۴۰۰ دانشجوي دانشگاه هاي سراسري، پيام نور، آزاد و ... در فاجعه زلزله بم جان باختند.
وقتي پاي اولين گروه امدادرسان به شهر ويران شده بم رسيد شايد كمتر از چند ساعت از حادثه نگذشته بود. شايد كمتر كسي فكر مي كرد اين گروه پيشتاز امدادرساني را جمعي از دانشجويان جوان رشته معماري يكي از دانشگاه هاي معتبر كشور تشكيل دهند و در پي آنها گروه گروه دانشجويان بعدي.
از دانشگاه هاي شيراز و اصفهان و زاهدان و كرمان گرفته تا دانشجويان دانشگاه هاي شريف، اميركبير، تهران، علم و صنعت و ... دانشگاه آزاد.
دانشجويان درس و امتحان را ديگر فراموش كرده بودند و به رغم درگيربودن در امتحانات ميان ترم و پروژه هاي آخر ترم دسته دسته به فرودگاه ها رفته و به سوي بم پرواز مي كردند.
وقتي گروه هاي خودجوش امدادرسان دانشجويي تنها با تلفن و ارتباطات دوستانه درون گروهي شكل مي گرفت و يكي پس از ديگري عازم منطقه مي شد، هنوز عدد و رقمي از تعداد مجروحان و جان باختگان و خسارتهاي زلزله اعلام نشده بود و كسي از عمق فاجعه خبري نداشت. نه از تعداد دانشجويان جان باخته در زلزله و نه وضعيت خوابگاه هاي تخريب شده و نه... درصد زيادي از امدادرسانان زلزله بم را بويژه در اولين ساعات اين حادثه دانشجويان تشكيل مي دادند كه در ميان آنها حدود يكصد دانشجوي دختر نيز به چشم مي خورد.
از همه گروه ها، رشته ها و تشكل هاي دانشجويي، هر كس دست به هر كاري مي زد و تن به هر كاري مي داد.
دانشجويان پرستاري و پزشكي كه تكليفشان روشن بود و بچه هاي غيرپزشكي كه به دليل نبود بيل مكانيكي و تجهيزات لازم، با دست خالي خشت هاي فروريخته بم را جابجا مي كردند. در اوج بلاتكليفي آن لحظات كه هنوز از مديريت بحران و ساماندهي كارها خبري نبود دانشجويان هر يك به تكليف مي پرداختند و كاري دست و پا مي كردند.
كمك رساني خودجوش دانشجويان در ساعات و روزهاي بعدي رفته رفته انسجام بيشتري به خود گرفت و به كارهايي چون حمل و نقل اجناس در فرودگاه بم، نقل و انتقال مجروحان و تقسيم كمكهاي مردمي و .. تسري يافت.
عزم همه دانشجويان و دانشگاهيان
امدادرساني دانشجويان و دانشگاهيان چند روز پس از وقوع زلزله تاسف بار بم شكل سازمان يافته تري به خود گرفت و با نظم بيشتري دنبال شد.
دانشگاه تهران با جمع آوري كمك هاي دانشجويان كاركنان دانشگاه نيز استقرار ستاد كمك رساني خود مقابل سردر دانشگاه نسبت به جذب كمك هاي مردمي و ارسال آن به منطقه زلزله زده بم اقدام كردند.
دانشگاه تهران همچنين ۶۰۰ دانشجوي امدادگر را همراه با تيم هاي پزشكي به بم فرستاده است. كمك هاي نقدي دانشگاه تهران نيز همچنان به بم ارسال مي شود.
دانشجويان  دانشگاه صنعتي شريف نيز صندوق هايي براي جمع آوري كمك هاي دانشگاهيان در خوابگاه ها و قسمت هاي مختلف اين دانشگاه مستقر كرده اند و به طور دائم كمك هاي جمع آوري شده را براي مردم داغدار بم مي فرستند. اين در حالي است كه دانشجويان دانشگاه شريف براي اعزام به منطقه بم و ياري رساندن به مردم حادثه ديده به شدت ابراز علاقه مي كنند و آمار ثبت نام ها براي كمك به مردم سوگوار بالاست.
دانشگاه شهيد بهشتي نيز ستادي متشكل از نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه، معاونت دانشجويي و فرهنگي و مديريت هاي تابعه بسيج، استادان و كاركنان، انجمن اسلامي و دفاتر روساي دانشكده تشكيل داد و در اولين اقدام دو دستگاه اتوبوس شامل نيروي انساني براي كمك به زلزله زدگان بم را به منطقه فرستاد. يك كاميون نيز شامل كمك هاي غيرنقدي چون پتو، دارو، البسه، مواد غذايي و بخاري به منطقه فرستاده است. ضمن اين كه كمك هاي نقدي دانشگاه شهيد بهشتي نيز به حادثه ديدگان تقديم شد.
در اقدام ديگري مسئولان دانشگاه شهيد بهشتي، دانشجويان شهر بم را كه در اين دانشگاه مشغول به تحصيل هستند، شناسايي مي كنند تا با ارائه تسهيلاتي از آلام روحي آنها بكاهند.
دانشگاه آزاد اسلامي نيز صندوق هايي نقدي در دانشكده هاي مختلف اين دانشگاه ها مستقر ساخته است تا كمك هاي نقدي دانشجوياني كه در دانشگاه آزاد شاغل به تحصيل هستند را به بم بفرستند. محموله هاي كمك هاي غيرنقدي دانشگاه آزاد نيز با هماهنگي هلال احمر به منطقه ارسال شده است. تلاش دانشگاه آزاد براي كمك رساني به مردم منطقه بم همچنان ادامه دارد.
در حال حاضر دانشگاه آزاد اسلامي در تلاش است تا مجوز ورود دانشجويان داوطلب كمك به مصدومان و حادثه ديدگان بم را به دست آورد تا دست كم ۲۰۰۰ دانشجوي داوطلب اين دانشگاه به منطقه اعزام شوند.
جلوه هاي نوع دوستي
بازتاب زلزله بم و انعكاس شعاع آن به وسعت ايران و جهان، قلوب تك تك مردم ايران را به لرزه درآورد و عاملي شد تا جلوه هاي دوستي و محبت و عشق و ايثار، سخاوت و همدلي دوباره رخ نمايد. همه مي خواهند كاري انجام دهند، گويا مصيبت زدگان بم با همه ملت ايران نسبتي داشته اند. دانشجويان و دانشگاهيان نيز چون ساير مردم و به مثابه يك وجدان جمعي همپا و همراه با ديگران، جلوه هايي به يادماندني از نوع دوستي و محبت را رقم زدند. دانشجويان علوم پزشكي ايران يك روز ناهار نخوردند و هفت هزار وعده غذاي دانشجويي خودشان را به زلزله زدگان بم هديه كردند.
دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي ايران اعلام كردند كه اين هفته ناهار نمي خورند و سهم غذاي خود را به زلزله زدگان بم هديه مي كنند.
همچنين ۷۷۰ پزشك و پيراپزشك دانشگاه علوم پزشكي در ۵۸ مركز تابع اين دانشگاه به زلزله زدگان كمك مي كنند.
همه كاركنان دانشگاه شاهد نيز يك روز حقوق خود را براي كمك به زلزله ديدگان بم اختصاص دادند. مديران اين دانشگاه نيز يك ماه از فوق العاده حقوقشان را به حادثه ديدگان بم اختصاص دادند.
