چهارشنبه ۲۲ مرداد ۱۳۸۲- سا ل يازدهم - شماره ۳۱۳۵ - Aug. 13, 2003
اجتماعي
Front Page

رئيس جمهوري:
جوانان را مأيوس نكنيم
008890.jpg

گروه اجتماعي: رئيس  جمهوري  اسلامي  ايران ، استفاده  ابزاري  از جوانان  و سوءاستفاده  از اين  قشر را مورد نكوهش  قرار داد و گفت : استفاده  ابزاري  از نسل  جوان ، آنان را به  مسائل  بدبين  خواهد كرد.
«سيد محمد خاتمي »، ديروز  در آيين  گشايش  «كنگره  ملي تشكل هاي  غير دولتي  جوانان » در تهران  گفت : سوءاستفاده  از جوانان  براي مطرح  كردن  «خود» و منزوي  كردن  رقيب ، در جوانان  ايجاد دلسردي  مي كند.
وي  با اشاره  به  خواسته ها، انتظارات  و مطالبات  جوانان  گفت : ناديده انگاشـتن  جوانان  و توجه  نكردن  به  مطالبات  آنان  و استفاده  ابزاري  از دين  و ارزشها براي  بيرون  راندن  رقيب  از صحنه ، سبب  بروز مشكلات  بزرگي  در جامعه مي شود.
رئيس  جمهوري  گفت : اگر از دين  استفاده  ابزاري  شود و دين  به  وسيله اي  براي  تحميل  خواست  افرادي  خاص  تبديل  شود، بدون  ترديد هويت  ديني  جامعه  ما آسيب  خواهد ديد.
خاتمي  كه  در جمع  صدها تن  از جوانان  عضو تشكل هاي  غيردولتي  سخن  مي گفت ، اظهار داشت : نگذاريم  ارزشها از دست  برود و يا مورد سوء استفاده  براي  تحميل  چيزي  كه  مورد خواست  انقلاب  نبوده  است ، قرار گيرد.
وي  با انتقاد از «ايجاد يك  فضاي  بسيار هيجاني  براي  ناديده  انگاشتن دستاوردهاي  مهم »، گفت : زيربنا و پشتوانه  يك  ايران  مقتدر و قوي  ساخته  شده است ، اما فضايي  كه  ايجاد مي كنند به  گونه اي  است  كه  انگار همه  چيز از بين رفته  است .
رئيس جمهوري ، بزرگ نمايي  مشكلات  و كمبودها را موجب  ايجاد «يأس  و نااميدي  » در جامعه  دانست  و خاطر نشان  كرد: سوء استفاده  از جوانان  و دين و جنگ  رواني ، ممكن  است  نسل  جوان  را مايوس  كند.
خاتمي ، ذهنيت  جوانان  امروز را متفاوت  از گذشته  دانست  و گفت : امروز جوانان  خود را صاحب  حق  مي دانند.حكومت  بايد در خدمت  آنها باشد ،انديشه  جوان  بايد آزاد باشد تا بتواند فكر و انديشه  خود را مطرح  كند.
خاتمي ، استقلال ، رشد و پيشرفت  و آزادي  را خواسته  ملت  ايران  طي  ۱۵۰ سال اخير دانست  و گفت : جامعه  ما از موضع  دين ، خواستار آزادي ، استقلال  و پيشرفت است  و اين  بدان  معنا نيست  كه  يك  نوع  «اشرافيت  ديني » بوجود آوريم  و بگوييم چون  انقلاب  ما ديني  است ، دينداران  و كساني  كه  از اين  عنوان  برخوردارند، يك تافته  جدابافته اي  هستند و امتيازات  بيشتري  دارند، نه .
رئيس  شورايعالي  انقلاب  فرهنگي ، به  «مردم سالاري  ديني » اشاره  كرد و گفت : ما تجربه  نويني  به  نام  دموكراسي  سازگار با دين  داريم  و قطعا بايد براي موفقيت  اين  تجربه ، بينشي  از دين  داشته  باشيم  كه  با دموكراسي  سازگار باشد و نيز قرائتي  و بينشي  از دموكراسي  داشته  باشيم  كه  با معيارهاي  اساسي  ديني سازگار باشد. وي  گفت : اين  تجربه  مهمي  است  و در دنيا نظير ندارد و اگر موفق  شود ،الگوي  مهمي  براي  كشورهاي  اسلامي  است .
خاتمي  با اشاره  به  نقش  حضرت  امام  خميني  (ره ) در شكل گيري  نظام  اسلامي و غلبه  اين  نظام  بر نظام  استبدادي  گذشته ، گفت : امام  راحل  از موضع  دين  ،مردم  را به  آزادي  و استقلال  و پيشرفت  دعوت  كرد.
رئيس  جمهوري ، به  دغدغه هاي  امام  راحل  و نيز بينش هايي  كه  در برابر بينش امام  وجود داشت ، اشاره  كرد و گفت : پاره اي  سنت پرستي  را به  جاي  خداپرستي گذاشتند و عادت هاي  ذهني  خود را عين  دين  خدا مي دانند و تلاش  مي كنند سير حركت  جامعه  را به  نفع  آن  عادت ها عوض  كنند. اين  شدني  نيست . خاتمي  اضافه  كرد: سنت پرستي  اگر به  جاي  خداپرستي  مطرح  شود، خطرناك است  و ظاهرگرايي  نيز اگر تحقق  يابد، باطن  را از بين  مي برد.
