Hamshahri Newspaper

محسن شمشيري
برآوردها نشان مي دهد كه ۹ سانتي متر عايق حرارتي پشم شيشه معادل ۳ متر سيمان در كاهش مصرف سوخت و جلوگيري از اتلا ف حرارت داخل ساختمان و همچنين كاهش ورود سروصدا به داخل ساختمان عمل مي كند.
با ۲ درصد هزينه اضافي در ساختمان سازي براي عايق كاري با پشم شيشه مي توان ۴۰ درصد در مصرف انرژي صرفه جويي كرد و همچنين مانع ورود صداهاي مزاحم به داخل ساختمان شد.
به عقيده كارشناسان صنعتي و دست اندركاران ساختمان سازي، هزينه عايق كاري ساختمان ها ۸/۱ درصد هزينه كل ساختمان است؛ اما مزاياي استفاده از عايق كاري مانند كاهش مصرف سوخت و جلوگيري از اتلا ف گرما و سرماي داخل ساختمان و همچنين اثرات جلوگيري از ورود آلودگي هوا و آلودگي صوتي به داخل محيط زندگي و كار بسيار بالا تر از سرمايه گذاري اوليه براي عايق كاري است . خانوارها و ساكنان ساختمان هاي عايق كاري شده در سال اول سكونت خود، كل هزينه عايق كاري را از محل صرفه جويي در سوخت و برق پرداخت خواهند كرد.
آمارهاي صرف جويي در هزينه ها و كاهش مصرف سوخت در اثر عايق كاري صنايع و ساختمان ها در كشورهاي مختلف نشان مي دهد كه تركيه در سال ۱۹۹۵ با اجباري كردن عايق كاري با ضخامت ۵ سانتي متر در ساختمان ها ۲۰ هزار تن گاز سمي۲ CO را كاهش داد و ساير آلا ينده ها نيز به ميزان قابل توجهي كاهش يافت.
اين كشورها علا وه بر كاهش آلودگي هوا از ساير مزاياي عايق كاري مانند كاهش مصرف سوخت و برق، جلوگيري از ورود سروصدا به داخل خودروها و ساختمان ها و محيط زندگي و كاهش سروصدا و اتلا ف انرژي در كارخانه ها، خيابان ها وساختمان ها، ميلياردها دلا ر صرفه جويي داشته اند و محيط زندگي شهري و خانواده ها با آرامش بيشتري همراه شده است.
كارشناسان محيط زيست، متخصصين انرژي و روان شناسان، امروزه اجباري كردن عايق كاري و استفاده از عايق هاي رطوبتي و حرارتي را عاملي در كاهش ناراحتي هاي روحي، عصبي، اتلا ف انرژي ، كاهش آلودگي هوا و بيماري هاي مختلف معرفي كرده اند.در شرايطي كه توليد خودرو در كشور به ۷۰۰ هزار دستگاه در سال رسيده و ساخت وساز رونق زيادي دارد و به معابر و خيابان هاي محدود تهران هر روز تعداد زيادي خودرو اضافه مي شود، ساختمان هاي تك واحد و ۲ واحدي تخريب مي شوند و به جاي آنها آپارتمان هاي۲۰-۱۰ واحدي ساخته مي شود،خانوارهاي شهري به صورت متراكم در نقاط مختلف شهر سكونت مي كنند، تراكم جمعيت، ترافيك، مصرف سوخت، ايجاد آلودگي هوا، آلا ينده سمي ۲ CO، صداهاي مزاحم و ... هر روز روبه افزايش است، بايد راهكار هايي نظير استفاده از عايق هاي مختلف در صنايع، خودروسازي و ساختمان سازي مورد توجه قرار گيرد تا علا وه بر كاهش مصرف سوخت از افزايش آلا ينده ها و صداي مزاحم، از ورود آلودگي هوا و آلودگي صوتي به داخل ساختمان ها و محيط زندگي خانوارها جلوگيري و محيط زندگي براي خانوارهاي شهري با آرامش و رفاه نسبي بيشتري همراه شود.