دانشجويان دانشگاه قزوين نيز با هماهنگي هاي صورت گرفته با جمعيت هلال احمر، پنج پايگاه و صندوق براي جمع آوري كمكهاي دانشجويان مستقر كرده اند. دانشجويان اين دانشگاه كار بسته بندي و بارگيري اقلام اهدايي مردم استان قزوين را هم انجام مي دهند. برخي از دانشجويان اين دانشگاه با روزه گرفتن، ساير دانشجويان را نيز به كمك به زلزله زدگان بم ترغيب مي كنند.
همه تشكل هاي دانشجويي دانشگاه علم و صنعت ايران نيز براي كمك به زلزله زدگان بم ضمن تقسيم كار امور مختلف امدادرساني را انجام مي دهند. تشكل هاي دانشجويي اين دانشگاه با برپايي ستادي، كار خود را آغاز كرده اند و دست كم يازده وانت شامل كمكهاي غيرنقدي از جمله ۱۴۰۰ تخته پتو، انواع لباس، زيرانداز، دارو، مواد شوينده، آب آشاميدني، مواد غذايي، چراغ خوراك پزي به منطقه بم فرستاده اند. ضمن اين كه هداياي نقدي دانشجويان دانشگاه علم و صنعت نيز جمع آوري و براي مردم حادثه ديده ارسال شده است.
اما حجم فعاليتهاي دانشجويان و دانشگاهيان به حدي زياد است كه شايد پرداختن به همه آنها امكان پذير نباشد. برخي از فعاليتهاي دانشجويان و دانشگاهيان به شرح زير است:
* دانشجويان دانشكده علوم پزشكي قم جيره غذايي يك هفته خود را همراه يك بطري آب به نام حضرت ابوالفضل العباس(ع) به زلزله زدگان اختصاص دادند.
* دانشجويان و كاركنان دانشگاه مازندران كمك هاي نقدي و غيرنقدي اين دانشگاه را به منطقه بم فرستاده اند و براي جذب كمك هاي مردمي و ارسال آن به منطقه بم فعاليت هايشان را پي مي گيرند.
* جمعي از دانشجويان و كارمندان دانشگاه تربيت معلم عازم بم شده اند و به حادثه ديدگان واقعه تلخ زلزله بم كمك مي كنند.
* اعلام آمادگي كانون دانشجويي فيلم و عكس دانشكده هنر و معماري براي مستندسازي و پوشش تصويري اين فاجعه بزرگ ملي.
* اعلام آمادگي دانشجويان داوطلب دانشگاه علوم پزشكي تهران براي اسكان موقت مجروحان زلزله بم و ارائه خدمات به مجروحان ترخيص شده زلزله بم در تهران.
* اعلام آمادگي دانشگاه پيام نور منطقه چهار كشور براي احداث ساختمان ويژه دانشجوياني كه بي سرپرست شده اند و مايل به ادامه تحصيل هستند.
شهري بسازيم كه راحت ويران نشود
در پي وقوع زلزله تاسف بار بم دكتر محدث مديركل دانشجويان داخل وزارت علوم به خبرنگار ما گفت: بيش از ۴۰۰ دانشجو در حادثه تاسف بار بم جان خود را از دست داده اند. اكثر دانشجويان درگذشته در دانشگاه پيام نور درس مي خواندند. حدود ۶۰ نفر نيز دانشجوي دانشگاه آزاد بودند.
دكتر محدث با اشاره به اين كه اكثر دانشجويان شاغل به تحصيل در خانه معمولي زندگي مي كردند گفت: جلسه اي در وزارت علوم در مورد نحوه كمك رساني به حادثه ديدگان بم برگزار شد. در اين جلسه بر حضور مجموعه دانشگاهي و متخصصان براي كمك به حادثه ديدگان و بازسازي بم تاكيد شد. همچنين تاكيد شد، حداقل شهري بسازيم تا اينقدر سريع ويران نشود.
همچنين دكتر ظريفيان معاون دانشجويي وزير علوم، تحقيقات و فناوري از تشكيل ستادي جهت شناسايي ظرفيت هاي آموزش عالي براي مشاركت در بازسازي منطقه زلزله زده بم خبر داد.
وي با اشاره به اين كه مشاركت تشكل هاي دانشجويي در بازسازي بم از سوي مسئولان مشخص خواهد شد گفت: كميته ساماندهي طرح جامع مشاركت وزارت علوم و دانشگاه ها در بازسازي بم و آسيب شناسي اين فاجعه تشكيل شده است. وي استفاده از دانش و ظرفيت دانشگاه ها براي رصد حوادث طبيعي غيرمترقبه حتي دقايق قبل از حادثه و اعلام آن به مردم براي كاهش خسارات انساني و مادي را از جمله اين مشاركت ها دانست.
معاون دانشجويي وزير علوم به همكاري دانشجويان بورسيه خارج از كشور به زلزله زدگان بم اشاره كرد و گفت: ظرف عاطفي آموزش عالي در بخش عمومي براي كمك به زلزله زدگان فعال شده و در بخش تخصصي نيز مي تواند در ساماندهي بم و استفاده از همه ظرفيت ها براي كاهش آسيب هاي حوادث طبيعي آينده به كار گرفته شود.
ظريفيان فاجعه بم را داراي پيامدهاي اجتماعي و آسيب هاي رواني براي افراد مصيبت ديده دانست و گفت: آموزش عالي مي تواند به راهكارهاي كاهش اين آسيب ها نيز توجه داشته باشد. از سوي ديگر دانشجويان به عنوان نيروهاي معتمد مردم در شرايط بحراني باعث كاهش آلام و دردهاي آنان مي شود.
شايد فردا...
هميشه اين گونه است، قبل از اين كه فكر كني اتفاق مي افتد. زلزله،بم را در كام كشيد. آوار مرگ، زندگان را از نفس انداخت و بدين سان بم به گورستان مردمانش تبديل شد.
اما يك نكته در اين ميان پررنگ بود. اين كه دانشجويان اين مرز و بوم و همه دانشگاه هاي كشور آماده اند تا در چنين مواردي از جان مايه بگذارند. توان بخش دانشگاهي كشور براي خدمات رساني و ياري به حادثه ديدگان و بازماندگان چشمگير بود و اين توان همواره مي تواند مورد اتكاي مسئولان قرار بگيرد. فاجعه بم اولين حادثه كشور نبود و قطعا آخرين آن هم نخواهد بود.
هرچند عمق فاجعه بسيار و خسارات آن فراوان بود ولي در كشور حادثه خيز ايران باز هم امكان چنين حوادثي مي رود. لذا با بهره گيري از امكانات پيشرفته و توان و تخصص بخش دانشگاهي مي توانيم از خسارت هاي حوادث آينده بويژه خسارت هاي انساني آن به ميزان وسيع بكاهيم. كسي چه مي داند شايد دانشجوياني كه امروز در ميان خرابه هاي شهر بم به ياري حادثه ديدگان مي پردازند، فردا با برنامه ريزي هاي صحيح و دورانديشي بخش آموزش عالي، متخصصاني شوند كه بتوانند در بحران هاي بعدي بزرگ ترين خدمات را ارائه دهند.

