اشاره: نمايشگاهي از نقاشي ها و آثار سفالگري كودكان و دانش آموزان استثنايي كشور توسط مركز آموزشي مهر پاكان در فرهنگسراي معرفت برپا شده است. اين نمايشگاه از اين منظر قابل توجه است كه كودكان و دانش آموزان استثنايي كشور به خلق آثاري پرداخته اند كه توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كنند. گزارش كوتاهي درباره اين نمايشگاه تهيه شده است كه در پي مي آيد.
اينجا فرهنگسراي معرفت است. وارد نگارخانه كه مي شوي نحوه نمايش كارها و سبك نقاشي ها، تو را با نمايشگاهي متفاوت مواجه مي كند. ديوارهاي سالن كه از رنگ آبي پوشيده شده است از فضاي دودآلود و گرفته بيرون جدايت مي كند و تو را به دنيايي وارد مي كند كه در آن جز آوازهاي شادكودكانه و صداقت و معصوميت چيزي نمي بيني.
نقاشي ها را مرور مي كني. نقش هايي برگرفته از خيال، با رنگ هايي شاد كه شايد در دنياي ما مفهومي نداشته باشند، ولي نمادهايي هستند از دنياي بكر و ناشناخته آدم هايي كه هيچكس را به آن راه نيست؛ آدم هايي كه چون زبانشان را نمي فهميم و قوانين پرقيد و شرط دنياي ما را نمي پذيرند، آنها را استثنايي مي خوانيم.
اين كودكان همه احساس و درك خود را از پيرامونشان در قالب رنگ ها و فرمها بيان كرده اند و در واقعگراترين نقش ها نيز ته مايه هايي از سوررئال و انتزاع مي بيني. اينها نقاشاني هستند كه بدون آن كه به آنها آموخته باشند شهامت دگرگون كردن و برهم ريختن نقش هاي واقعي و رئال را دارند؛ شهامتي كه كودكان عادي فاقد آن هستند، بدون اين كه بدانند سوررئاليسم و كوبيسم چيست، هركدام يك سوررئاليست و كوبيست كوچك اند. آنها نياموخته خوب مي دانند كه حقيقت بسيار فراتر از چيزي است كه چشم مي بيند.
خانم پاكدل، مسئول برگزاري اين نمايشگاه كه خود سالهاست كار با اين كودكان را تجربه كرده، انگيزه خود را از برپايي اين نمايشگاه چنين بيان مي كند: «هدف ما اين است كه اين كودكان را از دنياي شخصي شان وارد جامعه كنيم و آنها را به مردم بشناسانيم. مهمترين مسأله در ارتباط با يك كودك استثنايي، پذيرش آنهاست و ما صبر و بردباري را از بچه ها و خانواده هايشان آموخته ايم.»
هر كدام از نقاشي ها، يك پنجره است. تو اين سوي پنجره مي ايستي و آن سو را كه باغي سرشار از رنگ ها و نقش هاي اثيري است مي بيني. باغي كه تا واردش نشوي ساكنانش را نخواهي شناخت.
به راستي آنها عقب نمانده اند؛ اين ماييم كه از قافله شادي هاي كودكانه شان و معصوميت ها و يكرنگي هايشان عقب مانده ايم و آنها آدم هايي هستند كه هنوز ميوه ممنوعه را گاز نزده اند.
گزارش و عكس ها از: آزاده مالكي

اشاره: چندي قبل مسئولان دست  اندركار شبكه هاي تلويزيوني اول و دوم به مناسبت «روز كودك و تلويزيون» برنامه هايي را تدارك ديدند كه بينندگان تلويزيوني نيز شاهد آن بودند. تفاوت اين برنامه ها با برنامه هاي قبلي، تنها در اين بود كه دست اندركاران گروه كودك و نوجوان، صرفاً با استفاده از مجريان تلويزيوني و چند عروسك به پيشواز اين روز خاص رفته بودند، بازنگري در برنامه هاي كودك و نوجوان شبكه هاي داخلي نشان مي دهد كه در طول سال هاي اخير به رغم افزايش ميليوني جمعيت مخاطبان و تنوع سليقه آنان، اتفاق تازه اي در اين عرصه رخ نداده است.
