لعيا نجم عراقي*
ـ «دلم مي خواهد چيزهاي بد اندر بد را از قلبم خارج كنم. دلم مي خواهد به مدرسه برگردم. دلم مي خواهد دوباره به عنوان يك كودك به دنيا بيايم. » نوجواني ۱۶ ساله از ليبريا.
ـ «جنگ بر ما اثرات مستقيم و غيرمستقيم مي گذارد. . . هر كاري كه مي كنيم باز هم با ماست. نمي توانيم از چنگش دربرويم. مثل توپ لاستيكي كه آن را توي آب فرو كني، دوباره و دوباره به سطح آب برمي گردد» نوجواني ۱۶ ساله از سريلانكا.
ـ «دلم مي خواهد كه شما پيامي بدهيد. خواهش مي كنم حداكثر تلاشتان را بكنيد و به دنيا بگوييد كه چه بر سر ما مي آيد؛ تا كودكان ديگر، محكوم به تحمل اين خشونتي كه ما از قربانيانش هستيم نشوند. » دختري ۱۵ ساله از اوگاندا.
ـ «سال هاست كه داريم خطاب به جهان فرياد مي كشيم و مي ناليم. خيلي ها مي آيند كه عكس بگيرند و وعده مي دهند كه كاري برايمان بكنند ولي هرگز برنمي گردند و هيچ نتيجه اي از اين آمدن و رفتن ها در اوضاع نمي بينيم.» جواني از سودان.
جهان هستي در هيچ دوره اي از تاريخ از نزاع و جنگ و درگيري فارغ نبوده، آن سان كه قابيل برادر خود هابيل را در مسلخ انتقام به سلابه مي كشد، تا به امروز كه آتش خانمان سوز جنگ در سرتاسر دنيا شعله ور است و شكوفه هاي حيات را به كام خود كشيده، به خاكستر تبديل مي كند تا صلح و امنيت و آرامش را به يغما برد. ميليون ها انسان در گستره جهان به تباهي و نيستي كشيده شده، آواره و بي خانمان مي شوند، و زخم عميق و التيام ناپذير جنگ را هميشه زمان به همراه خود يدك مي كشند. خشونت و جنگ به هر دليل و برهان، زماني شكل مي گيرد كه تفكر از حركت بازايستد و طرفين امكان برقراري تعاملي راهگشا را از دست داده باشند و تنها براي دستيابي به منافع و خواست خود به شكلي مشروع يا نامشروع با متوسل شدن به زور و سلطه قدم بردارند. در طول تاريخ عوامل متعددي منجر به نزاع و جنگ و درگيري شده اند اما شايد برخي از مهم ترين و اساسي ترين آنها را بتوان به شرح زير برشمرد.
۱ ـ فقر عمومي و نابرابري اقتصادي؛ ۲ ـ ضعف حكومت و هيأت حاكمه؛ ۳ ـ بي عدالتي و بي حرمتي به قانون؛ ۴ ـ كنترل اوضاع سياسي توسط افرادي محدود؛ ۵ ـ استثمار جوامع فرهنگي و عدم شناخت تماميت قومي و نژادي؛ و نيز ۶ ـ اختلاف نظر در مورد عقايد سياسي و ايدئولوژيكي؛ ۶ ـ مداخله سلطه خارجي و ۸ ـ زوال و انحطاط اخلاقي.
وجود چنين عوامل فنانشدني و تجربه هميشه تلخ و دردناك تاريخ جهان از وجود جنگ مداوم در گوشه اي از گستره هستي با وجود ناتواني در محو كلي و تمام اين عوامل با هم، به نظر مي رسد بايد در انديشه پيشگيري از عواقب و عوارض ناشي از آن بود. در اين ميان از حزن انگيزترين و دردآورترين مسائل، وجود كودكاني است كه سهم عظيمي از اثرات مخرب جنگ ها را تجربه مي كنند بدون اينكه درك دقيق و درستي از جنگ داشته و يا سهمي در به پا كردن آن داشته باشند. تاكنون آمار و ارقام بسياري از جنگ ها درباره قربانيان اين خشونت خانمان برانداز ارائه شده و نيز از اثرات سوء جنگ بر كودكان تحقيقات بسياري انجام گرفته، اما در خصوص كاهش اين عوارض و اثرات كه در بسياري موارد دنياي امروز اجتناب ناپذير هستند راهكارهاي عملي براي مقابله با آنها ارائه نشده است. در اينجا سعي مي كنيم به اختصار يكي از راهكارهاي موثر براي پيشگيري و كاهش اثرات جنگ و خشونت را بر كودكان، اين قربانيان خاموش و معصوم؛ ارائه دهيم.