محمدرضا سركار آراني عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي
ابزارها و مدل هاي آموزشي با توجه به شرايط بومي هر منطقه به كار گرفته مي شوند، تجربه مي شوند و توسعه مي يابند. ولي با توجه به موارد زير، استفاده از ابزارها و مدل هاي جديد آموزشي مبتني بر فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي، به گسترش همكاري هاي بين المللي كمك مي كند و ضرورت بين المللي شدن آموزش عالي را بيش از پيش محسوس مي سازد.
الف) در دنياي مبتني بر فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي، اعضاي هيأت هاي علمي دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالي، به دانستن زبان هاي مدرن برنامه نويسي تازه نياز ندارند و نبايد خود را به دليل ندانستن آن ملامت كنند و از بسياري از امكانات و فرصت هاي دنياي شبكه محروم سازند. وظيفه اساسي اعضاي هيأت هاي علمي، توانايي سازمان دهي و ارائه محتواي آموزشي به شيوه اي است كه ضمن همخواني با اصول و مباني يادگيري جديد، در محيط يادگيري شبكه اي قابل اجرا باشد. البته اعضاي هيأت هاي علمي دانشگاهها همه بايد براي كسب اين توانايي فوق العاده مؤثر به سرعت اقدام كنند.
اين اعضا به مهارتها و امكاناتي نياز دارند كه بتوانند از طريق آنها با حداقل آشنايي با سيستم Line On- راهنماي برنامه درسي دوره هاي متفاوت آموزشي را تدوين كنند و آن را در قالب نظام ديجيتالي بريزند. به علاوه جنبه هاي روانشناختي، جامعه شناختي و تربيتي فرآيند ياددهي- يادگيري در دنياي مبتني بر فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي را به دقت مورد مطالعه قرار دهند.
ب) در سالهاي اخير، ابزارهاي تهيه و ارائه يك برنامه درسي معين و يا دوره آموزشي مشخص با استفاده از فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي رشد سريع و قابل توجهي داشته و با توجه به نيازهاي جامعه در مدت كوتاهي بازار پررونقي يافته است. ابتدا از ابزارهايي كه روي لوح فشرده CD قابل اجرا و ارائه بود، استفاده شد. آنگاه از ابزارهاي تهيه برنامه درسي مبتني بر شبكه مانند فرونت پيچ استفاده شد و سرانجام ابزارهاي اينترنتي با عنوان مديريت دوره مبتني بر شبكه توسعه يافت و به سرعت در سطح وسيعي به كار گرفته شد.
سايت هايي چون بلاك بورد، وب سي تي، دانشگاه مجازي و لوتوس، نمونه هاي رايج اين نوع ابزارهاي آموزشي هستند كه زمينه هاي مناسبي را براي ارائه دوره هاي آموزشي و واحدهاي درسي به صورت On-Line و از طريق اينترنت فراهم آورده اند. سايت بلاك بورد دسترسي به خدمات ياد شده و ارائه دوره هاي آموزشي و درسي و عملي ساختن دانشگاه الكترونيكي را فراهم مي آورد.
پ) آموزش مبتني بر شبكه براي اجراي دوره هاي آموزشي و واحدهاي درسي داراي ويژگي هاي قابل توجهي است. زيرا بر فعاليت دانشجو، محتوا پويا، تعامل گروهي، پرورش تفكر، بهره گيري از روش حل  مسأله، فراهم آوردن امكان رقابت سالم، ساختار پويا، انعطاف پذيري زمان و مكان، سرعت توسعه، امكان به روز كردن محتوا، سهولت دسترسي به منابع متنوع، خودآموزي، دسترسي سريع و آسان و ... استوار است. اين ويژگي ها در برابر وضعيت سنتي، كه كتاب محور آن است و با محتواي ثابت و نظري بر تمرين و تكرار و حفظ مطالب تأكيد دارد بسيار متفاوت است. مجموعه ويژگي هاي فرآيند ياددهي- يادگيري مبتني بر شبكه امكان تمرين مهارت هاي موثر، كسب شناخت و نگرش سازنده دانشجويان را براي همكاريهاي بين المللي در سطوح و زمينه هاي گوناگون فراهم مي آورد.
ج) فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي و ابزارهاي جديد آموزش و يادگيري مبتني بر آن، علاوه بر فراهم آوردن امكان دسترسي تعداد بيشتري از داوطلبان ورود به دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالي و تعميم يادگيري، تأثير زيادي بر درك لزوم ادامه يادگيري و اجراي برنامه هاي آموزشي را براي سرتاسر زندگي و همه قشرهاي جامعه در حين كار امكان پذير مي سازد، پرورش حرفه اي نيروي كار را به مثابه ضرورت مداوم زمان، قابل درك مي كند و بويژه در دانشگاهها اعضاي هيأت هاي علمي، پژوهشگران، مديران و كاركنان و دانشجويان را به آموزش مداوم و ضرورت  خودآموزي و يادگيري مادام العمر تشويق مي كند. بهره گيري از ابزارها و مدل هاي آموزشي مبتني بر فناروي هاي اطلاعاتي و ارتباطي، دانش، مهارت و نگرش نسل بزرگسال جامعه را به روز مي سازد، به كاهش شكاف فرهنگي و نسل هاي اجتماعي مي انجامد و از تقسيم بندي و شكاف ديجيتالي در سطوح ملي و بين المللي در حكم مشكل مهم فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي عصر حاضر جلوگيري مي كند.
ح) فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي امكان گسترش آموزش از راه دور را با كيفيت، اثر بخشي و كارآيي قابل قبولي، در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي فراهم ساخته است. آموزش از راه دور با ويژگي هايي، كه با استفاده از ابزارها و مدل هاي جديد آموزشي پيدا مي كند، به نحو مؤثري عملياتي كردن برنامه هاي آموزش و پرورش براي همه را امكانپذير مي سازد و در تحول اجتماعي به سوي مردم سالاري و توسعه آموزش عالي نقش مهمي ايفا مي كند. آموزش از راه دور مبتني بر شبكه، دو شرط ممتاز براي يادگيري اثر بخش دارد. بر خودآموزي تأكيد مي كند و به بهترين وجه امكان توسعه آن را به صورتي جذاب فراهم مي آورد و با تشكيل كلاسهاي مجازي و محيط هاي گفتمان گروهي، امكان دسترسي به مخاطبان جهاني، مهارت هاي لازم براي تعامل، گفت وگو، يادگيري، پژوهش، ارزشيابي ، مشاركت و سرانجام كار از راه دور (كارمند الكترونيكي) را در دانشجويان پرورش مي دهد. در نتيجه،  دانشجويان از اين طريق به بهترين نحو با مهارت هاي كسب و بهره گيري از اطلاعات آشنا مي شوند و با تمرين آنها اين مهارت ها را در خود توسعه مي دهند. كشورهاي زيادي با استفاده از فناوري هاي اطلاعاتي به دنبال توسعه كمي و كيفي دوره هاي آموزش از راه دور هستند تا از اين راه، آموزش عالي را بيش از پيش گسترش دهند. در اين ميان، مدل آموزش مبتني بر شبكه توجه همگان را جلب كرده و در بسياري از كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه، بويژه در زمينه گسترش آموزش عالي سرمايه هاي زيادي كسب كرده است. در سال ۲۰۰۰ ميلادي، دانشگاه كاليفرنيا ۸۰۰ دوره آموزشي را در ۴۰ رشته تحصيلي طراحي كرد كه از طريق آموزش از راه دور اجرا مي كند. دانشگاه پنسيلوانيا نيز صد هزار معلم دوره هاي متفاوت آموزشي را براي گذراندن دوره هاي متنوع آموزش ضمن خدمت مبتني بر شبكه، جهت ارتقاي شايستگي هاي حرفه اي آنان تحت پوشش قرار داد.