رئيس  شورايعالي  انقلاب  فرهنگي  گفت : امام  مي فرمود كه  من  نگرانم  برخي بينش ها سبب  اين  شود كه  ما آثار مثبت  تمدن  بشري  را نفي  كنيم  و به  دوران گذشته  بازگرديم  و يا اينكه  اسلام  در پيچ  و خم هاي  دنياي  امروز متهم  به ناتواني  در اداره  امور جامعه  شود.
وي  در بخش  ديگري  از سخنانش ، نسبت  به  «بحران  هويت » در جامعه  هشدارداد و گفت : نسل  جوان  ما كم كم  دچار بحران  هويت  مي شود و اگر هويت  فرهنگي، ديني  و اجتماعي  خويش  را نوسازي  نكنيم  و متوجه  تحولات  نشويم ، دچار مشكلاتي خواهيم  شد. وي  به  اثرات  و پيامدهاي  تحولات  اجتماعي  از جمله  ايجاد فاصله  مفهومي و ذهني  ميان  نسل  جوان  با نسل  گذشته  خويش ، اشاره  كرد و گفت : خطر آنجاست كه  يك  رشته  اساسي  كه  باعث  تفاهم  روح  و زندگي  يك  ملت  در طول  تاريخ  است ،گسسته  شود و اين  گسستگي  به  انفجار و سقوط جامعه  بيانجامد.
رئيس  جمهوري  با بيان  اين  مطلب  كه  «نسل  جوان  بايد هويت  خود را بشناسد»،گفت : ما سرمايه هاي  بزرگي  داريم  هر چند ممكن  است  كه  از آنها بد استفاده شده  باشد، اما بايد از اين  سرمايه ها براي  پيشرفت  و اعتلاي  كشور استفاده  كنيم.
 رئيس  جمهوري ، در ادامه  سخنانش  بار ديگر بر پايبندي  خود به  عهد و پيماني  كه  با ملت  بسته  است ، تأكيد كرد و گفت : من  به  عهدي  كه  با ملت  بسته ام ، پايبند هستم  هرچند شايد به  خاطر مشكلاتي  كه  وجود دارد، اين  شائبه كه  ارادتمند و خدمتگزار آنها عهد خود را شكسته  است ، ايجاد شده  باشد.
008785.jpg

خاتمي  كه  در اجتماع  صدها نفر از جوانان  عضو تشكل هاي  غير دولتي سـخن  مي گفت ، اظهار داشت : دلم  مي خواهد كه  با جوانان  درد دل  كنم ، غم هاي  زيادي  داريم ، اما ديدن  چهره هاي  با نشاط شما سرمايه هاي  عزيز، غم  را از دل  مي برد. وي  گفت : براي  من  اين  اواخر صحبت  كردن  مشكل  است .
براي  اينكه  احساس مي كنم ، عقايدي  كه  داشتم ، مطالبي  كه  گفته ام  و صادقانه  طرح  كرده ام  و مردم  هم  ابراز محبت  كردند، خيلي  از آنها تحقق  پيدا نكرده  است .
رئيس  جمهوري  اضافه  كرد: موانع  و مشكلاتي  كه  از خود ما و از بيرون  وجود دارد، جامعه  را از نظر رواني  دچار مشكل  كرده  است  و من  هم  به  هر دليل ، به عنوان  كسي  كه  مسئوليت  دارد، نمي توانم  دائما مشكلات  و درد دلها را بيان  كنم  و در عين  حال  نمي توان  سخن  گفت  و هيچ  مشكلي  را مطرح  نكرد.
خاتمي  در عين  حال  گفت  كه  هنوز شعله هاي  اميد در دل  وي  روشن  است .
رئيس  قوه  مجريه  اضافه  كرد: با توجه  به  شرايط موجود معتقدم  كه  جز ادامه  همين  راهي  كه  داشته ايم ، راهي  وجود ندارد و اگر صبور و با تدبير باشيم ، انشاءالله  به  نتيجه  مي رسيم . وي  گفت : گاهي  متاسفانه  به  خاطر
سياست  زدگي  و استبدادزدگي  كه  در ذهن  داريم ، حتي  گاهي  كه  داعيه  دمكراسي  و مردم سالاري  هم  داريم ، در عمل آدم هاي  مستبدي  هستيم  و سوءاستفاده  ابزاري  از نسل  جوان  ممكن  است  كه جوانان  را به  خيلي  از مسائل  بدبين  كند.
رئيس  شوراي عالي  انقلاب  فرهنگي  در بخش  ديگري  از سخنانش  بر لزوم  توجه به  وضعيت  آحاد جامعه  و بويژه  زنان  به  عنوان  قشري  كه  محروميت هاي  مضاعفي را تحمل  كرده اند، تأكيد كرد.