چرا بايد درباره جنگ با كودكم صحبت كنم
با افزايش اخبار مربوط به جنگ و گفت وگو درباره تهديدهاي تروريسم، بچه ها، والدين و مراقبين آنها ممكن است احساس بي ثباتي و محروم شدن از معني و مفهوم ابتدايي آرامش و امنيت را تجربه كنند. ما همه درباره نگراني هاي مربوط به جنگ و تروريسم و خطرات آن نگران هستيم. به هر ترتيب، به عنوان والدين و در نقش بزرگسالان، اين وظيفه ماست كه به كودكانمان و به يكديگر كمك كنيم تا به بهترين وجه همانطور كه خودمان مي توانيم با نگراني هايي كه به عنوان افراد، خانواده، جامعه و يا يك ملت با آن روبرو هستيم، سازگاري پيدا كنيم، آنان نيز سازگار شدند.
توانايي با آرامش گوش دادن به نگراني هاي كودكان از موثرترين روش هاي كمك به آنهاست. آرامش و امنيت كه از اجزاي مهم هستي كودك محسوب مي شود را كودك مي تواند در محيط خانواده اش ياد بگيرد، بفهمد و احساس كند.
اين راهنما در چه مواقعي كاربرد دارد
۱ ـ در صورتي كه يكي از اعضاي فاميل يا دوستانشان مستقيماً درگير جنگ بوده يا عضو ارتش هستند.
۲ ـ گاهي ممكن است تهديدهاي تروريسم بر نگراني هاي كودكان در رابطه با شروع جنگ بيفزايد و جنگ نيز ممكن است به نوبه خود نگراني ما را درباره تروريسم بالا ببرد.
۳ ـ كودكاني كه آسيب هاي شديد يا محروميت را تجربه كرده اند يا مشكلات عاطفي بلندمدت داشته اند، معمولاً طي دوره هاي تهديد و جنگ آسيب پذيرتر از سايرين هستند.
۴ ـ واكنش هاي كودكي به كودك ديگر بسته به عوامل مختلفي چون شخصيت، سن، سطح رشد و تاريخچه فردي آنها با يكديگر فرق دارد.
۵ ـ برخي كودكان اثرات تجربه شده از طريق اخبار جنگ را ظاهر مي سازند. براي اين كودكان، به خصوص خردسال ترها، اگر معلوم شود كه اخبار بر آنها تأثيري ندارد، تحميل آن نيز بر آنها بي فايده خواهد بود.
۶ ـ وقتي مي خواهيد با كودكتان صحبت كنيد، از خودش ايده بگيريد به اين معنا كه به چه نياز دارد و چه فكر مي كند و احساسش چيست؟
۶ ـ كمك كردن به كودكان براي كنار آمدن با يك حادثه دشوار كار سختي است. والدين بايد در صورت لزوم از كمك و حمايت ديگران نيز بهره بگيرند.
واكنش هايي كه ممكن است در كودك خود ببينيم
در اينجا مثال هايي از روش هايي كه معمولاً كودكان نگراني ها و ترس هايشان را از طريق آن منتقل مي سازند، ارائه مي شود. ۱ ـ تندخويي يا دشواري در آرام شدن؛ ۲ ـ گريه بسيار، غمگيني، صحبت درباره عقايد يا احساسات ترسناك؛ ۳ ـ عصبانيت نسبت به يك جامعه يا گروه قومي خاص؛ ۴ ـ نزاع با همسالان يا بزرگسالان و يا عدم توانايي در كنترل عصبانيت و در واقع از كوره در رفتن؛ ۵ ـ تغيير در الگوهاي خواب، كابوس ديدن يا بيدار شدن مكرر در نيمه شب ؛۶ ـ تمايل به ماندن در كنار والدين و امتناع از رفتن به مدرسه؛ ۶ ـ شكايت هاي فيزيكي از قبيل معده درد، سردرد يا تغيير در عادت هاي دستشويي رفتن.
