لارستان منطقه اي كوهستاني است با كوه هاي صخره اي. دامنه هاي اين كوه هاي ناهموار را، دره هاي عميق و تنگ متعددي بريده است. به دليل باران كمي كه در لارستان مي بارد، در اين نواحي از چشمه هاي بزرگ و رود هاي دائمي خبري نيست. با حضور گنبدهاي عظيم نمكي همه رودخانه هاي كوچك و فصلي لارستان به شدت شور شده است. اين گنبدهاي نمكي كه تعدادشان در سراسر لارستان بسيار زياد و بيش از هر جاي ديگر در كشورمان است، در شور شدن خاك دشت ها و آب هاي زيرزميني منطقه تاثير زيادي گذاشته اند. ارتفاع كم، هواي گرم، بارندگي ناچيز و حضور گنبدهاي نمكي منفرد، باعث رويش گياهان ويژه اي در لارستان گرديده است. در كوهپايه ها و دامنه كوه ها بنه، بادام و كيلم و در قله معدود كوه هاي بلندتر از دو هزار متر لارستان زيتون و سرو كوهي يا ارس مي رويد. اقليم خاص و پوشش گياهي ويژه لارستان در سيماي جانوري آن نيز موثر بوده است، برخي از گياهان و جانوران اين نواحي مانند <مورخش> و قوچ لارستان منحصرا در اين ناحيه ديده مي شوند.
از جنگل ها و مراتع لارستان از گذشته هاي دور تاكنون بهره برداري هاي بي رويه اي صورت گرفته است. آثار و بقاياي كوره هاي ذوب فلز كه به تعداد زياد در دشت ها و كوهپايه هاي لارستان به چشم مي خورند، بي ترديد در انهدام جنگل هاي گرمسيري اين نواحي تاثير عمده اي داشته اند كه متأسفانه تخريب جنگل و مرتع در لارستان همچنان تداوم دارد.
در مراتع ضعيف و مخروبه لارستان هر سال حدود يك ميليون واحد دامي چرا مي كنند. ميزان توليد اين مراتع بسيار كمتر از آن است كه بتواند اين همه دام را در خود نگه دارد. به دليل افزايش جمعيت انسان و دام، شخم زدن مراتع، قطع درختان، بوته كني و مهم تر از همه ضعف مديريت در بهره وري از منابع طبيعي، مراتع لارستان در مسير نابودي پيش مي رود.

قرار نيست توقفي داشته باشد. بنابراين اشخاص سيگاري تا مدتي بايد پاكت سيگارشان را كنار بگذارند يا براي اولين بار ترك سيگار را براي مدتي تجربه كنند.
اما شايد كساني بخواهند براي يك بار هم كه شده بر دوربردترين هواپيماي مسافري جهان (ايرباس 500-340 (A سوار شوند و پرواز درازمدت و بدون توقف آن را حس كنند. پروازي كه تقريبا يك شبانه روز عمر مسافرش را نه بر روي زمين بلكه در آسمان در بر مي گيرد. نخستين بار، اوايل دسامبر گذشته، يك شركت هواپيمايي عربي آن را در مسير دبي - سيدني به كار گرفت.
اين هيولاي خستگي ناپذير تا 20 ساعت در آسمان پرواز مي كند. اينك نيز اين شركت طرح هاي ديگري براي افزودن هشت ايرباس ديگر به ناوگان خود در مسير آمريكاي شمالي به نيوزلند در دست اقدام دارد. شركت هاي هواپيمايي ديگر - شركت هواپيمايي سنگاپور ايرلاينز در فوريه 2004 و ايرويز تايلند در سال ۲۰۰۵- نيز قصد دارند وارد بازار رقابت شده و ناوگان خود را مفتخر به حضور اين نوع ايرباس كنند!
در حالي كه روز به روز، سيستم هاي حمل و نقل در اختيار سرعت و رفاه جهانگردان قرار مي گيرد ركوردداري ايرباس 340A، فقط به خاطر ويژگي هاي گفته شده نيست، بلكه نوآوري در طراحي و خدمات رساني به همراه تخت خواب هاي نرم و راحت، اتاقك هاي درجه يك، تلفن خانه با سرويس هاي غذا و نوشيدني، بازي هاي سرگرم كننده كامپيوتري براي بچه هاي شلوغ و ناآرام، با نورپردازي خيره كننده، اين هواپيما را متمايز از ديگر هواپيماها ساخته است. در مسيرهاي طولاني پرواز، نگران گذران اوقات خود نباشيد.

محققان طي آزمايش هاي مختلف در مورد تعيين زيست بوم حيوانات به نتايج جديدي دست يافته اند.
تعيين قملرو، محل زندگي و زاد و ولد پنجره اي بزرگ به دنياي زندگي حيوانات باز كرده است. دانشمندان طي آزمايش هايي دريافته اند وقتي حيوانات از محل زندگي انتخابي خود (توسط انسان) دور مي شوند با محيط جديد سازگار نشده و دچار اختلال مي شوند. اين آزمايش ها كه بر روي گونه اي از قورباغه انجام شد، نشان داد كه حيوان پس از تولد در محيط خود به طور كامل با آن سازگار شده و حتي در ايجاد صداها، لهجه خاص هم گونه هاي خود در همان محل را دارد. اين بدان معناست كه طرز اداي صداها در بين قورباغه هاي يك محل با همان گونه در محلي ديگر متفاوت است. با تغيير محل زندگي اين حيوان اختلالات رفتاري مشخص شده تا جايي كه حتي در بين قورباغه هاي ساكن در محل جديد كه همگونه با اوست، جايگاهي ندارد و قادر به جفت يابي نيست.
