رئيس‌جمهوردرسه‌نظام‌انتخاباتي انتخاب
و "يقين درباب" كتابهاي به نگاهي
بخش) ويتگنشتاين اثر "رنگها درباره"
انگيزش براي منطقي جستجوي (پاياني
رنگها فلسفي
رئيس‌جمهوردرسه‌نظام‌انتخاباتي انتخاب
از ، "electoral systems" انتخاباتي نظامهاي :اشاره
بيان در) هستند پارلماني انتخابات در مهم بسيار عناصر
در استفاده مورد انتخاباتي نظامهاي نقش و اهميت
كه مي‌كنيم بسنده حقيقت اين ذكر به پارلماني انتخابات
نظام از متاثر شدت به كشور هر حزبي نظام و سياسي نظام
.(دموكراتيك حكومت‌هاي در ويژه به است آن انتخاباتي
در همه از بيش كه است موضوعاتي از انتخاباتي نظام اگرچه
بايد مي‌گيرد ، قرار تحليل و توجه مورد پارلماني انتخابات
و شوراها انتخابات از اعم انتخاباتي هيچ درحقيقت كه گفت
و صنفي مجامع و شوراها سنا ، تخصصي ، مجالس محلي ، مجالس
انتخاباتي نظام يك كارگيري به از جمهوري رياست انتخابات
به مربوط زير ، مقاله بحث موضوع رو اين ازنيست بي‌نياز
رياست انتخابات در استفاده مورد انتخاباتي نظامهاي
انتخاباتي نظام سه به زير مقاله در نويسنده است ، جمهوري
.مي‌كند اشاره آن پيامدهاي و
انديشه گروه
كه انتخاباتي نظامهاي رايج‌ترين و مهمترين توضيح از قبل
قرار استفاده مورد رئيس‌جمهور انتخاب براي جهان در
انتخابات انتخاباتي نظام از تعريفي است لازم مي‌گيرند ،
:گردد ارائه جمهوري رياست
كه مي‌شود گفته فرمولي و روش به انتخاباتي نظام اين"
ريخته صندوق به صحيح آراء مجموع بر تكيه با آن ، براساس
رقيب كانديداهاي ميان از رئيس‌جمهور دهندگان ، راي شده
و كشور رئيس هر رئيس‌جمهور ، از منظور."مي‌شود برگزيده
صدراعظم ، نخست‌وزير ، رئيس‌جمهور ، از اعم دولت يا
و مردم مستقيم راي با كه اينهاست مانند يا كل فرماندار
.مي‌شود انتخاب درجه يك صورت به
(FPTP) نفري نخست نظام
(FPTP) يا"First-Past- the-Post systemنفري نخست نظام"
آنها اولين شايد و عالم انتخاباتي نظامهاي قديمي‌ترين از
داده نسبت انگلستان كشور به كه انتخاباتي نظام اين.باشد
انتخابات براي) است جهان نظامهاي رايج‌ترين از و مي‌شود
ميان از كه است ترتيب بدين و ساده خيلي ،(پارلماني
راي آراء نسبي اكثريت به كه كدام هر رقيب ، كانديداهاي
.مي‌شود اعلام انتخابات برنده به‌عنوان يابد دست دهندگان
اكثريت دارنده لزوما نبايد برنده كانديداي نظام اين در
شده ريخته به‌صندوق آراء مجموع (يك به‌علاوه نصف) مطلق
(يك‌چهارم يا يك‌سوم مثلا) ديگري مخصوص اكثريت يا باشد
آراء مجموع كه كافي‌است تنها بلكه ;باشد آورده به‌دست را
از يك هر آراء از شده ريخته به‌صندوق او بنام كه صحيحي
.باشد بيشتر راي ، يك اندازه به ولو رقبا ،
شده ريخته به‌صندوق صحيح راي مجموع 001/000/10 از:مثال
پ ، ب ، الف ، كانديداي چهار رياست‌جمهوري ، انتخابات يك در
:آورده‌اند به‌دست را زير آراء ت
000/500/2- الف
000/000/3- ب
001/000/3- پ
000/500/1- ت
اينكه وجود با (پ) كانديداي مي‌شود ، ملاحظه كه همانطور
