ازجنگ پس منطقه‌اي ونظام‌هاي بزرگ قدرتهاي
سرد
شوروي‌در اتحادجماهير و آمريكا ايالات‌متحده :اشاره
اهميتي با فعال‌و نقش جهان اكثرنقاط در سرد جنگ طول
فعاليت‌اين.ايفاءنمودند يكديگر با رقابت طريق از را
صورت به مي‌گرفت‌يكي صورت شكل دو به بزرگ قدرت دو
صورت به ديگري و يكديگر با آشكار مخالفت و مستقيم مداخله
وتجهيزات‌و پول طريق از آوردن‌متحدين‌منطقه‌اي فراهم
.سياسي حمايت‌هاي
جهان مناطق‌مختلف در قدرتهاي‌بزرگ تاثير و نقش امروزه
تشكيل‌ترتيبات شيوه‌هاي اوقات گاهي.مي‌باشد متفاوت
بزرگ قدرتهاي طرف از سرد جنگ از بعد در منطقه‌اي امنيتي
كه زماني است ، نبوده اين‌طور نيز گاهي و است گرفته انجام
بودند امنيتي‌دخيل نظم يك شكل‌گيري در بزرگ قدرتهاي
همكاري و رقابت تركيبي‌از رويكردآنان و شيوه
كه دارد سعي زير مقاله.است بوده سلطه اتخاذ درراستاي
كه منطقه‌اي‌مختلف سامانه‌هاي چشم‌اندازهاي درباره
اين در.نمايد بحث دارند آن‌دخالت در بزرگ قدرتهاي
شود ، مطرح مي‌تواند ضرورت‌بحث مورد استدلال‌در سه رابطه
شكل‌گيري در بزرگ قدرت يك كه است قرار اگر كه اين اول
است اين باشد ، لازمه‌اش داشته دخالت ترتيبات‌منطقه‌اي
رابطه اين در باشد ، موثرداشته منطقه‌منافع آن در كه
در آنها توانايي و بزرگ قدرتهاي رهبران ذاتي نقش
اختيار در صنايع‌اقتصادي‌و فعال‌نمودن و بكارگيري
بازيگر نقش‌به‌عنوان‌يك ايفاي براي سياسي حمايت داشتن
مربوط بحث ضرورت دليل‌و دومين.است توجه قابل بسيار مهم
به نيز خود اين كه بسيج‌منابع و تجهيز كارآيي‌و به است
حمايت به‌نوبه‌آن و منطقه در اقتصادي منافع ميزان
.برمي‌گردد گسترده اجتماعي
بر نيرومندي تجهيزاثر ظرفيت كه است اين سومين‌دليل
اعتقاد و همچنين‌باور و بزرگ قدرت يك اولويت‌هاي
عبارتي به و دارد اولويت‌ها به‌اين راجع ديگر دولت‌هاي
در بزرگ قدرتهاي توسط اتخاذشده فرآينداستراتژي‌هاي
.مي‌سازد مشخص را نظم‌منطقه‌اي از وگونه‌اي مناطق‌نوع
.مي‌خوانيم هم با
انديشه گروه
امنيتي‌منطقه‌اي ومجموعه‌هاي بزرگ قدرتهاي
بوسيله عمدتا منطقه‌اي سياستهاي سرد جنگ طول در
بر تسلط و(شوروي و آمريكا) بزرگ قدرت دو بين رقابتهاي
قدرت دو است ، اين شده جغرافيايي‌ترسيم مختلف حوزه‌هاي
تدارك يا و مناطق بر تسلط و مستقيم مداخله طريق از
به سياسي حمايت و تجهيزات پول ، طريق از منطقه‌اي متحدين
بنابراين‌شرايط كردند ، پيدا گرايش يكديگر بين رقابت
رهبران براي نيرومند قوي‌و انگيزه‌اي جهان دوقطبي نظام
را خود نيروهاي دنيا تمام در كه بود آمريكا و شوروي
و عوامل زيادي حد تا نكته‌مي‌تواند اين.نمايند متوازن
منطقه‌اي سياست در بزرگ قدرتهاي سيستمي‌رفتار ضرورت‌هاي
منطقه‌اي امنيتي مجموعه‌هاي وشكل‌ساختاري داده نشان را
نظام رفتن بين از و سرد جنگ پايان از بعد.نمايد مشخص را
به كه كردند پيدا تغيير نيز منطقه‌اي سياستهاي دوقطبي ،
و مناطق اين در نيز بزرگ قدرتهاي رفتار آن تبع
نيز منطقه‌اي ترتيبات‌امنيتي تشكيل در آنان انگيزه‌هاي
از تابعي سرد طول‌جنگ در بزرگ قدرتهاي رفتار.شد متحول
بيشتر دوران اين و بود بين‌الملل نظام دوقطبي رقابتهاي