شايد بارها ديده ايم به دليل اذيت و آزار حيوانات محل زندگي خود، آنها را با تله به دام انداخته و از محل زندگي خود دور مي كنيم (البته اين در صورتي است كه آنها را نكشيم) و در نقطه اي دور افتاده در شهر رها مي كنيم. گربه ها نمونه اي بارز از اين حيوانات هستند كه به دليل زاد و ولد در خانه ها و صداي بچه گربه ها در روزهاي بدو تولد و يا بازيگوشي حيوان و شايد هم انتقال امراض، آنان را به محلي دور افتاده انتقال مي دهيم. با اين عمل موجبات راحتي خود و همسايگان را فراهم مي كنيم اما بايد توجه داشته باشيم كه حساسيت حيوانات به محل زندگي خود تا چه حد اهميت دارد.

آيا تاكنون به اين مساله فكر كرده ايم كه بازاريابي در صنعت جهانگردي چقدر موثر است؟ شما براي مطرح شدن محصول يا خدمات خود پول خرج مي كنيد، اما هنوز فروش به اندازه دلخواه نرسيده است؟ علت چيست؟ بسياري افراد در اين صنعت، اصول كار را ناديده مي گيرند. اين يك كسب و كار مبتني بر خدمات است. شما در حال ارائه يك تجربه ناملموس هستيد و در مقابل خدمت ناديدني پول مي گيريد. اصرار بر تبليغات در خارج، موجب ناديده گرفتن اصول داخلي در بازاريابي خدمات مي شود كه عبارت است از نفس خدمات. بايد دقت كرد كه شركا و مهمانان ما بايد با كوله باري پر از مهارت هاي افزايش يافته، خاطرات خوش، تجارت دست اول و منحصر به فرد و در حالي كه احساس شادابي مي كنند به منزل بازگردند. اين موجب مي شود كه به طور مشتاقانه تجارت خود را با خانواده و همكاران در ميان گذارده و از شركت شما تعريف و تمجيد كنند. تعريف شفاهي و شايعات مثبت، بهترين و باصرفه ترين راه و ساده ترين مسير به سوي پول سازي مداوم و رشد كسب و كار است. روي بهبود اين اصول مطالعه كرده و هرگز درباره آنها مصالحه نكنيد.
۱-شنونده خوبي باشيد. نخستين مطلب و مهم ترين چيز، گوش دادن به مسائل، شكايت ها و نيز تحسين و تمجيد آنهاست. بايد بفهميد آنها چه مي خواهند. مهمانان شما، بهترين منبع اطلاعاتي در ارزيابي خدمات و عملكرد شما هستند. به آنان كمك كنيد تا قبل از ثبت نام در تور، مكانات لازم را تهيه كنند. مطمئن شويد كه آنان محدوديت ها، امكانات، خطرات و ميزان تلاش لازم را درك مي كنند.
۲ - از توقعات آنان فراتر رويد. كمتر وعده دهيد و بيشتر وفا كنيد و يك سرويس استثنايي ارائه كنيد. آنان را در مواجهه با آنچه انتظار ندارند شگفت زده كنيد. آنها اين مسائل را به ياد سپرده و به دوستانشان در اين باره توصيه مي كنند.
۳ - ايمني را رعايت كنيد. مهمانان مي خواهند بدانند كه فعاليت هاي آنها با شما در محيط اطراف ايمني داشته و رفاه آنها مورد توجه است. اگر درباره فعاليت هاي جديد يا محيط، از قبل آنها را در جريان بگذاريد، احساس راحتي بيشتري خواهند كرد. درباره مسائل ايمني براي گردشگران درحالي كه بدون همراهي شما در اطراف كمپ حركت مي كنند توضيح دهيد.
۴ - غذاي عالي فراهم كنيد. مهمانان شما بايد غذاي خوبي بخورند، هرگز گرسنه نباشند و به ميزان كافي آب و نوشيدني داشته باشند. غذاي تازه به ميزان مناسب كه در وقت معين صرف شود هرگونه خاطره اي را به ياد ماندني و رضايت بخش مي كند.
۵- همه به خواب نياز دارند. مهمانان مي خواهند خواب راحت و آرامي داشته باشند. مطمئن شويد كه همگي بستر راحتي دارند. به خواست هاي انفرادي آنها توجه كنيد (كساني كه خرناس مي كشند. كساني كه خواب سبكي دارند، كساني كه زياد دستشويي مي روند) و به آنها اتاق هاي مستقل بدهيد و هزينه اضافي آن را محاسبه كنيد. در اواسط شب بايد هر كسي به راحتي به دستشويي دسترسي داشته و نكات ايمني در اين باره رعايت شود. محل تجمع آخر شب را ازمحل خواب جدا كنيد و با فاصله پشت درخت يا پشت تپه قرار دهيد. در صورت نياز گوشي هاي صدا خفه كن به افراد بدهيد.