چگونه مي توانم به كودكانم كمك كنم
براي برخي كودكان، صحبت كردن درباره نگراني هايشان با افراد بزرگسالي كه مورد اعتماد آنها هستند مي تواند به آنها كمك كند تا احساس تنهايي كمتري كنند. فرصت دادن به آنها براي پرسيدن سوالاتشان مي تواند بسيار ثمربخش باشد. براي برخي از كودكان، ممكن است حرف زدن خيلي سخت باشد. شناسايي واكنش هاي بسيار گوناگون كودكان مي تواند مهم ترين قدم آغازين براي كمك به آنها باشد. توصيه هاي كلي در اين خصوص عبارتند از:
۱ ـ تلويزيون و اطلاعات: تماشاي بيش از حد گزارش هاي جنگ، تجاوز و تروريسم از تلويزيون به خصوص تصاوير مشروح، مي تواند براي كودكان در هر سني زيان بخش باشد. تعداد گزارش هاي خبري اي كه آنها نگاه مي كنند را كنترل كرده و محدود كنيد. كودكان خردسال و دبستاني وقتي اخبار جنگ را بيشتر مي بينند و مي شنوند به طور خاصي نگران خواهند شد. اگر كودكان شما علاقه دارند اخبار مربوط به جنگ را تماشا كنند، هر وقت مي توانيد، در كنارشان اخبار را تماشا كنيد، به اين ترتيب شما مي توانيد درباره آنچه كه ديده ايد يا شنيده ايد، گفت وگو كنيد.
۲ ـ گفت وگو درباره وقايع روزانه: هيچ وقت فكر نكنيد كه شما هر آنچه كودكان فكر مي كنند و هر چه احساس مي كنند را مي دانيد. محيط امن و راحتي براي صحبت كردن با آنها ايجاد كنيد. سرنخ هايي از خودشان به دست آوريد به اين معنا كه چقدر مي خواهند درباره آنچه در دنيا اتفاق مي افتد، بحث كنند. بسيار مهم است كه برنامه عادي و منظم زندگي كودكان حفظ شود و كودكان در كنار دوستان و خانواده خود به لذت بردن از زندگي ادامه دهند.
اگر احساس استيصال كردم چه كنم
در شرايط سخت و فشارزا، كودكان به والدين و ديگران مهم زندگي شان توجه مي كنند تا بفهمند چطور اين شرايط را بپذيرند يا با آن كنار بيايند. اگر شما احساس استيصال يا ناراحتي مي كنيد، كودكان احتمال دارد نسبت به اين حالت حساس شوند، شيرخواره ها و خردسال ترها نيز نسبت به تغيير حالت هاي خلقي و هيجاني والدين خود شديداً عكس العمل نشان مي دهند. اگر شما به خاطر ترس و نگراني هاي خودتان احساس ناراحتي يا نگراني مي كنيد، به تنهايي مبارزه نكنيد. كمك و حمايتي را كه نياز داريد از دوستي قابل اعتماد، يا يك متخصص دريافت كنيد.
كودكان ممكن است چه سوالاتي داشته باشند
۱ ـ آيا ما در امان هستيم و آيا مي توانيم مورد حمله يا تجاوز قرار گيريم؟
وقتي كودكان درباره امنيت و آرامش سوالاتي مي پرسند، اغلب، در واقع در جست وجوي تضمين و اطميناني هستند كه بدانند جهان پيرامون آنها شامل خانواده، دوستان، و ديگران مهم در زندگي شان هم اكنون در امان هستند. ميزان جزئيات مربوط به آرامش و امنيت در گستره وسيع تر كه مي تواند براي كودكان قابل استفاده باشد بستگي به سن و سال آنها دارد. به عنوان يك بزرگسال، برايمان غيرممكن است كه طول مدت يا اثرات جنگ را پيش بيني كنيم، اما مي توانيم درباره اميدهايمان با كودكان حرف بزنيم كه جنگ به زودي پايان مي پذيرد و اينكه اينجا، در خانه، والدين، مراقبان، معلمان و ساير بزرگسالان مانند رهبران ملي ما، همه هر كاري از دستمان برمي آيد، انجام مي دهيم تا كودكان را در امان نگه داريم.
