ايران اداري نظام
بحراني شرايط در دشوار تصميمات
ايران اداري نظام
اداري تحول ضرورت و ويژگي‌ها شناخت
و استمرار براي وسيله‌عمده‌اي كشوري هر اداري نظام
كردن آماده و حكومت تحقق حكومتي ، نظام به بخشيدن تداوم
-اقتصادي ازتوسعه ناشي تحولات و تغييرات پذيرش براي جامعه
اداري نظام همچنينميگيرد قرار استفاده مورد اجتماعي
و اقتصادي و سياسي فرهنگي ، اهداف و اجتماعي بنيان به
به نگرش و توجه بدون اصولا و دارد بستگي اجتماعي
كشور آن موجود اداري نظام نمي‌توان جامعه ديگر نظامهاي
.برد بين از تنگناها و نارسائيها همه‌گونه عليرغم را
يك براساس بايد اداري نظام در تحول و دگرگوني هرگونه
شناخت به توجه با و تدريجي و شده حساب سياستهاي سلسله
و اجتماعي اقتصادي نظامهاي ساير و اداري نظام ويژگيهاي
.پذيرد صورت جامعه فرهنگي
اداري نظام عمومي ويژگيهاي
مي‌توان را اداري سازمانهاي عمومي ويژگيهاي كلي به‌طور
:نمود بندي دسته زير صورت به
:مديريتي و تشكيلاتي سازماني ، ساختارهاي بودن تقليدي -1
كشورهاي از تقليدي ما كشور سازمانهاي اكثر اوليه الگوي
سازمانها براي اصيل ساختاري داراي و بوده صنعتي پيشرفته
برد نام كشوري عنوان به مي‌توان را ايران.نيست مديريت و
الگوهاي و داشت قرار استعمار تحت مستقيم غير طور به كه
به.است گرفته غربي الگوهاي از را خود دولتي مديريت
كرد اشاره اداري امور پروژه‌هاي به مي‌توان نمونه عنوان
طول به تا 1961 درسالهاي 1956 آمريكا مشاوران توسط كه
شامل و دربرداشت هزينه دلار ميليون حدود 3/2 و انجاميد
هر به پروژه‌ها اين در.بود آمريكايي متخصص و مشاور 26
وزارت استثناي به زمان آن در ايران وزارتخانه‌هاي از يك
و شد داده تخصيص ويژه مشاور يك امورخارجه وزارت و دفاع
دارايي ، حسابداري ، گمرك ، بودجه ، بخش‌هاي از يك هر
پرسنلي و اداري امور آمار ، روش‌ها ، و سازمان و حسابرسي
راستاي در پروژه‌ها اين انجام.داشتند مشاوراني نيز
ايران در غربي كشورهاي از وتقليدي بيگانه الگوهاي ايجاد
.است بوده
بودن ناموثر و كم بازدهي و متخصص انساني نيروي كمبود -2
.است اداري نظام بودن تقليدي از ناشي خود كه اداري نظام
آن مختلف اجزاي با و نداشته اصالت جامعه براي كه نظامي
خود اهداف تحقق در توانست نخواهد مسلما ندارد ، همخواني
كم متخصص انساني نيروي ما كشور در.باشد كارآمد و موثر
خود جاي در و درستي به نيز موجود متخصص نيروي از و بوده
دولتي ادارات در كاري كم و بيكارينميشود استفاده
سازمان پايين دررده‌هاي پرسنل تورم و مي‌شود ديده بسيار
.است محسوس كاملا
ديگر از سازماني اهداف جاي به فردي اهداف جايگزيني -3
مديران اغلب ما كشور درميباشد ما اداري نظام ويژگيهاي
منابع و امكانات از و بوده خود فردي اهداف تحقق دنبال به
حفظ و مي‌گيرند بهره خود مشخص اهداف به نيل براي سازمان
او و بوده مدير هر مسائل عمده‌ترين از آنها شغل و مقام
اين تحقق در را تلاش بيشترين فعاليتهايش و ارتباطات در
بعدي درجات در سازماني مسائل وي نظر از و داشته هدف
سازماندهي ، برنامه‌ريزي ، چون وظايفي.دارند قرار اهميت
معني به كمتر و داشته صوري جنبه نظارت‌بيشتر و كنترل
.شود مي اجرا كلمه واقعي
درنظام‌شايستگي.شايستگي نظام جانبه همه استقرار عدم -4
درآمده سازمان خدمت به افراد شايسته‌ترين كه است آن هدف
و شايستگي براساس درسازمان موجود مقررات و ضوابط طبق و
و ترفيع استحقاق ، صورت در و شده دقيقاارزيابي صلاحيت
در سازمانها ناشايستگي ، نظام در اما.يابند ارتقاء