دانشگاه ملي آزاد اينديرا گاندي هند نيز ۴۷ برنامه و بيش از ۵۰۰ دوره آموزشي را در سال ۱۹۹۹ براي سطوح كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري و دوره هاي آموزش ضمن خدمت اجرا كرد. تعداد دانشجويان اين دوره ها از مرز ششصد هزار نفر گذشته است. اين دانشگاه داراي دانشكده هاي علوم كامپيوتر و اطلاعات، آموزش مداوم، علوم تربيتي، فني و مهندسي، علوم تندرستي، علوم انساني، مديريت، علوم انساني، مديريت، علوم و علوم اجتماعي است و با ۶۰۰ مركز مطالعاتي در مناطق متفاوت هند، حدود ۲۴۵ عضو هيأت علمي دارد.
دانشگاه آزاد انگلستان يكي از مشهورترين دانشگاههاي جهان است كه در زمينه آموزش از راه دور تجربه هاي موفقيت آميزي دارد. اين دانشگاه براي دوره هاي كارشناسي و عالي برنامه هاي معيني را براي داوطلبان اروپايي خود اجرا مي كند. اين دانشگاه در سال ۱۹۹۸ ، ۱۷۰ دوره آموزشي كارشناسي و ۱۶۰ دوره آموزش عالي پس از ليسانس داشت و عده دانشجويان آن در سال ۱۹۹۸، صد و شصت و شش هزار نفر بود كه در دانشكده هاي هنر، بازرگاني، علوم تربيتي، زبان هاي خارجي، رياضيات، كامپيوتر، علوم ، علوم اجتماعي، فناوري، بهداشت و خدمات اجتماعي مشغول تحصيل بودند.
دانشگاه آزاد سوخوتاي تاماتيرات تايلند با يازده دانشكده، ۶۰۹ دوره آموزشي را در دوره هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد طراحي و ارائه مي دهد و سالانه از حدود نود هزار دانشجو ثبت نام مي كند. اين دانشگاه با ۱۸۲۷ عضو هيأت علمي، كه ۳۷۸ نفر آنها تمام وقت هستند، در سال ۱۹۹۹ ميلادي حدود دويست هزار دانشجو داشته است.
دانشگاه ماسي در زلاند نو نيز با ۱۸۰۰۰ دانشجو در سال ۲۰۰۰ ، ۷۰ برنامه آموزشي را در دانشكده هاي بازرگاني، هنرهاي زيبا و موسيقي، علوم تربيتي، علوم انساني، علوم اجتماعي و علوم ارائه داده است.
تجربه هاي موفقيت آميز ديگري نيز از تأسيس دوره هاي آموزش از راه دور در دانشگاه هاي آمريكا، كانادا، استراليا و اروپا گزارش شده است كه با مراجعه به سايت مؤسسه فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي در آموزش و پرورش URL:http://www.mnemo.co) (mدرمسكو مي توان اطلاعات مفيدي را به دست آورد. به علاوه، بخش آموزش از راه دور دانشگاه ويسكانسين مؤسسات متعددي را كه آموزش On-Line  ارائه مي دهند، معرفي مي كند و از طريق (edu.URL:http://www.uwex) مي توان به اطلاعات آن دست يافت.
البته هر رسانه آموزشي محدوديت هاي خاصي دارد، ممكن است ظرفيت پايين زيرساخت هاي مخابراتي، شبكه هاي انتقال پيام با كيفيت پايين و حجم زياد اطلاعاتي كه نياز به مهارت هاي بهره گيري از اطلاعات را ضروري مي سازد، دانشجويان آموزش از راه دور را بويژه در زمينه استفاده از مدل  آموزش مبتني بر شبكه خسته كند. به علاوه، بيشتر دانشجويان احتمالاً  از اين كه بايد از سبك نوشتاري خود در اين نوع از آموزش دست بردارند، مضطرب و نگران مي شوند. بنابراين، لازم است با توجه به شرايط فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي دانشجويان اين دوره، نحوه استفاده از مدل ها و ابزارهاي جديد آموزشي بررسي شود و جهت گيري هاي مؤثر در محيط يادگيري On-Line  مشخص گردد، تا يادگيري روش هاي خودآموزي و مهارت هاي چگونگي يادگيري، بيش از پيش پرورش داده شود. براي مثال، جهت گيري دانشگاه جزيره ويرجين آمريكا در اين زمينه، ارائه حداقل دو واحد درسي براي دوره هاي حضوري در دانشگاه  است تا دانشجويان با مهارت هاي يادگيري و كار از راه دور آشنا شوند و توانايي هاي خودآموزي و مهارت هاي بهره گيري از اطلاعات را در خود پرورش دهند.
اين واحدهاي درسي، بيش از آن كه دانشجويان را از دور آموزش دهد، چگونگي آموزش، يادگيري، انجام دادن تكاليف، كار گروهي، شركت در مباحث علمي و ارزشيابي آموزشي از راه دور را به آنان مي آموزد. اين مهارت ها،  بويژه در دنيايي كه مبتني بر فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي، به سرعت به سوي جامعه در حال يادگيري و جامعه شبكه اي پيش مي رود، ضرورت اجتناب ناپذيري دارد و از جمله مهارت هاي لازم براي بين المللي شدن آموزش عالي محسوب مي گردد.

وقتي در برنامه كودك گفتند براي بچه هاي بم، تلويزيون تهيه كنيد تا آنها هم برنامه كودك را ببينند فكر كردم زلزله چيز مهمي نيست؛ اما درست يك ساعت بعد، اخبار چيزهايي نشان داد كه فهميدم هم گروه كودك اشتباه كرده، هم من.
به تكاپو افتاديم. شروع كرديم به تماس گرفتن شديم ۵ نفر. چند نفر ديگر هم گفتند كه خودشان را مي رسانند. وقتي زنگ مي زديم، به هيچ چيز جز زلزله زده فكر نمي كرديم. خود من شنبه با استاد پروژه ام قرار داشتم تا تكليف پروژه كارشناسي ام را يكسره كنم. بچه هاي ديگر هم هر كدام يك جور ديگر درگير بودند. خلاصه كنم ساعت ۴ ، ۵ صبح كه رسيدم فرودگاه تازه فهميدم خيلي ها درسشان را فراموش كرده اند. حداقل ۴۰ نفر ازبچه هاي دانشگاه شريف را آنجا ديديم. همان بچه هايي كه به درس زدگي معروفند.بيشتر كه چشممان را باز كرديم بچه هاي دانشگاههاي ديگر را هم پيدا كرديم. اين ماجرا دانشجوها را بسيج كرد. دقت كنيد نوشتم اين ماجرا. هيچ كس در ساماندهي و سازماندهي براي حضور دانشجوها نقشي نداشت. وقتي بيشتر فكر مي كنم مي بينم اين جريان را جز با حساس بودن و دغدغه  مند بودن دانشجوها، نمي توان توجيه كرد.
توي اين ماجرا، ديگر از كدام دانشگاه بودن و از كدام رشته بودن هيچ اهميتي نداشت. دانشگاه آزادي، بچه  شهرستاني ها و خوابگاههاي تهران، پزشكي و غيرپزشكي.