زهرا شجاعي :
سياسي  كردن  مسايل  زنان  لطمات  جبران ناپذيري به  آنان  وارد مي كند
008790.jpg
ايرنا: زهرا شجاعي ، مشاور رئيس  جمهوري  در امور زنان  گفت : جناحهاي  سياسي نبايد براي  اغراض  سياسي  خود، از زنان  استفاده  ابزاري  كنند، زيرا سياسي كردن  مسائل  زنان  لطمات  جبران ناپذيري  به  آنان  وارد مي كند.
زهرا شجاعي  روز سه شنبه  در نشست  خبرنگاران ، به  مناسبت فرارسيدن  هفته  زن  افزود: مشكلات  زنان  عموما اجتماعي  و فرهنگي  است  و آنان در حوزه  سياسي  كمترين  حد مشكل  را دارند.
رئيس  ستاد هفته  بزرگداشت  مقام  زن  و روز مادر ادامه  داد: ايام  ولادت  باسعادت  حضرت  فاطمه  زهرا (س ) فرصت  مغتنمي  براي  طرح  مشكلات  و تالمات  زنان است.
شجاعي  اضافه  كرد: بيش  از ۷۵۰ برنامه  از قبيل  كارگاه هاي  آموزشي ،مسابقات  ورزشي ، ارائه  خدمات  رفاهي ، بازديد، همايش  و مراسم  تجليل  و همچنين افتتاح  پروژه هاي  مرتبط با زنان  در دستور كار اين  ستاد قرار دارد.
شجاعي  ادامه  داد، اجراي  طرح  آزاد كردن  زنان  زنداني  نيز يكي  از برنامه هاي  مهم  هفته  زن  است  كه  با تلاش  استانداري  تهران  به  اجرا گذاشته  مي شود.
وي  توضيح  داد: زنان  زنداني  كه  بواسطه  مسايل  مالي  و يا تصادف  در زندان به  سر مي برند، مشمول  اين  طرح  قرار مي گيرند.
مشاور رييس  جمهوري ، در دفاع  از پيوستن  ايران  به  كنوانسيون  منع  كليه اشكال تبعيض  عليه  زنان  گفت ما با پيوستن  به  اين  كنوانسيون  مي توانيم  در فهرست  كشورهايي  قرار گيريم  كه با تبعيض  عليه  زنان  مخالف  هستند.
وي اضافه  كرد: بند بند كنوانسيون  زياد مهم  نيست ، مهم اين  است  كه  ايران  در فهرست  كشورهايي  قرار گيرد كه  با تبعيض  عليه  زنان مخالف  هستند.
رييس  مركز مشاركت  زنان ، گفت : روح  كلي  حاكم  بر كنوانسيون  رفع  هرگونه تبعيض  برعليه  زنان  است ، ولي  درعين  حال ، ايران  هر بندي  را كه  مغاير باقوانين  اسلام  باشد، نمي پذيرد. شجاعي  با تاكيد بر آشنايي  خود بر مسايل  و مشكلات  مربوط به  زنان ، اظهارداشت : همان  چيزي  كه  علما و مراجع  عظام  را نگران  كرده ، ما را نيز نگران كرده  است ، از همين  رو تحفظ كلي  كنوانسيون ، شرط پذيرفتن  آن  از سوي جمهوري  اسلامي  ايران  اعلام  شده  است . وي  در توضيح  تحفظ افزود: ايران  هيچگونه  تعهد و مسئوليتي  در قبال اجراي  آن  دسته  از بندهاي  كنوانسيون  كه  مغاير با شرع  مقدس  اسلام  باشد،نخواهد داشت .

اعتراض تعدادي از جوانان به رئيس جمهور در مراسم بزرگداشت جوانان
در كنگره  تشكلهاي  غيردولتي  جوانان  كه  ديروز برگزار شد، در حين سخنراني  آقاي  خاتمي تعدادي  از جوانان  از گوشه  و كنار سالن اعتراض  كردند.
به  گزارش  خبرنگار گروه  فرهنگي  ايرنا، هنگامي كه  آقاي  خاتمي رئيس جمهوري  براي  جوانان  و نمايندگان  تشكلهاي  غيردولتي  جوان  سخنراني  مي كرد،در انتهاي  سالن  يكي  از جوانان  در حالي  كه  ايستاده  بود باصداي  بلند فريادزد:« شعار بس  است ، ۲۲ سال  براي  جوانان  فقط حرف  زديد، پس  كي  مي خواهيد عمل كنيد».
در پايان  سخنان  آقاي  خاتمي هم ، زماني  كه  رئيس  جمهوري  مي خواست  ازجوانان  خداحافظي  كند، يكي  ديگر از جوانان  از ميان  جمعيت  فرياد زد «آقاي خاتمي جوانان  حرفهاي  زيادي  با شما دارند، نيم  ساعت  را به  پرسش  و پاسخ اختصاص  دهيد».
در حالي  كه  رئيس  جمهوري  از برگزاري  جلسه  پرسش  و پاسخ  به  دليل  وقت  نماز عذرخواهي  مي كرد، ناگهان  نوار سرود امام  علي  با صداي  بلند از بلندگوهاي سالن  پخش  شد كه  اين  كار انتقاد جوانان  را در پي داشت  و خاتمي نيز با ناراحتي  از مجريان  برنامه  خواست  كه  نوار را قطع  كنند.
