بازارچه هاي مرزي در غرب كشور به دليل هزاران كيلومتر مرز مشترك با دو كشور عراق وتركيه درسالهاي اخير جايگاه ويژه اي پيدا كرده اند.
وضعيت نه چندان مطلوب كشاورزي و دامداري به عنوان دو شاخصه مهم اقتصادي در مناطق مرزي از يك طرف وسود آوري مبادلات مرزي ، قاچاق وهمچنين تحولات اخير در عراق از طرف ديگر، اهميت توجه به وضعيت اين بازارچه ها و توسعه آنها را چند برابر كرده است .
براساس آمارهاي موجود، هم اكنون بيش از ۵۰۰ هزارنفراز جمعيت استانهاي كردستان ، كرمانشاه ، ايلام وخوزستان باعضويت درتعاونيهاي بازارچه هاي مرزي به طور مستقيم وياغيرمستقيم به مبادلات تجاري مرزي روي آورده اند كه تعدادآنهاروز به روز درحال افزايش است .
به اعتقاد كارشناسان ، بازارچه هاي مرزي دراستان كردستان كه در فاصله سالهاي ۷۲ تا ۷۵ راه اندازي شد، نقش بسيار مهمي دراقتصاد خانواده هاي اين شهرستانها داشته است و هركس كه چند سالي در اين مناطق سكونت دارد، به بهبود وضعيت اقتصادي مردم منطقه اذعان خواهد كرد.
در چهار ماه نخست امسال ميزان صادرات ازسه بازارچه سيرانبند بانه ، باشماق مريوان و سيف سقز از طريق گمركات استان كردستان ، به ۹۰ميليون و ۲۷۴ هزار دلار معادل حدود ۷۳۳ ميليارد ريال رسيد كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴/ ۵ برابر شده است .
همچنين دراين مدت به ارزش ۲۸ ميليون و ۴۰۹ هزار دلار كالا معادل ۲۳۰ميليارد ريال از طريق اين بازارچه ها وارد شد كه در مقايسه با چهار ماهه نخست سال گذشته ۱۶ برابر افزايش نشان مي دهد.
در بخش صادرات ، بازارچه سيرانبند بانه با ۴۵ ميليون و ۸۲۷ هزار دلار (معادل ۵۰/۷ درصد مجموع صادرات استان ) داراي بيشترين حجم مبادلات بوده است .
دربخش واردات نيز بازارچه باشماق مريوان با ۲۱ ميليون و ۴۹۹ هزار دلار (معادل ۷/ ۷۵ درصد مجموع واردات استان ) و ۳۶ برابر افزايش نسبت به مدت مشابه سال گذشته ، داراي بيشترين واردات بوده است .
استاندار كردستان تقويت و ساماندهي بازارچه هاي مرزي را به عنوان يكي ازمحورهاي توسعه اقتصادي در برنامه ريزيهاي توسعه اين استان دراولويت مي داند.به اعتقاد اسدالله رازاني يكي از راههاي تقويت بازرگاني استان كردستان برقراري ارتباط رسمي و قانوني تجاري با كردستان عراق است كه دراين زمينه برنامه هاي مهمي مطالعه شده است .
استاندار كردستان معتقد است : مرزي بودن اين استان از مزيتهاي اقتصادي منطقه است و به همين دليل ايجاد منطقه ويژه تجاري در كردستان براي رونق و توسعه اقتصادي منطقه ، ضروري است .
اسدالله رازاني مي گويد: ايجاد منطقه ويژه تجاري براي استان كردستان يك بحث جدي است و برنامه هاي مهمي در اين زمينه تدارك ديده شده است .
وي ، بازرگاني استان كردستان ، بخصوص تجارت مرزي با كردستان عراق را ازمستعدترين فصلهاي توسعه منطقه دانسته و مي گويد: بخش عمده تجارت مرزي دراستان كردستان در شرايط فعلي به صورت غيرقانوني انجام مي شود كه آثار منفي زيادي بر اقتصاد منطقه دارد.
وي ، از تقويت بازارچه هاي مرزي استان كردستان به عنوان راهكار اصلي ، قانوني كردن مبادلات مرزي و جلوگيري از قاچاق كالا در كردستان نام برد.
رازاني با اشاره به نقش ارتباطات در رونق اقتصادي ، براين باور است كه شهرستانهاي سقز و مريوان به دليل وجود بازارچه هاي مرزي و توان بالا در بخش تجارت و بازرگاني ، از استعداد برقراري خطوط هواپيمايي برخوردار هستند واين مسئله بايد جدي گرفته شود.
آذربايجان غربي
استان آذربايجان غربي يكي ديگرازمناطق غربي كشوراست كه با برخورداري از هفت بازارچه مرزي يكي از مهمترين و فعالترين استانهاي كشور در زمينه مبادلات مرزي است .
اين بازارچه ها در مناطق سرو، رازي ، ساري سو در مرز با تركيه ،صنم بلاغي درمرز با نخجوان ، قاسم رش ، تمرچين و ناويخان در مرزبا عراق قرار دارند.
استان آذربايجان غربي داراي ۸۳۰ كيلومتر مرز خارجي با سه كشور تركيه ،عراق و نخجوان جمهوري آذربايجان بوده وازاين حيث در ميان استانهاي ديگرموقعيت بي نظيري دارد.