اينها را كه مي نويسم نه به خاطر اين است كه چند نفر را ديده باشم. از آن دو هواپيمايي كه آن روز صبح به طرف بم پرواز كردند بيش از ۷۰ درصد دانشجو بودند. اگر اين آمار را با استقرار تعميم بدهيم مي فهميم اين موضوع واقعاً پرداختني است. تازه وقتي رسيديم بم، فهميدم ما آخر قافله بوديم. بچه هاي دانشگاه سيستان و بلوچستان، كرمان، شيراز، اصفهان و... همه زودتر از ما آنجا رسيده بودند و مشغول بودند. همين دانشجوياني كه گاهي فقط حرف مي زنند و هميشه به همه چيز منتقدند، اينجا با دست خالي، خاك و خشت برمي داشتند تا هموطنانشان را زنده يا مرده از زير آوار بيرون بكشند.
دانشجويان امدادرسان وقتي شنيدند خوابگاه دانشگاه بم روي سر پنجاه نفر ساكنينش خراب شده، گريه كردند بدون آنكه فكر كنند آن بچه ها چه نظر سياسي يا اجتماعي دارند دانشجويان در آن فضا و آن حال و هوا دست به هر كاري مي زدند.حرف هر كسي را گوش مي دادند. حتي سرباز و راننده و كارگر را. اين صحنه ها را تا  آخر عمر فراموش نخواهم كرد. مخصوصاً كه اين حادثه درست در سردترين روزهاي سال اتفاق افتاد. روزهايي كه اوج كشمكش دانشجوها با درس هايشان، با استادهايشان و با پروژه هايشان است؛ درست چند روز قبل از امتحانات پايان ترم و در بحبوحه امتحانات ميان ترم.
دانشگاهيان اثبات كردند از بقيه جامعه جلوترند. وقتي از بم برگشتم و رفتم دانشگاه، تازه فهميدم قصه فقط به آنهايي كه رفته اند ختم نمي شود. استادهاي دانشكده  ما (مكانيك) با استادهاي دانشكده عمران سريع پروژه  اي براي زلزله تعريف كردند تا بتوان در آينده از تخريب زياد پيشگيري كرد. جلوي دانشگاه چادري گذاشته بودند كه بچه ها بيايند كمك كنند. البته همه مردم كمك مي كردند ولي فكر كنيد يك نفر فقط يك پتو در خوابگاه داشته باشد و آن را آورده باشد، بعد التماس كند پتويش را قبول كنند. چون نو نبوده، يكي از بچه ها همان پولهايي را كه تازه وام گرفته بود، داده بود. بچه هاي دانشگاه علوم پزشكي ايران، ناهارشان را دادند.
بچه ها توي دانشگاه همه چيز را فراموش كرده بودند: انجمن اسلامي و بسيج دانشگاه صنعتي اميركبير به رغم اختلافات گذشته هر دو به تكاپو افتادند، تا توانستند كمك هايي جمع كنند. به هر حال حضور دانشجويان امدادرسان در زلزله بم كه به صورت خودجوش بدون ساماندهي بيروني و قبلي عملي شد از نكاتي است كه اثبات مي كند هنوز پتانسيل هاي عظيمي در اين قشر نهفته است كه با يك مديريت مناسب مي تواند مورد بهره برداري درست در جهت اهداف مثبت و توسعه كشور قرار گيرد.
يوسف مهديه - يكي از دانشجويان امدادرسان

ليلا خاكسار
آموزش باز و آموزش از راه دور يكي از راههاي ادامه تحصيل در سطوح عالي تحصيلي به شمار مي رود كه سالها است در كشورهاي مختلف جهان مورد توجه و بررسي قرار گرفته است. كشور ما نيز در اين زمينه يكي از كشورهاي پيشرو بوده كه از سال هاي دهه ۵۰ براي تربيت معلمان روستايي و كاركنان سازمان هايي كه در روستاها ساكن يا در ارتباط با روستاها فعاليت مي كردند به اين نوع آموزش پرداخته است.
شكل و فرم جديد آموزش از راه دور با تأسيس دانشگاه آزاد ايران كه تا حد زيادي از دانشگاه باز انگليس الگو گرفته بود، به وجود آمد. اين دانشگاه كار خود را با توليد مواد آموزشي، چاپي و خودآموز و برنامه هاي ديداري و شنيداري كه از تلويزيون هم پخش مي شد آغاز كرد و عملا از سال ۱۳۵۶ با هدف تربيت نيروي انساني، اعم از نيروي آموزشي و بهداشتي از جمله بهداشت كاران روستايي، دندانپزشكان و پزشكان روستايي براي توسعه جامعه روستايي به كار خود ادامه داد. پس از انقلاب اسلامي ايران نظام آموزشي باز و از راه دور همزمان با انقلاب فرهنگي و تعطيل شدن دانشگاه ها متوقف شد. اما پس از آن به منظور فراهم آوردن فرصت هاي تحصيلي براي نوجوانان و جوانان و هماهنگي اساتيد و صاحبنظران آموزش از راه دور، اين طرح در ستاد انقلاب فرهنگي به تصويب رسيد و دانشگاهي به نام پيام نور تأسيس شد و اين دانشگاه از سال ۱۳۶۷ فعاليت خود را آغاز نمود.
دكتر عيسي ابراهيم زاده مشاور رئيس دانشگاه پيام نور و برنامه ريز آموزش از راه دور در مورد هدف هايي كه براي آموزش باز و از راه دور تعيين شده مي گويد: «اهدافي كه براي اين نوع آموزش در كشور طراحي شده عبارتند از: ارتقاي سطح علمي و فرهنگي جامعه، فراهم آوردن امكانات ادامه تحصيل دانشگاهي در داخل و خارج از كشور، ايجاد امكان ادامه تحصيل براي افرادي كه ادامه تحصيل آنها در نظام سنتي مقدور نيست (كارمندان، زنان خانه دار و بازماندگان از تحصيل در نقاط محروم) و به هنگام كردن سطح دانش برخي از نيروهاي كارآمد جامعه».
وي در مورد تعداد مراكز و دانشجويان مي گويد: «مراكز آموزشي دانشگاه پيام نور در ۲۱۵ شهر و بخش كشور متمركز است و نزديك به ۳۰۰ هزار دانشجو در ۲۸ رشته آموزشي، ۱۴ رشته در سطح كارشناسي ارشد و سه رشته در سطح دكترا مشغول به تحصيل مي باشند».
طبق آمار موجود در حال حاضر و در سال تحصيلي ۸۱-۸۰ در كل دانشگاه هاي زير نظر وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ۹/۳۹ درصد دانشجويان پيام نور، ۶/۱۳ دانشجويان آموزش و پرورش، ۱/۱۱ درصد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و ۸/۸ درصد ساير مؤسسات بوده اند و اگر دانشگاه پيام نور با بقيه دانشگاه ها مقايسه شود، رقمي در حدود ۶/۲۶ درصد از دانشجويان كل كشور توسط اين دانشگاه تربيت شده اند و مي توان به عنوان دومين مركز آموزشي كشور از آن نام برد.
