بهانه به معتمدنژاد دكتركاظم با گفت‌گو
كشورهاي منطقه‌اي برگزاري‌سمينارميان
اطلاعاتي جامعه و غربي -مركزي آسياي
مولفه‌هاجامعه ( شهريور تهران ، 1412 )
اطلاعاتي
:اشاره
عالي شوراي همكاري با ايران در يونسكو ملي كميسيون
علامه دانشگاه ارتباطات پژوهشهاي مركز اطلاع‌رساني ،
سمينار رسانه‌ها ، تحقيقات و مطالعات مركز و طباطبايي
جامعه و غربي -مركزي آسياي كشورهاي منطقه‌اي ميان
.مي‌كند برگزار درتهران را اطلاعاتي
ابعاد و ماهيت بهتر شناخت هدف با سمينار ، اين
به كمك و ارتباطات و اطلاعات فن‌آوريهاي دگرگوني‌هاي
به توجه با اطلاع‌رساني و ارتباطات زيرساختهاي توسعه
و منطقه‌اي همكاريهاي تقويت و ملي توسعه اولويت‌هاي
و اطلاعاتي جامعه" محور شش زمينه ، اين در بين‌المللي
حقوق اطلاعات ، به همگاني دسترسي حق جهاني‌سازي ، فرايند
و اخلاقي مسائل فرهنگي ، توسعه از حمايت و فكري مالكيت
ارتباطات ، و اطلاعات نوين فناوريهاي كاربرد حقوقي
اطلاعاتي ، جامعه و ملي امنيت مسائل و الكتروني ارتباطات
دنبال را تمدنها گفت‌وگوي و زبانها و فرهنگها گوناگوني
.مي‌كند
و جدي توجه كه ما كشور در بويژه موضوع ، اهميت به توجه با
آن مولفه‌هاي و اطلاعاتي جامعه زمينه در چنداني كار
به كه نژاد معتمد دكتر آقاي حاضربا گفت‌وگوي نشده ، انجام
.مي‌گذرد نظرتان ، از دارد اشاره بحث سوابق و ها محور برخي
انديشه گروه
"اطلاعاتي جامعه" سمينار اين اصلي محور دكتر ، آقاي*
اين مورد در لطفا است ، آمده نيز سمينار عنوان در كه است
.بفرماييد توضيح آن طرح چگونگي و واژه
و امكانات به دهه 1990 ، اوايل از:معتمدنژاد دكتر -
تحت واقع در.شد بيشتري توجه ارتباطي نوين تكنولوژيهاي
صنعتي كشورهاي نياز و غربي كشورهاي جديد شرايط تاثير
توجه مورد تازه‌اي خدمات و توليد اقتصادشان ، گسترش براي
.دارند اطلاعاتي و ارتباطي جنبه‌هاي بيشتر كه گرفت قرار
در ارتباطات ، و اطلاعات نوين تكنولوژيهاي عبارتي ، به
مي‌توان كه گرفت قرار جوامع كلي ، طور به و اقتصاد خدمت
شمار به جوامع دگرگوني در بزرگ بسيار تحول يك را اين
چون.صنعتي‌اند انقلاب قبلي مراحل مكمل كه چرا ;آورد
عالي مرحله اين به و پيموده را مرحله چند صنعتي ، انقلاب
اخير ، سالهاي در متفكران و محققان از عده‌اي حتي كه رسيده
كوشيدند و گذاشتند اطلاعاتي جامعه را جديد دوره اين نام
صنعت پيشرفت دوره از را دوره اين جوامع يا را دوره اين
كشورهاي ساير و انگلستان در آمده پديد صنعتي جامعه و
.كنند متمايز غربي
در جديد ، نيازهاي خاطر به بگوييم توانيم مي واقع ، در
شدند ادغام هم در ارتباطي تكنولوژي‌هاي‌نوين كه شرايطي
تصوير و صوت مي‌توان گذشته خلاف بر كه شده ايجاد شرايطي
.كرد منتقل دنيا سراسر به ديجيتالي امواج كمك به را متن و
و دور ارتباطات بين تركيبي گذشته ، در عبارتي ، به
نيامده بوجود "ماتيك تله" و بود نشده ايجاد انفورماتيك
بر مبتني ارتباطات‌مدرن ارتباطات ، نوع سه اكنون.بود
ارتباطات و دور راه ارتباطات كامپيوتري ، فعاليتهاي
مهم تكنولوژي سه مطبوعاتي ، حتي و تلويزيوني و راديويي
كه را آنچه ترتيب ، اين به و شدند ادغام معاصر ارتباطي
.گرفت قرار اشاره مورد ناميد ، اطلاعاتي بزرگراههاي بتوان
