كاربردها و آموزه‌ها ;صنعتي روانشناسي
:اشاره *
رونق‌ترين پر و فعالترين از يكي صنعتي روانشناسي
به‌عنوان كه امريكا.است جديد روانشناختي علوم شاخه‌هاي
را چهارم رتبه كه اين عليرغم است ، مشهور روانشناسي مهد
فارغ‌التحصيلان تعداد بالاترين دارد ، روانشناسي زمينه در
صنعتي موسسات اغلب در.صنعتي‌دارد روانشناسي رشته در را
مي‌توان راحتي به اروپا ، همچنين و آمريكا دولتي مراكز و
كار انجام حال در سايرين با كه ديد را صنعتي روانشناسان
روانشناسي مورد در اعتمادي قابل آمار متاسفانههستند
كه گفت بتوان شايد اما نداريم ، خودمان كشور در صنعتي
در روانشناسي پركار شاخه‌هاي از يكي صنعتي روانشناسي
توجه اخير ساله چند در كه مي‌رسد نظر به.است كشور
است شده معطوف سازماني و صنعتي روانشناسي به نسبت بيشتري
بيشتري آگاهي مساله اين به صنايع صاحبان كه است آن علت و
فعاليتهاي تمامي اصلي محور انسان كه كرده‌اند پيدا
است وسيعي پهنه برگيرنده در صنعتي روانشناسي.است صنعتي
از منتج كه مشكلاتي دارد ، انساني مشكلات شناخت در سعي كه
.است اخير دهه چند طي در صنعت گسترده و روزافزون رشد
مي‌كند ، حل را مشكلات اين چگونه صنعتي روانشناسي اينكه
.است حاضر مقاله بحث مورد موضوع
صنعتي روانشناسي ماهيت و تعريف
روانشناسان سوي از صنعتي روانشناسي از متعددي تعاريف
از درك قابل و ساده تعريف يك اما است ، شده ارائه
و اصول توسعه و كاربرد":است چنين صنعتي روانشناسي
در بشر نوع كاري مشكلات حل براي روانشناختي يافته‌هاي
تعريفي چنين."پژوهشي سازمانهاي و خدمات تجارت ، صنعت ،
زمينه اين در مبتدي افراد ذهن در زيادي سئوالات است ممكن
روانشناسي:باشد اين است ممكن سوال اولين.آورد بوجود
و درك چيست ، روانشناسي كه موضوع اين فهميدن بدون چيست؟
اصول كاربرد همان تعبيري به كه -صنعتي روانشناسي معني
.است مشكلي كار -است صنعت در آدمي مشكلات حل در روانشناسي
منظور مي‌آيد ميان به صنعت از سخن هرگاه مقاله اين در
تربيتي ، صنعتي ، تجاري ، از اعم كاري سازمانهاي انواع تمامي
.است مذهبي و دولتي
صنعتي روانشناسي و روانشناسي ارتباط
چيست؟ صنعتي روانشناسي و روانشناسي بين ارتباط
و انسان مطالعه از است عبارت تعريف در روانشناسي
روشهاي روانشناسي ، .علمي متدولوژي كمك به او رفتارهاي
بكار آدمي رفتار درباره حقايق گردآوري جهت را زيادي علمي
مشاهده ، تجربه ، به مي‌توان روشها اين جمله از مي‌گيرد
غيره و موردي مطالعات زمينه‌اي ، مطالعات سنجش ، و پيمايش
روشهايي مشابه اصل در روشها ، اين كلي بطوركرد اشاره
اين با ولي مي‌شوند گرفته بكار علوم ساير در كه هستند
اصلي موضوع يعني او رفتار و آدمي مطالعه با كه تفاوت
.شده‌اند داده تطبيق روانشناسي
منظور ، مي‌آيد ميان به روانشناسي از صحبت وقتي بنابراين
بر كه هستند قوانيني و قواعد اصول ، مطالعه اختصاصا
.مي‌باشند حاكم جنبه‌ها تمامي در آدمي رفتار
موضوعي روانشناسي كه كنيم اشاره اينجا در بايد همچنين
سروكار زيادي علائق و تخصصها با كه است پيچيده بسيار
زير يا شاخه‌ها رشد باعث تخصصها اين از يك هر.دارد
بخش در زيرشاخه‌ها اين به جمله از.مي‌شود شاخه‌هايي
.مي‌پردازيم صنعت