۲ ـ مقصر كيست؟ بسياري از بزرگسالان، احساسات خيلي قوي اي درباره كشورشان كه در حال جنگ است، دارند. والدين بايد با صداقت به سوالاتي كه ممكن است كودكان درباره ديدگاه آنها در مورد جنگ مي پرسند، پاسخ دهند. ديدگاه هاي سياسي هر چه هست، اما والدين مي توانند به كودكانشان يادآوري كنند در حالي كه خيلي طبيعي است كه در هنگام جنگ احساس خشم كنند، ولي اين مسئله نيز بسيار مهم است كه به خاطر داشته باشند كه ما در جنگ، با يك نژاد خاص يا گروه نژادي خاص نمي جنگيم.
۳ ـ جنگ چه معنايي براي من دارد؟ چگونه ادامه جنگ مي تواند زندگي مرا دگرگون كند؟
در مواقع پرفشار و استرس، كودكان ممكن است حتي بيش از مواقع عادي درباره آنچه كه به طور فردي بر آنها اثر مي گذارد، نگران باشند. از كودكان همين انتظار مي رود كه حداقل اول از همه، به خودشان بيشتر از بقيه فكر كنند. وقتي آنها احساس مي كنند كه نيازهايشان برآورده مي شود، بيشتر احتمال دارد درباره كمك كردن به ديگران فكر كنند. نوجوانان همچنين ممكن است در مبارزه با عقايدي از قبيل به خدمت رفتن يا داوطلب شدن در جبهه باشند. استفاده از حقايق قابل دسترسي و با دقت گوش دادن به حرف هاي آنها و مشغول كردن آنها در گفت وگوهاي بامعنا ممكن است در شكل گيري معناي برخي از اين سوالات به آنها كمك كند.
چطور مي توانم به كودكم كمك كنم
برخي كودكان ممكن است بخواهند عقايد شخصي خود را درباره جنگ ابراز كنند يا راه هايي براي كمك كردن به كشورهاي در حال بحران پيدا كنند. آنها مي توانند با مراقبت كردن از خودشان شروع كنند ـ و درباره آنچه كه در ذهنشان مي گذرد با شما حرف بزنند، درباره ديدگاه هايشان، ترس هايشان و اميدهايشان. آنها مي توانند همچنين با گوش دادن به ديدگاه ها و احساسات اعضاي ديگر جامعه خود ـ از جمله دوستانشان، همكلاسي ها و معلمان خود و ساير بزرگسالان، سعي در كمك كردن، داشته باشند. در هر موقعيتي آنها مي توانند درباره اينكه چطور همراه با ساير اعضاي جامعه ممكن است قادر به انجام كاري مفيد براي نيروهاي ارتش و خانواده خود باشند، فكر كنند، به همان گونه كه در مورد كودكان عراقي و خانواده هاي آنها كه از اثرات جنگ رنج مي بردند، مشاهده كرديم.
در نقش والدين كودك، چطور مي توانم به اين سوالات پاسخ دهم
من نمي خواهم مسائل را بدتر كنم، پس نبايد اصلاً چيزي بگويم. چيزي كه كودك در اغلب موارد به آن نياز دارد وجود كسي است كه به او اعتماد كند، به سوالات او گوش دهد، كسي كه احساساتش را مي پذيرد و به خاطر او در آنجا حضور دارد. نگران اين نباشيد كه هر چه را مي دانيد بايد به طور دقيق و درست بازگو كنيد. وقتي همه چيز روبه راه است، جوابي هم لازم نيست. سكوت، از كودكان در مقابل آنچه كه در حال وقوع است، محافظت نمي كند، اما از فهميدن و كنار آمدن با آن پيشگيري مي كند. به خاطر داشته باشيد كه گوش كردن، جواب دادن و اطمينان بخشيدن بايد در سطح كودكان باشد.
اگر اين بحث آنها را ناراحت كند چه كنم
اين مهم است كه به خاطر داشته باشيم جنگ هميشه ناراحت كننده است. هرچند هميشه كار آساني نيست، ولي گفت وگو يكي از مهم ترين روش هاي سهيم شدن در احساسات و يادگيري اين نكته است كه چطور با شكست كنار بيايم و يا سازگار شويم. خوب است وقتي كودكان شما درباره چيزهاي ترسناك و اضطراب آور حرف مي زنند، ناراحت شوند. به عنوان والدين، شما مي توانيد بعداً آنها را مطمئن سازيد و به آنها كمك كنيد احساس امنيت و آرامش كنند. اطمينان حاصل كنيد كه كودكان پي برده اند كه خوب است به هنگام ناراحتي، آن را ابراز كنند. به عبارت ديگر ممكن است سعي كنند احساساتشان را پنهان كنند و بعداً در تنهايي با آن مقابله كنند.