۶ - درباره راحتي فكر كنيد. هر وقت ممكن بود استاندارد را رعايت كنيد. اين يكي از فرصت هايي است كه مي توان خدمت بيشتري ارائه داد. امكان استحمام در وقت منظم خيلي مهم است. هرگونه وسايل راحتي افراد را فراهم كنيد. بالش، صندلي كنار ساحل، توالت قابل حمل و غيره. مطمئن شويد همگي داراي آب كافي لباس و كفش مناسب هستند.
۷- امكانات. نسبت به امكانات افراد حساس باشيد هرگز از توان ذهني يا فيزيكي افراد فراتر نرويد. هميشه از گروه ها يا افراد سوال كنيد كه درباره فعاليت در دست اجرا احساس راحتي دارند يا خير و از سطح فعاليت راضي هستند يانه. مي توان گروه را به دو دسته فعال و آرام تقسيم كرد و در مواقع مناسب به هر يك استراحت داد.
۸- شاد باشيد. مهمانان شما براي همين پول خرج مي كنند. سعي كنيد دوستانه با حس همدردي و با احترام رفتار كنيد. شاد باشيد. مطمئن شويد كه افراد شما به خاطر خدمت به مهمانان و نه به خاطر راحتي خودشان كار مي كنند. كساني كه خوب حرف مي زنند يا شوخي مي كنند و كساني كه نواختن موسيقي را مي دانند، شركت شما را از شركت هاي ديگر متمايز مي كنند.
۹-ارائه اطلاعات. يك مهمان بايد آگاهي و امنيت بيشتري داشته باشد و احساس راحتي كند.
ميهمانان شما تحصيل كرده هستند و مايلند درباره محيط مطالب زيادي بدانند. فرض كنيد مهمانان، درباره محيط، اطلاعات كمي دارند. به دنبال فرصت باشيد تا در مورد هر محيط حداقل سه نكته را به مهمانان گوشزد كنيد. مثلا نام و مشخصات گياهان، جانوران و محيط زيست، پرندگان، درختان، سنگ ها، ساختارهاي زمين شناختي، ماهي ها، پستانداران دريايي و صدف ها. اطلاعات درباره فرهنگ محلي، اقتصاد و تاريخ مقصد نيز مفيداست.

و به چشم آواره اي كه جايي براي لنگر انداختن يافته و يك جا نشين شده است نگاهش مي كردند. كادي تمام سال را با شكار و دام گذاري سر مي كرد و البته نوع شكارش بستگي به الزام فصل داشت. ولي شنيده شده بود كه كبك را خيلي دوست دارد و حتي گفته بود كه از روي طعم گوشت كبك مي تواند بگويد چه ماهي از سال است، بدون آنكه نيازي به تقويم داشته باشد. اين سخن هر چه به واقعيت نزديك تر، كبك هاي آن حوالي شور بخت تر. اين حرف حاوي نكته ديگري هم بود و آن بي اعتنايي كادي به رعايت قوانين و فصل شكار پرنده بود. ايام مجاز براي كشتن كبك ها (!) از پانزدهم سپتامبر شروع مي شد، ولي كادي اهميتي نمي داد كه طبق قانون خودش، دو هفته اي زودتر دست به كار شود. با اين همه، طوري ترتيب كار را مي داد كه سال از پي سال، از مجازات بگريزد و حتي موفق شد با يك مجله مصاحبه كند و به عنوان يك شخصيت جالب توجه مطرح شود.
او به ندرت به پرنده در حال پرواز شليك مي كرد (اصولا در شكار ورزشي به پرنده اي كه پرواز مي كند شليك مي كنند كه هم پرنده امكان فرار داشته باشد و هم شكارچي واقعا داراي مهارت باشد - م.) و ترجيح مي داد آنقدر به پرنده نشسته نزديك تر شود كه از به هدف خوردن تير مطمئن باشد. اما اين كار در فصل پاييز و زمين پر از برگ و خاشاك، آسان نبود، به خصوص كه اگر صدايي مي شنيدند با يك پرواز مي توانستند از اين سو به آن سوي دره بپرند و كاملا از دسترس دور شوند، اما چون از وجود اين دسته كبك خبر داشت، تصميم گرفت پيش از آنكه پاي ديگر شكارچيان به منطقه برسد، سهم خود را بگيرد و زماني هم كه كبك مادر، فرزندانش را بي صدا به پرواز در آورد، آنها را نديد و فقط سگ بود كه توانست دو كبك جوان را كه خامي كرده و همراه مادر به پرواز در نيامده بودند، روي درخت پيدا كند و كادي هم با شليك دو گلوله (ساچمه اي) هر دو را شكار كرد و در كوله اش انداخت و به سوي كلبه به راه افتاد.