نقش اينترنت تكنولوژي ، سه اين ادغام جريان در واقع ، در
كه دهه 1994 اوايل در جهت ، همين به و داشت مهمي بسيار
و درآمد آمريكا دفاع وزارت انحصار از و شد عمومي اينترنت
قرار دنيا تمام و غربي كشورهاي و دانشگاهها اختيار در
تكنولوژيهاي از بتوان كه شده ايجاد شرايط اين ;گرفت
به را ما بحثها اين.كرد بيشتري بهره‌برداري ارتباطي
نظر مورد را اطلاعات اقتصاد موضوع كه مي‌رساند اينجا
.بدهيم قرار
اقتصاد ;بوديم قائل وجه سه اقتصاد ، براي تاكنون ما
ديگر وجه يك حالا.خدمات اقتصاد و صنعتي اقتصاد كشاورزي ،
.است اطلاعات اقتصاد بخش هم آن و شده اضافه آن به هم
اقتصاد و كشاورزي اقتصاد در شدت به اطلاعات ، اقتصاد اين
تحت نيز خدمات اقتصاد بخش در را توليدات و هست نيز صنعتي
روز روزبه اطلاعات اهميت رو اين از ;داده قرار تاثير
زمينه در آمريكاييها كه سبب همين به.مي‌شود بيشتر
سال 1960 از ;بودند پيشگام صنعتي انقلاب اخير تحولات
اهميت به راجع دانشگاه در بررسي و مطالعات به شروع
از يكي.كردند اطلاعات اقتصاد بعد ، و معرفتي جديد اقتصاد
اقتصادي مطالعه به آمريكا متحده ايالات در كه كساني
شخصي پرداخت ، -است اطلاعات از فراگيرتر موضوعي كه -معرفت
توزيع و توليد چگونگي درباره كتابي كه بود مك‌لوپ نام به
بود اقتصادي بررسي نخستين اين.(1962)كرد تهيه معرفتها
صورت جديد جوامع در اطلاعات و ارتباطات نقش مورد در كه
.مي‌گرفت
و ارتباطات زمينه در معرفتي بحثهاي طرح و تغييرات اين
تهيه به محققان و متفكران از كه‌عده‌اي شد سبب اطلاعات
صنعتي جامعه كه كنند عنوان و بپردازند مقالاتي و كتابها
در كه كساني جمله از.است فراصنعتي جامعه يك بيستم ، قرن
آمريكايي محقق بل ، دانيل آقاي نوشتند ، مطلب زمينه اين
را آن بعد كه زمينه‌نوشت اين در اي مقاله ابتدا وي.است
لحاظ ، اين از فراصنعتي جامعه كتاب. (دهه 1960)كرد كتاب
اطلاعات براي مهمي بسيار نقش كتاب ، اين در وياست معروف
تلقي مهم بسيار امروز زندگي در را آن سهم و شده قائل
معادل را فراصنعتي جامعه عنوان جهت ، همين به و مي‌كند
.مي‌داند اطلاعاتي جامعه همان
در جهان نام به كتابي برژينسكي ، دهه 1970 ، در او ، از پس
يعني الكترونيك تكنو مساله و نوشت عصررا دو ميان
.كرد مطرح را است شدن الكترونيك حال در كه تكنولوژي‌اي
و الكتروني فعاليت اين نقش كتاب ، اين در همچنين وي
در اطلاعات اهميت و جديد زندگي در را الكتروني اقتصاد
در آمريكا بايد كه نقشي و دنيا اقتصاد و آمريكا اقتصاد
.است داده قرار بررسي مورد را باشد داشته دنيا اقتصاد
كتابهاي و مقالات تا 1990 دهه 1980 در نيز علمي نظر از
جامعه و ارتباطات و اطلاعات اقتصاد زمينه در زيادي
در ژاپني محقق يك.است شده ارائه ارتباطي ، و اطلاعاتي
عنوان تحت كتابي ژاپن ، تجربيات به توجه با سال 1980
ارتباطي و اطلاعاتي فعاليتهاي اين.نوشت اطلاعاتي جامعه
.است شده دنبال ژاپن و اروپا ديگر صنعتي كشورهاي در
كره در اخيرا و آلمان و ژاپن انگلستان ، فرانسه ، در
.است شده انجام زمينه اين در تحقيقاتي كارهاي جنوبي
ال او معاون و كلينتون توسط مقوله اين طرح با ظاهرا *
است؟ گرفته قرار هم سياست خدمت در مساله اين گور ،