از و دارد اختيار در را آراء مجموع يك‌سوم از كمتر
برنده به‌عنوان است ، جلوتر راي يك تنها هم (ب) كانديداي
.مي‌گردد اعلام انتخابات اين
برشمرده‌اند ، زيادي معايب و محاسن نفري نخست نظام براي
اين:كرد اشاره مي‌توان زير موارد به آنها مهمترين از كه
عملكرد نحوه درك هم.است برخوردار سادگي امتياز از نظام
جوامعي در ويژگي اين) است آسان خيلي دهندگان راي براي آن
،(دارد اهميت بسيار است پايين دهندگان راي سواد سطح كه
مجريان براي آراء شمارش و انتخابات كاربرگزاري هم
نظامي انتخاباتي نظام اين به‌علاوه.است آسان انتخابات
پايان انتخابات راي‌گيري يكبار با تنها و است كم‌هزينه
.مي‌يابد
كانديداها تعداد كه مواقعي در كه است اين آن مهم عيب
اينكه احتمال باشد ، شديد آنها ميان رقابت و زياد
آراء از كوچكي بخش تنها كسب با برنده كانديداي
اين.مي‌شود تشديد باشد رسيده پيروزي به راي‌دهندگان
راي او به راي‌دهندگان اكثريت كه است معني بدين عملا
حقيقت در كه منتخب رئيس‌جمهور وضعيتي چنين در.نداده‌اند
كم‌آراء پشتيباني از است جامعه از اقليتي منتخب تنها
انتخابات به مي‌توان نمونه به‌عنوان.است برخوردار
آن در كه كرد اشاره ونزوئلا سال 1993 رياست‌جمهوري
عمومي آراء درصد تنها 5/30 كسب با "كالدرا رافائل"
كسب با "راموس فيدل" سال 1992 در يا و.رسيد به‌پيروزي
كانديداي هفت ميان از راي‌دهندگان آراء مجموع درصد 24
نظام در چون به‌علاوه.رسيد جمهوري رياست به‌مقام رقيب
winner - takes - مي‌برد را همه برنده" اصل نفري نخست
اقليت‌هاي از كه پاره‌اي چند جوامع در است ، حاكم (1)"all
شده‌اند ، تشكيل دشمن گاه و رقيب نژادي و قومي مختلف
عميق‌تر شكافها و مي‌گردد كم وهمكاري ائتلاف براي انگيزه
آنگولا سال 1992 انتخابات در نمونه به‌عنوان.مي‌گردد
دوس خوزه" به را انتخابات "يونيتا" رهبر "ساويمبي جوناس"
به تقريبا دو هر درحالي‌كه باخت ، "امپلا" رهبر "سانتوس
باعث مساله همين.(درصد 40) بودند آورده راي اندازه يك
جنگ آتش و راازسربگيرد مسلحانه مبارزه ساويمبي كه شد
او در اندازه‌اي تا حالي‌كه در.نمايد شعله‌ور را داخلي
وجود نيز دموكراتيك نظام يك در نقش ايفاي براي انگيزه
به نقش اين بود ، FPTP از غير انتخاباتي نظام اگر و داشت
.مي‌شد داده او
مكزيك ، كشورهاي جمهوري رياست انتخابات در نفري نخست نظام
و ايسلند مالاوي ، كره‌جنوبي ، زامبيا ، فيليپين ، كنيا ،
(2).مي‌شود گرفته به‌كار زيمبابوه
(TRS) دودوري نظام
دوبار نظام" آن‌را كه "Two - Round system دودوري نظام"
پرطرفدارترين مي‌نامند ، نيز "Double Ballot System راي
.است عالم در رئيس‌جمهور انتخاب براي انتخاباتي نظام
نظام اين الگوي مهمترين كه فرانسه بر علاوه كه ، به‌طوري
و لاتين آمريكاي كشورهاي اكثر است ، جهان در انتخاباتي
مالي مثل آفريقايي زبان فرانسوي كشورهاي از زيادي تعداد
.مي‌كنند استفاده انتخاباتي نظام اين از عاج ساحل و
سيرالئون ، در دوري دو نظام آفريقا در اينها ، بر علاوه