بدين ترتيب كبك ها آموختند كه سگ با روباه تفاوت دارد و نبايد با اين دو يكسان برخورد كرد؛ و اين درس قديمي باز هم عميقا در آنها تاثير گذاشت و درستي خود را نشان داد <اطلاعات مساوي است با زندگي طولاني. >
بقيه ماه سپتامبر در كناره گيري از تفنگ به دستان و هوشياري در برابر دشمنان سنتي و هميشگي گذشت. هنوز روي شاخه هاي درختان بلند سخت چوب و در ميان برگ هاي انبوه كه آنها را از خطرات آسماني حفظ مي كرد، مي نشستند؛ ارتفاع درختان بلند آنان را از دشمنان زميني نيز محفوظ مي داشت و هيچ ترسي برايشان باقي نمي گذاشت، مگر راكون ها كه نرم و چابك از درخت بالا مي آمدند. البته اين خوش شانسي هم بود وقتي درست به جايي مي رسيدند كه واقعا خطرناك بود، سنگيني بدنشان سر شاخه ها را تكان مي داد و كبك ها به موقع آگاه مي شدند و با يك پرش، خود را ده ها متر از خطر دور مي ساختند. اما حالا برگ ها فرو مي ريختند - هر ماه از سال غذاي ويژه و دشمنان ويژه خود را دارد - حالا فصل سردرختي هاي آجيلي بود و فصل جغد نيز. اكنون جغدهاي راه راه (۱) از شمال سر مي رسيدند و به جغدهاي بومي مي پيوستند و كم كم جمعيت جغدهاي منطقه دو برابر و بيشتر مي شد.
از سوي ديگر، شب ها سرد و سردتر شده و خطر راكون ها كاهش مي يافت. زمان تغيير مكان فرا رسيد و مادر محل زندگي شان را به پرشاخ و برگ ترين درخت شوكران ناحيه منتقل كرد. وقتي شرايط فصل، محيط اطراف و درختان را خوب مطالعه كرد، دستور حركت داد: <كري- ي- ت، كري- ي- ت>، ولي يكي از بچه ها به اخطار كم اعتنايي كرد.
در اولين شب انتقال خانواده به محل جديد، او ترجيح داد در همان شاخه نرم و جنبان نارون كه اكنون برگ هايش را از دست داده و تقريبا لخت شده بود، اتراق كند و همان شب نتيجه نافرماني اش را ديد.
شب از نيمه گذشته بود كه چشمان زرد و درشت جغدي درخشيد. صداي هولناك و سنگين بال هايي شنيده شد. صداي خفه كشمكش، لحظه اي روي درخت نارون و بعد روي زمين به گوش رسيد، جيغي كوتاه در شب پيچيد. . . و كار تمام. صبح يكي ديگر از كبك ها كم شده بود.
۱Barred Owl (: جغد راه راه، با هيكلي بزرگ، محل زيست آمريكاي گفت وگو با پرويز بختياري، پرنده شناس 
پرنده نگري 
انگيزه سفرهاي پاييزي 
تماشاي پرندگان در تالاب ميانكاله؛ مهندس بختياري جمعي از طبيعت گردان را براي پرنده نگري راهنمايي مي كند. پرنده نگري مي تواند به رشته اي پولساز در اكوتوريسم ايران تبديل شود.
اشاره 
مهاجرت يكي از رفتارهاي بسيار جالب و پيچيده پرندگان است كه در مقابله با تغييرات اقليمي و كم شدن غذا شكل گرفته است.
آغاز آن به حدود ده هزار سال پيش باز مي گردد، يعني زماني كه يخ بندان در كره زمين آغاز شد و پرنده هاي عرض هاي شمالي براي فرار از سرما و يافتن غذا به عرض هاي جنوبي روي آوردند وبا گذشت زمان و حاكم شدن شرايط عادي، يعني گرم شدن زمين، مجددا به زيستگاه اصلي شان بازگشتند و اين آغاز مهاجرت در پرندگان بود.
اكنون موسم مهاجرت پرندگان فرا رسيده، ما به منظور آشنايي شما با جاذبه هاي گردشگري اين مقوله گفت وگويي با يكي از كارشناسان محيط زيست كه متخصص در زمينه پرندگان است انجام داده ايم كه مي خوانيد.
رنده هاي مهاجر به ايران چه گونه هايي هستند و از كجا مي آيند؟
بيشتر آنها از خانواده مرغابي سانانunatidea هستند كه در مناطق تايگا، توندرا و پخش آب هاي رودها مثلا رود <اوبي> زادآوري مي كنند كه البته آنجا شرايط بسيار خاصي مهياست. به اين شكل كه سطح رويي يخ پخش آب ها با گرم شدن هوا، آب شده وشكل باتلاق به خود مي گيرد كه بستر مناسبي براي رشد انواع حشرات و جلبك ها و منبع غذايي مطمئني براي پرنده ها است و مكان مناسبي است براي زادآوري. پرندگان، به مجرد سرد شدن هوا و يخ بستن زمين كم كم به سمت جنوب حركت مي كنند. كشور ما به دليل داشتن شرايط خاص جغرافيايي - اقليمي نقش مهمي را در زمينه مهاجرت پرندگان ايفامي كند. چرا كه در سمت شمال شرق درياي خزر رشته كوه اورال قرار دارد كه به صورت يك سد عمل كرده و پرنده ها را مجبور مي كند كه به سمت درياچه خزر بيايند و چون بسياري از پرنده ها نمي توانند از روي درياي خزر عبور كنند حاشيه اين درياچه را براي مسير مهاجرت انتخاب مي كنند و لازم است كه در چند ايستگاه استراحت داشته باشند و تجديد قوا كنند كه به نظر مي آيد اولين توقفگاه آنها تالاب آلماگل و آجي گل باشد. بعد از آن تالاب ميانكاله كه متاسفانه در حال حاضر وضعيت زياد خوبي ندارد و بعد تالاب انزلي است. پس از استراحت در اين مناطق دوباره به سمت جنوب تر حركت مي كنند.