فرهنگ عمومي استفاده از پشم شيشه و عايق هاي رطوبتي و حرارتي و عايق هاي صوتي در كشور ما گسترش نيافته است و متخصصين توجه زيادي به استفاده از عايق هاي مختلف در صنايع و ساختمان ها ندارند. يكي از دلا يل اصلي در اين زمينه وجود منابع سرشار نفت و گازدر كشور و ارزاني قيمت نفت، گاز و گازوييل بوده كه باعث شده استفاده از عايق هاي مختلف در ساختمان ها مورد توجه قرار نگيرد . دولت نيز توجهي به كاهش مصرف سوخت در ساختمان ها نداشته و خانوارها هم تمايلي به پرداخت هزينه براي عايق كاري ساختمان، درها و پنجره ها نداشته اند.
اما امروزه با گسترش آپارتمان نشيني در تهران و ساخت ۲۰ واحد جديد به جاي يك واحد ساختمان قديمي، ضرورت كاهش مصرف سوخت بيشتر مورد توجه قرار گرفته است و سروصداي موجود در آپارتمان هاي مجاور، راه پله ها، كوچه ها و خيابان ها خانوارها را به چاره انديشي و تفكر درباره راهكار جلوگيري از ورود سروصدا به داخل منازل و ساختمان ها و كاهش مصرف سوخت مشغول كرده است.
دولت نيز از آمار روبه افزايش مصرف سوخت، گاز، گازوييل و بنزين نگران است.در حال حاضر سازمان بهينه سازي مصرف انرژي و ساير نهادهاي دولتي طرح هايي براي كاهش مصرف سوخت خودروها با استفاده از پشم شيشه و عايق هاي رطوبتي و حرارتي و عايق هاي صوتي در خودروها، ساختمان ها و صنايع مختلف در نظر گرفته اند كه البته تا همگاني شدن اين طرح ها و گسترش فرهنگ و اجباري شدن عايق كاري راه درازي پيش رو داريم؛ اما با اطمينان بايد گفت كه اگر عايق كاري همه گير شود و همه، از مردم و ساختمان سازها تا مديران صنايع آن را جدي بگيرند علا وه بر صرفه جويي در هزينه ها و بهبود كيفيت كالا هاي صنعتي و ساختمان ها، باعث كاهش مصرف سوخت و اتلا ف منابع نفت و گاز و همچنين كاهش اثرات مخرب سروصداي خودروها در محيط زندگي شهري خواهد شد و به كاهش عصبيت در بين افراد جامعه نيز كمك خواهد كرد.
يك كارشناس صنعت پشم شيشه در اين زمينه مي گويد: اگر قانون لزوم استفاده ساختمان هاي بالا ي ۸۰۰ متر و ۱۰۰۰ متر زيربنا از عايق كاري در شهرستان ها و تهران اجرا شود و قوانين تكميلي ديگري در مورد ضرورت عايق كاري در ساختمان ها و صنايع به اجرا در آيد از محل صرفه جويي در سوخت و انرژي به راحتي مي توان علا وه بر تأمين مبلغ سرمايه گذاري براي عايق كاري از اتلا ف انرژي و سروصداي زياد محيط زندگي جلوگيري كرد به گونه اي كه از محل كاهش مصرف سوخت در يكي دو سال اول مي توان هزينه عايق كاري را تأمين و پوشش داد و در سال هاي بعد از مزاياي آن سود برد.
اندازه مطلوب صدا در ساختمان هاي مختلف
برآورد كارشناسان در پيش نويس آيين نامه صدابندي در ساختمان ها كه توسط مركز تحقيقات ساختمان و مسكن انجام شده است نشان مي دهد كه حد مطلوب صدا در ساختمان هاي مسكوني و در اتاق خواب ۳۰ دسي بل، در اتاق نشيمن ۴۰دسي بل و در آشپزخانه ۴۵ دسي بل است. همچنين در اتاق بيماران در بيمارستان ها حد مطلوب صدا ۳۰ دسي بل، در اتاق عمل ۳۵ دسي بل، در اتاق انتظار ۴۰ دسي بل و در بانك ها و فروشگاه ها ۴۵ دسي بل برآورد شده است و حداكثر صدا نبايد ۵ دسي بل بيش از اين مقدار باشد. در غير اين صورت صداهاي گوشخراش مانند صداي موتور سيكلت ۱۲۵ مغز انسان را آزار مي دهد.