دكتر احمد آقازاده استاد دانشگاه علامه طباطبايي و رئيس گروه آموزش و پرورش اين دانشگاه در مورد آموزش از راه دور معتقد است:
آموزش هاي از راه دور، نوع پيشرفته اي از آموزش مكاتبه اي هستند كه در برخي ممالك جهان در كنار دانشگاه هاي سنتي ايجاد شده اند تا در نهايت توسعه نظام آموزش عالي را به گونه اي مؤثر و با شيوه هاي جديد و عملي پياده سازند تا بتوانند گروه كثيري از علاقه مندان به تحصيلات دانشگاهي را تحت پوشش آموزش عالي قرار دهند. دومين هدف اين بوده كه فرصت آموزش عالي را براي گروهي از افراد شاغل و زنان خانه دار كه به دلايلي نمي توانند در دانشگاه هاي عادي و سنتي حضور پيدا كنند، فراهم آورد. سومين هدف هم برقراري فضاي آموزشي و علمي در داخل خانه ها و در قلمرو حرفه اي و شغلي افراد (چه در شهر و چه در روستا) است.
وي مي گويد: «يكي از اين دانشگاه ها كه در سطح جهان نيز مطرح است و بنده هم بازديدي از آن داشته ام، دانشگاه هايگن آلمان است. اين دانشگاه از سال ۱۹۷۵ تاكنون فقط ۵ رشته با ۴۰ هزار دانشجو داشته و ۵۰ مركز آموزشي مجهز در آن، مشغول سرويس دهي به فراگيري آموزش از راه دور مي باشند و اساتيد بنامي در آنجا كتاب درسي مي نويسند و فيلم هاي آموزشي تهيه مي كنند. در آنجا انتشارات بسيار وسيع و مجهز به همراه پستخانه اي وجود دارد تا بتوانند كتاب ها و جزوات را به موقع به دست دانشجويان برسانند. در اين سيستم هر ۱۵ روز كتاب ها و نوارهاي جديد با شبكه هاي بسيار مدرن و پيشرفته آلمان به دست دانشجويان مي رسد و لابراتوارهاي مجهزي فيلم هايي در ارتباط با مشكلات درسي دانشجويان تهيه مي كنند.»
وي در مورد وضعيت و كيفيت آموزش دانشگاه پيام نور در كشور ايران مي گويد: «متأسفانه اين دانشگاه بدون اين كه زمينه هاي مساعدي از جهت تجهيزات و امكانات فراهم كند، بيشتر به گسترش كمي پرداخته است. وجود چنين دانشگاهي در كشور باعث خوشحالي است اما روند كمي و كيفي آن همزمان با هم طي نشده و اين دانشگاه تا بخواهد نام واقعي دانشگاه به خود بگيرد راه درازي در پيش دارد.
مسأله حق الزحمه اساتيد هميشه از جمله مشكلات مهم در اين دانشگاه بوده و كساني كه كتاب هاي خوبي مي نوشتند به دليل مسايل اين چنيني حاضر به ادامه همكاري نشدند. كتاب هايي كه در حال حاضر وجود دارد، كتاب هايي است كه ۱۲ سال پيش نوشته شده و هنوز تغييراتي در محتواي آن به دليل قصوري كه نسبت به اين اساتيد شده صورت نپذيرفته است و دانشجويان كتاب هاي كهنه را مورد مطالعه قرار مي دهند و با توجه به اين كه تنها وسيله مهم آموزشي در اين نوع آموزش، كتاب است، اين نقص بسيار نمود پيدا مي كند.»
دكتر آقازاده همچنين مي گويد:«طي اين سال ها اساتيدي جذب دانشگاه شده اند اما در عمل وظايف آنها بيشتر تبديل به يك سري وظايف اداري شده و در برخي مواقع ديده مي شود استادي براي پركردن ساعات كاري درس هايي را مي گيرد كه در حيطه تخصصي او نيست و اين هم به دانشجو و هم به استاد آسيب وارد مي كند.»
وي رشد بي رويه دانشجو بدون توجه به امكانات موجود را از جمله مشكلات نظام آموزش از راه دور در ايران دانسته مي گويد: در اين بخش تعداد دانشجويان به مرز ۳۰۰ هزار و بالاتر رسيده اما آيا توانمندي هاي دانشگاهي از نظر امكانات دانشجويي و آموزشي هم به همين نسبت رشد داشته است؟ در مقايسه، دانشگاه هاي مجازي كه از اينترنت بهره مي گيرند و دانشجويان خود را از طريق اينترنت ثبت نام مي كنند، گروه هاي آموزشي قوي دارند و ارتباط تحصيلي با اساتيد خود برقرار مي كنند و همه نوع امكاني براي پيشرفت آنها وجود دارد. بايد ديد دانشگاه پيام نور چه جايگاهي دارد؟ در اين بخش، در جهت كمبودها و دشواري ها چه اقداماتي صورت گرفته و كيفيت اين دانشگاه در مقايسه با انگليس، استراليا، كره جنوبي، آلمان چگونه است؟
در حالي كه به گفته اين استاد دانشگاه، مسئولين دانشگاه پيام نور براين باورند كه ايران از نظر آموزش از راه دور در زمره ۱۲ كشور اول دنياست.
دكتر آقازاده معتقد است: «به نظر بنده اين رشد تنها رشد كمي بوده، چنانچه اساتيد قابل قبولي و توانمندي به كار گرفته نشوند و تعداد آنها متناسب با ۳۰۰ هزار دانشجو نباشد، كتاب ها، مطالب و جزوات كيفي و به تعداد لازم وجود نداشته باشد، نمي توان باور كرد كه اين رشد واقعي است. دانشگاه كاليفرنيا با ۱۱۰ هزار دانشجو ۵ هزار استاد دارد. حال بايد مسئولين ما تعداد اساتيد دانشگاه پيام نور را نسبت به ۳۰۰ هزار دانشجو مقايسه كنند. نكته ديگر در مورد امكانات آموزشي و دانشجويي است و تأثيراتي كه اينها از يكديگر مي گيرند. آيا تجهيزات و حضور اساتيد در حدي هست كه دانشجو هر زمان خواست به منابع مورد نياز و استاد دسترسي داشته باشد؟»
دكتر آقازاده معتقد است: دانشگاه ها بايد سعي كنند در كنار آموزش هاي حضوري، آموزش از راه دور هم بگذارند تا امكانات آموزش حضوري در خدمت آموزش از راه دور قرار بگيرد و بتوان كمبودهاي موجود را تا اندازه اي حل و فصل كرد. همچنين آموزش از راه دور بايد نزد مسئولان نظام آموزش عالي كشور جايگاه بحق خود را پيدا كند و نقش آن در كشورهاي ديگر مورد بررسي قرار گيرد.
ضرورت توجه به سطح كيفي آموزش از راه دور و اختصاص امكانات مناسب و روزآمد كردن برنامه هاي آموزش به منظور تربيت دانش آموختگان اين دانشگاه از نگاه دانشجويان آن نيز نكته اي است كه مي بايست به طور جدي به آن توجه نمود.
ميترا صالحي دانشجوي رشته كامپيوتر دانشگاه پيام نور در خصوص سطح كيفي آموزش از راه دور در ايران مي گويد: «به نظر من به دليل غيرحضوري بودن اين دانشگاه، دانشجويان درس خواندن را خيلي جدي نمي گيرند و نبودن عرصه رقابت خود عاملي است كه سطح علمي افراد بالا نرود. دانشجويان تنها به دنبال گرفتن مدرك هستند. بدون توجه به اين كه سطح دانش خود را ارتقا بخشند.»