اگر كودك من به كمكي بيش از آنچه مي توانم برايش فراهم كنم، نياز داشته باشد، چگونه متوجه شوم؟ براي چنين كمكي به كجا مي توانم مراجعه كنم؟
جنگ باعث يك سري ناراحتي و آشفتگي مي شود اما از پيامدهاي «طبيعي» آن است. اگر به نظر مي رسد كودك شما به طور خاصي يا به شكل غيرعادي چندين روز است كه ناراحت است ـ به خصوص اگر درباره مسائل متعددي ناراحت و نگران است، يا اگر در خانه، مدرسه يا با دوستانش مشكلي دارد ـ بهتر است با كسي غير از اعضاي خانواده مشورت كنيد. ممكن است براي مشاوره به معلم مدرسه كودكان يا خدمات مشاوره مدرسه، متخصص كودكان، يا مشاور سلامت روان مراجعه كنيد. نيازي نيست كه صبر كنيد تا كودك شما نشانه هايي از ازدياد مشكل را نشان دهد. هر وقت كه فكر مي كنيد ممكن است مشاوره سودمند باشد، به دنبال آن برويد.
اگر سوالات بيشتري داشتم چه كنم؟ براي پاسخ سوالاتم به كجا مراجعه كنم
ممكن است شما سوالات يا نگراني هاي متعددي داشته باشيد. اگر در مورد فرزندانتان نگران هستيد، لطفاً به يك متخصص قابل اعتماد مراجعه كنيد. اگر مايليد اطلاعات بيشتري داشته باشيد مي توانيد با سازمان بهزيستي، سازمان دفاع از قربانيان خشونت (كميته حقوق كودك)، سازمان هاي غيردولتي مربوط به كودكان (NGOهاي كودكان)، يونيسف، مراكز مشاوره آموزش و پرورش يا مراكز و سازمان هاي مرتبط ديگر تماس حاصل نماييد و از اطلاعات موجود بهره مند شويد.
* كارشناس ارشد روانشناسي

ترجمه: مسعود رجبي
نشانه هاي اعتياد به اينترنت ممكن است هميشه در اولين مصاحبه درماني خود را بروز ندهند. از اين رو مهم است كه درمان كنندگان به طور مستمر براي تشخيص اعتياد به اينترنت افراد را معاينه كنند. به منظور تشخيص درست استفاده مرضي از اينترنت لازم است نگاهي به الگوهاي كنترل شده مصرف الكل و آموزش هاي لازم براي ايجاد اعتدال در اختلالات اين چنيني بيندازيم. در موارد فوق الذكر ثابت شده است برخي محرك ها ممكن است بر رفتار ميگساري تأثير داشته باشند. اين عوامل كه در اشكال مختلفي ظاهر مي شوند ممكن است شامل برخي افراد خاص، مكان هاي خاص و يا فعاليت هاي خاص باشند. به طور مثال يك ميكده مورد علاقه بيمار ممكن است در مبتلا شدن فرد به ميگساري افراطي به صورت يك محرك عمل كند. در مصرف مواد مخدر نيز ممكن است هم پالكي هاي بيمار در وابسته شدن قطعي بيمار به مواد تسريع كننده باشند و. . . محرك ها تنها شامل افراد و يا وضعيت هاي خاص نمي شوند. بلكه ممكن است افكار و احساسات منفي نيز به عنوان محرك عمل نمايند (Fanning and Oneil, 1996). هنگامي كه احساساتي از قبيل افسردگي، نااميدي و بدبيني به آينده در فرد پديد آيد ممكن است فرد به مشروبات الكلي روي آورد. افسردگي يا اعتماد به نفس پايين مي تواند به عنوان يك محرك عمل نموده و آغازگري باشد براي رفتار ميگسارانه. اين كار براي خلاصي زودگذر، اجتناب و يا فائق آمدن بر اين افكار و احساسات منفي انجام مي شود.