براساس گزارش اداره بازرگاني آذربايجان غربي ارزش صادرات درسه ماهه اول سال ۸۲ از بازارچه هاي مرزي ۱۷ ميليون دلار بوده كه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴/ ۵۷ در صد رشد داشته است .
ازاين ميزان بيش از ۱۰ ميليون دلار تنها از طريق بازارچه مرزي تمرچين در پيرانشهر مبادلات صورت گرفته است .
علاوه بر بازارچه هاي فوق به لحاظ عملكرد مطلوب بازارچه هاازسوي معاونت برنامه ريزي استانداري آذربايجان غربي پيشنهاد شده است دو بازارچه يكي درسلماس و ديگري در چالدران ايجاد شود كه هيأت دولت با ايجاد بازارچه سلماس موافقت كرده است .
به گفته معاون برنامه ريزي استانداري آذربايجان غربي سهميه ارزي هفت بازارچه استان در سال ۸۱ مبلغ ۷۵ ميليون دلار بود كه ۱۰۰ درصد آن جذب شد.
درآمد بازارچه هاي مرزي برابر آيين نامه هيأت دولت بايد به حساب خزانه واريز تا در جهت هزينه هاي جاري و امور زير بنايي ، محوطه سازي انبار وباسكول بازارچه ها صرف گردد.
محمد رئوف سپهرالدين افزود: براي سال ۸۲ مبلغ ۴/۴ ميليارد ريال درآمددر قانون بودجه سال ۸۲ براي بازارچه هاي استان پيش بيني شده است كه درچهار ماهه سال جاري ۵۰ در صد آن محقق شده است و جمع مبادلات ارزي حدودچهل ميليون دلار شده است .
وي تأكيد كرد: دولت بايد براي رفع مشكلات مناطق مرزي چاره جويي نمايد واقتصاد سنتي و عقب مانده را متحول نمايد و در اين راستا با تخصيص منابع خاص براي جبران عقب ماندگيهاي گذشته با استفاده از مصوبات خاص از جمله ماده واحده قانون الزام و ياتبصره ۶ قانون بودجه سال ۸۱ و الزام و اولويت دادن سرمايه گذاري توسط شركت هاي دولتي و سرمايه گذاري داخلي و خارجي رادراين مناطق وجهه همت خود قرار دهد.
ايلام
صدور بيش از يك هزار كارت پيله وري وقريب ۱۰۰ كارت بازرگاني براي مردم مرزنشين مهران ، دليلي براستقبال مهرانيها ازاين طرح دراستان ايلام است كه از رونق فعاليتهاي تجاري دراين بازارچه جكايت دارد.
درايلام نيزبيش از چهار هزار كارت مبادلات مرزي براي تعاونيهاي مرزنشين استان ايلام با ۱۵ هزار عضو صادرشده است كه رونق چشمگير تعاونيهاي مرزي وفعال شدن بازارچه هاي مرزي را نشان مي دهد.
اينك به جرات مي توان ادعا كرد كه گشايش بازارچه مرزي مهران بهترين تدبير و موفقترين طرح اقتصادي دولت آقاي خاتمي دراستان توسعه نيافته ايلام بوده است .
آمار وارقام وهررهگذر و منتقدي به وضوح مي تواند تاثيرات مثبت اين طرح كم نظير دولت خدمتگزار را بر بهبود اقتصادي و رفاهي مردم ايلام بويژه مردم مرزنشين مهران مشاهده كند.
اشتغالزايي بيش از يك هزار و ۵۰۰ نفر و شكل گيري دهها شغل تازه در استان ايلام و مهران كه هرساله در اين فصل ، براثر موج گرما خالي از سكنه مي شد وفعاليت اقتصادي آن به پايين ترين حد خود مي رسيد جالب توجه است .
مهران ، شهري كه به ندرت جمعيت آن در بهترين شرايط از ۲۵ هزار نفر تجاوزمي كرد اينك به يمن وجود بازارچه مرزي ، به محل ترانزيت كالا تبديل شده وجمعيت آن بالغ بر ۵۰ هزار نفر برآورد مي شود.
اين منطقه اكنون به محل ملاقات بازرگانان ايراني و عراقي و توافقات تجاري و مبادلات كالا تبديل شده است .
بعضي هنوز تحولات پيش رو را بيشتر شبيه به يك روياي شيرين دست نيافتني مي دانند و آنچه در حال رخ دادن است را باور نداشته و آنهايي هم كه باوردارند با ديده شك و بدبيني به آن نظر افكنده اند.
مسئول بازارچه مرزي مهران معتقد است كه با بهبود اوضاع در عراق و تشكيل حكومت و حل برخي مشكلات موجود، مبادلات تجاري دراين بازارچه قطعا رونق چشمگيرتري پيدا مي كند.
شهريار كاكي افزود: روزانه بيش از ۱۵۰ تن كالا شامل انواع مواد شوينده و پاك كننده ، يخچال و فريزر، كولر، سيمان و گچ ، فرش و پتو، انواع نوشابه و آب معدني ، پوشاك و كفش ، تلويزيون و مواد غذايي كنسروي از بازارچه صادرمي شود.