عواملي و نبوده مقررات و ضوابط پايبند ارتقاء و انتصاب
ذي‌نفوذ ، مقامات توصيه آشنايي ، و خويشاوندي قبيل از
اساس شخصي ، روابط و سازمان عالي مراتب به وابستگي
نيروي مديريت شرايطي چنين در.مي‌گيرد قرار استخدام
حاكميت از و بوده فردي سليقه‌هاي تابع درسازمان انساني
اجراي بر هم اگر ناشايستگي درنظام.نيست خبري ضابطه‌ها
مقررات ظاهري اجراي در سعي شود ، تاكيد استخدامي مقررات
موقع به و عام اطلاع عدم خاص ، شرايط اعلام بوسيله و شده
و درمصاحبه‌ها نظر اعمال همگان ، براي استخدامي فرصتهاي
و مي‌گردند واقع موثر استخدام در شخصي نظارت آزمونها ،
ورود براي پروانه‌اي عنوان به استخدامها در تحصيلي مدرك
.مي‌گردد تلقي دولتي خدمات به
پشتكار و توان به اول درجه در كشوري هر توسعه و پيشرفت
حاصل جهان ممالك تمام در اقتصادي رشد است ، متكي آن مردم
ملت.است بوده مختلف زمينه‌هاي در مردم بي‌حد تلاش و كار
سطح به را خود اقتصاد كمي مدت در شد موفق كه ژاپن
كشور ثروتمندترين مقام و برساند جهان ممالك پيشرفته‌ترين
بوده اين لحاظ به اول وهله در ;دهد اختصاص خود رابه دنيا
كار به آمريكائيان و اروپائيان از بيش ژاپنيها كه است
ژاپن در مفيد كار ساعات امروزه به‌طوريكه.مي‌ورزند عشق
و مديران سطح در كه است شده هفته در ساعت تا 60 49
.برسد مزبور ارقام از بيش به است ممكن شركتها كارشناسان
به دارد را ژاپن با رقابت سوداي كه جنوبي كره مقابل در
ديگر طرف از مي‌رسد ، هم ساعت به 72 كه ساعت 54
كار ساعت تا 40 هفته 36 در متوسط به‌طور كه آمريكائيان
روبه آنها بازرگاني برتري و رقابت قدرت اكنون ;مي‌كنند
كه مي‌شود عرض حضورتان يادآوري ، براي.است گذاشته ضعف
اعلام ساعت تا 9 ايران 6 درصنايع هفته در مفيد كار ساعات
.است ترتيب همين به وضع هم دولتي ادارات در كه است شده
مفيد كار ساعات مورد در سال 1365 در كه مطالعه‌اي
ساعات مي‌دهد ، نشان آمد عمل به اداري سازمان يك كاركنان
.است بوده هفته در ساعت مزبور 52 سازمان در اسمي كار
اضافه هم ساعت آن ، 8 كاركنان مقرر ساعت بر 44 علاوه يعني
فقط 8/7 مزبور سازمان كاركنان مفيد كار اما.داشتند كار
.است بوده هفته در ساعت
را اداري فساد:اداري بروزفساد هاي زمينه وجود -5
و اداري امور انجام در نادرستي يا انحراف به معمولا
كرده‌اند ، اطلاق وظايف انجام قانوني شيوه‌هاي از انحراف
موقعيت و مقام از نامشروع استفاده هرگونه كلي طور به اما
صورت به گاهي اداري فساد.مي‌آيد شمار به فساد نوعي شخصي
به امور تسريع و قوانين اجراي تسهيل براي اندك پرداختهاي
بالاتر رده‌هاي در نيز گاهي و مي‌كند جزءتظاهر ماموران
و قوانين پيچيدگي.مي‌پذيرد صورت ازقانون فرار براي
خود ازحقوق مردم عامه ناآگاهي طويل ، و عريض بوروكراسيهاي
حقوق همپايي عدم و مادي فقر ايمان ، ضعف قانون ، برابر در
دنبال به و فردگرايي روحيه هزينه‌ها ، با كاركنان
موجب كه است دلايلي زمره از بودن ، سريع و ساده راه‌حلهاي
مي مشكلات اين از فرار براي ابزاري عنوان به فساد و رشوه
.نمايد مي توجيه را خود وجود و شود
آرمانگرانه علت به غيرتوليدگرايي اهداف سوي به تمايل -6
انجام به براي كمتري تلاش اينكه و اداري فعاليت‌هاي بودن
و مي‌گردد شده پيش‌تعيين از برنامه‌هاي اهداف رساندن
انتخاب كه كشورها بوروكراسي در بايد را علت عمدتا
انجام ظاهري و صوري صورت به شايستگي براساس كاركنان
.كرد جستجو مي‌شود ،