آفريقاي جمهوري و كنگو ماداگاسكار ، موزامبيك ، ناميبيا ،
فنلاند ، كشورهاي اروپا درميشود گرفته به‌كار نيز مركزي
از اوكراين و روسيه لهستان ، پرتغال ، بلغارستان ، اطريش ،
.مي‌كنند استفاده خود رياست‌جمهوري انتخابات در نظام اين
فرانسه كشور از كه است دودوري نيز ايران انتخاباتي نظام
.است شده الگوبرداري
اصلي است ، ويژگي معلوم دودوري نظام نام از كه همانطور
راي‌گيري انتخابات برگزاري دور يك با گاه كه اين‌است آن
.مي‌شود كشيده دوم دور به كار ناگزير و نمي‌يابد خاتمه
كسب به موفق كانديدايي راي‌گيري اولين در كه صورتي در
نشود ، (ديگري مخصوص اكثريت يا) آراء مطلق اكثريت
رئيس‌جمهور تعيين و مي‌شود تجديد انتخابات خودبه‌خود
يا يك فاصله با معمولا كه دوم ، انتخابات اين به منتخب
.مي‌گردد موكول مي‌گيرد ، صورت اول انتخابات از هفته دو
و مهمترين.است مختلفي انواع داراي خود دودوري نظام
نظام به كه است فرانسوي الگوي آن ، نوع رايج‌ترين
در.است معروف "Majority - Run off راي دوبار - اكثريتي"
رقيب كانديداهاي از هيچيك صورتي‌كه در دودوري ، نظام اين
اول دور در راي‌دهندگان آراء مطلق اكثريت كسب به موفق
آراء ميزان بيشترين كه نفري دو آن تنها نگردد ، انتخابات
(هستند نسبي اكثريت داراي) داده‌اند اختصاص خود به را
هر دوم دور در.كنند رقابت هم با دوم دور در مي‌توانند
شود آراء نسبي اكثريت حائز كه كانديدا دو اين از كدام
نيز آراء مطلق اكثريت احراز به‌معني قهرا خود اين كه)
همان اين و مي‌گردد معرفي رئيس‌جمهور به‌عنوان (مي‌باشد
گرفته به‌كار نيز ايران در عينا كه است دودوري نظام
دوم دور در مي‌توانند كه تعدادكساني صورتي‌كه در.مي‌شود
با نباشد ، نفر دو به منحصر نمايند رقابت هم با انتخابات
- اكثريتي" نظام اصطلاحا كه دوري دو نظام از ديگري شكل
روبه‌رو مي‌شود ناميده "Majority - Plurality كثرتي
لزوما هم انتخابات دوم دور در حتي نظام ، اين در.هستيم
نخواهد دست آراء مطلق اكثريت به رقيب كانديداهاي از يكي
حداقل 40 كسب كاستاريكا رياست‌جمهوري انتخابات دريافت
انتخابات اول دور در پيروزي براي راي‌دهندگان آراء درصد
در كه كانديدايي تنها سيرالئون در حالي‌كه در.است كافي
را راي‌دهندگان آراء از درصد حداقل 55 انتخابات اول دور
رئيس‌جمهور به‌عنوان مي‌تواند باشد داده اختصاص خود به
آرژانتين ، رياست‌جمهوري انتخابات در.گردد انتخاب
انتخابات اول دور در تنها نه كه است كسي پيروز كانديداي
را راي‌دهندگان آراء مجموع درصد حداقل 45 باشد توانسته
بايد 10 حداقل آراء اين بلكه باشد ، داده اختصاص خود به
اروگوئه ، درباشد او از بعد دوم نفر آراء از بيش درصد
و صحيح به‌شكل دوري دو نظام سال 1996 در اينكه از قبل تا
مي‌شود گرفته به‌كار روشي گيرد ، قرار پذيرش مورد آن كامل
هرچند روش ، اين در.است توجه قابل و جالب خود جاي در كه
احزاب اتفاق" يك هم با داشتند هم به نزديك عقايد كه حزبي
يك لاتين آمريكاي منطقه اصطلاح در يا (3)"apparentment