.بود مديريت‌منازعات مختلف وروش‌هاي شيوه توصيف‌كننده
درك.نمي‌شد بزرگ قدرتهاي مشمول گاهي منازعات‌البته اين
امنيتي انگيزه‌هاي بدانيم كه است اهميت حائز مطلب اين
منطقه‌اي‌داشته منشا مناطق ، در بزرگ قدرتهاي رفتار براي
انگيزه‌ها نوع اين اوقات اغلب در هرچند.سيستمي يا است
.باشد كافي آنها رفتار براي نمي‌تواند
توانسته شوروي طرف تهديدهاي‌آشكاراز سرد جنگ زمان در
راستاي ودر آمريكا براي را داخلي حمايت يك بود
عليه مختلف مناطق در خارج‌و در خود سياست‌هاي‌امنيتي
اجتماعي منافع چند هركند فراهم شوروي جماهير اتحاد
امنيتي انگيزه‌هاي مكمل بين‌المللي جامعه ونگرانيهاي
توانايي آنها زيادي‌به حد تا و بود آمريكا رهبران
سياستهاي) محصورسازي تعقيبسياست جهت در را بالايي
رهبران حمايت‌هايي چنين قطعابدون مي‌داد ، اما(ترومن
با سرد جنگ طول در بزرگ قدرتهاي ديگر و متحده ايالات
امنيتي سياستهاي تعقيبموثر بسياري‌در محدوديتهاي
خاص شيوه و روش كلي‌تعقيبيك به‌طور.مي‌شدند روبه‌رو
و تجهيز ظرفيت به رهبر يك طرف از امنيتي سياستهاي براي
كه شيوه‌اي چقدر عبارتي‌هر به.دارد بستگي بسيج‌منابع
به باشد گسترده‌تر امنيتي‌منطقه‌اي مجموعه‌هاي براي
.باشد بيشتر بايد تجهيزنيز و بسيج‌منابع ظرفيت آن نسبت
فقط امنيتي‌منطقه‌اي مجموعه‌هاي برخي در مثال عنوان به
مي تاكيد بزرگ قدرتهاي و ديپلماتيك‌پول ميانجيگري بر
اسرائيل‌درخاورميانه‌كه و منازعات‌عربها مانند شود
در.است روشهايي‌كم‌اهميت چنين پيگيري و تجهيز ظرفيت
وجنگ كويت به عراق حمله) خليج‌فارس مانند ديگر وضعيتهاي
تاكيد نظامي‌گسترده نيروي بر كه(سال 9190 در نفت
از گسترده‌تر بايد منابع تجهيز بسيج‌و داشت‌ظرفيت
.باشد اينها
منابع بسيج و تجهيز شاخصهاي‌ظرفيت
رهبران مي‌دهدكه نشان شده تحقيقات‌انجام از بخشي
سياسي حمايت‌هاي اقتصادي‌و منابع مجبورند نوعا دولتها
بيشتر.كنند امنيتي‌خودتجهيز سياستهاي براي را داخلي
نظر از مختلفي محدوديتهاي با بزرگ قدرتهاي رهبران
آنها كه معنا به‌اين هستند ، سياسي‌روبه‌رو و اقتصادي
در نامحدودي منابع و نمي‌كنند فعاليت سياسي خلا يك در
عواملي چه كه است اصلي‌آن سوال.دسترس‌ندارند
اتخاذسياست‌هاي براي منابع تجهيز مشخص‌كننده‌ظرفيت
مي‌باشد؟ خاص منطقه يك امنيتي‌در
منافع ميزان است مهم رابطه دراين كه چيزي مهمترين
منطقه در بزرگ قدرت تجاري‌يك و مالي پيوندهاي و اقتصادي
براي منطقه در تجاري و مالي پيوندهاي عبارتي به مي‌باشد ،
مي‌باشد؟ بسزايي اهميت داراي بزرگ قدرتهاي اقتصادي منافع
از حمايت ميزان با منطقه يك اقتصادي‌در منفعت بنابراين
مستقيمي رابطه منطقه كشورهاي طرف امنيتي‌از سياستهاي
خاص منطقه يك اقتصادي‌در وابستگيهاي وجود يعني.دارد
زيادي ميزان به كه كرد خواهد مجبور را مجموعه آن كشورهاي
هدف با باشند ، منطقه در جاري معيارهاي‌امنيتي حامي
كلي به‌طور.اقتصادي بحران شوك‌يا كاهش‌هرگونه
برجستگي‌مهمي از منطقه يك درون در اقتصادي پيوندهاي
تجهيزموثر افزايش‌ظرفيت در مي‌تواند كه است برخوردار
.شود واقع
با كه شد خواهند قادر قدرتها رهبران‌سياسي فرآيند دراين
سياسي حمايت و اقتصادي تجهيزمنابع ظرفيت افزايش