كه مي‌كنم فكر من لحاظ همين به بله ، :معتمدنژاد دكتر -
گور ال معاونت با همراه را كلينتون زمامداري آغاز بايد
دموكرات واقع ، حزب دركنيم تلقي عطف نقطه يك عنوان به
سال ، چند از پس و كارآمد روي كه سال 1990 در آمريكا
اطلاعات اقتصاد به مربوط پيشرفتهاي اين از توانست
اقداماتي اطلاعاتي ، جامعه تحقق براي و كند بهره‌برداري
در نيز ، جهت همين به كند ، تعيين را سياستهايي و دهد صورت
عمومي افكار بر خيلي آمريكا ، سال 1992 انتخاباتي مبارزات
زمامداري و رفت سفيد كاخ به كلينتون وقتي.گذاشت تاثير
وي. نمود آغاز را مورد اين در برنامه‌ريزي كرد ، آغاز را
جامعه تحقق امكانات بايد سال 2003 ، تا كه كرد مطرح
اختصاص مساله اين به سنگيني بودجه و شود فراهم اطلاعاتي
ايجاد بر خود سخنراني‌هاي در گور ال و كلينتون.داد
سياستهاي عنوان به جديد برنامه يك پيشبرد براي مقدماتي
جهاني اطلاعاتي زيرساختهاي و ملي اطلاعاتي ساختهاي زير
جامعه آينده ، جامعه كه مي‌كردند مطرح آنها.داشتند تاكيد
و مي‌شود تشكيل كشورها داخل در جامعه اين است ، اطلاعاتي
با ما اين بنابر.مي‌كند پيدا نشر هم جهاني سطح در
با جهاني سطح در و كشورها سطح در اطلاعاتي جامعه‌هاي
وعده مبنا ، براين.هستيم روبه‌رو جهاني اطلاعاتي جامعه
بر و مي‌رود بين از جنگ ديگر بعد به حالا از كه مي‌دادند
عقب كشورهاي و مي‌كند پيشرفت رفاه.شد خواهد تاكيد صلح
را عقبماندگي‌هايشان نتوانسته‌اند تاكنون كه مانده
و اطلاعاتي بزرگراههاي كمك به مي‌توانند كنند جبران
جامعه.بسازند اطلاعاتي جامعه اطلاعاتي ، زيرساختهاي
بين گفت‌وگوي براي جديد عمومي ميدان يك اطلاعاتي
ملي جديد اطلاعاتي جامعه و اينترنت طريق از و انسانهاست
براثر و بگيرند تماس هم با مي‌توانند همه جهاني ، و
از جنگ و تقابل و مي‌شود ايجاد تفاهم انسانها ، نزديكي
كشورهاي كمكهاي از توسعه حال در كشورهاي.مي‌رود ميان
فراواني وعده‌هاي ترتيب اين به و مي‌شوند بهره‌مند غني
.ماست انتظار در خوبي خيلي آينده كه شد داده
داشت؟ برخوردي چه مقوله اين با اروپا *
و 1993 ، در 1992 كه شد باعث شرايط اين:معتمدنژاد دكتر -
سياستهاي داشت ، آمريكا به خاصي توجه كه اروپايي جامعه
و تحقيقات و مقالات و كند دنبال را اطلاعاتي جامعه
اروپايي اتحاديه‌هاي.شود تهيه زمينه اين در كتابهايي
دهه و دهه 1990 ادامه براي را خود برنامه‌هاي كردند ، سعي
.كنند مطرح و ديده تدارك 2000
ارتباطات جهاني كنفرانس در در 1994 ، جريان اين دنبال به
اتحاديه عضو كشورهاي تام‌الاختيار نمايندگان دور
داشتند شركت وزرا ، سطح در "ITU" دور ارتباطات بين‌المللي
اطلاعاتي جامعه به وصول راه سخنراني يك طي "ال‌گور" و
مورد آينده ، سياستهاي براي كه بندي اولينكرد مشخص را
اطلاعات بايد ، خصوصي بخش كه بود اين گرفت ، قرار او تاكيد
مهمتري وظايف علت به دولتها و كند اداره را ارتباطات و
در.بپردازند اموراطلاعات تصدي به نمي‌توانند دارند كه
متحده ايالات تجربه بشود ، بيان حتي اينكه بدون واقع ،
در بايد اينجا در خصوصي بخش.كنند دنبال بايد را آمريكا
حال در كشورهاي در بخصوص دولتها و گيرد قرار مقدم صف
خصوصي بخش كه است دوره‌اي دوره ، ندارند كارآيي توسعه ،