حمايت مورد كانديداي يك هر و مي‌دادند تشكيل "Lema لما"
به هم مردم.مي‌كردند معرفي لما آن داخل در را خود
مي‌دادند راي بود علاقه‌شان و قبول مورد كه كانديدايي
دست به آراء سپس.(لما به نه مي‌دادند راي فرد به يعني)
جمع هم با را لما يك داخل كانديداهاي همه توسط آمده
بيشترين كه بود لمايي آن مال رياست‌جمهوري پست.مي‌زدند
و باشد آورده به‌دست ديگر لماهاي به نسبت را راي ميزان
را راي تعداد بيشترين لما اين داخل در كه كانديدايي هر
.مي‌گرديد معرفي رئيس‌جمهور به‌عنوان بود آورده به‌دست
انتخابات ، دوم دور برگزاري با تا دارد سعي دوري دو نظام
ازحمايت تنها كه رئيس‌جمهوري آمدن كار روي مشكل از
كه عيبي همان يعني است ، برخوردار راي‌دهندگان از اقليتي
زيرا.بماند برحذر وجودداشت ، نفري نخست نظام مورد در
برترين - اكثريتي نوع) نظام اين در شد گفته كه همانطور
حمايت از انتخابات دوم دور در پيروز كانديداي (برنده
بود ، خواهد برخوردار دهندگان راي از درصد پنجاه حداقل
وظيفه انجام در را رئيس‌جمهور آراء ، پشتوانه اين كه
هرچه هدف با كشورها ، بعضي.مي‌نمايد مقتدرتر و دلگرمتر
انتخابات دانستن معتبر براي اثر ، اين كردن بيشتر
صلاحيت واجد افراد از حداقلي تعداد حضور رياست‌جمهوري ،
.دانسته‌اند الزامي راي صندوقهاي پاي در را دادن راي
عضو جمهوري‌هاي از بسياري و روسيه در نمونه به‌عنوان
حداقل 50 كه بود خواهد معتبر زماني انتخابات سابق ، شوروي
كرده شركت انتخابات در دادن راي صلاحيت واجدين از درصد
حمايت تضمين براي تكميلي كاري و ساز خود اين و باشند
.است رئيس‌جمهور از اكثريت
موارد به مي‌توان انتخاباتي نظام اين امتيازات ديگر از
داده امكان راي‌دهنده به نظام اين در:كرد اشاره زير
خود اول دور منتخب مورد در راي ، حق دوبار با كه مي‌شود
ترغيب را مختلف احزاب و گروهها نظام اين.نمايد تجديدنظر
دور موفق كانديداي دور به انتخابات دوم دور در كه مي‌كند
توافقاتي و مذاكرات آنها ميان بدين‌ترتيب و شوند جمع اول
براي نفري نخست نظام مثل هم دودوري نظام درك.گيرد صورت
.است آسان راي‌دهندگان
دوم دور برگزاري كه اين‌است نظام اين معايب مهمترين از
اول ، دور از هفته دو يا يك كم فاصله در آن‌هم انتخابات ،
هزينه و مي‌كند وارد انتخابات مجريان بر را زيادي فشار
.مي‌نمايد تحميل كشور عمومي بودجه بر را ديگر انتخابات يك
انتخابات آغاز طولاني نسبتا فاصله دودوري ، نظام در
باعث نتايج اعلام و (دوم دور در) آن پايان تا (اول دور)
اين.مي‌گردد كشور بي‌ثباتي گاه و راي‌دهندگان بلاتكليفي
مجبور را او زيرا.است دردسرساز هم راي‌دهنده براي نظام
مساله همين.شود حاضر راي صندوق پاي در دوبار كه مي‌كند
دوم دور در راي‌دهندگان تعداد معمولا كه مي‌شود باعث
.يابد كاهش انتخابات
بسيار لاتين آمريكاي در بويژه دودوري نظام به‌كارگيري
.است بوده مشكل‌آفرين
ترجيحي نظامهاي
Preferential(Voting) ترجيحي نظامهاي" كلي به‌طور
