلب اين سال 1935
سياسي جرايم جزء كند ، ايجاد وحشت و ترس حالت يا عمومي ،
(55)".نمي‌شود محسوب
(آنارشيسم)اجتماعي جرايم -2/2
انگيزه از كه آثاري اجتماعي جرايم در كه جا آن از
ادعا اين براساس و است عمومي مي‌آيد ، به‌دست آن مرتكبين
سياسي جرايم با يافته ، ارتكاب مردم عموم منافع براي كه
با كه است آن اجتماعي جرايم ويژگي ولي دارد ، شباهت
كشورها اغلب.مي‌رود بين از اجتماعي تشكيلات آن ارتكاب
حتي و مي‌دهند قرار عمومي جرايم زمره در را جرايمي چنين
اعمال مجرمين از دسته اين به نسبت شديدتري مجازاتهاي
را اجتماعي و سياسي جرايم كشورها از بعضي البته.مي‌كنند
اسپانيا اساسي قانون مثل مي‌دهند ، قرار طبقه‌بندي يك در
يك در را اجتماعي و سياسي مجرمين كليه استرداد نظر از كه
(56).است داده قرار طبقه‌بندي
كشور خارجي امنيت عليه جرايم -3/2
عليه جرايم با سياسي جرم براي شده ارائه تعريفهاي چه اگر
متفاوت هدف و انگيزه نظر از ولي است ، منطبق خارجي امنيت
از يكي نظر از.نيست خيرخواهانه و شرافتمندانه و بوده
جرايم نوع اين درخصوص كه مي‌كند حكم سليم منطق حقوقدانان
جرم مرتكب كه كسي درباره كه اين براي شود ، سخت‌گيري
به احترام اعتقاد آن مي‌شود ، كشور به خيانت يا جاسوسي
ديده با نيز عمومي افكار(57).ندارد وجود سياسي مجرمان
بعضيها.مي‌نگرند مجرمين از دسته اين به تنفر و انزجار
عليه قديم در جاسوسي مانند جرايمي اگر كرده‌اند استدلال
و تجاوز جرايمي چنين امروز ولي مي‌شد ، تلقي كشور و حكومت
كه اين چه.مي‌آيد حساب به جامعه كل و افراد بر تعدي
مجازاتهاي كه آن از بعد لبنان ، مجازات قانون ماده 198
لاتطبق":مي‌دارد مقرر برمي‌شمارند ، را سياسي مجرمين
".امن‌الدوله‌الخارجي الواقعه‌علي علي‌الجرائم هذه‌الاحكام
(58)
دارد ادامه
پيوندي غلامرضا
:پانوشتها
جرم تعريف قانوني لايحه" پيشنهادي پيش‌نويس -ماده 1 -41
شده تهيه "دادگستري محاكم در آن به رسيدگي نحوه و سياسي
.اسلامي بشر حقوق كميسيون توسط
موضوع هم و سياسي انگيزه وجود هم كه مواردي در -42
ضابطه‌مختلط آن به لازم‌باشد ، سياسي جرم تحقق براي سياسي
.مي‌شود گفته
ص 18 السياسيه ، في‌الجرائم المحاضرات محمد ، الفاضل ، -43
.و 19
كانون انتشارات عمومي ، جزاي حقوق زمينه رضا ، نوربها ، -44
(پاورقي)ص 251 ش ، دوم ، 1375 چاپ تهران ، دادگستري ، وكلاي
المرسلات ، نشر قانون‌العقوبات ، شرح اديب ، استانبولي ، -45
.ص 300 ج 1 ، م ، دوم ، 1990 چاپ دمشق ،
نشر بين‌الملل ، كيفري حقوق حسينقلي ، حسيني‌نژاد ، -46
.ص 203 ش ، اول ، 1373 چاپ تهران ، ميزان ،
راد ، نشر مركز عمومي ، جزاي حقوق صالح ، محمد وليدي ، -47
.ص 332 ج 2 ، ش ، سوم ، 1374 چاپ تهران ،
.ص 316 همان ، محمدعلي ، معتمد ، -48
.ص 253 همان ، ژرژ ، لواسور ، -49
طه ، صافي ، زاكي.ك.ر)لبنان مجازات قانون ماده 197 -50
.ر) سوريه مجازات قانون ماده 196:(و 77 ص 76 منبع ، همان
.(ص 74 عطري ، ممدوح تدوين العقوبات ، قانون:ك
.مصوب 1339 مجرمين استرداد قانون ماده 8 -51
52- Roslyn Higgins and..., terrorismand
international Law,London and new york,
1997,p.27
53-Opcit, p.218
.ص 346 همان ، اسماعيل ، محمد افراسيابي ، -54
.و 40 ص 39 محمد ، همان ، الفاضل ، -55
.ص 345 همان ، اسماعيل ، محمد افراسيابي ، -56
.ص 317 همان ، محمدعلي ، معتمد ، -57
علي الواقعه الجرائم شرح في الوجيز سمير ، عاليه ، -58
بيروت ، النشر ، و الموسسه‌الجامعيه‌للدراسات امن‌الدوله ،
.و 65 صص 64 ،(م 1999) ق اول ، 1419 چاپ
|
|