وي تصريح كرد: سيمان و گچ ، يخچال و فريز، انواع نوشابه و آب معدني ، پتوو كولرهاي آبي دراندازه هاي مختلف بيش از كالاهاي ديگر مشتري داشته اند.
معاون برنامه ريزي استانداري ايلام هم گفت : گشايش بازارچه در مرز بين المللي مهران علاوه بر تاثير ملموس بر نشاط و شادابي شهر مهران ، بر رونق اقتصادي استان نيز اثرگذار بوده است .
سيف الله مرادي افزود: اداره گمرك و گذرنامه درمحل بازارچه مستقرشده و با وجود محدوديت امكانات ، اين بازارچه از فعالترين بازارچه هاي مرزي غرب كشور است .
وي با اشاره به بازديد خود از تمامي بازارچه هاي مرزي غرب كشور گفت :وجود پيوندها و قرابتهاي خانوادگي و مذهبي بين مردم ايلام با كشور عراق دررونق بازارچه مرزي مهران تاثير انكارناپذيري داشته است .
وي افزود: تجار و بازرگانان عراق بويژه استانهاي واسط، ميسان و بغدادبا توجه به وجود اين وابستگيها، به انجام مبادلات تجاري از مرز بين المللي مهران اعتماد و اطمينان و علاقه بيشتري نشان مي دهند.
فرماندار مهران نيز گفت : حدود ۹۵ درصد امكانات مورد نياز بازارچه مرزي مهران جهت انجام مراودات تجاري بين بازرگانان استان ايلام و استان واسط وبغداد عراق فراهم شده است .
صادق لطفي افزود: تعيين و فنس كشي محوطه بازارچه ، ايجاد تاسيسات زيربنايي نظير آب ، برق و پوشش شبكه تلفن همراه ، نصب كانكسها و غرفه بندي محوطه انجام گرفته است .
رئيس سازمان بازرگاني استان ايلام نيز گفت : استان ايلام اينك ۴۰ قلم كالاي صادراتي نظير سيمان ، مواد غذايي ، فرش دستباف ، ميوه و مواد شوينده دارد كه همه آنها امكان صدور و عرضه در بازارچه مرزي مهران دارند.
قدرت الله حيدري افزود: مبادلات تجاري دربازارچه مرزي مهران علاوه بر رشددرآمد ارزي منطقه منجر به ايجاد اشتغال سريع براي تعداد قابل توجهي ازبيكاران منطقه شده است .
بيان آمار اشتغالزايي بازارچه مرزي از اين حيث اهميت دارد كه ۵/۱۶ درصدجمعيت فعال استان ( ۵/۲ درصد بيشتر از متوسط كشور) بيكار هستند.
نبود حكومت مستقل و متمركز كه بر اوضاع نابسامان عراق كنترل كند و مشكل برنامه ريزي دراين شرايط و عدم اقدام حكومت انتقالي عراق درايجاد تاسيسات مشابه در بازارچه مرزي ازجمله مشكلات بازارچه هاي مرزي است .
تراكم خودروهاي حمل مسافر و كالا در محوطه بازارچه ، نبود هماهنگيهاي لازم بين ارتش مستقر درمرز با دستگاهي مرتبط با بازارچه ازديگر مشكلات بازارچه مرزي مهران است .
مانع تراشيهاي منطقي و غيرمنطقي نهادهاي مستقر در مرز درمسير ترددبازرگانان دو كشور به بازارچه معضلي است كه برغم همه پيگيري ها هنوزلاينحل مانده است .
يكي از بازرگانان عراقي از تعلل گمرك مهران در ترخيص دير هنگام كالا ازبازارچه مرزي و بهم ريختگي در بازارچه و نبود مديريت مناسب گلايه دارد.
وي كه نخواست نامش برده شود گفت : ورود و خروج به بازارچه با مشكلات زيادي همراه است و هنوز مسئولين جمهوري اسلامي دراين خصوص اقدامي نكرده اند.
وي گفت : بازارچه مرزي هنوز فاقد يك خط تلفن و سرويس بهداشتي است و مسيرورود و خروج زوار و كالا از يك دروازه صورت مي گيرد كه همين امر موجب كندي فعاليتهاي بازرگاني شده است .
اعلام گشايش بازارچه مرزي مهران در شرايطي كه مدت كمي از سقوط رژيم حاكم بر بغداد گذشته بود غافلگيركننده بود و طبيعي نيز بود كه با مشكلات جدي مواجه شود.
مجموع اعتباري كه براي احداث بازارچه و ايجاد تاسيسات و امكانات موقتي آن هزينه شده از ۷ ميليارد ريال تجاوز نمي كند در حالي كه با توجه به حجم فعاليتهايي كه در آن صورت مي گيرد نيازمند اعتبارات بيشتر است .
كمبود فضاي مناسب ، نبود ساختمانهاي اداري و اتاقهاي ملاقات بازرگانان ، عدم تفكيك خروجي و ورودي كالا با زوار عتبات عاليات ، نبود امكانات اقامتي و پذيرايي مناسب در سطح شهر از جمله كمبودهاي بازارچه است .
البته دراين خصوص پيش بيني هايي شده و قراراست در ماه هاي آينده يك سايت مجهز با اهداف بازرگاني ، تجاري ، زيارتي و سياحتي در محل نزديك بازارچه احداث شود.
