مدير كل اعتبارات بانك مركزي مي گويد: ما متولي دادن كمك هزينه به امور مختلف نيستيم، بلكه شعب بانك در اين گونه موارد با بهره مندي از سپرده هاي قرض الحسنه تسهيلا ت اعطاء مي كند.
يك جوان: ميزان وام ازدواج كفاف جشن ساده را هم نمي دهد و ما مجبوريم براي برگزاري يك جشن آبرومند در كمال شرمندگي از اقوام و آشنايان پول قرض بگيريم.
براساس آمار موجود سن ازدواج در كشور نسبت به ده سال قبل در حدود ۸ سال افزايش يافته است. اين افزايش سن در حالي صورت گرفته كه ميزان تحصيلا ت و آگاهي جوانان نسبت به ده سال قبل رشد چشمگيري داشته است. در چنين شرايطي بايد پذيرفت بالا رفتن سن ازدواج نشانه خانواده گريزي جوانان نيست بلكه دليلي بر به تأخير انداختن وارد شدن به چرخه زندگي است. در حال حاضر هيچ نهاد يا سازماني از جوانان در شرف ازدواج حمايت نمي كند و تنها بانك ها تا سقف ۶۰۰ هزار تومان كمك هزينه ازدواج و خريد جهيزيه به عروس و داماد اعطاء مي كنند كه اين رقم تكافوي تأمين نيازهاي اوليه زندگي را هم نمي دهد.
همه تكرار مي كنند ازدواج از سنت هاي حسنه است اما برخي از مسائل ومشكلا ت بديهي مالي، همه جوانان را پشت دروازه بلند ازدواج متوقف ساخته است. البته تلا ش هايي در جهت رفع و يا كم كردن اين مشكلا ت صورت گرفته كه افزايش وام ازدواج يكي از آنهاست. اما پرداخت اين وام با چه كيفيتي تاكنون انجام شده . اين سو‡الي است كه پاسخ آن را افرادي كه اخيراً اقدام به ازدواج كرده اند مي دهند.
مراحل گرفتن وام ازدواج بسان گذر از هفت خوان رستم دستان است، سخت و صعب العبور. اكثر جوانان پس از درخواست مسئولين بانك ها و ارائه اسناد و مدارك جور واجور، ضامن معتبر، چك و سفته بعد از گذشت چند ماه، آخرسر پشيمان مي شوند و به جاي اول خود بر مي گردند. آنها مي گويند، ميزان وام ازدواجي كه تعيين كرده اند، كفاف ازدواج ساده را هم نمي دهد و ما مجبور هستيم با برگزاري يك جشن ساده ازدواج از اقوام و آشنايان با كمال شرمندگي و خجالت پول قرض بگيريم و يا ...
جوان ديگري در اين باره مي گويد: گرفتن وام ازدواج نيازبه داشتن چند آشنا دارد. اگر كسي در يك بانك، آشنايي داشته باشد،معمولا ً به آساني و سريع و راحت وام خود را مي گيرد و اگر هم آشنايي نداشته باشد، كارش بي سرانجام مي ماند. زماني كه خواستم وام ازدواج بگيرم، نزديك به هفت ماه از تاريخ عقدم گذشته بود و پس از آنكه مدارك خود را به بانك ارائه كردم و پس از گذشت سه ماه با درخواست دو ضامن، در نهايت بانك اعلا م كرد به دليل گذشت بيش از يك سال ازتاريخ عقد، وام ازدواج به شما تعلق نمي گيرد!
ديگري مي گويد: هر كسي نمي تواند وام ازدواج بگيرد. خودم با دوندگي هاي مختلف و با پارتي بازي سرانجام توانستم وام بگيرم اما اين ميزان وام، جوابگوي مخارج سنگين خريد وعروسي نيست. شرايط گرفتن وام سخت و پيچيده است. داشتن دو ضامن معتبر، داشتن حساب بانكي و كارمند رسمي دولت بودن از جمله شرايط گرفتن ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان وام به شمار مي روند.
ميزان اندك وام ازدواج از جمله مشكلا تي است كه زوج هاي جوان با آن در گيرند بنابراين اين سو‡ال پيش ميآيد اگر هدف از اعطاي اين گونه وام ها فراهم كردن زمينه ازدواج جوانان از طريق كمك مالي به آنان است، آيا اين ميزان وام مي تواند هزينه هاي ازدواج جوانان را تأمين نمايند؟
در اين خصوص اصغري رئيس كل اعتبارات بانك ملي مي گويد: درحقيقت اين گونه تسهيلا ت، كمك هزينه ازدواج و كمك هزينه تهيه جهيزيه است. اين مبلغ قطعاً كافي نيست،ولي به عنوان يك كمك هزينه پرداخت مي شود و نهايت ميزان مبلغي است كه براي اين بخش تشخيص داده شده است.
