نكنيم لاله‌زارتبديل به را شهر تئاتر
!درخوابند منتقدان وقتي
نكنيم لاله‌زارتبديل به را شهر تئاتر
آئيني و سنتي نمايشهاي جشنواره يازدهمين از گزارشي
در حضور" پيام با آئيني و سنتي نمايشهاي جشنواره:اشاره
روزهاي فاصله در "ايراني شناسنامه با جهاني تئاتر عرصه
تهران شهر تئاتر مجموعه در تيرماه 80 پانزدهم تا نهم
.گرديد برگزار
نمايشهاي معروف سياه‌باز) افشار سعدي اجراهاي بر مروري
اجراي مسابقه ، دربخش نمايشي گروه سيزده حضور ،(روحوضي
فضاي در شبيه‌خواني و ميداني نمايشهاي آئيني ، مراسمهاي
اجراهاي و خواني پيش‌پرده همايش شهر ، تئاتر مجموعه باز
عروسكي نمايش و مذهبي و حماسي نقالي‌هاي متنوع
;ايران مختلف نقاط از شده انتخاب خيمه‌شببازي
.مي‌دادند تشكيل را دوره اين جشنواره گوناگون برنامه‌هاي
***
روستا ، مقدس ، دفاع فجر ، :چون جشنواره‌هايي كنار در
جشني وجودچنين شك بدون...و عروسكي نمايشهاي ايران‌زمين ،
زيرا است الزامي و ضرروي بسيار ايران تئاتر جامعه براي
شكلهاي از كافي اطلاعات فاقد سويي از تئاتر كنوني نسل
در ديگر سوي از و است سنتي نمايشهاي قراردادهاي و اصيل
را عناصر ، راههايي اين شناسايي از پس تا تكاپوست و تلاش
.دهد ارائه و بيابد معاصر تئاتر در سنن اين كاربرد جهت
جشنواره برنامه جدول به دقيق نگاهي با رو ، اين از
هنرهاي مركز اهداف با متناسب را آن متنوع بخشهاي مي‌توان
:كرد تقسيم اصلي شاخه دو به نمايشي
پيش همايش افشار ، سعدي آثار بر مروري:اول شاخه
"نمايشي سنت‌هاي حفظ" هدف با سنتي تماشاخانه و پرده‌خواني
.جوانان به پيشكسوتان تجارب انتقال و داشته‌ها ارائه ،
تهران ، شهرهاي از نمايشي گروه سيزده حضور:دوم شاخه
به كه فارسان ، چشمه ده و رامهرمز برازجان ، شيراز ،
انعكاس و نفوذ كاربرد ، با تماشاگران آشنايي منظور
.بود گرديده برپا و تنظيم ;معاصر تئاتر در سنتي نمايشهاي
رويارويي ، شدن ، چهره به چهره دليل به:جشنواره نخست شاخه
تئاتر ، امروز و گذشته نسل ميان انديشي هم و همنشيني
شنيدن و ديدن تشنه كه كنجكاوي ذهنهاي به پاسخگويي
و مطلوب بسيار ;هستند ايران نمايش نسخه‌هاي‌اصيل
به نمايشي هنرهاي مركز از بايد و مي‌رسد نظر به حسابشده
سپاسگزار و قدردان ;برنامه‌هايي چنين انجام و طراحي پاس
دوم شاخه با انتقادي نوشتار اين سخن روي اما.بود
.است جشنواره
خود به كه شده عادت تجربه بسياري‌براساس براي اگرچه
دنبال به زياد نبايد داخلي جشنواره‌هاي در كه كنند ديكته
اثر دو يكي ، شايد باشند خوش‌شانس بسيار اگر و بود اتفاق
دهد پاسخ را آنها حرفه‌اي توقعات و روحي نياز كمي بتواند
و آئيني و سنتي نمايشهاي جشنواره دوره ده گذشت با اما
كه مي‌برد بالا را تماشاگر انتظار دوم ، دهه به ورود
و هدفمندتر سنجيده‌تر ، حركت دوره اين در حتما
چرا؟!افسوس اما.است گشته متعالي‌تر
يازدهم جشنواره مسابقه بخش در اهميت حائز و مهم نكته -1
روحوضي نمايشهاي روي بر گروهها حد از بيش تمركز و تاكيد
.بود سياه‌بازي يا
پرويز) بگيره زن مي‌خواد ميرزا ،(افشار مجيد) گمشده طلسم
دختر ،(پورآخر حميد) ارباب دو و نوكر يك ،(سهيل سنگ
... ،(تقي‌پور معصومه) سنتوري حسن ،(يداللهي علي) چوپان
گرفته الهام نه -سياه‌بازي شيوه به كه هستند تئاترهايي
.آمده‌اند صحنه روي به -آن از
اين در شركت‌كننده نمايشي گروههاي چرا پرسيد بايد حال
نقالي ، تعزيه ، ) سنتي نمايشي گوناگون شكلهاي ميان از دوره
آورده‌اند؟ روي سياه‌بازي به (معركه عروسكي ،
آن در خنده به نياز و مي‌رسد به‌نظر غمگين ما جامعه چون