مهمترين مشكل در جهت احداث سريع اين سايت نبود اعتباراست ،در حالي كه بيش از ۴۰ميليارد ريال اعتبار براي ايجاد تاسيسات مورد نياز سايت مذكور پيش بيني شده است .
مكان يابي و آماده سازي زمين در محل سايت مذكور انجام گرفته و گفته شده اين سايت مرزي در زميني به مساحت ۱۰۰ هكتار در ۵/ ۴ كيلومتري شهر مهران وبه فاصله هفت كيلومتر از نقطه صفر مرزي احداث مي شود.
بازارچه مرزي مهران در زميني به مساحت ۱۰ هزار مترمربع در ۱۲ كيلومتري شهر مهران در نقطه صفر مرزي واقع است .
شهرستان مهران واقع در ۷۰ كيلومتري شهر ايلام است. استان ايلام ۲۲۰ كيلومتر مرز مشترك باعراق دارد.
كرمانشاه
بازارچه مرزي پرويزخان قصرشيرين درنقطه صفر مرزي نيزيكي از بازارچه هاي مرزي است كه به واسطه همجواري با روستاي مرزي پرويزخان عراق به اين نام شناخته مي شود.
شهرستان مرزي قصرشيرين در غرب استان كرمانشاه داراي ۱۸۳ كيلومتر مرزمشترك با كشور عراق است كه حدود ۶۲ كيلومتر آن هم مرز بااكراد عراقي است .
منطقه مرزي پرويزخان قصرشيرين درهمسايگي استان سليمانيه كردستان عراق قرار دارد و به همين دليل تجارت عمده اين بازارچه با اكراد اين استان بويژه شهرهاي كلار، سليمانيه و همچنين موصل ، خانقين و كركوك است .
نزديكي فرهنگ دو منطقه مرزي استان كرمانشاه و سليمانيه عراق به دليل همزبان بودن از مهمترين عوامل رونق اقتصادي و تجاري اين بازارچه مرزي است .
بازارچه مرزي پرويزخان از سال ۷۷ فعاليت خود را با مساعدت مسئولين استان آغاز كرد كه باتوجه به موقعيت جغرافيايي داراي شرايط مناسب اقتصادي در قياس با ديگر بازارچه هاي مرزي كشور است .
اين بازارچه پيش از بحران عراق و حمله نظامي آمريكا به اين كشور ازرونق خاصي برخوردار بود كه آغاز بحران در كشور عراق و شروع تعطيلات نوروزي موجب وقفه و تعطيلات تقريبا يك ماهه اين بازارچه شد.
پس از پايان جنگ و به دليل نيازهاي شديد اقتصادي مردم منطقه كردستان عراق و تمايل بازرگانان عراقي براي تهيه اقلام مورد نياز از كشور ايران ، بازارچه مرزي پرويزخان از رونق خاص و چشمگيري برخوردار شده است .
به گفته محمد خسروي راد رئيس بازارچه مرزي پرويز خان ، ۳۵۰ كارت پيله وري براي فعاليت افراد بومي در اين بازارچه صادر شده است و پس ازپايان جنگ عراق روزانه حدود ۳۰۰ هزار دلار مبادلات تجاري در اين بازارچه انجام مي شد.
وي ، نوشابه ، مواد خوراكي و غذايي و ظروف پلاستيكي را بيشترين كالاهاي مورد نياز طرفهاي عراقي در بازارچه مرزي پرويزخان عنوان كرد.
به گفته وي ، ضايعات فلزي و روغن سوخته نيز از مهمترين كالاهايي است كه بازرگانان عراقي براي فروش به اين بازارچه وارد مي كنند.
وي اظهار داشت : بيشترين مبادلات تجاري در اين بازارچه به صورت نقدي وبا پول رايج ايران انجام مي شود.
وي تصريح كرد: با رونق فعاليتهاي اقتصادي در اين بازارچه حدود ۷۰۰نفر براي اشتغال دراين بازارچه ثبت نام كرده اند كه در حال حاضر ۴۰۰نفرآنها دراين بازارچه مشغول كار شده اند.
رئيس بازرگاني شهرستان قصرشيرين نيز در اين خصوص گفت : بيشترين ميزان صادرات در اين بازارچه مربوط به اقلامي مانند ميوه و تربار، مواد خوراكي ، شيشه و جام ، نوشابه ، كفش ، دمپايي ، كولر آبي و كلمن آب مي باشد.
عبدالرضا حياتي با اشاره به فعاليت چشمگير اقتصادي در اين بازارچه طي سال جاري افزود: درحال حاضر ۴۵۰ پيله ور داراي كارت پيله ورزي و مجوزفعاليت در بازارجه هستند و بالغ بر ۱۵۰ نفر در همين مدت متقاضي جديددريافت كارت پيله وري شده اند.
به گفته وي ، مهمترين عامل براي رونق و افزايش ميزان صادرات در اين بازارچه را نزديكي به مراكز مهم اقتصادي عراق و هزينه كم براي تهيه كالااز اين بازارچه براي پيله وران عراقي عنوان كرد.
وي گفت : نوسانات اقتصادي فعاليتهاي تجاري در بازارچه مرزي پرويز خان قصرشيرين طي ماههاي اخير دستخوش تحولات و بحران عراق بوده است .