بنابراين صدابندي و استفاده از عايق ها و جداگر هاي مناسب در ساختمان ها الزامي است تا از ورود صداهاي مزاحم بالا ي ۵۰ دسي بل به ساختمان ها جلوگيري شود . در نتيجه ضروري است كه جداگرها و عايق كاري با حداقل صدابندي ۵۰ دسي بل در محل سكونت و با حداقل صدابندي ۶۰ دسي بل در بيمارستان ها و حداقل صدابندي ۴۰ دسي بل در كلا س هاي درس مورد توجه قرار گيرد.
اگرچه امروزه از ديوارهاي بتني و سيماني و گچي بيش از ديوارهاي آجري استفاده مي شود و تا حدودي صدابندي اجزاي ساختمان بيشتر شده است و پنجره ها و شيشه هاي دو جداره از ورود صداهاي مزاحم و با دسي بل بالا تا حدودي جلوگيري مي كند؛ اما در شرايطي كه توليد موتور سيكلت هايي با صداي بالا ي ۷۰، ۸۰ و ۹۰ دسي بل در كشور افزايش يافته است تنها مي توان با ديوار سيماني و بتني از ورود صداهاي مزاحم و آلودگي هاي مختلف صوتي جلوگيري كرد.
بنابراين براي آنكه حد مطلوب صدا در مناطق مسكوني و كلا س هاي درس و بيمارستان ها را داشته باشيم استفاده از عايق هاي رطوبتي و حرارتي و صوتي بيش از گذشته ضروري به نظر مي رسد.
كارشناسان با اشاره به آثار مخرب و آزار صداهاي نامناسب حاصل از زندگي ماشيني در سلا مت جسم و روان و بروز بيماري هاي عصبي و حتي ناشنوايي، معتقدند كه در طراحي ساختمان هاي جديدبايد شاخص هاي تعيين شده صدابندي از سوي مراجع رسمي مورد توجه قرار گيرد.
امروزه آيين نامه و مقررات صدابندي در كشورهاي سوئد، سوئيس، استراليا، كانادا، آمريكا و انگليس در دستور كار قرار گرفته است . در كشور ما و بخصوص در تهران نيز با اين همه تراكم جمعيت و ترافيك بايد مقررات صدابندي و استفاده از عايق ها ،ديوار، سقف و پنجره هاي مناسب طبق استانداردها و تجربه كشورهاي پيشرفته اجباري شود و از معمارها، كارفرمايان و سازندگان ساختمان ها بخواهيم تا براي ايجاد محيط زندگي با آرامش نسبي ساختمان هاي عايق كاري شده و با صدابندي مناسب را عرضه كنند.
در اين مسير دولت، وزارت مسكن و شهرسازي، اتحاديه هاي مرتبط با ساخت مسكن و ساختمان هاي اداري، وزارت صنايع و معادن و ... بايد مقررات صدابندي و استفاده از عايق ها را توصيه و اجباري كنند.
اما از هر عاملي مؤثرتر، خانواده ها هستند كه براي آرامش افراد خانواده و فرزندان و جلوگيري از آثار مخرب صداهاي مزاحم بر روح و جسم و سلا مت خود بايد در خريد محل سكونت بر عايق كاري و صدابندي و استفاده از عايق ها و ديوارها و پنجره ها و مصالح ساختماني مناسب تأكيد كنند و آپارتمان و خانه اي را بخرند كه عايق كاري و صدابندي در آن رعايت شده باشد تا از ورود آلودگي هوا و آلودگي صوتي به داخل ساختمان جلوگيري به عمل آيد.
تشكل هاي صنفي و نهادهاي مدني و حامي حقوق مصرف كننده نيز بايد مصالح ساختماني و روشهاي ساختمان سازي مناسب و با صدابندي مطلوب را به مردم معرفي كنند تا تقاضاي مردم براي ساختمان هاي عايق كاري و صدابندي شده افزايش يابد .
رعايت استانداردهاي جهاني در توليد محصولا ت پشم شيشه و عايق هاي رطوبتي و حرارتي امروزه در كشورهاي مختلف مورد توجه قرار گرفته و در ايران نيز استاندارد ۱۳۱۶۲DIN - EN - كه استاندارد اروپاست براي توليد محصولا ت پشم شيشه و عايق هاي رطوبتي و حرارتي در شركت هاي پشم شيشه ايران، ايزوگام و .... مورد توجه قرار گرفته است.