مي‌توان را دولتي بخش در پاسخگويي و مسئوليت در ابهام -7
برخي.دانست دولتي بخش در مديران ويژگيهاي از ديگر يكي
وجود باعث ما كشور مديريت و سازمان بر حاكم الگوهاي
اين از بسياري و است شده پاسخگويي و مسئوليت در ابهام
را مسئوليت‌ها بودن مشخص و پاسخگويي بر تاكيد الگوها
رده هر در كاركنان ولي نمي‌دهد قرار حمايت و موردتوجه
اقداماتشان براي خود ارشد مقام يك برابر در سازماني
.مي‌باشند پاسخگو
بسيار ما كشور در اداري تشكيلات متمركز ساختارهاي -8
و دانش بودن پايين شديد تمركز اين اساسي علت.متمركزند
به مديران اعتماد عدم سازمان ، پايين كاركنان‌رده تخصص
وجود.مي‌باشد قدرت تمركز به مديران تمايل و زيردستان
كاهش و اعتماد بر مبتني روابط توسعه باسواد ، كاركنان
سهولت را زيردستان به اختيار تفويض مي‌تواند قدرت فاصله
.بخشد
كرد؟ بايد چه
آن رسالت كه است منظمي مجموعه اداري نظام كه آنجايي از -
از جامعه‌اي هر در دولت اهداف و مي‌باشد دولت اهداف تحقق
جامعه‌جدا آن فرهنگي و اقتصادي ، سياسي و اجتماعي مسائل
اداري ، نظام در تحولي هر انجام از قبل بنابراين نيست ،
.مي‌كند پيدا ضرورت مسائل اين بر حاكم كلي خطوط از آگاهي
ساير به خدمت در ابزاري عنوان به كشوري و اداري نظام-
آن بالقوه استعدادهاي تا مي‌باشد ، جامعه اصلي نظامهاي
هرگونه از قبل لذا.نمايد تبديل فعليت به را نظامها
بايد مناسب اداري نظام طراحي و تحول زمينه در اقدامي
مسائل زمينه در كلي مشي‌هاي خط و سياست‌ها و قواعد
بر بتوانيم تا باشد داشته وجود...و اجتماعي و اقتصادي
مطلوباقدام و مناسب اداري نظام طراحي به آنها مبناي
.نماييم
و اجتماعي اقتصادي ، نظامهاي از اصولا اداري نظام -
منبعث نظام اين اقتدار و مي‌نمايد تغذيه جامعه...فرهنگي
صلاحيت‌ها و امكانات نيز خود كه بوده جامعه احتياجات از
.مي‌آورد بوجود را شرايطي و
كه نمود اطلاق اداري امور بر را نظام مي‌توان زماني -
صورت اين در تنها و شوند معين و مشخص نيز ديگر نظامهاي
كردن پيدا "تاسيس" صورت و "شدن نهادي" از مي‌توان كه است
.زد دم اداري امور سيستم يا نظام عنوان و
اقتصادي اهداف شدن مشخص بدون اداري نظام در اساسي تحول -
كلي به‌طور و نيست امكان‌پذير دولت فرهنگي و اجتماعي و
و اصلي طرح بايد ابتدا كه است اين است ، مهم كه آنچه
را فرهنگي و اقتصادي و اجتماعي سياستهاي و نظام اوليه
را استواري سازمان بايد سپس و كرده طراحي و پيش‌بيني
.آورد بوجود آن اجراي براي
و اقتصادي نظامهاي مفاهيم از درست و صحيح درك بدون -
مراتب سلسله و است خشك و جامد اداري نظام..و اجتماعي
دنبال را بي‌هدف و كور صوري نظم يك تركيب عمومي ، خدمات
.مي‌انجامد ديوان‌سالاري به نهايتا كه مي‌كند
بهرامزاده حسينعلي
بحراني شرايط در دشوار تصميمات
6- ايران مردم اسلامي انقلاب درباره يادداشت‌هايي
داخلي حاميان و شاه كه حالي در:مي‌گويند لوئيس و الدين
آيت‌الله ;گرديدند بزرگ اشتباه چند خارجي‌اش‌مرتكب و
نشان خود از بسيار سرسختي و فراوان مهارت يارانش و خميني
.بردند بهره گسترده‌اي منابع امكانات‌و از و داده
امام ، حضرت رهبري در شاخص و مهم عناصر از يكي (1362137)
بسيار تصميمات اتخاذ در ايشان كم‌نظير توكل و شجاعت
. است انقلاببوده سرنوشت‌ساز و دشوار شرايط در حياتي
و قضايا منطقي تحليل براساس صائب ، تصميمات اتخاذ توانايي
نادري خصوصيت آينده‌نگري ، و دورانديشي نوعي بر اتكا با
خاص استعداد واجد و كمال صاحب افراد معدود در جز كه است