حياتي اظهار داشت : بازارچه مرزي پرويزخان نزديكترين بازارچه مرزي به مركز كشور عراق است و مسائل سياسي حاكم بر آن كشور پيش از حمله نظامي آمريكا به عراق بر روند فعاليتهاي اين بازارچه تاثير مستقيم داشت .
به گفته حسين خوش اقبال فرماندار قصرشيرين ، هم اكنون در منطقه مرزي پرويزخان نيز همانند منطقه مرزي منذريه عراق هيچگونه عوارض و گمركي از بازرگانان و تجار براي ورود كالا به اين كشور دريافت نمي شود.
وي تصريح كرد: همين امر موجب شده تا برخي از تجار و بازرگانان كرد كه كالاهاي خود را از طريق منطقه مرزي خسروي و منذريه به عراق منتقل مي كردند، مجددا براي واردات كالاي خود از طريق مرز پرويزخان اقدام كنند.
فرماندار قصرشيرين اظهار داشت : هم اكنون فعاليت تجاري در منطقه مرزي خسروي و بازارچه مرزي پرويزخان قصرشيرين جريان دارد.
خوش اقبال گفت : ۱۲ ميليون دلار طي سه ماه اول سال جاري از طريق بازارچه مرزي پرويز خان به كشور عراق صادر شده است .
وي گفت : عمده كالاهاي صادر شده از بازارچه مرزي پرويز خان در اين مدت شامل انواع مواد غذايي ، ميوه ، وسايل خانگي ، سيمان سفيد و اجناس پلاستيك است .
به گفته وي ، همچنين در اين مدت يك هزار و ۱۲۰ تن كالا به ارزش يك ميليون و ۵۵۰ هزار دلار از طريق اين بازارچه كالا به كشور وارد شده است .
وي اظهار داشت : عمده ترين محصولات و كالاهاي وارداتي از كشور عراق شمش وضايعات آلومينيوم است .
خوش اقبال تصريح كرد: از ابتداي سال جاري با توجه به رونق فعاليتهاي اقتصادي در اين بازارچه زمينه اشتغال بكار ۴۰۰ نفر در بخش خدماتي فراهم شده است .
وي اظهار داشت : سقف مبادلات ارزي بازارچه مرزي پرويزخان ۲۰ ميليون دلاردر دو بخش واردات و صادرات بوده كه اين ميزان هم اكنون به ۴۰ ميليون دلارافزايش پيدا كرده است .
رئيس بازرگاني شهرستان قصرشيرين نيز گفت : طي تير و مرداد ماه سال جاري امسال حدود هفت هزار و ۳۹۳ تن كالا به ارزش پنج ميليون و ۵۸۸ هزار و ۸۱دلار از طريق بازارچه پرويز صادر شده است .
به گفته حياتي ، در اين مدت همچنين ۱۱ تن كالا به ارزش ۱۷۰ هزار و ۱۳۱دلار كالا از طريق اين بازارچه وارد شده است . وي ، عمده كالاهاي وارداتي را ضايعات الومينيم ذكر كرد.
برغم سطح بالاي مبادلات تجاري در اين بازارچه پيله وران ايراني از كمبودامكانات اوليه رفاهي و خدماتي در اين بازارچه گله مندند.
اين بازارچه فاقد ساختمان مجهز براي پيله وران و همچنين مقامات مسئول مانند فرمانداري ، گمرك ، دارايي و بانك است .
هم اكنون پيله وران فعال در اين بازارچه با اجاره غرفه هاي كوچك كه ازسوي هلال احمر در اين مكان نصب شده فعاليتهاي روزانه خود را انجام مي دهند.
يكي از پيله وران فعال در بازارچه مرزي پرويزخان گفت : نبود انبار، محل استراحت ، توقفگاه خودرو از مهمترين مشكلات تجار در اين بازارچه است .
علي حيدري افزود: در اين بازارچه سيستم لوله كشي آب آشاميدني براي استفاده پيله وران و كارگران وجود ندارد كه با توجه به گرماي شديد منطقه مشكلات عديده اي را فراهم كرده است .
وي گفت : آب مورد نياز اين بازارچه هم اكنون به وسيله تانكرهاي سيارتامين مي شود.
وي اظهار داشت : نداشتن انبار براي نگهداري كالاها و محلي براي اقامت وكاراز ديگر مشكلات عمده پيله وران دراين بازارچه است .
وي تصريح كرد: اغلب پيله وران به صورت سيار دراين بازارچه فعاليت مي كنند و امكان ورود عمده كالا و نگهداري آن به دليل نبود انبار در اين بازارچه وجود ندارد.
يكي ديگر از اين پيله وران گفت : سطح بازارچه مرزي پرويزخان قصرشيرين خاكي است و تردد خودروهاي سنگين و سبك در اين بازارچه ، همواره موجب بروزگرد و غبار شديد به ويژه در فصل گرما و تابستان مي شود.
سهراب رضايي با اشاره به گرماي ۵۰ درجه اي اين منطقه در فصل تابستان افزود: اغلب غرفه هاي واگذاري به پيله وران فاقد كولر و سيستم تهويه مطبوع است و پيله وران مشكلات عديده اي را در اين خصوص تحمل مي كنند.