به عقيده كارشناسان اگر اين استاندارد توسط دولت، وزارت صنايع و معادن و وزارت بازرگاني براي توليد داخلي و واردات تصويب و اجراي آن الزامي شود به راحتي مي توان از واردات اجناس بي كيفيت و توليد عايق هاي نامطلوب در داخل جلوگيري كرد.
به عقيده كارشناسان بخشي از واردات پشم شيشه و عايق هايي كه از كشورهاي تركيه و ... وارد كشور مي شود استانداردهاي لا زم را ندارد و حتي مي توان گفت كه اصلا ً عايق نيست، بنابراين رعايت استانداردها و قوانين سخت گيرانه در واردات عايق ها الزامي است تا از عايق ها و مصالح و اجناس مناسب براي عايق كاري استفاده شود.
به عقيده كارشناسان، عايق كاري علا وه بر مزيت هاي فراوان، اشتغال زايي نيز به همراه دارد و صنايع پشم شيشه و عايق هاي رطوبتي و حرارتي در ساختمان ها با صنايع پسين و پيشين بسياري در ارتباط است و اشتغال زيادي را در معادن، صنايع پتروشيمي، شركت نفت ، صنايع ساختمان سازي، نصب و توليد عايق ها در كارخانه ها ، خدمات پس از فروش و ساير صنايع پايين دستي در بر مي گيرد . در صورتي كه استفاده از عايق هاي رطوبتي و حرارتي و صوتي در ساختمان ها الزامي شود اشتغال فراواني را در كشور به صورت گسترده در بخش هاي توليدي مواد اوليه و خدمات پس از فروش ايجاد خواهد كرد و مزاياي فراواني نيز در بخش صرفه جويي انرژي و جلوگيري از آلودگي هوا و آلودگي صوتي و جلوگيري از ورود صداهاي مزاحم براي خانواده ها خواهد داشت.
تقاضاي موجود در بازار پشم شيشه ايران تنها ۷۰ ميليون متر مربع است. به عقيده كارشناسان، مصالح ساختماني و روش هاي ساخت ديوار، در، پنجره، سقف و تقاضاي موجود بازار براي پشم شيشه و عايق هاي رطوبتي و حرارتي نشان دهنده وضعيت نامطلوب عايق كاري و صدابندي و طراحي در صنعت خودرو و ساختمان است. خانوارهاي شهري هر روز مقادير زيادي آلودگي هوا، آلودگي صوتي و هزينه مصرف سوخت و برق را تقبل مي كنند و خودروها و موتور سيكلت ها عامل ايجاد ۷۰ درصد آلودگي هوا و ۹۰ درصد آلودگي صوتي هستند.
در شرايطي كه توليد صدا در خودروها و موتور سيكلت ها بالا ي ۸۰ دسي بل است و حد مطلوب صدا در اتاق بيمار و اتاق خواب ۳۰ دسي بل است چگونه انتظار داريم كه جامعه اي آرام، سالم، خلا ق، باهوش و شاداب داشته باشيم، چگونه انتظار داريم كه خواب افراد جامعه كامل باشد و خستگي و افسردگي و ناتواني كاهش يابد و فرزنداني باهوش، كنجكاو، بدون پرخاشگري و عصبيت و مردماني شاداب و با آرامش روحي و با بهره وري و كارآيي بالا داشته باشيم؟!
بنابراين عايق كاري رطوبتي و حرارتي و صدابندي براي جلوگيري از اتلا ف سرمايه هاي ملي و كاهش مصرف سوخت و ايجاد آرامش نسبي در خانواده ها نياز به يك عزم ملي دارد و از ساختمان سازي گرفته تا صنايع خودروسازي و موتورسيكلت سازي و از توجه و دقت كارشناسان گرفته تا انتظار مردم و تقاضاي مصرف كننده و حمايت نهادها و تشكل هاي صنفي و مدني حامي حقوق مصرف كننده، همه و همه بايد عزم را جزم كنيم و از خوروساز، موتورسيكلت ساز و ساختمان ساز و توليدكننده موتور و مصالح ساختماني و ... بخواهيم كه استانداردها را رعايت كنند، مصرف سوخت و توليد صدا را كاهش دهند تا آلودگي هوا، آلودگي صوتي و گاز كربنيك و ميلياردها دلا ر هزينه براي مردم و دولت را باهم و با مشاركت ملي كاهش دهيم.