هنگامي كه  رئيس  جمهوري  در حال  خروج  از سالن  بود، دخترخانمي از ميان جوانان  فرياد زد كه  حتما بايد يك  دقيقه  صحبت  كند و وقتي  رئيس جمهوري  به او اجازه  صحبت  داد، گفت : آقاي  خاتمي همين  كه  ما اجازه  پيدا مي كنيم  اينطورآزادانه  حرفمان  را به  شما بزنيم ، جاي  خوشحالي  دارد و نشانگر ديد مثبت شما به  جوانان  است ، اما در كل  نسبت  به  وضعيت  جوانان  در جامعه  انتقاد داريم  و از شما مي خواهيم ، براي  جوانان  كاري  كنيد.
رئيس  جمهور درحالي  كه  جوانان  او را بدرقه  مي كردند به  اتفاق  همراهانش از در ديگر سالن  خارج  شد.

اجلاس افسران ارشد جمهوري اسلامي ايران و پاكستان در تهران
گروه اجتماعي: ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان عاليترين مرجع تصميم گير و سياستگذار در زمينه مبارزه با مواد مخدر، تداوم و تقويت همكاريهاي دو كشور جمهوري اسلامي ايران و جمهوري اسلامي پاكستان را براي مهار توليد و قاچاق مواد مخدر در سطح منطقه مفيد و مؤثر ارزيابي مي كند و خواهان گسترش اين همكاري هاست.
محمدعلي هاشمي مديركل روابط بين الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر همچنين گفت: تهديدات مشترك از سوي مواد مخدر موجب مي شود ايران و پاكستان بيشتر با يكديگر همكاري كنند.آقاي اسكندر علي رئيس دبيرخانه پليس مبارزه با مواد مخدر پاكستان نيز در مراسم افتتاحيه اين اجلاس ضمن اشاره به مشتركات فراوان ايران و پاكستان توليد مواد مخدر در افغانستان را تهديدي براي دو كشور ايران و پاكستان برشمرد و گفت: متأسفانه با سرنگوني طالبان، مشكلات مواد مخدر در افغانستان حل نشد و اين مشكل از آن زمان تاكنون در حال افزايش است.

واگذاري زمين به آزادگان در سعادت آباد تهران
گروه اجتماعي: معاون  فرهنگي  نمايندگي  ولي  فقيه  در امور آزادگان ، معتقد است  كه  حل مشكلات  مختلف  آزادگان  سرافراز، به  همكاري  مسئولان  ذيربط نياز دارد.
«عبدالمجيد رحمانيان» در آستانه  چهاردهمين  سالروز ورود آزادگان  به  ميهن اسلامي ، به خبرنگار ايرنا، گفت : امروز توانمندي هاي  زيادي در ميان  آزادگان  وجود دارد، اما استفاده  و معرفي  آنها از طريق  ستادرسيدگي به  امور آزادگان  صورت  نگرفته  است .
اين  مسئول ، شان  آزادگان  در اسارت  را «فرهنگي» دانست  و افزود: ۱۰ سال اسارت ، زندگي  برنامه ريزي  شده  فرهنگي  و مقابله  فرهنگي  با دشمن  و مقاومت در برابر هجوم  فرهنگي  و اذيت  و آزار دشمن ، از آزادگان  انسانهايي  مقاوم ساخت  كه  آبروي  ملت  ايران  را حفظ كردند.
به  اعتقاد وي ، روز ۲۶ مرداد ۱۳۶۹ بعد از روز فتح  خرمشهر، يكي  ديگرازروزهاي  پيروزي  ملي  جمهوري  اسلامي ايران  است  كه  مردم  در اين  دو روز بيشترين شادماني  را كردند و جشن  گرفتند.
اين  آزاده جنگ  تحميلي  كه  ۵/۸ سال  ازمدت  عمرش  را در اردوگاه هاي  كشورعراق شامل  موصل ، تكريت  و عنبر (الانبار) در سخت ترين  شرايط سپري  كرده است ، گفت :از همان  آغاز توقع  مي رفت  كه  ستادي  كه  امور آزادگان  را رسيدگي  مي كند، شان فرهنگي  آزادگان  را حفظ كند.
معاون  فرهنگي  نمايندگي  ولي فقيه  در امور آزادگان ، گفت : از جمله  اقدامات ارزنده فرهنگي انجام شده  توسط حجت الاسلام ابوترابي  تاسيس «انتشارات اميد آزادگان» است  كه  با وجود نداشتن  پشتوانه  مالي  و امكانات ، با همت  دو نفراز برادران آزاده  تاكنون  حدود ۳۰ عنوان  كتاب  رادر موضوعات  مختلف  به  چاپ  رسانده  است .
وي  افزود: تاسيس  هيات  آزادگان  در مركز و برخي  استانها و تقبل  حل  زمين  ومسكن  آزادگان  تهران  از ديگر اقدامات  انجام  شده  است .