نهايت آنكه اعتياد به اينترنت نيز ممكن است نوعي عكس العمل و يا واكنش باشد كه محرك آن را يك وضعيت ناخوشايند در زندگي فرد تشكيل دهد (Fanning and oneil, 1996, peele, 1985) بنابراين حوادث بزرگي كه در زندگي روي مي دهند همانند يك ازدواج بد، شكست در شغل و يا اخراج از محل كار ممكن است محركي باشند براي استفاده از الكل يا مواد مخدر. در بسياري مواقع الكلي ها به هنگام اخراج از محل كار بسيار ساده تر مي بينند كه براي فائق آمدن بر مشكلاتشان به الكل پناه برند تا آنكه به دنبال شغل جديدي برآيند. رفتارهاي اعتيادي اغلب به عنوان نوعي تسهيل كننده براي غلبه يافتن بر افسردگي هاي ناشي از نيازهاي فراموش شده يا برآورده نشده عمل مي كنند. اين مسائل در نتيجه شرايط و يا حوادث ناخوشايند زندگي فرد روي مي دهند. به عبارت ديگر اعتياد به طور كوتاه مدت فرد را قادر مي سازد كه مشكلات خود را فراموش نمايد.
در كوتاه مدت ممكن است اين شيوه براي غلبه بر تنش و شرايط سخت مفيد باشد اما رفتارهاي اعتيادآميز براي غلبه بر وضعيت هاي ناخوشايند صرفاً به بدتر شدن مشكل ختم مي شوند. به طور مثال يك الكلي كه به جاي حل مشكلات ازدواج خود به نوشيدن الكل روي مي آورد در نتيجه عدم ارتباط با زوج خود صرفاً فاصله عاطفي خود را با او دورتر و دورتر مي سازد. افراد معتاد صرفاً به اثرات كوتاه مدت مواد درماني خود توجه دارند و اين مسئله را فراموش مي كنند كه مشكلاتشان با گريز از رويارو شدن با مشكل هر روز وخيم تر مي شود. در نتيجه، همين وضعيت ناخوشايند به عنوان يك محرك عمده در استفاده فرد از مواد و استمرار و بالا رفتن ميزان آن عمل مي كند. به طور مثال با وخيم تر شدن اوضاع زناشويي فرد معتاد به الكل، ميزان مصرف فرد براي فرار از مشاجرات خانوادگي بالا مي رود و همين طور برعكس. به همين منوال در اعتياد به اينترنت نيز محرك ها و عواملي وجود دارند كه فرد را به سوي «يك موجود شبكه شدن» سوق مي دهند. من معتقدم رفتارهايي كه به اينترنت مرتبط هستند قادر هستند همان تسكيني را فراهم كنند و به همان رهايي رواني اي منجر شوند و به همان راه هايي براي اجتناب از مشكلات ختم مي شوند كه الكل، مواد مخدر و يا قمار ختم مي شوند.
از اين رو خاستگاه هاي اعتياد به اينترنت را مي توان در چهار محرك يافت كه بايد مورد تشخيص قرار گيرند. اين چهار محرك عبارتند از ۱) كاربردها ۲) احساسات ۳) شناخت ها ۴) حوادث زندگي.
كاربردها: اينترنت اصطلاحي است كه كاربردهاي زيادي را كه به صورت آن لاين (OnLINE) ممكن هستند در بر مي گيرد. از جمله اين كاربرها عبارتند از شبكه گسترده جهاني، اتاق هاي گپ، بازي هاي دوسويه (interactive)، گروه هاي خبري و موتورهاي جست وجوي پايگاه هاي اطلاعاتي. يانگ (۱۹۹۶) خاطرنشان كرده است كه معمولاً معتادان به اينترنت به يكي از موارد بالا اعتياد پيدا مي كنند و همان مورد محركي مي شود براي استفاده افراطي اين افراد از اينترنت. بنابراين درمانگرها بايد تشخيص دهند كه كدام يك از كاربردهاي بالا براي يك معتاد به اينترنت بيش از همه مسئله ساز است. درمانگر بايد از بيمار اين سوالات را چند بار بپرسد:
الف: شما از اينترنت چه استفاده هايي مي كنيد؟
ب: در هفته چند ساعت را براي هريك از كاربردهاي بالا پاي اينترنت مي گذرانيد؟
ج: كدام يك از كاربردهاي بالا برايتان به ترتيب بيشترين اهميت را داراست؟
د: در هر كاربرد شما به چه چيز بيش از همه علاقه مند هستيد؟
در صورتي كه پاسخگويي به اين سوالات براي بيمار دشوار باشد بيمار مي تواند يك دفترچه را دم دست خود در كنار كامپيوتر قرار دهد تا رفتارهاي خود را به هنگام استفاده از اينترنت در آن يادداشت كند. درمانگر بايد پاسخ هاي فرد به سوالات بالا را مورد بررسي قرار دهد تا مشخص سازد كه آيا الگوي خاصي در ميان رفتارهاي فرد وجود دارد. به طور مثال درمانگر بررسي مي كند كه كدام يك از كاربردهاي اينترنت به لحاظ اهميت در مرتبه اول و دوم قرار دارند و براي هريك بيمار چند ساعت وقت صرف مي كند. به طور مثال بيمار ممكن است اتاق هاي چت را در درجه اول اهميت قرار دهد و بيش از ۳۵ ساعت در هفته را به اين كار اختصاص دهد و گروه هاي خبري را در درجه آخر كاربرد خود قرار دهد و هفته اي صرفاً ۲ ساعت به آن اختصاص دهد. بيمار ديگري ممكن است استفاده از گروه هاي خبري را در درجه اول قرار دهد و ۲۸ ساعت در هفته را به اين كار اختصاص دهد و. . .