.نمايند پيگيري را خود امنيتي سياستهاي بتوانند
دغدغه‌هاي‌حقوق و ايدئولوژيك و قومي پيوندهاي
كمتري قدرت و انسجام از مشخصا(غيراقتصادي منافع)بشر
گروههاي منافع است‌كه آن به‌معناي واين است برخوردار
بشراحتمالافاقد حقوق دغدغه‌هاي و ايدئولوژيك و قومي
گسترده عميق‌و لذاحمايت و است سياسي قدرت و تمركز
.نمايد محدود را تجهيز ظرفيت مي‌تواند و ندارد وجود
در مداخله براي تمايلي بزرگ قدرتهاي رهبران از بعضي
بشردوستانه براي‌دلايل را سومالي و رواندا مسائل
غيراقتصادي مسائل است ممكن رفته هم روي.نداشته‌اند
نمايد قادر را بزرگ قدرتهاي و گردد حمايت‌مدني يك باعث
سوي تجهيزبه اما.كند بازي منطقه يك در را فعالي نقش كه
اروپايي كشورهاي اكثر.مي‌رود كامل شدن محدود
اجتماعي حمايت از بالايي ميزان با هستند دموكراسي‌هايي
غيردموكراتيك‌اين رژيمهاي كه درحالي تاثيرگذاري ، جهت در
وحتي ندارند دراختيار را اجتماعي حمايت از ميزان
سياسي ساختارهاي عبارتي به.نمي‌شوند كنترل رهبران‌آنها
را اجتماعي وحمايتهاي منافع كشورهامي‌تواند داخلي
تا بدهد قرار تاثير تحت تجهيز ، افزايش‌ظرفيت درجهت
مناسببراي سياست اتخاذيك با بتوانند آنها رهبران
.نمايند رادنبال خود اهداف منطقه در نقش ايفاي‌يك
منطقه‌اي همگرايي و بزرگ قدرتهاي
رهبران منابع بسيج و تجهيز ظرفيت اينكه به توجه با
لذا نيست ، يكسان مناطق در نقش ايفاي براي بزرگ قدرتهاي
مختلف مناطق در بزرگ قدرتهاي نيز متفاوتي اولويت‌هاي
اقتصادي پيوندهاي بودن دارا با بزرگ قدرت يك.خواهندداشت
منطقه‌اي نظم يك ايجاد به دارد تمايل غيراقتصادي و
همين در منطقه‌اي ، ثبات حفظ جهت در كشورها ديگر با مشترك
كمتري گرايش نيستند پيوندها اين داراي كه قدرتهايي حال
روابط در پس.دارند منطقه‌اي نظم يك ايجاد و همكاري براي
مي‌باشند متفاوت رفتارهاي داراي بزرگ قدرتهاي بين‌الملل
از اتخاذشده سياستهاي نشانگر مختلف رفتارهاي نوع اين كه
ميان در رفتارها اين تاثير.مي‌باشد بزرگ قدرتهاي طرف
كه دارد نشانه‌هايي و علائم به بستگي منطقه كشورهاي ديگر
نوع اين باورپذيري و مي‌شود داده بزرگ قدرتهاي طرف از
.بزرگ قدرت يك اولويت‌هاي و تمايلات به راجع رفتارها
قدرتهاي اولويت‌هاي و تمايلات از كشورها ديگر رهبران
شركاء به راجع آن تصورات و ندارند اطمينان و آگاهي بزرگ
فرآيند در (باشد آنها رقيب است ممكن يا و) خود آينده
ايجاد زمان طول در و منطقه‌اي امنيتي مجموعه يك شكل‌گيري
يك مقاصد ارزيابي بنابراينميگيرد شكل آنها بين تعهدات
.دارد قرار تجهيز فرآيند تحت‌تاثير (بزرگ قدرت) بزرگ كشور
را علائمي مي‌تواند بزرگ قدرت يك رفتارهاي عبارتي به
خود باورهاي مي‌خواهند كه نمايد ارسال كشورها ديگر براي
بررسي مورد يا و بخشند تقويت رفتارها اين به نسبت را
كه بزرگ قدرت يك اوقات دهند ، هرچندگاهي قرار مجدد
تجهيز فرآيند در و داخل در مي‌دهد بروز خود از را علايمي
سياسي نهادهاي طرف از آن رهبران و است مشكلاتي دچار
در اولويت‌هايش نيستند ، تحت‌فشار مدني موسسات و داخلي
ظرفيت ترتيب بدين پس.ندارد خاصي مفهوم و منطقه‌معنا