دانش كيا، عضو هيأت مديره بانك سپه معتقد است: زماني كه گفته مي شود اين ميزان وام ازدواج كفايت مي كند يا خير؟ بايد با هزينه ها سنجيده شود. اگر ما يك ازدواج معمولي هم برگزار كنيم و بگوييم مي خواهيم هزينه ازدواج يا هزينه تهيه جهيزيه را پرداخت كنيم، حتماً به يك خلا ء مادي خواهيم رسيد. آيا مي توان يخچال، تلويزيون، فرش، اجاق گاز و كمد را با ۶۰۰ هزار تومان خريداري كرد؟ در حال حاضر براي خريد اين پنج قلم اساسي از وسائل يك زندگي بسيار معمولي بايد رقمي بالاتر از يك ميليون تومان پرداخت كرد. اين در حالي است كه برخي از رسم و رسومات جنبي ازدواج هزينه هايي را به ما تحميل نموده است و چنانچه اين رسم و رسومات انجام نشود يا ناقص انجام شود ، خانواده ها فكر مي كنند به شخصيت آنها لطمه وارد شده است. ميزان وامي كه بانك مي دهد تنها مي تواند يك قسمت كوچكي از هزينه هاي اوليه يك زوج را پركند، البته به شرط آنكه به موقع فراهم شود.
وي مي افزايد: به هرحال اين ميزان وام ازدواج براي شروع و ابتداي ازدواج مورد استفاده قرار مي گيرد و يا براي ضرورت هايي كه در نتيجه ازدواج پيش آمده است، ولي به طور كلي نيازهاي يك زوج جوان با اين مبلغ برآورده نمي شود.
شجاع الدين، مدير كل اعتبارات بانك مركزي مي گويد: ما متولي دادن كمك هزينه براي امور مختلف نيستيم. سيستم بانكي تصميم مي گيرد به هر نيتي از محل سپرده قرض الحسنه خود مبلغي را براي انجام امور خير صرف كند. در نتيجه اين منابع مالي نه متعلق به بانك است، نه متعلق به دولت. بلكه منابع سرمايه اي افرادي است كه به جاي آنكه سرمايه خود را در امور مختلف سرمايه گذاري كنند، ترجيح داده اند، سرمايه خود را در بانك سپرده گذاري كنند و شعب بانك هم طبق آيين نامه در اينگونه موارد فقط مي تواند از سپرده هاي قرض الحسنه مردم مصرف كند.همچنين تعيين سقف وام قرض الحسنه نيز دراختيار بانك نيست، بلكه در شوراي پول و اعتبار تعيين مي شود.
او مي گويد: مبلغ وام ازدواج را از ۲۰۰ به ۳۰۰ هزار تومان افزايش داده اند كه يقيناً كافي نيست ولي شايد تا حدي معضل برخي افراد را حل كند.
طولا ني بودن زمان دريافت وام ازدواج كه ناشي ازملاحظات مربوط به دريافت تضمين هاي مختلف براي بازپرداخت مبلغ وام است، از جمله مشكلا ت متقاضيان اين وام به شمار مي رود. مسئولا ن بانك ها ازعدم وصول تسهيلات اعطاء شده به برخي از دريافت كنندگان خبر مي دهند و آن را از جمله موانع افزايش ميزان وام ازدواج مي دانند.
با توجه به اين تضادها، اين پرسش پيش ميآيد چرا با وجود اخذ ضمانت هاي مختلف بازپرداخت اين وام ها به تعويق مي افتد؟ اگر گرفتن اين ضمانت ها نمي تواند تضمين كننده بازدريافت به موقع وام مورد نظر باشد، پس چرا براي دريافت اين تضمين ها اصرار مي كنند؟
دانش كيا عضو هيأت مديره بانك سپه در اين باره معتقد است: بودجه اي كه به بانك براي پرداخت وام تعلق مي گيرد از مانده حساب هاي قرض الحسنه سال قبل است كه اگر بخواهيم از محل جديد وام هاي اضافه شده، اعتبار پرداخت شود تنها به ده هزار نفر زوج جديد اين ميزان وام تعلق مي گيرد. اما اگر افرادي كه قبلاً ازبانك ها وام دريافت كرده اند، به موقع اقساط وامي خود را بازپرداخت كنند، اين امكان براي بانك فراهم مي شود كه حدود ده هزار نفر ديگر را مجدداً تحت پوشش اعطاي وام قرار دهد. گرفتن ضمانت نيز دليل اين نيست كه حتماً وصول مطالبات از طرف بانك صورت گيرد. بلكه براي آن است كه بانك از محل آن وثيقه بتواند پول خود را مطالبه كند.
صرف نظر از همه اين دشواري ها در نحوه توزيع وام ازدواج هم مشكلا تي وجود دارد. يعني همه متقاضيان وام ازدواج نمي توانند از اين وام استفاده كنند اما عملاً برخي از متقاضيان به واسطه آشنايان خود در شعب بانك ها از اين وام استفاده مي كنند.
اصغري رئيس كل اعتبارات بانك ملي مي افزايد: به نظر نمي رسد اين مورد چندان شايع باشد كه بخواهيم آن را مسأله اي عام قلمداد كنيم. يعني ما در موارد كاملاً استثنايي با اين موضوع مواجه ايم كه در صورت مشاهده از طريق مراجع نظارتي و قضايي با اين گونه تخلفات برخورد جدي خواهد شد. دانش كيا عضو هيأت مديره بانك سپه نيزمي گويد: زماني كه تعداد متقاضيان با بودجه تخصيص يافته همخواني نداشته باشد، اين گونه تخلفات به وجود مي آيد. ولي ميزان اين تعداد افراد كه چند بار از بانك هاي متفاوت وام دريافت مي كنند، بسيار اندك است و نمي تواند تأثيري بر مشكل كلي كه عدم تطابق تعداد تقاضا با بودجه در نظر گرفته شده است ، داشته باشد.