سرآغاز؛
چند روز قبل، فرزندانم كه به تازگي از امتحانات نفس گير خرداد ماه فارغ شده بودند، يك به يك در مورد نحوه ثبت نام در كلاس هاي تابستاني با هم گفت وگو مي كردند، اين موضوع نه تنها به عنوان يك گفت وگوي ساده، بلكه به مسئله اي وقت گير در خانواده منجر شده بود.
در نهايت پس از گفت وگو با آنان، به اين نتيجه رسيديم كه مي بايست براي جلوگيري از اتلاف وقت آنان در تابستان، حتي الامكان ۲ الي ۳ كلاس تابستاني را براي آنان تدارك ببينيم. بگذريم از اين كه، وقتي براي ثبت نام فرزندانمان به يكي از مراكز آموزشي عمومي در منطقه غرب تهران مراجعه كرديم، به عينه مشاهده كرديم كه اهالي مجتمع مسكوني همگي با نظر ما هم متفق القول بودند به گونه اي كه هم كودكان و نوجوانان فارغ شده از درس و مشق، مي بايست هركدام در چند كلاس ثبت نام مي كردند. حالا پس از گذشت چند روز از زمان ثبت نام آنان، از سروصداي تار و تنبك، بلزو ساير آلات موسيقي در طول روز در امان نيستيم، به هرحال به گفته قدما، آن كه طاووس خواهد، جور هندوستان كشد! نمي دانم شما هم در پي طاووس به اين آموزشكده هاي تابستاني سرك كشيده ايد يا نه؟
همه ساله به پايان يافتن سال تحصيلي نه تنها مسئولان فرهنگي و آموزشي به خاطر رها شدن نوجوانان و جوانان از مدارس به سطح كوچه و خيابان ها، عزا مي گيرند، بلكه تمامي والدين نيز از اين وضعيت دچار اضطراب و ناراحتي هاي روحي مي شوند.
براي اغلب والدين كه مدرسه را صرفاً به عنوان گريزگاهي براي تربيت فرزندان خود مي پندارند، فرا رسيدن فصل تابستان، فصل تنش هاي روحي است. بنابر اين، بيشتر آنان براي سرگرم كردن وقت فرزندان، خود سعي مي كنند از خميرمايه پس اندازهاي ماه هاي گذشته براي پركردن اوقات فراغت آنان بهره بگيرند و چه بسا كه در اين مواقع، به تنها چيزي كه فكر نمي كنند ذوق و علاقه فرزندانشان به كلاس ها و ورزش هاي تابستاني است. براي آنان، تنها اين نكته مهم است كه كداميك از مراكز فرهنگي- آموزشي بيشتر مي توانند فرصت و وقت فرزندانشان را پر كنند!
بي گمان چنين دغدغه هاي ذهني، قبل از آن كه بتواند در رشد و بالندگي كودكان و نوجوانان مؤثر باشد، بيشتر مي تواند زمينه ساز خستگي روحي آنان از مراكز فرهنگي- آموزشي و حتي دوره هاي هنري و ورزشي شود. با اين حال به نظر شما چه مي توان كرد؟
ما قصد نداريم با اين يادداشت كوتاه بتوانيم در زمينه بازسازي نگاه هاي دو سويه والدين و مسئولان آموزشي نسبت به غني سازي اوقات فراغت آنان تلاش بكنيم، لذا تنها تكاپوي ما آن است كه مسئولان آموزشي همه ساله مثل برنامه سازان مناسبتي تلويزيون، شتابزده نسبت به راه اندازي، برنامه ريزي و در نهايت پر كردن اوقات فراغت دانش آموزان اقدام نكنند.
كافي است كه به مجموعه اطلاعيه ها و تراكت هاي تبليغاتي منتشر شده از سوي مراكز آموزشي وفرهنگي، هلال احمر و آموزشگاه هاي خصوصي توجه كنيد. اغلب اين اطلاعيه ها قبل از آن كه در راستاي تربيت و سالم سازي ذهن و پرورش دانش آموزان باشد، صرفاً جنبه وقت گذراني دارد. تجربه آموزش سال هاي گذشته فرزندان ما و شما در يك رشته ورزشي، زبان آموزي و حتي هنرآموزي نشان داده كه بيشتر كودكان و نوجوانان آموزش ديده، نه تنها به خوبي تربيت نشده اند، بلكه حتي از روش هاي مطلوب آموزشي نيز بهره اي نبرده اند.