مي‌شود اطلاق انتخاباتي نظامهاي از دسته آن به "systems
چند راي‌دادن يكبار با مي‌تواند راي‌دهنده آنها در كه
همان يعني.كند انتخاب و مشخص علاقه به‌ترتيب را كانديدا
در مي‌داد ، انجام دوري دو نظام در راي‌دهنده كه كاري
در البته) مي‌دهد انجام راي‌دادن يكبار با تنها اينجا
كانديدا دو به مي‌تواند حداكثر راي‌دهنده دوري دو نظام
محدوديت اين ترجيحي نظامهاي در حالي‌كه در.بدهد راي
در چه جهان ، در ترجيحي نظامهاي از استفاده.(ندارد وجود
بسيار رياست‌جمهوري ، انتخابات در چه و پارلماني انتخابات
كه توجهي قابل كشور دو پارلماني انتخابات در.است محدود
از كه استرالياست يكي مي‌كنند ، استفاده نظامها اين از
(AVS) يا "Alternative Vote system جايگزيني نظام"
نظام" از كه است ايرلند جمهوري ديگري و مي‌كند استفاده
بهره (STV) يا "Single Transferable Vote system انتقالي
قابل كشور دو هم ، رياست‌جمهوري انتخابات در.مي‌گيرد
و سريلانكا مي‌كنند ، استفاده ترجيحي نظامهاي از كه ذكري
مي‌تواند راي‌دهنده سريلانكا ، در.هستند ايرلند جمهوري
خود به‌سليقه را نفر سه حداكثر رقيب كانديداهاي ميان از
آنها نام مقابل در ، 3 ، 2 اعداد 1 درج با و ;كند انتخاب
از پسنمايد مشخص هم را آنها اولويت راي ، ورقه روي بر
كه كانديداهايي ميان از صورتي‌كه در راي‌گيري ، كار خاتمه
يعني) شده‌اند انتخاب راي‌دهندگان اول اولويت به‌عنوان
كسي (نوشته‌اند را عدد 1 آنها نام مقابل در راي‌دهندگان
ريخته به‌صندوق آراء مجموع درصد حداقل 50 كسب به موفق كه
به‌عنوان (آورد به‌دست را آراء مطلق اكثريت) گردد شده
كانديداها از هيچيك اگر اما.مي‌گردد معرفي رئيس‌جمهور
كه كانديدايي دو آن تنها نياورد ، به‌دست را اكثريتي چنين
به‌عنوان البته) دارند اختيار در را آراء تعداد بيشترين
مي‌مانند باقي رقابت دور در (راي‌دهندگان نمره 1 انتخاب
كه آرايي از آن‌دسته مرحله اين درميگردند حذف مابقي و
اوراق در راي‌دهندگان سوم يا دوم انتخابهاي به‌عنوان
شده ، داده پيشگام كانديداي دو اين به شده حذف راي
تقسيم دو آن ميان نموده مشخص راي‌دهنده كه به‌ترتيبي
اكثريت عملا) آراء نسبي اكثريت حائز كه هركدام و مي‌شود
معرفي منتخب رئيس‌جمهور به‌عنوان گرديد ، (آراء مطلق
.مي‌گردد
مختاري مهدي
دارد ادامه
:پانوشتها
يك نماينده تنها انتخابات برنده چون اصل اين به‌موجب - 1
آراء نسبي اكثريت كسب با اگر حتي او پيروزي است ، گروه
ساير رقباست ، ساير كامل حذف به‌معني باشد ، آمده به‌دست
اختصاص به‌خود را راي‌دهندگان آراء از درصدي اگرچه رقبا
اطلاعات - نمي‌شود20 داده آنها به سهمي هيچ داده‌اند ،
در - مي‌باشد30 ميلادي سال 1997 تا كشورها به مربوط
رقابت قدرت افزايش براي كشورها ، بعضي انتخاباتي قوانين
شوند متحد هم با كه شده داده اجازه آنها به كوچك ، احزاب
اين اعضاي.دهند تشكيل "احزاب اتفاق" يا كارتل يك و
مجموع و مي‌پردازند انتخاباتي مبارزه به مشتركا اتفاق
كه مي‌شود محاسبه به‌نحوي مي‌آورند به‌دست كه آرايي