صنعتي روانشناسي چشم‌انداز
و صنعت در كه افرادي مورد در روانشناختي اصول كاربرد
فهم سال ، هشتاد از بيش طي در هستند ، بكار مشغول تجارت
و ساده‌تر ما براي اكنون را صنعتي روانشناسي چشم‌انداز
حاصل است آمده زير در كه ليستيميسازد روشن‌تر
صنعتي روانشناسان از كثيري عده با كالون مك مصاحبه‌هاي
صنعتي روانشناسي كاربرد و چشم‌انداز درباره امريكا در
:است
مشاغل براي مديران و كارمندان انتخاب:پرسنل انتخاب -1
هدايت بوسيله پرسنل انتخاب ابزارهاي توسعه.مختلف
.مربوطه تحقيقات
ارزيابي روشهاي و شيوه‌ها توسعه:پرسنل پيشرفت -2
و روشها بهبود و توسعه.غيره و مديران كارمندان ، عملكرد
شيوه‌هاي توسعه.كارمندان نگرش اندازه‌گيري شيوه‌هاي
كمك يعني كارمندان ، مشاوره و پرسنل مديريت و موثر مديريت
و خود با بيشتر و بهتر سازگاري جهت كارمندان به كردن
.خودشان محيط
در نوآوري و تغيير براي پيشنهاد ارائه:انساني مهندسي -3
عملكرد به دستيابي رويكرد با ابزارها و ماشين‌ها طراحي
.كمتر انساني انرژي و هزينه‌ها صرف و ساده‌تر
كارهاي كاهش به مربوط فعاليتهاي:بهره‌وري مطالعات -4
نظم هوا ، تهويه نور ، نظير محيطي شرايط بهبود فرسا ، طاقت
حداكثر به توجه با غيره و كار برنامه كاري ، ترتيب و
.بازده
مهارتهاي بردن بالا و بهبود نظير فعاليت‌هايي:مديريت -5
.مديران به مربوط فعاليتهاي ساير و مديريتي
اقدامات ايجاد و حوادث وقوع از جلوگيري:ايمني -6
تاميني
كاركنان بين موثر روابط بهبود و توسعه:ارتباط -7
صنعتي روانشناسي چشم‌اندازهاي برشمردن در بنابراين
مشكلات تمامي حل براي صنعتي روانشناس يك از كه مي‌بينيم
در البته.مي‌شود استفاده صنعت بخش در كاركنان به مربوط
در اختصاصي طور به صنعتي روانشناس از نيز موارد پاره‌اي
.مي‌شود استفاده خاص زمينه چند يا يك
صنعتي روانشناسي راه سد موانع و دشواري‌ها
بهتر مديريت در صنعتي روانشناسي متنوع و موثر نقش عليرغم
بهبود براي پويا ، علمي نظام عنوان به آن كارآمدي و
در بازدارنده‌هايي هنوز انسان ، كاري شيوه‌هاي و موقعيت
تجاري و صنعتي محيطهاي در صنعتي روانشناسان از استفاده
در آدمي نوع مقاومت در بايد را امر اين دليلدارد وجود
ممكن چند هر.دانست فعلي وضعيت در تغيير گونه هر برابر
بر آدمي ولي باشد ، سودمندتر و كارآمدتر جديد وضعيت است
فراگير ، و حاكم تمايل ايناصرارميورزد مقاومت اين
سوي از صنعتي روانشناسي قبول راه در مانع بزرگترين
كه چرااست بوده دنيا كشورهاي تمام مديران و كاركنان
تغييرات مستلزم موارد بيشتر در صنعتي روانشناسي بكارگيري
.است وكارفرمايان كاركنان باورهاي و نگرش در اساسي
واقعيت اين از صنعتي روانشناسي برابر در كاركنان مقاومت
ارائه به نياز كه تغييراتي افراد اين كه مي‌گيرد نشات
عادتهاي و نگرشها براي تهديدي را دارد جديد ايده‌هاي
بروز از نيز كارفرمايان.مي‌دانند خود شده تثبيت كاري
بازده به نسبت اغلب آنها كه چرا بيزارند تغييراتي چنين
در كردن خطر به حاضر كمتر و نيستند مطمئن جديد ايده‌هاي
و مقاومت دلائل از ديگر يكي.زمينه‌اند اين
ايده‌هاي سوددهي عليرغم آنها كه است اين پرهيزكارفرمايان
.نيستند جديد رويكردهاي پيچيدگي درك به قادر جديد ،