و اولويت‌ها بر را مهمي تاثير منابع بسيج و تجهيز
منابع بسيج و تجهيز ظرفيت.دارد علامت‌ها تفسير و باورها
شكل و نمايد مشخص را بزرگ قدرت يك نقش گستردگي مي‌تواند
همكاري آن صورت آيا كه نمايد آشكار مي‌تواند را نقش اين
توسط كه تعهدات باورپذيري گونه بدين.خير يا و است
فرآيند طي در (علائم و نشانه‌ها) بزرگ قدرت رفتارهاي
يك آينده استراتژي بر بسزايي تاثير مي‌شود فراهم تجهيز
.خواهدداشت منطقه در بزرگ قدرت
احتمال به خاص مناطق در قوي و مناسب اقتصادي منافع وجود
نسبتا كه بزرگ قدرت براي را فراواني امنيتي تعهدات زياد
زماني چنين در.مي‌نمايد حاصل است باور قابل و فراگير
و نگرانيها با همراه منطقه در اقتصادي فراوان وابستگيهاي
به مي‌تواند گسترده اقتصادي عواقب و زياد خطرپذيري
قابل تعهدات ايجاد و تجهيز ظرفيت افزايش توانايي رهبران
.بدهد منطقه‌اي امنيتي مجموعه يك توسعه در را باور
ممكن بشر حقوق دغدغه‌هاي و قومي و ايدئولوژيك پيوندهاي
رهبران تجهيز ظرفيت توانايي روي را منفي تاثير است
ساختارهاي به‌خاطر است ممكن داخل در آنها هرچند.بگذارد
رهبران براي عبارتي به ببينند ، كمتري آزار داخلي سياسي
هر كه ) باور قابل تعهد يك كه بود خواهد مشكل كشورها اين
و چين.كنند ايجاد (نمايند منسوخ را آن مي‌توانند آن
.هستند وضعي چنين داراي روسيه
تعهدات ايجاد براي و كشورها ديگر كردن متقاعد براي روسيه
هر است ، مشكل دچار نامطمئن ساختار وجود به‌علت باورپذير
كنند پيگيري را تعهداتي دارند تمايل كشور اين رهبران چند
.كند حفاظت اقتصادي‌شان عمده منافع از كه
منطقه‌اي سامانه‌هاي و بزرگ قدرتهاي
ايجاد و منطقه يك در نقش ايفاي براي كشورها رهبران ظرفيت
در كشور يك استراتژي نشانه‌هاي جمله از باورپذير تعهدات
نوع مي‌تواند خود نوبه به كه منطقه‌اي‌است سياستهاي
كلي به‌طور.دهد قرار تاثير مورد را منطقه‌اي سامانه‌هاي
كه است محتمل بزرگ قدرتهاي براي منطقه‌اي سامانه پنج
:عبارتنداز
به هژمون منطقه‌اي سامانه اين در:(هژموني) استيلا -1
-امنيتي روابط اداره در را هدايت‌گر يا رهبري نقش تنهايي
به‌عنوان بزرگ قدرت يك كه زماني.مي‌كند ايفا منطقه‌اي
كوچك كشورهاي ديگر با خود روابط در مي‌كند عمل هژمون يك
:كند عمل شيوه سه به است ممكن
باشد ، داشته را موازنه‌گر يك نقش است ممكن بزرگ قدرت -الف
نوزده قرن در كبير بريتانياي به است مربوط كه ويژگي
را ثبات تا مي‌كند تلاش توازن‌دهنده قدرت اين.ميلادي
يك نقش دارد سعي منطقه‌اي منازعات در و نمايد حفظ
(مورگانتا قول به).بگيرد به‌عهده را شرافتمند واسطه‌گر
اتحاد سيستم يك است ممكن ديگر صورت در بزرگ قدرت -ب
صدراعظم توسط بار اولين شيوه اين) نمايد ايجاد بيسماركي
.(شد پيگيري سال 18901871 از مركزي اروپاي در آلمان
تامين براي تا مي‌كند سعي بزرگ قدرت يك شيوه اين در
از متشكل منسجم شبكه‌اي ايجاد طريق از منطقه‌اي امنيت
.شود نائل خود اهداف به (كوچك قدرتهاي)كوچك متحدين
به‌عنوان شبكه اين از دارد سعي شيوه اين در هژمون قدرت
منطقه در منازعات و اختلافات مديريت و كنترل براي ابزاري
.نمايد استفاده
پدرام احمد:ترجمه/پاپايونا پل:نويسنده
دارد ادامه
|