به راستي چرا با تمامي اين تجربه ها، همچنان مسئولان آموزشي- فرهنگي با اتمام فصل امتحانات نهايي، تلاش دارند سريعاً كودكان و نوجوانان را دوباره در جايي ديگر سرگرم كنند؟
يافته هاي تجربي نشان داده است كه سازمان هاي متولي غني سازي اوقات فراغت در طول اين سال ها نتوانسته اند به يك جمع بندي علمي و كاربردي دست يابند تا به صورت جدي و نظام يافته آن را در سراسر كشور تعميم دهند. به گفته يكي از كارشناسان آموزشي، برخي از اين نوع برنامه ريزي ها گاهي يك يا چند روزه صورت مي گيرد و بنابر اين در طول اين مدت، نه تنها به كيفيت آموزش، نحوه خدمات دهي به هنرآموزان و شيوه اجرايي برنامه هاي آموزشي توجه جدي ندارند، بلكه در برخي موارد با توجه به بي كاري فصلي برخي از معلمان سعي مي شود با استفاده از اين فرصت به دست آمده، زمينه را براي ايجاد شغل جديد در طول تابستان براي آنان فراهم كنند. علاوه بر آن، برخي از مدارس نيز كه از بودجه ضعيفي در طول سال برخوردارند، سعي دارند با يك سلسله برنامه هاي فوق برنامه بتوانند براي سال تحصيلي آينده خود درآمدزايي كنند و اين در حالي است كه اغلب مدارس به خاطر گرمي هوا فاقد امكانات برودتي هستند و مضاف بر آن، مربيان آموزشي نيز به خاطر خستگي روحي مخاطبان، آنچنان تمايلي به آموزش ندارند. همچنين سعي مي شود با فرار از ساعات تدريس تدوين شده طبق برنامه، به نوعي كم كاري و كم فروشي در ارايه خدمات را فراهم سازند. واقعاً تا به حال مسئولان ارشد سازمان هاي فرهنگي- آموزشي از برنامه ريزان و كارشناسان حوزه هاي خود پرسش كرده اند كه چه پژوهش ها يا برنامه هايي براي غني سازي اوقات فراغت دانش آموزان انجام داده يا تدوين كرده اند؟ والدين علاقه ندارند در تابستان گرم و طولاني، فرزندان خود را در كوچه ها رها كنند، از سويي ديگر مسئولان آموزشي معتقدند كه اگر نوجوانان و جوانان به درستي هدايت نشوند، چه بسا كه دچار ناهنجاري هاي اجتماعي شوند، آمارهاي علمي كارشناسان علوم اجتماعي نشان مي دهد كه ميزان جرايم و بزهكاري نوجوانان در طول فصل تابستان، به خاطر رها شدن در كوچه و محلات بيش از دوره تحصيل است، البته اگر مراقبت هاي والدين در طول اين ماه هاي گرم و طولاني نباشد، چه بسا كه فرزندانشان را بايد در كانون هاي اصلاح و تربيت جست وجو كرد.
|
|
بنا نداريم به نوعي تدوين گران برنامه هاي غني سازي اوقات فراغت نوجوانان و جوانان را به نقد بكشيم، ولي پيشنهاد مي شود به مسئولان فرهنگي- آموزشي مثل ساير امور ديگر كه يارانه به آن تخصيص مي دهند، در تكاپوي آن باشند كه در طول سه ماه تابستان ضمن ارايه برنامه هاي مدون غني سازي اوقات فراغت، هزينه هايي را به صورت يارانه در سبد خانوار خانواده ها قرار دهند تا خانواده هايي كه توانايي تأمين مالي كلاس هاي تابستاني فرزندانشان را ندارند، ناخواسته از امكانات فرهنگي- آموزشي بي بهره باشند.
شايد وزارت آموزش و پرورش و ساير سازمان هاي متولي غني سازي اوقات فراغت دانش آموزان بتوانند با تخصيص بودجه هاي سرگردان يا هزينه نشده و تزريق آن به آموزشگاه هاي خصوصي و دولتي توانمند (با يك برنامه مدون علمي)- در طول تابستان، به همياري والدين بشتابند يا اين كه به راه اندازي اردوهاي سازندگي و عمراني در قالب تورهاي مسافرتي بين شهري با همفكري متوليان آموزش و پرورش اقدام كنند تا ضمن آموزش فن و هنر به آنان، زمينه را براي باروري، اعتماد به نفس و پشتكار كودكان و نوجوانان فراهم كنند.
محمد اميري