اگر فردي را براي نخستين بار ملا قات كنيم و بخواهيم بدون هيچ صحبتي او را بشناسيم شايد اولين نگاهمان روي پوشش ظاهري او معطوف مي شود و اين تنها معياري خواهد بود كه براي ارزيابي شخصيت او در اختيار داريم.
ظاهر شدن شهروندان در مناسبات اجتماعي در هر شرايطي سبب مي شود كه آنها به يك پوشش آراسته، شيك و با كيفيت بيش از يك غذاي مقوي و مرغوب اهميت بدهند. اگرچه از نظر اقتصادي، پوشاك در طبقه بندي سبد كالا ي خانوار در رديف دوم قرار دارد. اما از نظر اجتماعي در بسياري خانواده ها حرف اول را مي زند و نقش اول را دارد.
تابع مد بودن، چشم و هم چشمي و اينكه مردم ظاهر آدم ها را مي بينند، در جوامع نوين سبب شده تا هزينه پوشاك بخش مهمي ازدرآمد خانواده ها را به خود اختصاص دهد.
مد در ايران
پوشش و مد نزد ايرانيان از ابتداي تاريخ حائز اهميت بوده، تصاويري كه از آثار تاريخي به دست آمده حاكي از آن است كه بازگذاشتن هر يك از قسمت هاي بدن را خلا ف ادب مي شمردند و به همين جهت سرتا پاي خود را با سربند يا كلاه و پاپوش مي پوشاندند و كمربندي بر ميان خود مي بستند. اين گونه لباس پوشيدن بهر آن بود كه از گزند گرماي شديد تابستان و سرماي جانكاه زمستان در امان بمانند و امتياز پادشاه در آن بود كه شلوار قلا ب دوزي شده با نقش و نگار سرخ مي پوشيد و دكمه هاي كفش وي به رنگ زعفراني بود، اختلا ف لباس زنان با مردان تنها در آن بود كه گريبان پيراهنشان شكافي داشت.
به طور كلي لباس مردان پارسي باستان (دوره هخامنشي) عبارت بود از يك بالا پوش شبيه شنل، يك دامن پرچين كه بالا پوش و دامن آن در محل كمرداراي يك كمربند چرمي بوده است، كلا ه پارسي از جنس نمد و يك نوع كفش كه از لحاظ شكل ساده بوده و اغلب به رنگ هاي زرد حنايي و ارغواني تهيه مي شده است.
پوشاك زنان پارسي اندك اختلافي با پوشاك مردان داشت و تفاوت در تزئينات پيش سينه و شكل آن بود.كفش هايشان نيز همان بود كه مردان پارسي به پا مي كردند. فقط در چند مورد لباس زنان بومي عبارت بود از پوشش ساده و بلند يا داراي راسته چين و آستين كوتاه. نوع ديگر اين پوشش، چادري مستطيلي بود، كه بر سر مي افكندند و در زير آن يك پيراهن بلند بر تن مي كرده اند. ديگر پوشاك، جامه جنگي پارسي بوده كه از سلا ح هايي شامل تير، سپر، شمشير، قمه، زره، جوشن و كلا ه خود با پر استفاده مي كرده اند.
در سال هاي اخير در كشور ما مدگرايي و افت كيفيت پارچه ها سبب شده كه توليدكنندگان به پارچه هاي خارجي بيشتر توجه كنند.اين توجه در مصرف كنندگان و به خصوص جوان ترها نيزمشاهده مي شود.
مدير يك شركت توليدكننده كت و شلوار مي گويد: كيفيت پارچه كت و شلوار و پيراهن هاي مردانه با پارچه لباس هاي زنانه متفاوت است. مثلا ً اغلب پارچه هايي كه ما براي دوخت كت و شلوار استفاده مي كنيم فاستوني تحت ليسانس است و همانطور كه مي دانيد اين پارچه از كيفيت بالا يي برخوردار است. حتي ما در اين بخش صادرات نيز داريم به طوري كه اين پارچه چندي پيش از كشور انگليس لوح تقدير دريافت كرد، اما پارچه اغلب پيراهن هاي با كيفيت مردانه، خارجي هستند و يا لباس هاي اسپرت معمولا ً از خارج وارد مي شوند. وي در مورد كيفيت پارچه هايي كه در توليد لباس هاي زنانه كاربرد دارند مي گويد: در ايران شايد يكي دو شركت هستند كه در اين زمينه پارچه هاي مرغوب توليد مي كنند اغلب اينگونه پارچه ها به شكل قاچاق از كشورهاي آسياي شرقي (مثل تايلند، تايوان، ژاپن، كره و...) وارد مي شود و با قيمت مناسب تري در اختيار توليد كننده قرار مي گيرد و توليد كننده ها نيز اغلب از آن راضي هستند چرا كه به راحتي مي توانند جنس شان را از لحاظ مرغوبيت نزد مشتري تضمين كنند، اما ما پارچه هاي ايراني را به هيچ وجه نمي توانيم تضمين كنيم.