جمع تماشاگر مي‌توان بهتر طريق اين از يا مي‌شود احساس
داوران هيات از را تماشاگر با مطلوب ارتباط امتياز و كرد
!ساخت پررونق گيشه و گرفت
و نوازندگان حضور خواندن ، آواز قردادن ، زدن ، بشكن
سوي از كلمات كردن تلفظ اشتباه صحنه ، بر آنان همنوازي
مردان ، توسط زنانه رقص‌هاي عروسي ، و ازدواج سياه ، شخص
است عواملي آوردن زبان به ركيك كلمه چند و انداختن متلك
.مي‌خورد چشم به تئاترها اين در شدت به كه
چون متفكري رسانه با هم آن انديشي سطحي و عوام‌زدگي
به و مي‌دهد آزار را آگاه تماشاگر كه است توهيني تئاتر
.مي‌كند حاصل او در رنجشي رفته دست از دقايق حسرت
رسيده نمايشي متن ميان 123 از پرسيد انتخاب هيات از بايد
آنها ميان از و گرديده انتخاب متن كه 44 جشنواره دفتر به
هيات يا بوده سياه‌بازي غالب وجه با آيا ، 13نمايش
!!آورده‌اند عمل به را گلچيني چنين كارشناس
جشنواره در شده اجرا سياه‌بازي نمايشهاي اينكه ، ديگر -2
و خلاقيت گونه هر از دور به درونمايه و ريخت لحاظ به
.بودند نوآوري
آنها با سياه درگيري و احمق پادشاه و خسيس تاجر موضوع
مي‌كرده كار درگير و جذب را تماشاگر قاجار دوره در اگر
.ندارد جذابيت ويكم بيست قرن مخاطب براي ديگر حالا
رابا مردم مي‌خواهند كه است اين اجرا گروه ادله اگر
سعدي آثار بر مروري ;كنند آشنا سياه‌بازي سنتي نمايش
جدول در منظور همين براي جشنواره ويژه بخش در افشار
.است شده برنامه‌گنجانده
به مصر ميزان اين تا كه شركت‌كننده گروههاي به بايد
كرد پيشنهاد مي‌بالند ، برآن و هستند سياه‌بازي اجراي
سكني همان‌جا در و برگرديد سنت به است قرار اگر حداقل
و بگرديد امروزي معادل‌هاي دنبال به كمي نيست بد گزينيد ،
چرا.دهيد قرار خويش خنده و نقد مورد را جامعه روز مباحث
تنبيه وسيله خود اعتلاي و اوج دوره در سياه‌بازي كه
به.است بوده عوام براي بخش آگاهي رسانه و پست اشخاص
اين از و دارد آن بر مميزي رضاخان دوره در دليل همين
.سازد محدود را او سرخ وزبان سبز تفكر مي‌شود موفق طريق
آئيني ، سنتي ، نمايشهاي جشنواره نهايي هدف و اوليه انگيزه
.است "ملي تئاتر" به رسيدن جهت راههايي يافتن و جست‌وجو
شعار و برسيد ملي تئاتر به مي‌خواهيد طريق اين از آيا
بخشيد؟ تحقق شناسنامه‌ايراني‌را با جهاني عرصه در حضور
وبازگشت رجعت معني به سنت‌ها به پرداختن گفت‌وگو ، بحث ،
جريان يك ركود و عقبماندگي موجب كه چرا.نيست آنها به
و سنت‌ها پيرامون تفحص و تفكر.مي‌شود فكري و فرهنگي
كه روست اين از آنها معاصرسازي جهت مسيرهايي يافتن
مناسبات به توجه با دارند سعي كه گردد هنرمنداني مددرسان
نمايشي قراردادهاي از برگرفته خود ، تاريخي دوره اجتماعي
مخاطب به را انديشه‌اي و پيام خويش ، سرزمين يافته ريشه
پويايي وموجب دهند انتقال -دارد خاصي ويژگيهاي كه-امروز
.شوند او تفكرات در جنبش و
اثر دو مطلوب ويژگيهاي از بايد نوشتار ، اين پايان در
هوا ، گرماي و رفتن‌ها و آمدن‌ها اين در كه كرد ياد نمايشي
:بود جشنواره اين به علاقه‌مند تماشاگر دل تسلاي
(حميدپورآخر كارگرداني به) ارباب دو و نوكر يك تئاتر -1
موسيقي ، خوب كاركرد وقايع ، وضرباهنگ‌مناسب ريتم:دليل به
.خداداد نقش در هاشمي هدايت پركلام و پرتحرك بازيگري
:دليل به (دشتي علي‌اصغر كارگرداني به) پارسا زن -2
كهن ادب از بهره‌گيري) درونمايه و شكل ميان هماهنگي
و انتخاب و -عطار نامه الهي - نمايشنامه تاليف ايران‌در
.(اجرا در تعزيه نمايش اركان و عناصر به‌كارگيري
ژيان شير فريده
!درخوابند منتقدان وقتي