جواد اميدنيا دانشجوي ديگري است كه معتقد است: «وجود چنين دانشگاه هايي براي افرادي نظير من كه شاغل هستند و فرصت شركت كردن در كلاس هاي دانشگاهي را ندارند بسيار خوب است. اما امكانات و وسايلي كه بايد به وسيله آنها درس خواند و خود را همتراز با ديگر دانشجويان كرد، در كشور ما بسيار پايين است. دسترسي به اساتيد خيلي آسان نيست و در روزهاي مشخص شده براي پاسخگويي به سؤالات به دليل ازدحام و نداشتن شرايط لازم خيلي نمي توان بهره برداري لازم را كرد. به اعتقاد من فلسفه وجودي چنين دانشگاه هايي بسيار مناسب است، به شرط اين كه ملزومات آن نيز فراهم شود تا سطح علمي دانشجويان همسان با ديگر دانشگاه ها باشد و تنها به گرفتن امتحانات مشابه دانشگاه هاي ديگر بسنده نشود.»
انسيه موحد فارغ التحصيل رشته جغرافيا در دانشگاه پيام نور در يكي از مناطق محروم است. وي نيز در اين باره مي گويد: «با وجود دوري راه، امكانات كم و استفاده از پنج شنبه و جمعه ها بالاخره موفق به دريافت مدرك اين رشته شدم. اما متأسفانه به دليل نداشتن جايگاه شغلي و در بسياري جاها بي توجهي به مدرك اين دانشگاه ، هنوز موفق به پيدا كردن شغلي نشده ام و تنها دلخوشي ام داشتن مدرك ليسانس از اين دانشگاه است. خوب است كه مسئولين فكري هم براي ايجاد اشتغال اين فارغ التحصيلان داشته باشند.»
اكرم كبيري يكي ديگر از دانشجويان دانشگاه پيام نور معتقد است: دانشگاه پيام نور براي زنان خانه دار كه به دليل مسئوليت خانه  و خانواده فرصتي براي ادامه تحصيل ندارند مناسب است، آنها مي توانند سطح تحصيلات خود را به اين طريق بالا ببرند. ضمن اين كه لازم نيست وقت زيادي را در خارج از خانه و در كلاس به سر ببرند.

خوابگاههاي بم كاملاً تخريب شده است
مدير كل روابط عمومي دانشگاه آزاد اسلامي اعلام كرد: آمار دقيقي از دانشجويان كشته شده تحت نظر اين دانشگاه در زلزله بم در دست نيست.
مهندس محمود هراتيان نژادي با اشاره به اين كه تعدادي از دانشجويان، از واحدهاي ديگر بوده و تعطيلات آخر هفته را در منزل خود به سر مي بردند، افزود: آخرين آمار رسيده از تعداد كشته شدگان غيربومي دانشگاه آزاد اسلامي واحد بم ۳۵ نفر است. وي ادامه داد: تمامي خوابگاه هاي بم به طور كامل تخريب شده اند و بخش سالم اين واحد در اختيار پايگاه امدادرساني قرار گرفته است.
مهندس هراتيان نژادي تصريح كرد: دانشگاه آزاد در زمينه كمك به دانشجويان بم، ستاد امدادرساني ويژه اي تشكيل داده است و دانشجويان فعلي دانشگاه واحد بم را به ساير واحدهاي دانشگاه آزاد منتقل مي كند. همچنين از طريق سازمان مركزي كار خون رساني انجام خواهد شد. وي خواستار خودداري از دفن اجساد دانشجويان غيربومي در بم شد و تصريح كرد: اجساد اين قربانيان بايد به خانواده هاي آنها تحويل داده شود. به گفته مدير روابط عمومي دانشگاه آزاد اسلامي، در واحد بم اين دانشگاه، يكهزار و ۴۴۲ دانشجو (۶۰۱ دختر و ۸۴۱ پسر) مشغول به تحصيل بودند.
مهندس هراتيان نژادي در پايان با اشاره به احتمال باقي ماندن تعدادي از اجساد دانشجويان اين واحد دانشگاهي در زير آوار گفت: كار شناسايي اجساد دانشجويان زير آوار مانده در حال انجام است.
حضور دانشجويان داوطلب در بم الزامي نيست
معاون دانشجويي دانشگاه علوم پزشكي كرمان گفت: در شرايط كنوني براي خاكبرداري نياز به نيروي يدي و نظامي و خشن است و حضور دانشجويان داوطلب در مناطق زلزله الزامي نيست. رجبي زاده، معاون دانشجويي دانشگاه علوم پزشكي كرمان با بيان اين مطلب اظهار داشت: بعد از عبور از شرايط بحراني كنوني، حضور دانشجويان در مناطق زلزله زده مي تواند از جهت عرفاني و مذهبي تبعات مفيدي برايشان داشته باشد، ولي در شرايط كنوني حضور دانشجويان چندان مفيد نخواهد بود. وي درباره نحوه اعزام دانشجويان به مناطق زلزله زده توضيح داد: دانشجوياني كه تمايل به حضور در مناطق دارند بايد با هماهنگي با معاونت هاي دانشجويي دانشگاه خود و معاونت دانشجويي كرمان و يا از طريق هماهنگي با ارگانهاي ديگر مانند هلال احمر و بسيج اعزام شوند.
رجبي زاده توصيه كرد: به دليل زلزله خيز بودن منطقه و امكان فروريختن ديوارها و خطرات پيش رو دانشجويان از حضور بدون متولي و هماهنگي اجتناب كنند.
صندوق حمايت در حوادث غيرمترقبه بايد ايجاد شود
تنها راه كمك اقتصادي به زلزله زدگان استان كرمان براي مشكل مسكن و اشتغال آنها، استفاده از صندوق ذخيره ارزي است.
دكتر فرهاد خرمي، عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي، با اعلام اين مطلب گفت:«استفاده از صندوق ذخيره ارزي براي مصرف نيست و تنها نوعي پشتوانه براي نوسانات قيمت نفت است، ولي با توجه به اينكه هم اكنون در حالت اضطراري هستيم و راه ديگري نيز در نظر گرفته نشده است اين راه بهترين شيوه براي كمك رساني به اين افراد است.» وي افزود: «دولت قبل از اين حوادث بايد صندوقي به نام «صندوق حمايت در حوادث غيرمترقبه» ايجاد مي كرد كه متأسفانه اين كار از سوي دولت انجام نشد. بنابراين در حال حاضر براي امر مسكن و ايجاد شغل بهره گيري از صندوق ذخيره ارزي بهترين راهكار به نظر مي رسد.»
اعتراض ۱۱۰۰ دانشجوي شبانه دانشگاه فردوسي مشهد
يك هزار و ۱۰۰ دانشجوي دوره شبانه دانشگاه فردوسي مشهد با ارسال نامه هاي سرگشاده به مسئولان كشور خواستار رسيدگي جدي مشكل افزايش شهريه در اين دوره شدند. صابر بخشي سرپرست نمايندگان دانشجويان دوره شبانه دانشگاه فردوسي مشهد در اين باره گفت: دانشجويان دانشگاه فردوسي مشهد تاكنون با ارسال نامه هايي به مجلس شوراي اسلامي و ديوان عدالت اداري ضمن تشريح وضعيت موجود، خواستار رسيدگي جدي به مشكل افزايش شهريه شدند.
صابر بخشي افزود: در حال حاضر نمايندگان دانشجويان دوره شبانه دانشگاه فردوسي مشهد در تلاش هستند در جلسه اي كه با حضور وزير علوم، تحقيقات و فناوري و مسئولان دانشگاه هاي سراسري خراسان براي بررسي مشكلات دانشجويان شبانه در تهران برگزار مي شود، حضور داشته باشند.