وي  گفت : كار واگذاري  زمين  در سعادت  آباد تهران  از پنج  سال  پيش  آغاز شده و تاكنون  يك  هزار قطعه  ازاين  زمينها تحت  نظارت  پنج  نفر از آزادگان  واگذارشده  است .
وي  ازمسئولان  خواست  توانايي هاي  آزادگان  را در ابعادمختلف  شناسايي  كرده و آنها را در خدمت  نظام  جمهوري  اسلامي قرار دهند.
رحمانيان  همچنين  از برگزاري  همايشي  با حضور پنج  هزار نفر از آزادگان  در۲۶ مردادماه  جاري  همزمان  با چهاردهمين  سالگرد ورود آزادگان  به  ميهن  اسلامي خبرداد.وي  گفت  اين  همايش  با حضور شخصيت هاي  كشوري  و لشكري  در تالار اجتماعات وزارت  كشور برگزار مي شود.
معاون  فرهنگي  نمايندگي  ولي فقيه  در امور آزادگان ، ادامه داد: آزادگان در اين  همايش  با عنوان  «پيروان  ولايت  ـ خادمان  ملت» و با شعار «پاك  باش  و خدمتگزار» براي  خدمت  خالصانه  به  ملت  شريف  ايران  با آرمان هاي  امام  خميني (ره ) و رهبر معظم  انقلاب  ميثاق  دوباره  مي بندند.وي  در پايان  افزود: در صورتي  كه  ستاداموررسيدگي  به  آزادگان  و بنيادهاي شهيد وجانبازان  انقلاب  اسلامي با يكديگر ادغام  شوند، به شرط وجود مديريت  قوي در راس  آن مي توان  انتظار حل  مشكلات  را داشت .

به بهانه برگزاري نخستين كنگره سراسري تشكل هاي غيردولتي جوانان
كوششي خودجوش در حفظ حيات اجتماعي
008720.jpg
اشاره:زندگي و حيات اجتماعي مرهون شركت فعال تمامي اجزا و عناصر در سطح كلان نظام اجتماعي براي تأمين اهداف و كاركردهاي موردانتظار است. در سطوح مياني منشأ اين مشاركت از يك سو نيازها و خواسته هاو از سوي ديگر علائق، نگرشها و ارزشهاي مشترك است.
گروه ها، اقشار و طبقات مختلف اجتماعي با تجمع حول منافع، آرمانها و ارزشهاي مشترك شكل گرفته و سامان مي يابند.
به هر ميزان كه سامان يابي و انسجام گروه هاي اجتماعي حالت خودجوش و دروني داشته باشد، مشاركت اجتماعي عميق تر و همه جانبه و در نتيجه پيوستگي، انسجام و وفاق اجتماعي بيشتر خواهد شد. مطلب زير به بهانه برگزاري نخستين كنگره سراسري تشكل هاي غيردولتي جوانان به پيشينه و تعريف مشاركت اجتماعي تشكلهاي غيردولتي پرداخته است. با هم مي خوانيم.
تاريخچه پيدايش سازمانهاي غيردولتي در جمهوري اسلامي ايران
فعاليتهاي هدفمند و سازمان يافته اجتماعي براساس انگيزه هاي عاطفي و مذهبي از ساليان دور در ايران مرسوم بوده است. اين فعاليتها هميشه بدون حمايت دولتمردان توسط مردم سازماندهي و در قالب گروههاي خيريه، هيأتهاي مذهبي و انجمنهاي بشردوستانه يا ميهن پرستانه هدايت و مديريت گرديده و عموماً  با كمترين اتكا به نهادهاي حكومتي به فعاليت مي پرداختند.
تشكلها، سازمانها و نهادهاي مردمي كه در زمينه هاي مورد اشاره فعاليت مي نمايند عموماً  داراي ويژگي هاي زير مي باشند.
الف- عضويت در اين نهادها داوطلبانه مي باشد.
ب- سلسله مراتب اداري و تقسيم مسئوليت ها براساس تجربه و تخصص اعضاء به صورت توافقي انجام مي گيرد نه براساس مدلهاي مديريتي رايج.
ج- دوره فعاليت برخي از نهادها به صورت موقت و مطابق با نيازهاي فصلي و مقطعي صورت مي گيرد.
در دوران قبل و پس از پيروزي انقلاب اسلامي تشكلهاي مردمي رشد و توسعه چشمگيري نموده اند و متناسب با نيازهاي جامعه در هر مقطع وظايف سنگيني را متقبل شدند و با توجه به گسترش فضاي آزاد سياسي، اجتماعي و ارتقاء سطح آگاهي هاي مردم، رغبت به تشكيل گروههاي مردمي براي انجام و مشاركت در فعاليت هاي مختلف اجتماعي،  فرهنگي افزايش يافت. ضرورت تشكلهاي غيردولتي با استفاده از تجارب جهاني در سالهاي اخير تحت عنوان نهادهاي غيردولتي مورد توجه سياستگذاران و برنامه ريزان كشور بوده است.