"پرسنل اخراج يا استخدام امتياز" ندارند تمايل كارفرمايان
تعويض گزينش علمي نظام با را است خودشان انحصار در كه
درحال البته.كنند شريك درآن را كسي حتي يا و نمايند
از بسياري مديريت ، دانش و هنر روزافزون رشد با حاضر
پي كار در روانشناختي عوامل اهميت و ارزش به كارفرمايان
از پس درزمان مي‌توان راحتي به را موضوع اينبردهاند
كشورهاي برخي و غربي كشورهاي دراغلب و دوم جهاني جنگ
.كرد ملاحظه آسيايي
صنعتي روانشناسي اساسي مفاهيم
است پيچيده علمي خود نوبه به شناسي روان اساسي مفاهيم
شماره 1 نمودار به توجه با خلاصه به‌طور آنها مهمترين كه
.مي‌شود تشريح
شماره 1 نمودار
رفتار دليل
از پرهيز)ساده رفتار يك از اعم آدمي فعاليتهاي تمامي
شغل انتخاب مثل) پيچيده رفتارهاي و عصبي پاسخهاي يا (آتش
واسطه به جملگي نيستندو تصادفي (تحصيلي رشته ياانتخاب
به وادار را انسان كه شرايطي يا محرك عوامل حضور
واقع در روانشناسي.مي‌آيند بوجود مي‌كنند ، عكس‌العمل
(محرك‌ها)تحريكي شرايط اين كردن مشخص و جداسازي براي تلاش
درموقعيتهاي.است نوعي رفتارهاي زيربنايي علل عنوان به
دررفتن زيركار از نظير رفتارها اين از بسياري صنعتي ،
يا و فروش بخش در بازدهي كاهش كم‌كاري ، يا كارگران
ديدگاه اين با هستند ، توليد كاهش پيامد كه صنعتي تنش‌هاي
باعث كه (محركهايي) عواملي كه مي‌گيرند قرار كنكاش مورد
محرك‌ها شناخت و شرايط اين فهم چيست؟ شده‌اند آنها بروز
قادر را ما اولا كه چرا است برخوردار ويژه‌اي اهميت از
را خاص پديده‌هاي چنين بروز جهت ممكن ، دلائل تا مي‌سازد
مي‌توانيم دلائل شدن مشخص با ثانيا.بشناسيم
عمل به موقعيت‌ها اين بهبود جهت اصلاحي ، ارزيابي‌هاي
به را موقعيت تحليل صنعتي روانشناس يك البته.آوريم
خبره آنها در كه روانشناختي عوامل و اصول برشمردن وسيله
است ممكن صنعتي روانشناس بنابراين.مي‌دهد است ، انجام
آن دلائل و رديابي راحتي به را كارخانه يك در تنش و آشوب
آزردگي است ممكن مرج و هرج و آشوب اين دلائل.كند پيدا را
حقوق بودن پائين كارگر ، سر تحكم بواسطه كارگران خاطر
.باشد آن نظائر و كارفرما حد از بيش انتظار يا كارگران
اعتماد قابل روشهاي از آن در كه نوع اين از تحقيقاتي
بروز علل دقيق شناسائي به منجر است ، شده استفاده علمي
تجاري و صنعتي محيطهاي در كارگران و كارمندان رفتار
فردي رفتارهاي و علل شناخت ديگر عبارت به.مي‌شود
اطميناني قابل و زياد حد تا مي‌سازد قادر را ما ياگروهي
يا و كنيم رفتارها كنترل يا تغيير پيش‌بيني ، به اقدام
بنابراين ، .كنيم هدايت دلخواه جهت در را رفتارها اين حتي
علل شناخت در سعي ديگر علوم اغلب مانند صنعتي روانشناسي
را شرايط بتوان ترتيب بدين شايد تا دارد حوادث انگيزه و
.كرد كنترل مطلوبتري نحو به
فردي تفاوتهاي
مي‌كند تاكيد برآن صنعتي روانشناسي كه اساسي عامل دومين
ويژگيهاي در افراد از يك هيچ.است فردي تفاوتهاي
و حواس عضلاني ، قدرت ظاهر ، وزن ، قد ، نظير (فيزيكي)بدني
ويژگيهاي مورد در قضيه اين.نيستند شبيه يكديگر به غيره
مثل شخصي احوال نگرشها ، علائق ، هوش ، نظير افراد رواني
دوستي ، صداقت ، شخصيت ، استحكام درونگرائي ، پرخاشگري ،