وي رونق فروش توليدات خود را در ماه هاي شهريور، بهمن و اسفند و روز پدر بيشتر از ماههاي ديگر ذكر مي كند.
لباس هاي مارك دار
اين روزها تب لباس هاي مارك دار در ميان جوانها پرحرارت است. آنها حتي ترجيح مي دهند لباس ترك بپوشند تا لباس ايراني، شايد مرغوبيت و قيمت مناسب اين لباس ها در مقايسه با پوشاك ايراني اين نياز را در ميان آنها پديد آورده، اما در اين ميان استثناها را هم بايد در نظر گرفت؛ پوشاكي كه فروشنده ها به عنوان جنس خارجي به مشتري ارائه مي دهند حتماً پوشاك خارجي نيست و ماركها نيز اغلب تقلبي است. البته در خود اروپا نيز اجناس مارك دار به خصوص پوشاك نسبت به بقيه اجناس، گران تر است. بنابراين اينگونه اجناس چه در خارج و چه در ايران فقط در اختيار طبقه مرفه جامعه مي تواند قرار بگيرد كه از لحاظ كيفيت تقريباً حرف اول را مي زند.
پوشاك ركن اصلي صنعت نساجي
مهندس بصيري دبير سنديكاي صنايع نساجي مهمترين قسمت نساجي را بخش پوشاك آن ذكر مي كند و خاطر نشان مي سازد كه در حال حاضر اين دو بخش از هم جدا هستند اما به زودي قرار است بخش نساجي با توليدكنندگان پوشاك كنفدراسيون تشكيل دهند تا به اين طريق ما بتوانيم با توليدكنندگان پوشاك هماهنگ شويم و نيازهاي كيفي و كمي آنها را برآورده سازيم. چرا كه صنعت نساجي ماهيتاً سودآور، ارزآور و اشتغال زا است. ما نيز اگر بخواهيم خود توليد كنيم و توليد موفق داشته باشيم بايد پوشاك را در كنار اين صنعت همراه كنيم و به آن بها بدهيم.
وي در مورد كيفيت پوشاك ايراني مي گويد: كالا يي كه امروز در ايران توليد مي شود از لحاظ كيفيت و قيمت مناسب است اما متأسفانه معمولا ً توليدكنندگان بر روي كالا ي صد در صد ايراني برچسب هاي خارجي مي زنند و آن را به عنوان يك كالا ي خارجي به مشتري مي فروشند و يا حتي با اين برچسب آن را صادر مي كنند.
مهندس بصيري دليل افزايش قيمت را موانع و ضوابطي مي داند كه قيمت تمام شده پارچه را بالا مي برد.
وي در مورد راهكاري كه مي تواند جلوي قاچاق پارچه را بگيرد و توجه مردم را به پوشاك داخلي معطوف كند مي گويد: بايد تعرفه پارچه پايين بيايد و توليدكنندگان مواد اوليه علا وه بر رنگ و مد و ظاهر به كيفيت مناسب و قيمت مناسب توجه داشته باشند و در اين زمينه بايد كاملا ً رقابتي عمل كرد. چرا كه دنيا، دنياي گذشته نيست، مردم جنس خوب با قيمت مناسب مي خواهند. كشورهايي كه در حال حاضر ما از آنها كالا به شكل قاچاق مي خريم در چند سال گذشته توانستند بر روي مواد اوليه و ماشين آلا ت خود سرمايه گذاري كنند و در نتيجه كيفيت را بالا ببرند. او مي افزايد: بسياري از عوامل بيروني توانسته بر روي صنعت نساجي ما اثر نامطلوب بگذارد مثلا ً در يك كارگاه توليدي وقتي از سال ۷۸ تا ۶ ماهه اول سال ۸۲ قيمت برق آن ۲۳۴ درصد افزايش مي يابد و قيمت پنبه آن نيز ۶۲ درصد افزايش نشان مي دهد اما از آن طرف قيمت نخ يا مواد اوليه توليدي آن ۱۸ درصد كاهش نشان مي دهد (چرا كه اين ماده اوليه به شكل قاچاق وارد بازار مملكت شده). آن توليد كننده با اين شرايط مجبور است براي ادامه بقاي خود يا كيفيتش را كم كند و يا با تقلب قيمت فروش را بالا ببرد كه در اين صورت راه اول را كه به صرفه است انتخاب مي كند.