پس از فراز و نشيبهاي سياسي دوران پيروزي انقلاب و دوران جنگ تحميلي مسأله واگذاري بخشي از فعاليت هاي دولت به مردم و همچنين سياست توسعه مشاركت مردم و نهادهاي مدني موضوع تشكلهاي غيردولتي مورد توجه بيشتري قرار گرفت. البته موضوع رسميت دادن و حمايت از فعاليت هاي انجمن علمي، مؤسسات غيرانتفاعي و مجامع غيرسياسي در شهريور ماه ۱۳۵۸ يعني چند ماه پس از پيروزي انقلاب اسلامي توسط دولت موقت به تصويب رسيد اما بايد گفت نخستين گروه ها و تشكلهاي رسمي با رويكرد اجتماعي حول موضوعات صنفي و اهداف زيست محيطي در سالهاي اخير پديد آمدند.
فرآيند شكل گيري تشكل هاي غيردولتي
به موازات رشد و توسعه و گسترش جوامع شهري و روستايي و همچنين دامنه فعاليت هاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، ساختار و وظايف دستگاهها ونهادهاي حكومتي در جهان دستخوش تحولات و دگرگونيهاي فراواني گرديد. اشكال حكومتي از ساختارهاي شديداً  متمركز به سمت واگذاري مسئوليت، كاهش دخالت مستقيم جهت گيري نمود. اين رويكرد از نيمه دوم قرن گذشته شتاب بيشتري به خود گرفت و سير تكاملي را طي نمود.
در گذشته مردم در انجام برخي فعاليت هاي اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي عام المنفعه به دلايل مختلف در تعامل با دستگاهها و نهادهاي حكومتي نمي توانستند به نتايج دلخواه در انجام فعاليت ها دست يابند. از دلايل عمده اين عدم تعامل مي توان به دوري جغرافيايي نهادها و دستگاههاي دولتي با نقاط مختلف و به طور كل عدم تعادل هاي منطقه اي اشاره نمود. همچنين تضاد بين مردم و دولت ها باعث شده بود تا مردم تمايلي براي انجام امور خود از طريق دستگاههاي دولتي نداشته باشند. پيچيدگي و بوروكراسي حاكم بر دستگاههاي دولتي مردم را از مراجعه به اين سيستم كه مستلزم گرفتاري ها و اتلاف وقت زياد بود بر حذر مي داشت ،لذا عوامل ياد شده فوق و ساير فاكتورهاي ديگر از يك طرف و آداب، رسوم، تعاليم، تذكرات و دستورات مذهبي را از سوي ديگر مي توان زمينه ساز اصلي انجام فعاليتها و شكل گيري تشكل هاي مستقل مردمي خارج از حيطه دستگاههاي دولتي به شمار آورد.
تشكلهاي غيردولتي در ايران از سابقه نسبتاً طولاني برخوردار هستند و همواره در تحولات اجتماعي، فرهنگي و سياسي كشور ايفاي نقش مي نمودند كه به طور مثال مي توان به انبوه تشكلهاي مردمي و مذهبي اشاره كرد. تشكلهاي مردمي در ايران با سرمايه و سازماندهي و مديريت مردم در طي سالهاي متمادي فعاليت داشته و برخي از اين تشكلها در دوره هاي زماني خاصي از سال به صورت مردمي سازماندهي گرديده و پس از مدتي به كار خود پايان مي دهند مانند هيأتهاي مذهبي در ماههاي محرم و رمضان. تشكلهاي غيردولتي مردمي ديگري نيز در زمينه هاي مختلف اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي مانند صندوقهاي قرض الحسنه و اعانات، مؤسسات و تشكلهاي آموزشي، مؤسسات و تشكلهاي درماني و تشكلهاي ورزشي، سياحتي و زيارتي و تشكلهاي امدادي فعاليت دارند كه داراي سابقه تاريخي طولاني مي باشند.
تعاريف تشكلهاي غيردولتي
سازمان غيردولتي يا O.G . N (Non Governmental Organizatio) از ديدگاههاي مختلف تعاريف متنوع و گوناگوني دارند كه مي توان آنها را در دو بخش تعاريف سازمانهاي بين المللي و تعاريف دستگاههاي داخلي تقسيم بندي نمود.
تعاريف سازمان هاي غيردولتي از ديدگاه سازمانهاي جهاني
* از نظر بانك جهاني «سازمان هاي غيردولتي» شامل مؤسسات خصوصي در كشورهاي صنعتي مي باشند كه از توسعه بين المللي پشتيباني مي كنند. آنها گروههاي محلي مي باشند كه در سطح منطقه اي يا ملي ساماندهي شده اند. همچنين انجمن هاي خيريه بودجه خصوصي را صرف توسعه، توزيع غذا و خدمات مشاوره اي خانوادگي و ساماندهي مي نمايند. تعاونيهاي مستقل، انجمن هاي اجتماعي، انجمن هاي مذهبي، انجمن هاي خدماتي و گروه هاي زنان شامل سازمانهاي غيردولتي مي گردند.
* در يكي ديگر از تعاريف سازمانهاي بين المللي آمده است: «سازمان غيردولتي، تشكل يا سازماني از گروههاي داوطلب مردمي است كه غيردولتي، غيرانتفاعي بوده و هدف آن رفع نياز كل جامعه يا گروههايي از جامعه مي باشد. البته O.G . N ويژگيهاي ديگري همچون شفافيت در نوع فعاليت، دسترسي آسان به حسابها و منابع مالي و عضوپذيري باز را دارا مي باشد.»