- پرنده ها چند وقت در اين تالاب ها كه نام برديد اقامت دارند؟
بستگي به شرايط محيطي يعني اقليمي، امنيتي وتغذيه اي دارد. اگر اينها مهيا باشد در همين تالاب ها مي مانند و ديگر به مهاجرت ادامه نمي دهند. ولي اگر مهيا نباشد مسيرشان را ادامه داده به اطراف درياچه نمك و پخش آب هاي رودخانه جاجرود مي روند و بعد از آن تعداد زيادي به طرف فلات مركزي رفته و در آنجا پراكنده مي شوند و به اطراف درياچه هاي بختگان، پريشان، هامون و حتي به قشم و حاشيه خليج فارس مي روند.
- در فلات ايران و مناطقي كه نام برديد فقط توقف دارند و يا زمستان گذراني مي كنند؟
اين مناطق تقريبا جزو مقصدهاي نهايي شان است. البته باز هم با در نظر گرفتن فاكتورهاي امنيت و تغذيه. اگر اين فاكتورها لحاظ نشود مسلما پرندگان حركت كرده و خود را به نزديك ترين محلي كه داراي شرايط مساعد باشد مي رسانند. اگر هواي منطقه گرم شود پرنده ها رفتارهاي خاصي از خود نشان مي دهند، مثلا درناها با ايجاد صداهاي خاص شروع به چرخيدن به دور خودشان كرده و همزمان اوج مي گيرند و با اين حركت دسته هاي ديگر را جمع كرده و بعد مهاجرت مي كنند، به همان شكل هفت و هشتي معروف.
- قطعا مهاجرت و رفتارهاي خاص مربوط به آن يكي از جاذبه هاي مهم طبيعت است؟
دقيقا؛ اگر ما به بررسي اين مبحث از ديدگاه سودآوري بپردازيم به مقوله اكوتوريسم مي رسيم. طبيعت گردي جنبه هاي مختلفي دارد كه يكي از آنها بحث تماشاي پرندگان (Bird Watching) است. تماشاي پرندگان در دنيا يكي از پرجاذبه ترين شاخه هاي طبيعت گردي است به طوري كه سالانه تعداد بسيار زيادي ازعلاقمندان در اروپا اوقات فراغتشان را به اطراف تالاب ها رفته وبه تماشاي پرندگان مي پردازند حتي يك ايستگاه راديويي به اين منظور تاسيس شده كه مرتبا در حال پخش اخبار مربوطه است حتي بازديدكنندگان در زنده گيري و حلقه گذاري به محققان كمك مي كنند، از پرندگان نقاشي مي كشند و جشن هايي را در فصل مهاجرت پرندگان به منظور استقبال از آنها ترتيب مي دهند. ما هم اگر بتوانيم مسايل امنيتي و سياسي كشورمان را تامين كنيم پتانسيل هاي بسيار بالايي در زمينه جذب طبيعت گردان خارجي و داخلي داريم.
- فصل پاييز وزمستان از نظر مردم اصولا فصل خوبي براي گردش در طبيعت و سفر نيست به خصوص در قالب تور.
ببينيد، ما در تابستان قابليت هاي خيلي بالايي براي سفر و تفريح داريم نمك آبرود، كلاردشت، غار عليصدر و. . . ولي در زمستان اكثر اين تورها تعطيل مي شود و به جز چند شركت كه به طور تخصصي در زمينه اكوتوريسم فعاليت مي كنند ديگر كاري انجام نمي گيرد، در حالي كه اين فصل زمان مهاجرت پرنده ها است. با شناخت تالاب هاي مهمي كه محل فرود پرنده هاي مهاجر است و يك برنامه ريزي خوب مي توان زمينه را براي آشنايي مردم و علاقمندان به پرندگان مهيا كرد.