نيز ريودوژانيرو كنفرانس در ال‌گور.كند فعاليت بايد
شود فعال زمينه اين در بايد خصوصي بخش كه داشت خاص تاكيد
بانكهاي به مردم عموم دسترسي آزاد ، رقابت يك در بايد و
ارتباطي -اطلاعاتي خدمات حداقل و شود فراهم اطلاعاتي
بعد و بگيرد قرار دنيا در افراد ، همه اختيار در بايد
شود ، فراهم شد ، مطرح كه سه‌گانه‌اي شرايط اينكه براي
يعني دنيا ، در جديد اطلاعات اداري تشكيلات بايد
كار ، اين براي.بدهند ساختار تغيير دور ، راه سازمانهاي
را نام‌شان من كه خاصي كننده اداره سازمانهاي حتما بايد
.بگيرند شكل گذشته‌ام ارتباطات نظام‌دهي نهادهاي
داشت؟ زمينه اين در سياستي چه يونسكو *
زمينه در زمان اين تا كه يونسكو:معتمدنژاد دكتر -
اسناد) اطلاعات بخش جمعي ، ارتباط وسايل بخش سه ارتباطات ،
ادغام از ناشي جديد مسايل و انفورماتيك بخش و (...و
تعقيب را ديجيتالي تكنولوژي و ارتباطي سه‌گانه امكانات
و اطلاعاتي زيرساختهاي مسايل به توجهي مي‌كرد ،
زمينه ، اين در كه كرد پيدا اطلاعاتي بزرگراههاي
فعاليتهايي سال 1995 ، در جهت همين به.شود مقررات‌گذاري
گزارشي طي درسال 1997 ، و كرد آغاز رابطه اين در را
يك كه كند فراهم مقدماتي دارد تصميم يونسكو كه شد اعلام
براي و برسد عضو كشورهاي به‌دست بين‌المللي حقوقي ابزار
و حقوقي مقررات اطلاعاتي ، شبكه‌هاي و اينترنت از استفاده
منظور اين به.كند اجرا را آنها كه شود وضع خاصي اخلاقي
(در 1997 عمومي‌يونسكو كنفرانس برگزاري از قبل) كنگره سه
كنگره نخستين موناكو در مارس 1997 ، در.شد برگزار
اخلاقي ، چالش‌هاي كه شد تشكيل اطلاعات اخلاق بين‌المللي
بررسي را اينترنت و اطلاعاتي بزرگراههاي اجتماعي و حقوقي
وضع و آينده در را مشابه شرايط يا اينترنت تاثير و كنند
جهت همين به.دهند قرار مطالعه مورد دنيارا كشورهاي
.شد تشكيل كنگره اولين درمونت‌كارلو
براي اوليه تصميم‌گيري اين مشخص‌تر ، به‌طور دكتر آقاي *
برقراري تا را روندي چه زمينه ، اين در سميناري تشكيل
كرد؟ طي ايران ، در سمينار اولين
كشورهاي استقلال از بعد واقع ، در:معتمدنژاد دكتر -
بخاطر.شد ايجاد مساعدي موقعيت يك ما براي مركزي آسياي
تاريخي -فرهنگي اشتراك داراي منطقه اين كشورهاي ما اينكه
ايران وجود و ساخت از منطقه اين.هستيم ديريني بسيار
ايجاد آن در فارسي زبان كه است منطقه‌اي نبوده ، جدا هرگز
فارسي ادب و شعر اسلام ، از بعد دوره در و كرده رشد و شده
و شده اقتباس آنجا از كاغذسازي صنعت گرفت ، رونق آنجا در
از بعد منطقه اين به توجه جهت همين به كرد ، پيدا توسعه
ما و كرد پيدا حياتي اهميت خيلي ما براي شوروي فروپاشي
فكر يونسكو ملي كميسيون ارتباطات كميته در و دانشگاه در
زمينه در فعاليتهايي كه است زماني حالا كه مي‌كرديم
همين در خوشبختانه ، .بكنيم مركزي آسياي براي ارتباطات
كه دوره آن عالي آموزش و فرهنگ وزارت احوال ، و اوضاع
بودند ، عالي آموزش و فرهنگ وزير هم معين دكتر آقاي
منطقه كشورهاي بين علمي همكاريهاي مورد در كنفرانسي
كميته در هم ما كه شد باعث مساله اين.دادند تشكيل
مركز يك كه بگيريم ، تصميم يونسكو ملي كميسيون ارتباطات
.دهيم تشكيل مركزي آسياي براي ارتباطات تحقيقات و مطالعات