* بر اساس تعريف ديگري O.G . N عبارت است از سازماني مستقل، انعطاف پذير، دموكراتيك، غيرانتفاعي و مردمي كه به توانمند كردن گروههاي محروم از نظر اجتماعي و اقتصادي اقدام مي كند.
*براساس تعريف سازمان ملي جوانان «سازمان غيردولتي جوانان نهادي است با اهداف خيرخواهانه، داراي شخصيت حقوقي مستقل، غيردولتي و غيرانتفاعي كه براي انجام فعاليت داوطلبانه با گرايشهاي غيرسياسي و بر اساس قانونمندي و اساسنامه مدون و رعايت چارچوب قوانين موضوعه كشور و مفاد آئين نامه هاي اجرايي آن فعاليت مي نمايند. اين تشكل ها توسط جوانان تشكيل شده و خود آنها اداره كننده آن هستند.»
به طور كلي سازمان غيردولتي و تشكل مردمي، سازماني است: 
۱- داراي تشكيلات و ساختار سازماني باشد
۲- غيردولتي باشد
۳- غيرانتفاعي باشد
۴- پاسخگوي نياز جامعه باشد
۵- داوطلبانه باشد.
مباني نظري مشاركت در پيدايش تشكلها
جامعه انساني واحدي كم و بيش همگن با روابطي پيچيده و استوار است و مانند ساير مؤلفه هاي طبيعت در عين پويايي و پراكندگي، از نوع يگانگي و همبستگي برخوردار است. زيرا دوام و بقاي اقشار مختلف جامعه نوعي همسازي و هماهنگي را ايجاب مي نمايد كه به تبعيت از اين تعادل نوعي توازن و تعادل اجتماعي برقرار مي گردد. پيش شرط برقراري توازن اين است كه جامعه نيز به مانند ساير عناصر طبيعت از روابط كم و بيش مستحكمي برخوردار باشد.
به قول پارسونز، هر جامعه يا نظام اجتماعي مجموعه اي متشكل از افراد و گروههاي مختلف است كه در تعامل تنگاتنگ با يكديگر قرار داشته و به واسطه استحكام روابط دورني خود كه به سازمان اجتماعي موسوم است، به حيات خود ادامه مي دهد. به عبارت ديگر اين سازمان اجتماعي مجموعه اي است مركب از اجزاء مختلف كه هر يك عهده دار وظايف معيني در آن مي باشند.
به باور اكثر نظريه پردازان جامعه شناسي، انسان در فرآيند حيات اجتماعي خود نيازمند همكاري با فرد و افراد ديگر است. به عبارت ديگر همه افراد جامعه به يكديگر وابسته بوده و بر جامعه تأثير گذاشته و از آن تأثير مي پذيرند . به طوري كه گروههاي بشري كه جامعه را پديد مي آورند در بسياري از الگوهاي فرهنگي با يكديگر سهيم شده و اين تعاملات گروههاي اجتماعي را ملزم مي نمايد تا در جهت اهداف و آزمون هاي منبعث از ارزشهاي حاكم بر آن جامعه با يكديگر همكاري نمايند.
در جوامع بشري افراد و گروههاي گوناگون كه داراي ارزشهاي متفاوتي هستند، ضرورتاً  بايد نسبت به منافع يكديگر توجه نمايند زيرا هر يك به حمايت ديگري محتاج بوده و متفاوت بودن ارزش ها نمي تواند مانع همكاري و تعامل باشد.
براين اساس ركن اصلي دوام و بقاي حيات اجتماعي همكاري و مشاركت افراد مختلف جامعه است. البته در پاره اي از موارد اين مشاركت مثبت بوده و منجر به بهبود و تأمين منافع دو طرف مي گردد و در پاره اي از موارد منفي بوده و به زيان هر دو گروه يا زيان يك گروه ختم مي گردد. به اين ترتيب موفقيت با آن گروه اجتماعي است كه بتواند اهداف و منافع خود را به گونه اي برنامه ريزي نمايد تا حداقل اصطكاك و برخورد را با ساير گروههاي اجتماعي داشته باشد.
مشاركت از جنبه هاي مختلفي قابل بررسي است. به اين ترتيب مشاركت را مي توان به دو طيف مشاركت ذهني و مشاركت عملي طبقه بندي نمود.
مشاركت ذهني ميزان اثرگذاري افراد در عرصه هايي نظير ارائه پيشنهادها، تصميم گيري و سياستگذاري ها مي باشد. در حالي كه در مشاركت عملي ميزان دخالت و فعاليت فرد يا افراد در اجرا،  بهره برداري، ارزيابي و نظارت بر فعاليتها مطرح است. براين اساس مشاركت از اين منظر به مفهوم تلاش گروهي تمامي افراد جامعه يا گروههاي اجتماعي براي نيل به اهداف يا هدفهاي خاص با استفاده از بسيج كليه امكانات بالقوه و بالفعل جمعي است.