لذا انتظار مي رود دست اندركاران توليد و پخش برنامه هاي تلويزيوني شبكه هاي داخلي و خارجي صدا و سيما، يك خانه تكاني اساسي در ايده و نگرش خود نسبت به اين برنامه ها داشته باشند يا حداقل با راه اندازي كارهاي مطالعاتي، نقاط قوت و ضعف خود را ارزيابي كنند. مطمئن باشيد اگر حرف تازه اي براي گفتن نداشته باشيم، كودكان و نوجوانان ايراني، حرف هاي تازه اي را از طريق سايت هاي اينترنتي، ماهواره ها و... براي شنيدن خواهند داشت. نقدي در زمينه تهيه برنامه هاي كودك و نوجوان تهيه شده كه با هم آن را مي خوانيم.
براساس يك نظرسنجي، ۹۶ درصد از كودكان و نوجوانان ۷ تا ۱۷ ساله در فصل بهار سال ۸۱ به نحوي بيننده برنامه هاي تلويزيون بوده اند. طبق همان نظرسنجي، پربيننده ترين ساعات تماشاي تلويزيون در بين كودكان و نوجوانان ساعت ۹ تا ۱۰ شب و ميانگين مدت تماشاي تلويزيون در بين بينندگان، چهار ساعت و ۱۶ دقيقه در روز بوده است.
اغلب مخاطبان تلويزيوني مي دانند كه بيشتر برنامه هاي كودك و نوجوان در شبكه اول بين ساعات ۱۷ تا ۱۸ عصر و در شبكه دوم در ساعت ۱۵ و ۳۰/۱۸ پخش مي شود، بنابر اين چنين برنامه هايي هيچ گاه بين ساعت ۹ تا ۱۰ شب پخش نمي شود.
بي گمان در چنين ساعات پربيننده اي از شبكه هاي اول، دوم، سوم و پنجم سيما معمولاً مجموعه هاي داستاني پرطرفدار پخش مي شود. لذا بايد گفت دست اندركاران توليد برنامه هاي تلويزيوني كودك و نوجوان با تمامي ترفندهاي برنامه سازي، هنوز نتوانسته اند خيل علاقه مندان را به سوي برنامه هاي خود جلب كنند. بچه ها هم تنوع را دوست دارند، بنابر اين لازم است كه در هر فصلي يا هر چند وقت يك بار، طراحان برنامه هاي تلويزيوني كودك و نوجوان تنوعي در برنامه ها ايجاد كنند. به كارگيري يك مجري خانم با ادبيات كودكانه، استفاده مكرر از يك عروسك و يا يك بازيگر لال نه تنها جذابيت نيست، بلكه مي تواند نوعي دلزدگي را نيز در بين كودكان و نوجوانان ايجاد كند. آيا تا به حال شده كه دست اندركاران نظرسنجي سازمان صدا و سيما علت توجه كودكان و نوجوانان به برنامه هاي طنز «پاورچين»، «زير آسمان شهر» و «بدون شرح» را ارزيابي كنند؟
البته اگر از توليدكنندگان برنامه هاي يادشده پرسش شود كه آيا چنين برنامه هايي را براي مخاطبان كودك و نوجوان تهيه كرده ايد، بي گمان آنها با صراحت اظهار خواهند كرد كه اساساً در طراحي برنامه بيشتر به فكر مخاطبان عام و گروه سني بزرگسال بوده اند، و نه كودك و نوجوان!