مسئول بازارچه پرويزخان قصرشيرين نيز گفت : درحال حاضر ساختمان اصلي بازارچه در دست احداث است كه با راه اندازي آن بخش عمده اي از مشكلات پيله وران مرتفع مي شود.
يكي ديگر از مناطق مرزي شهرستان قصرشيرين منطقه مرزي خسروي با پايانه و گمرك بين المللي است كه از ديگر مراكز تجاري در منطقه قصرشيرين است كه در ۲۰ كيلومتري شهر قصرشيرين و در نقطه صفر مرزي اسيران و عراق واقع شده است .
منطقه مرزي خسروي كه در جوار منطقه منذريه عراق واقع شده ، پيش از جنگ عراق در همسايگي با دولت مركزي سابق اين كشور قرار داشت .
پس از سقوط رژيم بعث منطقه منذريه به كنترل نيروهاي آمريكايي و اتحاديه ميهني كردستان عراق درآمد.
منطقه منذريه از بخشهاي شهر خانقين است كه زبان مردم اين منطقه كردي و به زبان محلي مردم قصرشيرين بسيار نزديك است .
اين منطقه پيش از بحران عراق بيشتر به تردد زوار ايراني عتبات عاليات وهمچنين زايرين خارجي و افراديكه به صورت زميني براي سفر حج به عربستان عزيمت مي كردند، اختصاص داشت .
به گفته فرمانده هنگ مرزي قصرشيرين در بهمن ماه سال گذشته روزانه حدود۳۰۰ نفر از اتباع كشورهاي آسياي ميانه از طريق مرز خسروي از كشور خارج مي شوند.
سرهنگ علي محمد بيگي گفت : اين افراد همگي با استفاده از وسايل نقليه شخصي و خوردوهاي جمعي و در قالب كاروانهاي كوچك از طريق مرز خسروي به قصد عزيمت به عربستان وارد كشور عراق مي شوند.
همچنين پيش از بحران عراق و بسته شدن راه كربلا روزانه دو هزار زايرايراني به صورت رفت و برگشت از طريق مرز خسروي به كشور عراق سفر مي كردندبه شكلي كه تردد زوار يكي از بزرگترين منابع درآمدي مردم قصرشيرين بود.
پس از جنگ و بسته شدن راه كربلا و تردد زوار،نيروهاي آمريكايي مستقردر منطقه مرزي منذريه عراق در جوار بخش مرزي خسروي شهرستان قصرشيرين ، ورود كالا از سوي تجار و بازرگانان عراقي رابدون پرداخت عوارض و گمركي آزاد كردند.
اين امر موجب شده بيشتر بازرگانان ، تجار و پيله وران عراقي بخش عمده كالاهاي خريداري شده خود از ايران را از طريق اين منطقه مرزي وارد كشور عراق كنند.
نيروهاي آمريكايي اعلام كرده اند ورود كليه كالاها بدون هيچگونه محدوديتي تا اطلاع ثانوي از طريق اين منطقه مرزي براي كليه تجار و بازرگانان عراقي آزاد مي باشد.
اين اقدام آمريكاييها موجب شده پيله وران و تجار عراقي براي فرار ازپرداخت عوارض ورودي كالا به نيروهاي كرد مستقر در منطقه مرزي پرويزخان عراق كالاهاي خريداري شده از ايرانيان را از طريق مرز خسروي به كشور عراق انتقال دهند.
اين حركت آمريكاييها موجب شد براي مدتي (تا زمان لغو دريافت عوارض دربازارچه پرويزخان از سوي نيروهاي كرد) مبادلات تجاري پيله وران عراقي دراين منطقه جريان داشته باشد.
رئيس گمرك خسروي شهرستان قصرشيرين در اين خصوص گفت : سه ميليون و ۹۶۲هزار دلار انواع كالا طي تيرماه امسال از طريق گمرك اين منطقه مرزي به كشورعراق صادر شده است .
محسن مصطفايي افزود: ارزش وزني اين ميزان كالا بالغ بر شش هزار تن بوده است .
به گفته وي ، كالاهاي صادر شده از طريق مرز و گمرك خسروي شامل موادغذايي ، سيمان ، ظروف پلاستيكي ، شيشه جام و نوشابه مي باشد.
وي تصريح كرد: در اين مدت روزانه بين ۵۰ تا ۶۰ دستگاه كاميون ،كالاي خريداري شده توسط تجار و بازرگانان عراقي را به مرز خسروي منتقل مي كنند.
مصطفايي گفت : طي اين مدت هيچ كالايي از طريق گمرك وارد كشور نشده وتنهافعاليت در بخش صادرات كالا صورت گرفته است .
به گفته وي ، منطقه مرزي و گمرك خسروي از اواخر ارديبهشت ماه سال جاري و به دنبال لغو دريافت عوارض گمركي براي ورود كالا به كشور عراق عدم درمنطقه مرزي خسروي از سوي نيروهاي آمريكايي رونق خاصي گرفته است .
بازارچه هاي مرزي استان كرمانشاه شامل شوشمي درشهرستان پاوه ، شيخ صله (شيخ صالح ) در شهرستان ثلاث باباجاني و پرويزخان درشهرستان قصرشيرين با مجموع نزديك به ۲۸۸ هزار عضو نقش مهمي در توسعه صادرات غيرنفتي و تقويت بنيه اقتصادي مرزنشينان به عهده دارند.