تصميم‌هايي چنين اگر خصوصا ;گرفت سراغ نمي‌توان رهبري
با و رود فراتر خانواده يك و فرد يك خصوصي زندگي حيطه از
وقتي كار اهميتبخورد پيوند بزرگ جامعه يك سرنوشت
كه مي‌گردد سنگين‌تر وقتي مسئوليت اين قبول و افزون‌تر
اتخاذ ناپايدار و بحراني شرايط يك در بزرگي تصميمات چنين
افراد يا فرد مختلف ، فشارهاي و محدوديت و شده
.باشد داده قرار تنگنا و درمضيقه را تصميم‌گيرنده
به را كمالات اين كه است فرزانه‌اي رهبر همان امام حضرت
از انقلاب حساس و مهم بسيار مقاطع در و داشتند اكمل نحو
و مساعد ويژگيهاي آمدن جمع جز به.دادند بروز خود
سياسي و معنوي علمي ، شخصيت در فراوان ارزنده امتيازات
شخص در انقلاب رهبري شدن متجلي براي لازم شرايط كه امام
فراست چون ديگري خصال شدن افزوده مي‌كرد ، تمام را ايشان
تصميمات اتخاذ در الهي كامل توكل و بي‌نظير شهامت سرشار ،
رسالت اين گرفتن عهده به در را ايشان كفايت سرنوشت‌ساز ،
چند ايران مردم انقلابي حركت در.مي‌رساند كمال به عظيم
سرنوشت‌ساز تصميمات با كه دارد وجود تاريخي عطف نقطه
بسيار مرحله يك به شدن وارد در ايشان راسخ عزم و امام
دو به اينجا در ما.مي‌گردد مشخص مخاطره‌آميز و حياتي
:مي‌نمائيم اشاره موارد اين از نمونه
:عراق ترك به تصميم
كردن محدود براي عراق دولت سوي از امام حضرت كه هنگامي
قرار فشار تحت شاه رژيم برعليه سياسي فعاليت‌هاي
روزي چند فاصله در ;مي‌گردند سكوت به وادار و مي‌گيرند
عراق بعثي رژيم ماموران محاصره در نجف در ايشان بيت كه
بود ، گرديده دشوار فعاليت ادامه براي شرايط و داشت قرار
به و مي‌گيرند عراق ترك بر مبني را خود تاريخي تصميم
تاريخي تصميم اين.مي‌كنند اعلام هم نزديكشان اطرافيان
حد چه تا كه داد نشان نيز بعدي اتفاقات و حوادث كه امام
شرايطي‌اتخاذ در است ، بوده تحول‌آفرين و سرنوشت‌ساز
محتملي صورت‌هاي برآورد و بررسي امكان اساسا كه گرديد
كاملا فضايي در و نداشت وجود مي‌آمد ، پيش آن متعاقب كه
به اعتماد و الهي كامل اتكال با تنها و مخاطره پر و مبهم
حامي پروردگار عنايت و حمايت دست راهي چنين در كه اين
با امام چند هر.گرديد اتخاذ بود ، خواهد راهش مجاهدان
طريق از تا بودند براين بودند ، داده انجام كه بررسي‌هايي
را خويش رسالت و نمايند هجرت مسلمان بلاد از يكي به كويت
از اطمينان عدم به توجه با ليكن ;كنند دنبال سامان آن از
في‌الواقع شرايطي ، چنان در دولت‌ها اين آمادگي و موضع
كه مي‌گذارند راهي در گام آگاهانه عراق ، ترك با ايشان
دليل به.نبود متصور آن بعد ما براي روشني وضعيت هيچ
كه بود آينده حوادث پيرامون ابهامات و مخاطرات همين وجود
خفا در موعود روز از قبل تا تصميم اين داشتند اصرار امام
تافرصت شود اجرا مترقب غير نيز خود زمان در و بماند
سلب دشمن سوي از تاثيرگذار دخالت و عكس‌العمل هرگونه
.گردد
عبدلي و صفوان و بصره به نجف از امام سفر روزه دو حوادث
با كويت دولت موافقت عدم دليل به ازآنجا و كويت مرز در
و بصره و صفوان به بازگشت كشور ، آن خاك به ايشان ورود
سرعت با كه پاريس سوي به پرواز نهايتا و بغداد بالاخره
هوشيارانه حال عين در و صبورانه مواجهه و گرديد سپري
تصميم ساختن عملي در ايشان راسخ عزم و حوادث اين با امام
آمده ، پديد دشواري‌هاي عليرغم عراق ترك بر مبني خويش
بي‌نظير شهامت الهي ، تقدير به ايشان بلند توكل مويد همگي
سخت تصميمات اتخاذ در شگرف توانايي و خطر از استقبال در
.است بوده دشوار و پيچيده وضعيت‌هاي در صائب و
|