- با توجه به غير متعارف و غير توريستي بودن اين مناطق و در نتيجه فقدان امكانات رفاهي ازجمله هتل، رستوران و. . . چطور مي توان در اين مكان ها اقامت كرد چرا كه به دليل سرما و بارش برف و باران، امكان شب گذراني در كمپ هم وجود ندارد؟
با يك برنامه ريزي خاص مي توان به راحتي اين مشكل را حل كرد. شما مي توانيد در تالاب ميانكاله، انزلي، آلماگل، بند علي خان و. . . برويد، بازديدكنيد، عكس بياندازيد و لذت ببريد و شب برگرديد به اولين شهر و در آنجا شب را بگذرانيد. مشكلي اصلي اين نيست، بلكه عدم شناخت مردم و بي اطلاعي آنها است، چرا كه مردم هيچ شناختي از طبيعت كشورشان ندارند ووقتي صحبت از پرنده مي شود فقط به ياد مرغ و خروس و گنجشگ و كلاغ و. . . مي افتند در حالي كه ايران در حدود 500 گونه پرنده دارد يعني برابر تمام قاره اروپا. چند وقت پيش آقايي از اروپا براي ديدن زاغ بور به ايران آمده بود و من او را همراهي مي كردم. ما سه روز در توران گشتيم وبالاخره زاغ بور را ديديم. اين شخص چند دقيقه اي سرگرم تماشاي آن شد و بعد گفت برگرديم به تهران حتي عكس هم از آنها نيانداخت. همين كه موفق شده بود اين پرنده را ببيند و به ليستش اضافه كند و افتخار كند كه پرنده اي را در ايران ديده كه ديگران نديده اند، برايش كافي بود. و هيچ كس به اين مساله توجه نمي كند كه مي توان به راحتي بدون خارج شدن سرمايه اي از كشور اشتغال زايي و ارزآوري كرد.
- علاقمندان داخلي كه در اين فصل مشتاق ديدن پرندگان مهاجر هستند به چه جاهايي مي توانند سفر كنند؟
بستگي دارد كه چه گونه اي را بخواهند ببينند مثلا قوها بيشتر در مناطقي با آب عميق و كمي شيرين ديده مي شوند مثلا تالاب انزلي يا تالاب حسنلو واقع در جنوب درياچه اروميه براي ديدن قوها بسيار مناسب است
-در اطراف تهران چطور؟
شما به فاصله دو ساعت و نيم مي توانيد به تالاب عشق آباد واقع در جنوب شرقي تهران برويد و يا بند علي خان، سدلتيان يا پخشآب هاي رودخانه جاجرود به خصوص در منطقه سعيد آباد. در اين محدوده مراكز پرورش ماهي وجود دارد كه انواع حواصيل ها، و اگر تها و اردك ها را به خود جلب مي كند. در اين فصل اكثر آبگيرها پر از پرنده است، پرنده هايي كه چهار - پنج هزار كيلومتر را طي كرده و به اينجا رسيده اند و ديدن اينها براي مردم بسيار مهيج است. من كسي را نديده ام كه از نزديك اين پرنده ها را ببيند، صدايشان را بشنود و شيفته آنها نشود. ذهنيت اين افراد جنبه علمي مي گيرد و اين مايه خرسندي است.
- در اطراف تهران علاقمندان چه گونه هايي را مي توانند ببينند ومسير مهاجرت چه پرنده هايي از روي تهران است؟
شهر تهران كمتر در مسير مهاجرت پرندگان است ولي در محل هايي مثل بندعلي خان انواع اردك ها را مي توانند ببينند يا سنقرهايي كه بالاي نيزارها چرخ مي زنند و اردك ها را شكار مي كنند. شما در اكثر آبگيرهاي اطراف تهران مي توانيد انواع اردك هاي روي آب چرمثل سرسبزها، خوتكاها يا حتي فيلوش، اردك هاي غازنما مثل تنجه وآنقوت، پرنده هاي كنار آب زي مثل آبچليك ها و سليم ها و انواع اگرت و حواصيل و عقاب تالابي را مشاهده كنيد. حتي اطراف رودخانه كرج اگر كمي دقت كنيد گونه هاي مختلفي از پرنده ها را خواهيد ديد. در 35 كيلومتري شمال شرق اراك در تالاب ميقان شما مي توانيد دسته هاي بزرگ درنا را در اين فصل ببينيد. شما براي نزديك شدن به طبيعت و لمس كردن آن فقط كافي است كمي وقت بگذاريد و حوصله به خرج بدهيد. واقعا حيف است كه اين همه زيبايي را در مشغله هاي زندگي شهري به فراموشي بسپاريم.

تماشاي پرندگان در تالاب ميانكاله؛ مهندس بختياري جمعي از طبيعت گردان را براي پرنده نگري راهنمايي مي كند. پرنده نگري مي تواند به رشته اي پولساز در اكوتوريسم ايران تبديل شود.

ايران مكان بي نظيري براي زيست پرندگان بومي و زمستان گذراني پرندگان مهاجر است؛ با پرنده نگري - كه رشته اي مهم در اكوتوريسم است - مي توان درآمدهاي بالايي را نصيب كشور ساخت 

اشاره 
مهاجرت يكي از رفتارهاي بسيار جالب و پيچيده پرندگان است كه در مقابله با تغييرات اقليمي و كم شدن غذا شكل گرفته است.
آغاز آن به حدود ده هزار سال پيش باز مي گردد، يعني زماني كه يخ بندان در كره زمين آغاز شد و پرنده هاي عرض هاي شمالي براي فرار از سرما و يافتن غذا به عرض هاي جنوبي روي آوردند وبا گذشت زمان و حاكم شدن شرايط عادي، يعني گرم شدن زمين، مجددا به زيستگاه اصلي شان بازگشتند و اين آغاز مهاجرت در پرندگان بود.