ارزش صادرات اين بازارچه هادرسال گذشته به افزون بر ۴۸ ميليون و ۶۹۲ هزاردلار رسيد كه نسبت به سال گذشته ۱۲۳ درصد رشد داشته است .
گمرك استان ميزان صادرات بازارچه هاي شوشمي ، شيخ صالح و پرويزخان درسه ماهه نخست سالجاري را نيز به ترتيب ۸ ميليون و ۸۱۹ هزار و ۵۰۵ دلار، ۱۲ميليون و ۳۱۵ هزار و ۱۴۶ دلار و ۱۱ ميليون و ۸۰۸ هزار و ۶۷۳ دلار ذكر كرد.
كالاهاي صادراتي پيله وران مرزي استان كرمانشاه شامل محصولات فرآوري كشاورزي ، مصنوعات فلزي ، پلاستيك ، شيميايي ، البسه و مواد غذايي و عمده واردات آنان ضايعات آهن ، قطعات يدكي ماشين آلات سنگين است .
مسئولان استان ضمن تأكيد براهميت تقويت بازارچه هاي مرزي براي حضور دربازار عراق ، تاثيراين بازارچه ها بر اشتغال زايي و بالارفتن درآمد مردم منطقه به صورت مستقيم و غيرمستقيم و حل معضل قاچاق كالا از طريق مرزهاي استان را غيرقابل اجتناب ذكر مي كنند.
كارشناسان معتقدند به دليل وجود معضل بيكاري درمناطق مرزي استان بويژه شهرستانهاي پاوه و ثلاث باباجاني و جوانرود تقويت تعاوني هاي مرزنشيني راهكار مهمي براي حل اين معضل محسوب مي شود.
براين اساس تلاش براي رفع مسائل ومشكلات بازارها، كاهش و بهبود تعرفه هاعوارض گمركي ، ايجاد نمايندگي ادارات ونهادهاي مختلف در كنار بازارها، بهبود و ساخت جاده هاي دسترسي وحمل ونقل بازارچه هاي مرزي از مهمترين خواست هاي پيله وران عضو تعاوني هاي مرزنشيني است .
استاندار كرمانشاه معتقد است كه اين استان يكي از مناطق مهم و مستعدبراي توسعه صادرات غيرنفتي كشور است و مي تواند نقش ارزنده اي درترانزيت كالا، حمل و نقل كشوري و منطقه اي ايفا كند.
احمد ترك نژاد در اين زمينه از تلاش براي تقويت و توسعه فعاليت بازارچه هاي مرزي ، دستيابي به بازار حوزه عربي در كنار فعاليت هاي فعلي درحوزه كردنشين با تقويت و ساماندهي تعاوني هاي مرزنشيني و گمركات استان و حضوربلند مدت فعال و قاطع در بازارعراق به عنوان يكي ازبرنامه هاي اساسي بخش اقتصادي استان ياد مي كند.
وي با تأكيد برلزوم كنترل كيفيت وقيمت كالاهاي صادراتي به عراق معتقداست كه نبايد سود كوتاه مدت رابرسود بلند ترجيح دهيم بلكه بايد به فكر برنامه هايي براي حضور بلند مدت دربازارعراق باشيم .
به گفته وي هماهنگي هاي منطقه اي وداخلي به منظور ايفاي نقش فعال استان در كشور عراق درحال انجام است .
در ماههاي گذشته در كنار چند دور گفت وگوي مسئولان اقتصادي كرمانشاه ومقامهاي استان سليمانيه عراق توافق هايي براي توسعه همكاري در زمينه اقتصادي و بازرگاني صورت گرفت كه بدليل امضاء يك توافقنامه دوجانبه چشم انداز اميدواركننده اي براي آينده تعاوني هاي مرزنشيني نيزايجاد كرده است .
در اين ميان برخي پيله وران عضو تعاوني هاي مرزنشيني مي گويند كه درسالهاي گذشته تلاش هايي براي بهبود شرايط و نحوه صادرات و واردات كالا توسط اين تعاوني ها صورت گرفته و شرايط سهل تري نيز نسبت به گذشته براي آنان فراهم شده است .
آنها درعين حال همچنان برلزوم ايجاد تسهيلات بيشتر در مقررات و مدت زمان ترخيص كالا، تاسيس نمايندگي ادارات و نهادهاي ذيربط باامرصادرات و واردات در كنار بازارچه هاي مرزي ، ايجاد واختصاص فضاي بيشتربراي بازارچه هاتأكيد مي كنند.
فضل الله رنجبرفرماندار ثلاث باباجاني درمورد فعاليت بازارچه مرزي شيخ صله دراين شهرستان مي گويد:بعد از بحران عراق وضعيت بازارچه ها دچار تحول جدي شد و حجم واردات وصادرات درآن به طرز چشمگيري افزايش يافت .
به گفته وي كالاهايي مانند قطعات ماشين آلات سنگين ، ضايعات آهن و شمش آلومينيوم مهمترين اقلام وارداتي و يخچال ، كولر، مواد شوينده ، كفش ، البسه و موادغذايي مهمترين اقلام صادراتي بازارچه شيخ صله راتشكيل مي دهد.