ويژگيهاي در فردي تفاوتهاياست صادق نيز...و بردباري
مشكلات و مسائل از بسياري اساس و پايه رواني و فيزيكي
باشناخت فقط كه دليل اين به.مي‌دهند شكل را صنعتي
را آنها بود خواهيم قادر افراد فيزيكي و رواني ويژگيهاي
آنهاست ، ويژگيهاي با متناسب كه وموقعيت شرايط بهترين در
افزايش جايگزيني ، و شناخت اين پيامد قطعا و دهيم قرار
اندازه‌گيري و مطالعه ترتيب بدين.است بهره‌وري
و است شناسي روان ومهم اساسي اصول از فردي ، تفاوتهاي
آنان ، جايگزيني پرسنل ، انتخاب در آن از صنعتي روانشناسي
كمك آن نظير ومواردي افراد جابجائي مقام ، تنزل و ارتقاء
و خوش‌لباس كه فردي معتبري ، شركت هيچ.مي‌گيرد
و پرخاشگر دارد ، ازمتوسط پايين‌تر هوش نباشد خوش‌برخورد
;نمي‌كند استخدام فروشنده عنوان به را است كله‌شق حدي تا
هماهنگي يا بينايي كه راننده‌اي مشابه مورد در همچنين
يا و است فراموشكار نيست ، جمع حواسش است ، اوضعيف حركتي
انتخاب براي كمتري شانس از ندارد ، رانندگي در كافي مهارت
يك شده ، حساب و معقول انتخاب در.است برخوردار شدن
است ممكن كه او رواني و فيزيكي ويژگيهاي بايد كارمند
.گرفت نظر در را باشد او شغلي موفقيت در موثر
فردي تفاوتهاي كاربرد از ساده مثال دو فقط شد گفته آنچه
به تكنولوژي و صنعت حاضر عصر دربود افراد انتخاب در
در شغلي موقعيتهاي آوردن دست به كه كرده‌اند پيشرفت قدري
رواني و فيزيكي ويژگيهاي مستلزم شركتها و كارخانجات
عمده بخش كه است دليل همين بهاست بالائي و خاص فردي
موجود تفاوتهاي پيرامون جستجو به صنعتي روانشناسان تلاش
صنعتي محيطهاي در يافته‌ها اين كاربرد و افراد ميان
.است شده معطوف
به منجر متمادي ساليان طول در صنعتي روانشناسان تلاش
موارد جمله از.است شده تفاوتهائي چنين عميق‌تر شناخت
:مي‌باشند زير شرح به فردي تفاوتهاي مهم
وزن ، نظير بدني خصيصه‌هاي:بدني ويژگيهاي در تفاوت -1
نسبت واكنش زمان تيزبيني ، بدني ، قدرت تنفسي ، ظرفيت قد ،
ويژگي‌هايي جمله از خستگي‌ناپذيري ميزان و محرك‌ها به
ويژگيها اين از برخي.است متفاوت افرادمختلف در كه هستند
.هستند اندازه‌گيري قابل مخصوصي ابزارهاي از استفاده با
كه چرا است مهم بسيار صنعت در ويژگي‌هايي چنين مطالعه
.است خصوصيات همين به وابسته كار اجراي در موفقيت
و ملاحظه قابل انرژي داشتن نيازمند سخت مشاغل از پاره‌اي
حساسيت به نياز مشاغل برخي و هستند زياد خستگي‌ناپذيري
يا زياد عضلاني قدرت ،(تيزبيني)ديداري يا شنيداري بالاي
است ممكن حتي.دارند ماهرانه ولي ظريف عضلاني حركت برعكس
نظر در مهم فاكتور يك عنوان به مشاغل بعضي در بدن وزن
.شود گرفته
حاضر حال در علم ، روزافزون پيشرفت به توجه با
تفاوتهاي چنين درباره زيادي بسيار اطلاعات توانسته‌ايم
اطلاعات اين اغلب كه آوريم بدست بدني ويژگيهاي و فردي
را افراد گزينش و انتخاب مهم وظيفه كه روانشناس يك براي
دارد ، آنها جسماني وضعيت با متناسب فعاليتهاي انجام براي
كه مي‌سازد مشخص فردي تفاوتهاي مطالعه.است مفيد بسيار
از مردم بين در رواني يا و فيزيكي خواه تفاوتها اين اغلب
.مي‌كند پيروي واحدي و مشترك پراكندگي توزيع يك
كريمي حسن
دارد ادامه
|