مهندس بصيري ادامه مي دهد: دولت بايد براي جلوگيري از اين وضعيت اجازه ندهد كالا ي بدون شناسنامه وارد بازار شود و از كالا هايي كه با برچسب هاي غيراستاندارد و يا برچسب هاي تقلبي و خارجي وارد بازار مي شوند جلوگيري به عمل آورد.
طبق نظرخواهي محدودي كه از مردم بخصوص جوانها انجام شد هر فرد به طور متوسط سالا نه ۶۰ هزار تومان هزينه پوشاك پرداخت مي كند. هزينه ناخالص پوشاك و كفش سالا نه يك خانوار شهري طبق آمار بانك مركزي ۲۶۳۵۲۶۲ ريال مي باشد كه اين هزينه در مورد ساير اقلا م يك خانوار به شرح جدول شماره يك است:
نسرين ميرزايي
جدول شماره ۱
متوسط هزينه ناخالص سالا نه يك خانوار شهري به تفكيك گروههاي مختلف هزينه در سال ۱۳۸۱
درصد تغيير سال ۱۳۸۱ نسبت ۱۳۸۰
|
درصد توزيع
|
هزينه ناخالص (ريال)
|
شرح
|
۲/۲۵
|
۰/۱۰۰
|
۴۳۸۷۵۸۰۵
|
كل هزينه ناخالص
|
۹/۱۸
|
۳/۲۷
|
۱۱۹۶۶۷۲۳
|
۱- خوراكي ها، آشاميدني ها و دخانيات
|
۵/۹
|
۰/۶
|
۲۶۳۵۲۶۲
|
۲- پوشاك و كفش
|
۴/۲۶
|
۰/۲۷
|
۱۱۸۵۲۵۷۰
|
۳- مسكن، آب، برق و سوخت
|
۳/۲۲
|
۱/۶
|
۲۶۹۲۵۶۴
|
۴- لوازم، اثاث و خدمات مورد استفاده در خانه
|
۰/۴۴
|
۶/۵
|
۲۴۴۶۰۰۴
|
۵- درمان و بهداشت
|
۳/۴۱
|
۵/۱۵
|
۶۷۸۶۷۹۴
|
۶- حمل و نقل و ارتباطات
|
۲/۲۳
|
۹/۳
|
۱۷۳۷۹۸۴
|
۷- تفريح، سرگرمي، تحصيل و خدمات فرهنگي
|
۳/۲۲
|
۶/۸
|
۳۷۵۷۹۰۴
|
۸- كالا ها و خدمات متفرقه
|
|
جدول شماره ۲
متوسط درآمد ناخالص سالا نه يك خانوار شهري به تفكيك گروههاي مختلف درآمد در سال ۱۳۸۱
درصد تغيير سال ۱۳۸۱ نسبت ۱۳۸۰
|
درصد توزيع
|
درآمدناخالص (ريال)
|
شرح
|
۱/۲۷
|
۰/۱۰۰
|
۴۰۲۵۳۲۸۷
|
كل درآمد ناخالص
|
۶/۲۶
|
۲/۷۴
|
۲۹۸۸۷۷۸۸
|
الف - درآمد پولي ناخالص
|
۰/۲۶
|
۸/۱۸
|
۷۵۷۶۱۴۵
|
۱- درآمد از مزد وحقوق - بخش دولتي و عمومي
|
۶/۲۶
|
۹/۱۱
|
۴۷۸۴۵۷۸
|
۲- درآمد از مزد حقوق - بخش خصوصي
|
۳/۱۷-
|
۶/۱
|
۶۶۰۴۰۰
|
۳- درآمد از مشاغل آزاد كشاورزي
|
۱/۲۴
|
۹/۲۳
|
۹۶۱۷۹۲۷
|
۴- درآمد از مشاغل آزاد غيركشاورزي
|
۳/۳۷
|
۶/۱۲
|
۵۰۵۶۳۱۷
|
۵- درآمدهاي متفرقه
|
۶/۳۷
|
۴/۵
|
۲۱۹۲۴۲۱
|
۶- درآمد حاصل از فروش كالا هاي دست دوم
|
۶/۲۸
|
۸/۲۵
|
۱۰۳۶۵۴۹۹
|
ب- درآمد غيرپولي
|
|