به‌صورت عضو احزاب البته.است مجموعه كل به متعلق انگار
هم‌اسامي راي ورقه برروي و مي‌مانند باقي مستقل واحدهاي
.مي‌دهند ارائه مجزا
و "يقين درباب" كتابهاي به نگاهي
بخش) اثرويتگنشتاين "رنگها درباره"
انگيزش براي منطقي جستجوي (پاياني
فلسفي‌رنگها
دارد ، خود بر را ويتگنشتاين لودويك نام كه كتابهايي آخرين
باب در"نامهاي به اوست از تامل قابل بسيار و خاص اثر دو
از حسيني مالك ترجمه به اولي ،"رنگها باره در" و "يقين
با گلستان ليلي ترجمه به دومي و شده منتشر هرمس نشر سوي
بازار روانه مركز نشر توسط احمدي بابك از نوشتي پي
دوم چاپ به انگيز حيرت سرعتي با آنكه شگفت و گرديده
.است رسيده
يقين باب در -1
مباحث كه است ويتگنشتاين آثار آخرين از يكي يقين ، درباره
-تحليلي نامدار فيلسوف آراي به توجه با آن ، معرفت‌شناسانه
سابق طرحهاي تكميل در و مور ادوارد جرج بريتانيا ، زباني
يقين ، باب در" اين بر علاوه.است شده نگاشته وي خود فلسفي
است ، كلامي صريح مدلول داراي آن از فقراتي معدود چه اگر
مباني مي‌توان و است تامل قابل نيز الهيات حوزه در
پي آن در را "ويتگنشتايني ايمان‌گرايي" معرفت‌شناسانه
(ص 32 مترجم ، مقدمه)".گرفت
را اطمينان‌بخشي معرفت‌شناسانه ديدگاه خود ، آثار در مور
كه بود كرده ارائه "سليم عقل" به معطوف نظريه ذيل در
در اونباشد حساس آن به نسبت نمي‌توانست ويتگنشتاين
بود ، نگاشته جواني سالهاي در كه فلسفي -منطقي رساله
بيان كيفيت قطعي‌ترين جستجوي در را فلسفي قضاياي "صورت"
رساله ، كل ربط.بود داده قرار توجه مورد مفاهيم تبيين و
ناداني دانستن ، شك ، نظير) معرفت‌شناسي اساسي موضوعات با
معروف بسيار جمله آن از مي‌توان راحتي به را (يقين و
به مي‌تواند باشد ، گفتن قابل اساسا كه آنچه":كه دريافت
روشني به نمي‌توان كه را آنچه و...شود ، بيان روشني
باب در كه آنجا يا و".سپرد خاموشي به بايد داشت ، ابراز
بخواهد اگر شكاكيت ، ":مي‌گويد فلسفي -منطقي رساله در شك
نيست ، ابطال‌پذير كرد ، نمي‌توان سوالي كه كند شك جايي در
به كه نظرياتي طرح با مور اما "بي‌معناست آشكارا بلكه
است ، معروف "سليم عقل از دفاع" و "واقع عالم برهان"
يقين براي اعتماد قابل بنيادي مي‌توان كه بود معتقد
.داد تميز مي‌توان يقينا را درست گزاره‌هاي و آورد فراهم
درباره بحث به نظرات ، همين به توجه با ويتگنشتاين
امر همين شد ، علاقه‌مند يقين و معرفت بنيانهاي و شكاكيت
به مور نظرات به توجه با كه مي‌دارد آن بر را خواننده
در مترجم حدودي تا كه كاري.برود "يقين باب در" سراغ
نظريه‌هاي مباني برخي توضيح با و داده انجام مقدمه
فهم و مطالعه آماده را خواننده مور ، معرفت‌شناختي
تصور نبايد خواننده اما.است كرده ويتگنشتاين نوشته‌هاي
برعكس ، .است مور نظرات بر رديه‌اي "يقين باب در" كه كند
بر مجدد استدلال اثر ، اين در ويتگنشتاين آراي از بسياري
دكارت معرفت‌شناسي ديدگاه نقد در في‌الواقع و مور نظرات
مور ، دكارت ، " مثلث اثر ، تمام دراست شده نگاشته