خانواده‌هاي در را تلويزيون و راديو اساسي نقش هيچ‌كس
تا زود صبح از ايراني خانواده‌هاي نمي‌كند ، كتمان ايراني
و راديو پيچ خود ، روزمره فعاليت‌هاي با همزمان شبهنگام
.مي‌كنند روشن هم را خود تلويزيون
گويندگان صداي به همچنان اما مي‌خورند ، صبحانه ما مردم
آشپزخانه به مي‌كنند ، گوش تلويزيوني مجريان و راديو
مي‌شنوند ، را تلويزيون و راديو صداي همچنان ولي مي‌روند ،
مي‌بايد شود مطرح ملي رسانه از جديدي تعريف اگر بنابراين
اغلب ناميد ، خانه‌ها خالي فضاهاي همراه صداي را آن
و برنامه‌ها تهيه‌كنندگان و شبكه‌هاي‌تلويزيوني مديران
ميليوني مخاطبان انتقاد از آن‌كه از قبل پخش مديران
.دارند واهمه خاص مخاطبان شكوه‌هاي از باشند ، داشته واهمه
ائمه يا اسلامي ، شوراي مجلس نماينده فلان كه است كافي
يك از خاص اجتماعي و فرهنگي تشكل يك يا و جمعه و جماعات
داشته گلايه تلويزيوني چهره حتي يا موسيقي يا برنامه
دفاتر هزارتوي تا كوچك موج‌آفريني اين بي‌گمان باشند ،
.شد خواهد طنين‌افكن نيز سيما و صدا مديران
براساس صرفا و روشن قاعده يك بدون اخير سالهاي در
ملي رسانه از هميشه خاص ، مخاطبان سويه ، يك نگاههاي
.مي‌كنند جستجو را درصدي مطالبات 100
صداي از چون نيز داخلي شبكه‌هاي رسدمديران مي نظر به
صدا خوب برنامه‌هاي دارند ، اغلب واهمه مخاطبان اين پرطنين
خواب زمان در دارد ، تحقيقي و علمي جنبه كه سيما و
.مي‌شود پخش پرطنين منتقدان
پخش از پس شب پاياني ساعات در و تيرماه يكشنبه 24 روز
تحليلي مستند به وقتي داخلي پنجگانه شبكه‌هاي برنامه‌هاي
"سكه روي آن" برنامه و سيما دوم شبكه در "آب پنهان سيماي"
مي‌پردازد ، سيما سوم شبكه در ورزش آسيبشناسي به كه
برنامه‌هاي چرا كه كردم تعجب نكته اين از برخوردم ،
سيماي" برنامه مي‌شود ، پخش شب آخر در چنيني اين تحقيقي
شكل‌گيري در آب نقش به تحقيقي به‌گونه‌اي "آب پنهان
آباداني و آب به باستان ايرانيان نگاه و كهن تمدن‌هاي
پيشكسوت بازيگر "مشايخي جمشيد" برنامه اين در مي‌پرداخت ،
مستندهاي معروف گوينده دو صداي با تلويزيون و سينما
روي آن" برنامه در و مي‌پرداخت نقش ايفاي به تلويزيون
برنامه‌سازان و روزنامه‌نگاران از يكي نيز "سكه
آسيبشناسي تحقيقي ، گزارش‌هاي از استفاده با تلويزيوني
.مي‌كرد تبيين را ايراني جامعه در ورزش
چون سطحي برنامه‌هاي كنار در تلويزيون كه مي‌رود تصور
ارائه با بتواند ضعيف مجموعه‌هاي ساير و "شهر آسمان زير"
براي را شرايط برنامه‌ها ، اين‌گونه پخش‌براي مناسب زمان
.كند فراهم مستند تلويزيوني مجموعه‌هاي ديدن
عده‌اي كه مي‌دانند صداوسيما مديران از برخي اينكه با
صداوسيماي به كردن نگاه حتي منتقد خاص مخاطبان اين از
اين با اما مي‌دانند ، شبهه‌انگيز را ايران اسلامي جمهوري
صداي مي‌كنند سعي خود بازتابنده آينه‌هاي طريق از حال
.برسانند صداوسيما سازمان مديران گوش به را خود پرانتقاد
به مقيد چنين اين ملي ، رسانه يك چرا نمي‌داند كسي اما
حالي در مي‌كند توجه خود ، اندك مخاطبان انتقادي نظريات
روي مي‌تواند خاص مخاطبان دستوري نبايدهاي و بايد اين كه
.باشد تاثيرگذار نيز ميليوني متعهد و صديق مخاطبان
ديدن و تهيه با آنان از عده‌اي هم‌اكنون شايد كه چه‌بسا
رسانه با را خود تكليف توانسته‌اند جايگزين رسانه‌هاي
.كنند يكسره ملي
اصلاح‌نگرش‌هاي با بتوانند صداوسيما مديران است اميد
و دهند بها پيش از بيش خود درصدي مخاطبان 90 به موجود
.سازند منتفع شبانه پرمحتواي برنامه‌هاي از را آنها
شهري مهدي
|