وي افزود: فعاليت تعداد قابل توجهي پيله ور و درحاشيه آن كارگران ساده موجب تحرك بيش از پيش بازارچه و رونق وضع اقتصادي آن شده است .
وي گفت :روزانه ۱۵۰ تن ازجوانان دربازارچه شيخ صله به فعاليت هاي جانبي كارگري مشغول هستند كه به طور متوسط هركدام دربرخي روزهاتا ۳۰۰ هزار ريال درآمد دارند.
وي افزود: رفت وآمد تجار و بازرگانان وتوسعه حمل ونقل ، نياز به ارايه برخي خدمات مانند جابجايي بار ومسافروپذيرايي رانيزافزايش داده كه به نوبه خود تقويت اقتصادي منطقه مرزي وتاحدودي مركزشهرستان رابدنبال داشته است .
فرماندار ثلاث باباجاني برلزوم برقراري تجارت چمداني دربازارچه مرزي شيخ صله نيز تأكيد كرد.
به گفته وي نبود برخي ادارات موجب تاخيرهاي طولاني مدت درارزيابي وترخيص كالا دراين بازار مي شود.
وي افزود: يكي ازخواست هاي مهم پيله وران عضو تعاوني مرزنشين شيخ صله نيز لغو محدوديت واردات ضايعات آهن آلات و آلومينيوم ازاين مرز است .
به گفته وي ساير تعاوني هاي مرزنشيني استان و غرب و جنوب كشور ازاين امتياز بهره مند هستند.
رنجبر ديگر نيازهاي مرتبط با بازارچه مرزي را برطرف كردن مشكلات آسفالت جاده ۴۵ كيلومتري شيخ صله به مركز شهرستان ثلاث باباجاني براي تسريع در دسترسي و حمل و نقل كالاها و خدمات ذكر كرد.
مراد مهدوي فرماندار پاوه نيز در مورد وضعيت بازارچه مرزي اين شهرستان اظهارداشت : بيش از ۴۰۰ نفرپيله ور دربازارچه مرزي شوشمي درقالب تعاوني مشغول فعاليت اقتصادي هستند.
وي افزود:ازابتداي سال جاري تاكنون بيش از ۲۵ ميليون دلارصادرات وواردات كالا ازطريق بازارچه مرزي شوشمي صورت گرفته است .
وي گفت اين درحالي است كه بيش ازيك ماه بازارچه به دليل بحران عراق و جنگ اين كشور باآمريكا تعطيل بود.
وي افزود سقف تعيين شده براي بازارچه دريكسال ۲۰ ميليون دلار( ۱۰ ميليون دلار صادرات و ۱۰ ميليون دلار واردات ) تعيين شده است در حالي كه پيله وران مستقردرشوشمي در مدت چندماهه اول سال جاري بيش از ۲۵ ميليون دلارمبادله كالاداشته اند.
وي گفت اين موضوع نويددهنده وضعيت اقتصادي مناسبي براي شهرستان است .
مهدوي كالاهاي صادراتي دربازارچه مرزي شوشمي درسال جاري را شيشه ، يخچال ، كولرآبي ، يراق آلات و فرش ماشيني ، پوشاك ، رب گوجه ، سيفي جات ، ميوه جات ، چراغ خوراك پزي ، نوشابه وتخم مرغ وعمده كالاهاي وارداتي را ضايعات آهن ، مس ، آلومينيوم ، باطري ،برنج وقطعات ماشين آلات راهسازي عنوان كرد.
فرماندار پاوه عمده ترين مشكلات بازارچه شوشمي وپيله وران آن را كمبودفضاوبالابودن حجم مبادلات كالا، عدم ايجاد فضاي ارتباطي باپيله وران وتجارخارجي براي بحث پيرامون صادرات وواردات كالا وعدم وجود انبار براي كالاهاي صادراتي و وارداتي عنوان كرد.
وي گفت : توسعه و ساماندهي بازارچه ، رفع مشكلات ذكر شده بازارچه وبازاريابي جهت صادرات كالاهاي داخلي مي تواند در ارتقاء سطح معيشتي واقتصادي شهرستان واستان مؤثرباشد. وي افزود: اين امر منشاء تحول اقتصادي ورفع مشكل ومعضل بيكاري وايجاداشتغال درشهرستان محسوب مي شود.
مهدوي همچنين رونق اقتصادي شهرستان ، توسعه بازارچه شوشمي و جلوگيري ازقاچاق كالا را در گرو پايين آوردن تعرفه هاي گمركي دانست .
وي گفت : اگر تعرفه هاي گمركي پايين آورده شود كسي حاضرنيست باتوجه به خسارات و خطرات عديده قاچاق دست به اين كار بزند و كالاهاي خود را از طريق بازارچه وبه صورت قانوني وارد مي كند و درنتيجه پولي كه قراراست به جيب قاچاقچيان وارد شود به حساب دولت واريزمي شود.
وي افزود: با حذف قاچاق كالا از گردونه فعاليت برخي از مرزنشينان ديگرنيازي نيست كه دولت و نيروهاي نظامي و انتظامي هزينه هنگفتي براي ايجادامنيت و مبارزه باقاچاق كالا متحمل شوند و مسائل امنيتي وانتظامي اين قضيه خود بخود قابل حل است .
خبرگزاري جمهوري اسلامي