در بحث كتاب ، اصلي مضمون و مي‌خورد چشم به "ويتگنشتاين
تفسير و توضيح و گزاره‌ها اين با اجمال به كه است شك باب
نظرات مجموعه و شده همراه آنها از يك هر دقيق
ساختار نيز اينجا در.است داده شكل را وي اپيستمولوژيك
ملاحظه قابل فلسفي ، -منطقي رساله مثل اثر ، بر حاكم هندسي
خود كه روشنگر و توضيحي قضيه چند پايه‌اي ، گزاره يك.است
فلسفي هرم و مي‌شوند توضيح جزيي‌تر گزاره‌هاي با
"يقين باب در" پايه گزاره‌هاي.مي‌سازند را ويتگنشتاين
:چنين‌اند
.دارد نياز مبنا و دليل به شك -
.مي‌شود منتهي شك لفظي اظهار از بيش چيزي به واقعي شك -
.است زباني بازي يك بر تسلط مستلزم شك -
.نيست ممكن فراگير ، شك -
.است يقين مستلزم شك -
و منطقي گزيده‌گويي سنت همچنان چه اگر ،"يقين باب در"
به نهايت در و دارد همراه را ويتگنشتاين آثار سبكي خصيصه
اساسي گزاره چند اثبات بر مبتني معرفت‌شناختي دستگاهي
كه را نيچه نوشته‌هاي سنخ از چيزي اما مي‌شود ، ختم
و انديشه گسترش براي عرصه‌اي آن ، ادبي خصلت و پراكندگي
هر.دارد همراه مي‌آورد ، فراهم را نوپديد پرسشهاي طرح
آهنين صورت‌بندي به مقيد و ويتگنشتاين‌منظم كه چند
تمثيل نيچه اما گزاره‌هاست ، منطقي روشني و الفاظ
ابهام از و ندارد الفاظ بكارگيري در خستي و مي‌آفريند
كه مي‌شود حادث آنجا از پيوند گمان اما.نمي‌هراسد نيز
متفكري ، هر از بيش و مي‌زنند پتك انديشه به دو ، هر اين
با را مدرن انسان آينده و ذهن باب در گمانه‌زني
.مي‌سازند امكان‌پذير نوشته‌هايشان
رنگها درباره -2
كتاب بر كه نوشتي پي در معاصر متفكر نويسنده احمدي ، بابك
...رنگها ، درباره":مي‌گويد نگاشته "رنگها درباره"
و نقاشي زبان فلسفه ، به پراكنده اشارات از مجموعه‌اي
به ندرت به و شده شناخته كمتر او آثار ساير از كه رنگها
همچون را آن است ، گرفته قرار بحث مورد مستقل صورت
-يقين درباره - ديگرش ناتمام كار حاشيه در يادداشتهايي
درباره‌اش و شده ستايش و شناخته بسيار كه شناسانده‌اند
اكنون "رنگها درباره" فارسي برگردان.كرده‌اند بحثها چه
"...او انديشه گسترش و شگفتي سرچشمه است ، خواننده دست در
بسيار و يك درجه ابزاري همچون "رنگها" به ويتگنشتاين
كور اگر -انسانها زيرا نظرداشت ، فلسفي پژوهش براي مهم
را رنگها اگر و مي‌كنند زندگي رنگها ميان در -نباشند
زمينه‌هاي يا امكانات مهمترين از يكي بگيريم ، ناديده
اما.داده‌ايم دست از را زندگي و جهان از انسان شناخت
به نسبت انگيزش اين براي منطقي جستجوي در ويتگنشتاين
خاطي و مبهم معمايي چنبره از را داردآن قصد و رنگهاست
جهت اين از.كند بدل فلسفي انگيزش منشا به و كشد بيرون
ناتمام ، اثر همين در و كرده آغاز را فرد به منحصر كاري وي
را شناخت نوعي ما به رنگها.است يافته توفيق بسيار
حسي ، مي‌تواند رنگها برابر در ما واكنش.مي‌دهند ارائه
.باشد درست يا خطا مي‌تواند نيز و باشد معرفتي يا و رواني
يكسان را رنگها ما همه آيا كه اينجاست پرسش اما