يونسكو ملي كميسيون طريق از و كرديم تهيه پيشنهادي
در 1995 كنفرانس اين.يونسكو عمومي كنفرانس به فرستاديم
و كامپيوتري اطلاعات مسايل به يونسكو نظر كه سالي همان)
در ما و گرديد تشكيل (شد جلب دنيا سراسر در الكتروني
كاري ادامه در طرح اين كه كرديم مطرح شده ارائه پيشنهاد
.است كرده دنبال دنيا كشورهاي‌ديگر در يونسكو كه است
مركز زمان نياز به توجه با استراسبورگ ، در در 1997 ،
استادروزنامه‌نگاري تربيت براي تعليمات‌روزنامه‌نگاري
هم مركزي آمريكاي و آسيا و آفريقا در.بود شده تشكيل
روزنامه‌نگاري مسائل كه اين براي.شد داير مركز اين نظير
سوم‌دنبال جهان كشورهاي در را ارتباطات علوم تدريس و
منطقه و است كارتازه‌اي اين كرديم‌كه عنوان ما و كنند
با نكرده‌وحالا استفاده يونسكو كمك اين از تاكنون ما
شوروي فروپاشي از بعد منطقه دراين كه شرايطي به توجه
.كنيم ايجاد را تحقيقات مركز اين مي‌خواهيم آمده ، بوجود
جرج آقاي رياست به هياتي سو ، آن از. پذيرفتند را اين
جهان ارتباطات زمينه در كه منچستر دانشگاه استاد رودل ،
كه هيات اين.شد تعيين امكانات سنجش كرده‌براي كار سوم
ما كشور در هفته يك آمد ايران به (1997) شهريور 1374 در
درپاييز و بودند مركزي آسياي كشورهاي در هفته چند و
كه دادند ايران در مركز تشكيل‌اين براي گزارشي 1374
بودند رسيده نتيجه اين به آنها.نبود مثبت خيلي متاسفانه
و ندارد را مركزي چنين آمادگي‌ايجاد منطقه اين هنوز كه
مديريت كه آنجا از و است آنهامطرح براي حياتي‌تر مسائل
ايران به خوبي نظر (امبو آقاي از بعد دوره)يونسكو
گزارش‌آنهامنعكس در كه بدون‌اين جهت ، همين به نداشت
و دارند سياسي نظر ايرانيها بودندكه گفته بشود ،
هم‌سهم آنها ودرگزارش بگذارند تاثير درمنطقه مي‌خواهند
شده داده جلوه ناچيز خيلي نيز منطقه تمدن در ايران ونقش
اقليت تركمنستان‌يك در كه بود شده عنوان طور اين.بود
آن و تاجيكستان‌نرفته به اصلا و است فارسي‌زبان كوچك
بودكه اين نهايي‌شان حرف منتهي.بودند مطرح‌نكرده را
طريق به بايد و ندارد نياز تحقيق به هنوز منطقه اين
در من اين‌گزارش ، وارائه تهيه هنگام.كنند عمل ديگري
به بايد پاييز 1374 ودر داشتم همكاري پاريس دانشگاه
يكي رئيس كه آلن‌مودو آقاي من آنجا در و مي‌رفتم فرانسه
حاضر ، معاون حال در و) بود يونسكو ارتباطي بخش‌هاي از
و كردم ملاقات را (است ارتباطات امور در كل‌يونسكو مدير
ودر كردم شفاهي پاسخ يك پيشنهادمان‌تقاضاي زمينه در
روزنامه‌نگاري كلاس زمينه در امكاناتمان مورد نهايت ، در
براي فيليپيني استاد كه شنيديم ما.شد عنوان مسائلي
انگليسي زبان به كه آورده‌اند تاجيكستان روزنامه‌نگاران
تاجيكستان ايرانيهادر كه حالي مي‌كنددر تدريس
انجام درمورد همچنين و باشند داشته مي‌توانستندتدريس
رشد مطبوعات موقع آن در چون شد صحبت تحقيقاتي كارهاي
جو به توجه با و بود شده زياد هم روزنامه‌ها تعداد كرده ،
گرابود ، كثرت مطبوعات توسعه دنبال به كه يونسكو موقع آن
يك نمونه ، عنوان به آزادو رسانه‌هاي اهميت به بااشاره
ايران در كثرت‌گرا مطبوعات توسعه تحقيقاتي‌درمورد طرح
.كردم رامطرح
دارد ادامه
كيهاني معصومه: وگو گفت
|