تأسيس كنسرسيوم اطلاعاتي دانشگاه هاي كشور
براي اولين بار در كشور به منظور ساماندهي خريد و استفاده از پايگاه هاي اطلاعاتي در دانشگاه هاي كشور كنسرسيوم اطلاعاتي دانشگاه ها ايجاد مي شود.
دكتر حسن شريفي مديركل دفتر پشتيباني پژوهشي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در گفت و گو با خبرنگار ما ضمن اعلام اين خبر با اشاره به فعاليت ها و وظايف اين دفتر در مديريت پشتيباني از پژوهش كشور و سياست واگذاري امور اجرايي به دانشگاه ها گفت: در صدد هستيم تا براي خريد پايگاه هاي الكترونيكي مورد نياز دانشگاه ها، اتحاديه اي با مشاركت دانشگاه ها، تحت نام كنسرسيوم اطلاعاتي دانشگاه ها راه اندازي كنيم تا بدينوسيله خريد و هرگونه مشاوره در زمينه پايگاه هاي اطلاعاتي، با مشاركت خود دانشگاه ها انجام شود و وزارت علوم تنها نقش ناظر را ايفا نمايد. وي گفت: در حالي كه قبلا دفتر پشتيباني پژوهشي متولي خريد و اجراي امور تامين كتاب، مجلات و پايگاه ها براي دانشگاه ها بوده در تشكيلات فعلي متولي مديريت پشتيباني پژوهشي بوده و برنامه هاي گسترده اي را در اين زمينه آغاز كرده است.
وي با اشاره به اينكه سالانه حدود دو تا سه ميليون دلار صرف خريد پايگاه هاي اطلاعات الكترونيكي دانشگاه ها مي شود افزود: با راه اندازي كنسرسيوم اطلاعاتي دانشگاه ها، علاوه بر ايجاد اشتراك در منابع و بهبود كيفيت استفاده از منابع صرفه جويي چشمگيري در اعتبارات خريد اين پايگاه ها به عمل مي آيد.
وي گفت: در حال حاضر كميته اي ۱۰ نفره متشكل از نمايندگان انتخابي ۷۰ دانشگاه كشور مسئول پيگيري امور هستند، اساسنامه مربوطه تدوين شده و در حال طي مراحل ثبت قانوني است و اميدواريم از سال ۸۳ يا ۸۴ بطور رسمي خريدهاي مورد نياز دانشگاه ها و انجام مشاوره هاي لازم در خصوص مجلات، مجلات الكترونيكي و پايگاه ها به اين كنسيرسيوم واگذار شود. وي با اشاره به ساير طرح ها و برنامه هاي پشتيباني پژوهشي گفت: يكي ديگر از طرح هاي دفتر، برنامه پشتيباني ساماندهي اعتبارات پژوهشي است كه با هدف تامين اعتبارات پژوهشي از مجاري غير از اعتبارات دولتي است كه در اين راستا در حال مذاكره با بانك ها و بخش خصوصي هستيم و برنامه مديريت پشتيباني براي ارتقاي سهم سرمايه گذاري بانك ها در پژوهش كشور را به اجرا خواهيم گذاشت، تا بدين وسيله بانك ها ترغيب شوند در زمينه يافته هاي پژوهشي كه مي توانند به توليد برسند، سرمايه گذاري كنند.
وي گفت: در حالي كه مطابق اعزام برنامه سوم توسعه كشور، سهم اعتبارات پژوهشي از توليد ناخالص داخلي مي بايست به ۵/۱درصد و سهم بخش خصوصي و بانك ها از آن به نيم درصد برسد، تاكنون شايد چيزي كمتر از ۱۰درصد از اهداف مربوط به مشاركت بخش خصوصي و بانك ها محقق شده باشد و با هدف تعيين شده فاصله زيادي داريم.
اعتراض دانشجويان به شهريه اي شدن دانشكده خبر
گروهي از دانشجويان ورودي سال ۸۱ دانشكده خبر در نامه اي سرگشاده نسبت به دريافت شهريه از سوي دانشكده اعتراض كردند. در اين نامه كه خطاب به رئيس خبرگزاري جمهوري اسلامي نوشته شده آمده است. ما دانشجويان ورودي سال ۸۱ دانشكده خبر، دريافت شهريه توسط دانشكده را اقدامي غيرقانوني و ناعادلانه مي دانيم، زيرا تاكنون هيچ مستند قانوني براي آن ارائه نشده است. حتي در اين زمينه كمترين اطلاع رساني شفاف كه حق دانشجويان بوده، صورت نگرفته است و دليل اين ادعا عدم هر گونه اشاره اي به دريافت شهريه در دفترچه ثبت نام مربوط به سال ياد شده مي باشد. لذا خواهان آنيم كه موضوع دريافت شهريه منتفي اعلام شود.
در بخش ديگري از اين نامه با اشاره به سخنان رئيس خبرگزاري جمهوري اسلامي كه شهريه دريافتي از دانشجويان كمتر از ۲۰ درصد هزينه هاي جاري دانشكده است تصريح شده، ما ضمن درك اين مطلب از ايشان تقاضا داريم موضوع را از زاويه ديگري نگاه كنند و ببينند يك دانشجو براي تأمين شهريه خود چه درصدي از منابع مالي شخصي يا خانواده اش را هزينه  مي كند.
در اين نامه با تأكيد به احقاق حقوق دانشجويان دانشكده خبر در فضايي غير احساسي و غيرعقلايي و پرهيز از حركت هاي تنش زا آمده است، بيشتر دانشجويان ورودي سال ۸۱ دانشكده خبر در تأمين هزينه تحصيلي خود ناتوان هستند و با سختي و مشقت فراوان مي توانند هزينه تحصيلي خود را پرداخت كنند.
اعتبارات مالي بخشنامه استعدادهاي درخشان با واقعيت همخواني ندارد
مدير دفتر تحصيلات تكميلي دانشگاه علامه طباطبايي گفت: موارد مندرج در بخشنامه استعدادهاي درخشان وزارت علوم مانند حضور دانشجويان در كنفرانس هاي بين المللي يا پرداخت بخشي از هزينه تحصيلي دانشجو، حرفهاي بزرگي است كه با اعتبارات مالي مندرج در بخشنامه همخواني ندارد.
دكتر فرخنده مفيدي اظهار داشت براي اعطاي اعتبارات مالي بر اساس بخشنامه وزارت علوم بايد به تفكيك برآوردي از نيازها و تعداد سرانه دانشجويان ممتاز هر دانشگاه صورت پذيرد.
دكتر مفيدي ادامه داد: متأسفانه بودجه مربوط به آيين نامه دانشجويان ممتاز دوره هاي فوق ليسانس و دكتراي سال ۸۲ هنوز داده نشده است و ما ناگزيريم از بودجه دانشجويان كارشناسي استفاده كنيم.
مدير دفتر تحصيلات تكميلي دانشگاه علامه طباطبايي با تأكيد بر اين كه بخشنامه و بودجه مصوبه وزارت علوم بايد يك برابري و همخواني با يكديگر داشته باشند، تصريح كرد: اختصاص بودجه بيشتر به دانشگاههاي بزرگتر يك نوع بي انصافي و ظلم در حق دانشگاههاي كوچكتر است.