حال چگونه بخش اعظم بينندگان كودك و نوجوان به چنين برنامه هايي اظهار علاقه مي كنند، موضوعي است كه بايد دست اندركاران توليد برنامه هاي كودك و نوجوان شبكه اول و دوم در پي آن باشند. البته نبايد كتمان كرد كه در برخي از مواقع، شبكه هاي تلويزيوني در شكل گيري برنامه هاي جذاب توانسته اند موفق عمل كنند، طراحي و توليد برنامه شهرموش ها، كلاه قرمزي، زي زيگولو، قلقلي و نيم رخ از اين طيف برنامه ها بوده اند، ولي با توجه به تنوع شبكه هاي داخلي، به راستي آيا براي گروه سني كودك و نوجوان با جمعيت ۲۵ ميليون نفري اين مقدار برنامه كافي بوده است ؟
انتظار مي رود كه متوليان گروه كودك و نوجوان شبكه اول و دوم با نظرسنجي از بينندگان خود، دست به تغييرات اساسي در طراحي و توليد برنامه هاي خود بزنند، به هرحال شكل فعلي برنامه ها با تلفيق چندپلاتو، گفت وشنود با نوجوانان هنرمند و موفق، گفت وگو با افراد دست اندركار شعر و قصه كودك و نوجوان و به كارگيري عروسك سخنگو نتوانسته آنچنان جذابيتي به برنامه هاي تلويزيوني بدهد و بهتر است دچار تغييرات اساسي شود. حال با توجه به وضعيت موجود صدا و سيما در عرصه كودك و نوجوان، چگونه مي توان به راه اندازي شبكه كودك و نوجوان اميدوار بود؟ اميد است كه مسئولان توليد برنامه هاي كودك و نوجوان با ارزيابي نقاط قوت و ضعف شبكه هاي تلويزيوني كودك و نوجوان در كشورهاي اروپايي و آسيايي، برآيند مناسبي براي توليد برنامه هاي جذاب داخلي داشته باشند.
البته ما توصيه نمي كنيم كه مسئولان گروه كودك و نوجوان تلويزيون ايران از سبك و سياق شبكه هاي تلويزيوني ينگه دنيا تقليد كنند، بلكه مي توانند با ارزيابي شيوه هاي ساختاري توليد چنين برنامه هايي در فراسوي مرزهاي خودي، برنامه هايي با فرهنگ و سليقه كودكان و نوجوانان ايراني تهيه و پخش كنند.
محمد اميري

زيگورات سيلك، «گزارش فصل يكم»/ به كوشش: دكتر صادق ملك شهميرزادي ‎/ چاپ اول، ۱۳۸۱/ ناشر: سازمان ميراث فرهنگي كشور
زيگورات به بناي پله پله اي عظيمي اطلاق مي گردد كه ابعاد هر طبقه آن نسبت به طبقه پايين تر كوچكتر مي شود، درست همانند جعبه مكعب كه ابعاد آخري كوچكتر از يكي ماقبل آخر و به همين ترتيب تا اولي كه روي هم قرار گرفته باشد. زيگورات نامي است آلماني كه به اين گونه معماري مذهبي داده شده است. در سومري نام اين گونه بناها «زيقورات» است كه «كوه» و يا بلندي معني مي دهد و در ايلامي «زقرتو» و يا «كوكونو» ناميده مي شوند، البته «كوكونو» نام معبدي بوده كه بر بالاي آخرين سكو ساخته مي شده است و هيكل «مجسمه ويژه» خداي حامي شهري كه زيگورات در كنار معبد اصلي آن شهر ساخته شده بود، قرار داده مي شد و دسترسي به آن معبد تنها براي والاترين كاهن و يا كاهنه شهر امكان پذير بود. بعدها اين نام، يعني «كوكونو»، در زبان ايلامي نام خاصي براي زيگورات نيز شده است. در زبان سومري به معبد ساخته شده بر بالاي آخرين سكو «شخورو» به معني «اتاق انتظار» و يا «اتاق گذرگاه» گفته مي شد. به زبان بابلي به معبد بالاي زيگورات «گي گرنو»گفته مي شد.
محوطه سيلك شامل دو تپه و دو گورستان بود. فاصله دو تپه شمالي و جنوبي حدود ۶۰۰ متر است و به فاصله كمي در جنوب تپه جنوبي گورستان « الف» و در حدود ۲۰۰ متري غرب آن گورستان «ب» قرار داشت. پروفسور گيرشمن در سال ۱۳۱۲ خورشيدي حفاري در تپه جنوبي سيلك كاشان را سرپرستي، اداره و هدايت كرد و ضمن كاوش روشن گرديده قدمت قديمي ترين آثار به دست آمده از تپه شمالي به حدود ۷۵۰۰ سال قبل مي رسد و در حدود ۶۱۰۰ سال قبل متروك گرديده است. بالاخره در سال ۱۳۸۰ هيأت باستانشناسان ايراني طرح بازنگري سيلك را كه در واقع دنباله كاوشهاي پروفسور گيرشمن فرانسوي است پيگيري كرده اند كه همچنان ادامه دارد.