• توقيف روزنامه در افغانستان
دولت انتشار هفته نامه «آفتاب» را كه از نشريات رك گويي اين كشور است ممنوع كرده است. عبدالحميد مبارز معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان گفت كه در تازه ترين شماره مجله آفتاب تعداد زيادي مقاله توهين آميز چاپ شده است. ميرحسين مهدوي مدير مسئول هفته نامه آفتاب بازداشت شده اما هنوز مشخص نيست كه اتهامي به وي وارد شده است يا نه. فروشندگان نشريات گفتند نسخه هايي از هفته نامه آفتاب توقيف شده است. خبرنگاران مي گويند مهدوي به دليل انتقادهاي رك و صريحي كه از برخي مقامات دولتي افغانستان مي كند معروف است. آنها مي گويند اخيرا مطبوعات افغانستان به شكل گسترده اي مطالب خود را صريح و رك مي نويسند اما روزنامه نگاران از جانب گروه هاي بنيادگراي اسلامي با نفوذ و تحت فشار قرار دارند.

• بالاخره كنترل شد
بالاخره غول ترسناك بيماري سارز تحت كنترل قرار گرفت. سازمان بهداشت جهاني اعلام كرده كه شيوع بيماري سارز تحت كنترل قرار گرفته است. در عين حال، اين سازمان تاكيد دارد كه هنوز هم مبارزه با اين بيماري خاتمه نيافته است. بيماري كشنده سارز، كه عوارض آن به ذات الريه شباهت دارد، براي نخستين بار در اواخر سال گذشته در جهان مشاهده شد و تاكنون هشتصد تن از مبتلايان به آن جان خود را از دست داده اند. «شيرگو اومي»، مدير منطقه اي سازمان بهداشت جهاني در غرب اقيانوس آرام، گفته است كه شيوع سارز توانست كاستي هاي موجود در نظام بهداشتي جهان را به خوبي در معرض ديد قرار دهد. اومي، كه در مراسم گشايش نخستين اجلاس بين المللي سارز در مالزي سخن مي گفت، افزود كه لازم است در آينده، كشورهاي مختلف براي مقابله با اين نوع موارد، آمادگي بيشتري داشته باشند. در اين اجلاس كشور تايوان نيز شركت دارد. اين نخستين باري است كه به دليل شدت شيوع سارز در تايوان، يك هيات دولتي از اين كشور در اجلاس سازمان بهداشت جهاني شركت داشته است. به دليل مخالفت دولت چين با عضويت تايوان در نهادهاي بين المللي، تلاش هاي مكرر اين كشور براي عضويت در سازمان بهداشت جهاني همواره با شكست مواجه شده است.

• بزرگداشت محمد محمدي ملايري
بزرگداشت دكتر محمد محمدي ملايري در منزل مسكوني استاد برگزار شد. در اين مراسم خانم دكتر ژاله آموزگار، استاد مهدي محقق و چندين تن از اساتيد در بزرگداشت دكتر ملايري صحبت كردند. قرار است آخرين جلد از دوره ۵ جلدي تاريخ و فرهنگ ايران در دوران انتقال به نام «نظام ديواني ساساني در دولت خلفا» به زودي از سوي نشر توس منتشر شود. ياد نامه اي نيز براي استاد محمد محمدي ملايري توسط ايرج افشار و منوچهر ستوده در دست تهيه است.