لازم به توضيح است مشاركت به معناي دقيق و كامل آن در گروههاي كوچك انساني قابل تحقق است زيرا تنها در اين گروهها است كه روابط رودررو تحقق يافته و افراد و گروهها قادر به ايفاي نقش و وظيفه خود به طور كامل و دقيق خواهند بود. همچنين مشاركت را مي توان به لحاظ ابعاد تقسيم بندي نمود و آن را به دو رويكرد خرد و كلان تعميم داد.
در مشاركت در سطح خرد روابط و تعاملات در گروههاي كوچك مدنظر مي باشد اما مشاركت در سطح كلان، به ناچار نقش دولت در اين زمينه مطرح شده و بايد به رابطه دولت و مردم تاكيد نمود.
بعد از توسعه، مشاركت از دو جنبه قابل بررسي است. مشاركت به عنوان وسيله اي در جهت دستيابي به توسعه قابل طرح بوده و يا به عنوان يك هدف مد نظر قرار مي گيرد. به اين ترتيب حدود و ثغور و تقدم و تأخرهاي مشاركت در هر يك از اين دو مقوله متفاوت از ديگري خواهد بود.
شايان ذكر است كه ميزان مشاركت گروههاي اجتماعي در هر جامعه نسبت به شرايط اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي، تحولات گذشته و حال جامعه و نهايتاً تقسيم وظايف بين حوزه دولت و مردم متفاوت بوده و تفاوتهاي آشكاري در اين زمينه در جوامع مختلف مشاهده مي گردد. در مجموع ميزان مشاركت در كليه جوامع توسعه يافته و در حال توسعه با شدت و ضعف هايي مشاهده مي گردد. اما ميزان آن در جوامع مختلف تفاوتهاي آشكاري را نمايان مي سازد.
مشاركت به عنوان يك رفتار انساني كاملاً  متفاوت از رفتارهاي واكنشي و بازتابي است. به عبارت ديگر در اين فرآيند خواست و دخالت آدمي بر خلاف ساير جانداران كه صرفاً به جهت وجود غريزه صورت مي پذيرد، حاكم است. زيرا بزرگترين ويژگي اين رفتار آن است كه افراد مشاركت كننده براي رفتار خود معنايي قائل شده و اهداف خاصي از چنين رفتارهايي دنبال مي شود.
جامعه بشري از زمانهاي قديم نظام رفتاري مناسب را به اعضاي خود آموزش مي داده است و از اين رو مي توان پذيرفت كه هر جامعه اي چگونگي و ميزان رفتارهاي مشاركتي خود را به فرزندان خود آموزش مي دهد.
در خلال يك سده اخير مفهوم توسعه كه در گذشته صرفاً بر رشد اقتصادي معطوف بود دگرگون شده و مؤلفه هاي ديگري نظير فرهنگ، عوامل اجتماعي و ميزان مشاركت مردم در اين فرآيند نقش تعيين كننده اي يافته اند. به عبارت ديگر صرف توسعه اقتصادي و برخورداري از درآمدهاي بالا نمي تواند به عنوان شاخص توسعه يافتگي تلقي گردد. به عنوان نمونه كشورهاي عربي به رغم بالا بودن درآمد سرانه در زمره كشورهاي توسعه يافته تلقي نمي گردند.
صاحب نظران توسعه در ابتدا بر اين باور بوده اند كه مي توان الگوهاي توسعه غربي را بدون انطباق آن با شرايط فرهنگي و اجتماعي كشورهاي در حال توسعه بكار گرفت و به اين ترتيب فرآيند توسعه اين كشورها را تسريع نمود. اين گونه الگوها به دليل تفاوت در ساختار فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي در اين كشورها و همچنين فقدان نهادهاي مدني متشكل در بسياري از جوامع با شكست مواجه شده و بسياري از اين جوامع را با چالش هاي جدي مواجه نموده است. شكست اين الگوها و همزمان با افزايش شكاف جوامع توسعه يافته با جوامع در حال توسعه نهايتاً  مباحث نويني نظير توسعه پايدار را مطرح نموده است كه در آن نهادينه شدن مشاركت و تشكيل نهادهاي مدني نقش محوري را ايفا مي نمايند.
از نگاه توسعه انساني، مشاركت طيف هاي مختلف اجتماعي در مراحل مختلف تصميم سازي ها و تصميم گيري ها هم به عنوان وسيله و هدف مطرح است، زيرا حاصل فرآيند توسعه انساني بايد نمايانگر به كارگيري كليه قابليت ها و استعدادهاي اقشار مختلف جامعه باشد. در اين چارچوب مي توان به توسعه همه جانبه جامعه اميدوار بود و سطح رفاه و زندگي مردم را به حد قابل قبولي رساند.
ادامه دارد

|   اجتماعي    |    اقتصادي    |    انديشه    |    خارجي    |    سياسي    |    شهري    |
|   علمي    |    علمي فرهنگي    |    محيط زيست    |    ورزش    |    ورزش جهان    |    صفحه آخر    |

|    صفحه اول    |    آرشيو    |    شناسنامه    |    بازگشت    |