صرفا ما همه آيا اينكه يا و درمي‌يابيم؟ و مي‌بينيم
بينايي ، حس طريق از شناخت منشا نوع يك برابر در واكنشي
در گرفته شكل رنگها" اينكه يا داريم مشابه گونه‌اي به
شكل و فعاليت و كار به وابسته اجتماعي ، و منطقي نظامي
و "اجتماعي‌اند؟ واقعي تعين‌هاي چيز هر از پيش ما زندگي
نمادها از متفاوتي نظامهاي در رنگها آيا" اينكه بالاخره
آنها ياري به و نمي‌گيرند جاي گوناگون فرهنگهاي در
"نمي‌شوند؟ تاويل يا بازشناخته ،
همانند رنگ نظام يك ما" كه بود باور اين بر ويتگنشتاين
پديد خاص قاعده‌اي براساس نظام اين ".داريم اعداد نظام
كلي توافق به چيزها رنگ درباره آدمها هرگاه" و است آمده
نمي‌دانستند ، استثنايي را نامتعين مواردي اگر نمي‌رسيدند ،
".باشد داشته وجود نمي‌توانست رنگ از ما مفهوم آن‌گاه
نمادين و نشانه‌اي نظام به وثيقي ربط توافق ، البته اين
اين در چيزها واقعي ذات آنكه از بيش واقع در.دارد زباني
تمام با انسانها زندگي نظام باشد ، تعيين‌كننده مورد
آن ، عيني و ذهني مشترك برايندهاي و اجتماعي زيست تاثيرات
.مي‌شود انسانها در ذهني خاص انگاره‌هاي آمدن پديد موجب
واقع در و است تبيين قابل اينچنين نيز رنگها نظام
خاص ، نشانه‌هايي مثابه به آنها ، اسم‌گذاري و طبقه‌بندي
بدان متعلق انسان هر كه است نظامي و ويژه سنتي بيانگر
پژوهشهاي" در ويتگنشتاين و است چنين زبان كه همچنان است ،
شدن متصور معناي به زبان يك شدن متصور":است گفته "فلسفي
ويتگنشتاين مجموع ، در و هرحال به ".است زندگي شكل يك
نيست امكان‌پذير آنها تعريف كه است معتقد "رنگها"درباره
اولا" دادن نشان اين.داد نشان را آنها مي‌توان فقط و
طور به آن با كسي كه نيستم مطمئن و است شخصي كاملا
دارد امكان همواره و نيست كامل دوما و باشد موافق كامل
قرار دسته‌ها اين از خارج كتاب ، اشارات از شماري كه
".گيرند
چه با كه دانست مي‌توان اكنون ملاحظات ، اين به توجه با
خالي پرسش يك جاي هم باز ولي داريم ، سروكار نوشته‌اي سنخ
بابك است؟ مهمي كتاب "رنگها درباره" چرا:بود تواند
چنين كتاب ، پايان در ارجمندش مقاله جستار آخرين در احمدي
:مي‌نويسد
اين باشد نظر هم افلاطون با مورد يك در ويتگنشتاين اگر"
.(تئوس ، 155 ته‌ئه) مي‌شود آغاز شگفتي از فلسفه كه است
گسترش را خود شگفتي تا كرده دعوت ما از ويتگنشتاين اما
دنبال به آنها مثل و نشويم متعجب مردم بقيه مثل.دهيم
آن از است ، يكي من رنگين جهان كه طور همان.نگرديم پاسخ
.ندارد تعلق ديگر كسي به و است من
:مي‌كند شگفت‌زده را ما مي‌كند ، بزرگ كاري رنگها ، درباره
.ديد هم اينطوري مي‌شد پس-
واقع در و عادت بنابه تاكنون من نگاه شيوه پس -
.بود نامتفكرانه
تازه راهي از جهان ، به پس رنگها ، به مي‌توانم اكنون -
.كنم نگاه
.ببينم ديگري جور بايد كنم ، چنين بايد -
انجام مي‌تواند فلسفي متن يك كه است كاري بزرگترين اين
مي‌گستراند ، ما چشم پيش را جهان تغييرپذير ساختار":دهد
".كند طلب را مداوم دگرگوني اين در فعال دخالت ما از تا
رضوي مسعود
|