اين كتاب، گزارش اين تلاش باستان شناسي است كه توسط گروهي از محققان ايراني فراهم آ مده است.

كوله پشتي ات كجاست؟ مجموعه سروده هايي از عرفان نظرآهاري است كه توسط انتشارات آستان قدس رضوي (به نشر) به چاپ رسيده است.
كوله پشتي ات كجاست در ۵۰۰۰ نسخه و در قطع رقعي با مجموعه تصاوير زيبايي از علي نامور چاپ و منتشر شده است.
سروده هاي عرفان نظرآهاري در اين مجموعه از پانزده شعر كوتاه تشكيل شده است. سراينده در ابتداي اين مجموعه آورده است:« تو حرف مي زني و كلمه هايت پرواز مي كنند، مي روند. من حرف زدم، كلمه هايم همين جا ماندند. اما اين كلمه ها، اين كلمه هايي كه اينجا لاي كتابند، شعر نيستند. پروانه هم نيستند، اين ها تكه تكه هاي دل منند كه روي اين صفحه ها سنجاق شان كرده ام، براي اين كه...»
نظر آهاري، از معدود شاعراني است كه مفاهيم ديني و اخلاقي را با زباني غيرمستقيم، هنرمندانه و خلاق به نوجوانان ارائه مي دهد.

گروه علمي فرهنگي: تا آخرين ساعات كاري هشتمين روز از برپايي شانزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران جمعاً ۲۸۰ هزار جلد كتاب عربي و لاتين از بخش يارانه اي به فروش رسيد.
به گزارش خبرنگار ما به گفته حميدرضا اسلامي، معاون ارتباطات اين نمايشگاه، در بخش خارجي نمايشگاه امسال ناشراني از ۳۶ كشور جهان حضور يافتند و در مجموع ۱۰۵ هزار عنوان كتاب در بخش يارانه اي و غيريارانه اي اين بخش عرضه كردند.
وي در گفتگو با خبرنگار ما گفت: امسال براي اولين بار ارز با قيمت ۳۵۰ تومان براي هر دلار در بخش دلاري نمايشگاه عرضه و به اين ترتيب سقف خريد براي اشخاص كم شد كه اين امر در پنج روز اول موجب شد آمار فروش كاهش يابد ولي با آغاز مهلت خريد مؤسسات دانشگاهي و پژوهشي در كتابخانه ها و نهادها، كه محدوديت سقف خريد نداشتند اين قضيه جبران شد.
وي اجراي سياست افزايش قيمت ريالي ارز رايانه اي نمايشگاه امسال را عاملي جهت اعمال كنترل و نظارت بيشتر بر فروش بخش خارجي دانست و گفت: به اين ترتيب علاوه بر جلوگيري از سوءاستفاده هاي احتمالي در بخش فروش كتابهاي يارانه اي،  سعي شده تا امكاني فراهم شود تا مؤسسات و نهادها بيش از پيش كتابهاي مورد نياز خود را تأمين نمايند.
اين گزارش حاكيست، بر اساس اطلاعات دريافتي، ميزان فروش كتابهاي يارانه اي بخش خارجي نمايشگاه امسال تا نهمين روز برپايي رقمي حدود ۵/۷ ميليون دلار در بخش لاتين و ۵/۱ ميليون دلار در بخش عربي بوده است.
از مجموع كتابهاي عرضه شده در بخش خارجي در بخش لاتين، حدود ۱۷ هزار عنوان مربوط به سالهاي ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳، و در بخش عربي ۸ هزار عنوان مربوط به همين
سالها بوده اند.
آمار رسمي موجود از فروش دلاري بخش خارجي نمايشگاه در سال گذشته طي پنج روز نخست  برپايي نمايشگاه، ۶ ميليون دلار بوده است.

گروه علمي فرهنگي: وزير آموزش  و پرورش  بر رسيدگي  به  شكايات  مردم  تاكيد كرد و از مديران  ومسئولان  اين  وزارتخانه  خواست  نامه هاي  آنان  را بي پاسخ  نگذارند.