اكنون موسم مهاجرت پرندگان فرا رسيده، ما به منظور آشنايي شما با جاذبه هاي گردشگري اين مقوله گفت وگويي با يكي از كارشناسان محيط زيست كه متخصص در زمينه پرندگان مي باشد انجام داده ايم كه مي خوانيد.
رنده هاي مهاجر به ايران چه گونه هايي هستند و از كجا مي آيند؟
بيشتر آنها از خانواده مرغابي سانانunatidea هستند كه در مناطق تايگا، توندرا و پخش آب هاي رودها مثلا رود <اوبي> زادآوري مي كنند كه البته آنجا شرايط بسيار خاصي مهياست. به اين شكل كه سطح رويي يخ پخش آب ها با گرم شدن هوا، آب شده وشكل باتلاق به خود مي گيرد كه بستر مناسبي براي رشد انواع حشرات و جلبك ها و منبع غذايي مطمئني براي پرنده ها است و مكان مناسبي است براي زادآوري. پرندگان، به مجرد سرد شدن هوا و يخ بستن زمين كم كم به سمت جنوب حركت مي كنند. كشور ما به دليل داشتن شرايط خاص جغرافيايي - اقليمي نقش مهمي را در زمينه مهاجرت پرندگان ايفامي كند. چرا كه در سمت شمال شرق درياي خزر رشته كوه اورال قرار دارد كه به صورت يك سد عمل كرده و پرنده ها را مجبور مي كند كه به سمت درياچه خزر بيايند و چون بسياري از پرنده ها نمي توانند از روي درياي خزر عبور كنند حاشيه اين درياچه را براي مسير مهاجرت انتخاب مي كنند و لازم است كه در چند ايستگاه استراحت داشته باشند و تجديد قوا كنند كه به نظر مي آيد اولين توقفگاه آنها تالاب آلماگل و آجي گل باشد. بعد از آن تالاب ميانكاله كه متاسفانه در حال حاضر وضعيت زياد خوبي ندارد و بعد تالاب انزلي است. پس از استراحت در اين مناطق دوباره به سمت جنوب تر حركت مي كنند.
- پرنده ها چند وقت در اين تالاب ها كه نام برديد اقامت دارند؟
بستگي به شرايط محيطي يعني اقليمي، امنيتي وتغذيه اي دارد. اگر اينها مهيا باشد در همين تالاب ها مي مانند و ديگر به مهاجرت ادامه نمي دهند. ولي اگر مهيا نباشد مسيرشان را ادامه داده به اطراف درياچه نمك و پخش   آب هاي رودخانه جاجرود مي روند و بعد از آن تعداد زيادي به طرف فلات مركزي رفته و در آنجا پراكنده مي شوند و به اطراف درياچه هاي بختگان، پريشان، هامون و حتي به قشم و حاشيه خليج فارس مي روند.
- در فلات ايران و مناطقي كه نام برديد فقط توقف دارند و يا زمستان گذراني مي كنند؟
اين مناطق تقريبا جزو مقصدهاي نهايي شان است. البته باز هم با در نظر گرفتن فاكتورهاي امنيت و تغذيه. اگر اين فاكتورها لحاظ نشود مسلما پرندگان حركت كرده و خود را به نزديك ترين محلي كه داراي شرايط مساعد باشد مي رسانند.اگر هواي منطقه گرم شود پرنده ها رفتارهاي خاصي از خود نشان مي دهند، مثلا درناها با ايجاد صداهاي خاص شروع به چرخيدن به دور خودشان كرده و همزمان اوج مي گيرند و با اين حركت دسته هاي ديگر را جمع كرده و بعد مهاجرت مي كنند، به همان شكل هفت و هشتي معروف.
- قطعا مهاجرت و رفتارهاي خاص مربوط به آن يكي از جاذبه هاي مهم طبيعت است؟
دقيقا؛ اگر ما به بررسي اين مبحث از ديدگاه سودآوري بپردازيم به مقوله اكوتوريسم مي رسيم. طبيعت گردي جنبه هاي مختلفي دارد كه يكي از آنها بحث تماشاي پرندگان(Bird Watching) است. تماشاي پرندگان در دنيا يكي از پرجاذبه ترين شاخه هاي طبيعت گردي است به طوري كه سالانه تعداد بسيار زيادي ازعلاقمندان در اروپا اوقات فراغتشان را به اطراف تالاب ها رفته وبه تماشاي پرندگان مي پردازند حتي يك ايستگاه راديويي به اين منظور تاسيس شده كه مرتبا در حال پخش اخبار مربوطه مي باشد حتي بازديدكنندگان در زنده گيري و حلقه گذاري به محققان كمك مي كنند، از پرندگان نقاشي مي كشند و جشن هايي را در فصل مهاجرت پرندگان به منظور استقبال از آنها ترتيب مي دهند. ما هم اگر بتوانيم مسايل امنيتي و سياسي كشورمان را تامين كنيم پتانسيل هاي بسيار بالايي در زمينه جذب طبيعت گردان خارجي و داخلي داريم.
- فصل پاييز وزمستان از نظر مردم اصولا فصل خوبي براي گردش در طبيعت و سفر نيست به خصوص در قالب تور.