مرتضي  حاجي  در معارفه  مديركل  دفتر بازرسي  و پاسخگويي  به  شكايات وزارت  آموزش  و پرورش  خاطرنشان  كرد: با پاسخگويي  بموقع  به  نامه هاي  مردم و فرهنگيان ، تعداد مراجعه  به  ادارات  كاهش  مي يابد و رضايت  ارباب  رجوع نيز تامين  مي شود. وي  گفت : بازرسان  آموزش  و پرورش  در تهيه  و تدوين  گزارشهاي  خود طبق ضوابط و مقررات  عمل  كنند و موضوعات  مورد بررسي  را با دقت  كامل  مطالعه  وبا رعايت  بي طرفي  به  مقامات  مسئول  ارائه  كنند.

گروه علمي فرهنگي: دبير مجمع  ناشران  الكترونيك ، گفت : در صورتي  كه  مسئولان  و دست اندركاران  آئين نامه  اجرايي  براي  مقابله  با تكثير نرم افزارهاي  آموزشي  را تدوين  نكنند، صنعت  نشر الكترونيك  نابود خواهد شد.
«جلال  عاملي» روز سه شنبه  در حاشيه  شانزدهمين  نمايشگاه  بين المللي  كتاب  تهران ، در گفتگو با ايرنا افزود: در دي  ماه  سال  ۱۳۷۹ مجلس ، قانوني  را باعنوان  حمايت  از توليدكنندگان  نرم افزارهاي  رايانه اي  تصويب  كرد.
به گفته  وي  هنوز پس  از گذشت  بيش  از دو سال  از تصويب  اين  قانون ، آئين نامه  اجرايي  آن تدوين  نشده  است .
وي  با اشاره  به ضرورت  وجود آئين نامه  براي  اجراي  قانون ، اظهارداشت : فقدان  اين  آيين  نامه  سبب  شده  تا توليدكنندگان  نتوانند توزيع  كنندگان  و كساني  را كه  به  صورت  غير قانوني  اقدام  به  كپي  محصولات  فرهنگي  مي كنند، به  محاكم  قضايي  معرفي  نمايند.

گروه علمي فرهنگي: مجلس شوراي اسلامي چهارشنبه ۲۴ ارديبهشت در مورد تشكيل «سازمان» يا «وزارتخانه» ميراث فرهنگي و گردشگري تصميم گيري مي كند.
به گزارش «ميراث خبر»، نمايندگان مجلس در جلسه علني روز سه شنبه بررسي لايحه تشكيل وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري را آغاز كردند و موافقين و مخالفين تأسيس «سازمان» ميراث فرهنگي و گردشگري به جاي «وزارتخانه» به بيان ديدگاه هاي خود پرداختند.
آنچه هم اكنون به عنوان مصوبه نهايي كميسيون مشترك بررسي اين لايحه در دستور كار مجلس قرار گرفته، تشكيل وزارتخانه ميراث فرهنگي و گردشگري است، اما آنچه در قالب لايحه دولت تقديم مجلس شده بود، تشكيل يك سازمان زير نظر مستقيم رئيس جمهور است. دولت در اين لايحه پيش بيني كرده بود كه با ادغام دو سازمان ميراث فرهنگي و ايرانگردي و جهانگردي و انتزاع اين دو سازمان از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان جديدي زير نظر رئيس جمهوري تشكيل شود. كليات اين لايحه مبني بر ادغام سازمان هاي مورد اشاره سال گذشته از تصويب مجلس شوراي اسلامي گذشته بود اما كميسيون مشترك بررسي اين لايحه كه با حضور نمايندگاني از كميسيون اجتماعي و فرهنگي مجلس تشكيل شد، در بررسي هاي خود، تشكيل وزارتخانه را جايگزين سازمان كرد.
در جلسه ديروز مجلس، «مجيد انصاري» نماينده مردم تهران در مجلس، پيشنهاد بازگشت به بند اول لايحه دولت را ارائه كرد. پس از سخنان موافقين و مخالفين، رأي گيري به صورت قيام و قعود به عمل آمد و تشكيل وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري با اكثريت به تصويب رسيد، لذا جمعي از نمايندگان درخواست تشكيك را مطرح كردند. به اين ترتيب رأي گيري علني با ورقه به جلسه علني روز چهارشنبه مجلس موكول شد.