ببينيد، ما در تابستان قابليت هاي خيلي بالايي براي سفر و تفريح داريم نمك آبرود، كلاردشت، غار عليصدر و ... ولي در زمستان اكثر اين تورها تعطيل مي شود و به جز چند شركت كه به طور تخصصي در زمينه اكوتوريسم فعاليت مي كنند ديگر كاري انجام نمي گيرد، در حالي كه اين فصل زمان مهاجرت پرنده ها است. با شناخت تالاب هاي مهمي كه محل فرود پرنده هاي مهاجر است و يك برنامه ريزي خوب مي  توان زمينه را براي آشنايي مردم و علاقمندان به پرندگان مهيا كرد.
- با توجه به غير متعارف و غير توريستي بودن اين مناطق و در نتيجه فقدان امكانات رفاهي ازجمله هتل، رستوران و ... چطور مي توان در اين مكان ها اقامت كرد چرا كه به دليل سرما و بارش برف و باران، امكان شب گذراني در كمپ هم وجود ندارد؟
با يك برنامه ريزي خاص مي توان به راحتي اين مشكل را حل كرد. شما مي  توانيد در تالاب ميانكاله، انزلي، آلماگل، بند  علي خان و ... برويد، بازديدكنيد، عكس بياندازيد و لذت ببريد و شب برگرديد به اولين شهر و در آنجا شب را بگذرانيد. مشكلي اصلي اين نيست، بلكه عدم شناخت مردم و بي اطلاعي آنها است، چرا كه مردم هيچ شناختي از طبيعت كشورشان ندارند ووقتي صحبت از پرنده مي شود فقط به ياد مرغ و خروس و گنجشگ و كلاغ و ... مي افتند در حالي كه ايران در حدود 500 گونه پرنده دارد يعني برابر تمام قاره اروپا. چند وقت پيش آقايي از اروپا براي ديدن زاغ بور به ايران آمده بود و من او را همراهي مي كردم. ما سه روز در توران گشتيم وبالاخره زاغ بور را ديديم. اين شخص چند دقيقه اي سرگرم تماشاي آن شد و بعد گفت برگرديم به تهران حتي عكس هم از آنها نيانداخت. همين كه موفق شده بود اين پرنده را ببيند و به ليستش اضافه كند و افتخار كند كه پرنده اي را در ايران ديده كه ديگران نديده اند، برايش كافي بود. و هيچ كس به اين مساله توجه نمي كند كه مي توان به راحتي بدون خارج شدن سرمايه اي از كشور اشتغال زايي و ارزآوري كرد.
- علاقمندان داخلي كه در اين فصل مشتاق ديدن پرندگان مهاجر هستند به چه جاهايي مي توانند سفر كنند؟
بستگي دارد كه چه گونه اي را بخواهند ببينند مثلا قوها بيشتر در مناطقي با آب عميق و كمي شيرين ديده مي شوند مثلا تالاب انزلي يا تالاب حسنلو واقع در جنوب درياچه اروميه براي ديدن قوها بسيار مناسب است .
-در اطراف تهران چطور؟
شما به فاصله دو ساعت و نيم مي توانيد به تالاب عشق آباد واقع در جنوب شرقي تهران برويد و يا بند علي خان، سدلتيان يا پخشآب هاي رودخانه جاجرود به خصوص در منطقه سعيد آباد. در اين محدوده مراكز پرورش ماهي وجود دارد كه انواع حواصيل ها، و اگر تها و اردك ها را به خود جلب مي كند. در اين فصل اكثر آبگيرها پر از پرنده است، پرنده هايي كه چهار - پنج هزار كيلومتر را طي كرده و به اينجا رسيده اند و ديدن اينها براي مردم بسيار مهيج است. من كسي را نديده ام كه از نزديك اين پرنده ها را ببيند، صدايشان را بشنود و شيفته آنها نشود. ذهنيت اين افراد جنبه علمي مي گيرد و اين مايه خرسندي است.
- در اطراف تهران علاقمندان چه گونه هايي را مي توانند ببينند ومسير مهاجرت چه پرنده هايي از روي تهران است؟
شهر تهران كمتر در مسير مهاجرت پرندگان است ولي در محل هايي مثل بندعلي خان انواع اردك  ها را مي توانند ببينند يا سنقرهايي كه بالاي نيزارها چرخ مي زنند و اردك ها را شكار مي كنند. شما در اكثر آبگيرهاي اطراف تهران مي توانيد انواع اردك هاي روي آب چرمثل سرسبزها، خوتكاها يا حتي فيلوش، اردك هاي غازنما مثل تنجه وآنقوت، پرنده هاي كنار آب زي مثل آبچليك ها و سليم ها و انواع اگرت و حواصيل و عقاب تالابي را مشاهده كنيد. حتي اطراف رودخانه  كرج اگر كمي دقت كنيد گونه هاي مختلفي از پرنده ها را خواهيد ديد. در 35 كيلومتري شمال شرق اراك در تالاب ميقان شما مي توانيد دسته هاي بزرگ درنا را در اين فصل ببينيد. شما براي نزديك شدن به طبيعت و لمس كردن آن فقط كافي است كمي وقت بگذاريد و حوصله به خرج بدهيد. واقعا حيف است كه اين همه زيبايي را در مشغله هاي زندگي شهري به فراموشي بسپاريم.