عكس ها:ساتيار امامي 
دردمندي هاي سياه 
چشمان پرحسرت.
گيسوان پريشان.
لبهاي لرزان.
سر دستگان چلا ق جاده هاي سرعت.
گوشهايي كه از شنيدن عاجزند.
شاخه هاي پوسيده بريده شده.
كوهساران بي نغمه.
چشمه ساران بي سرچشمه.
نخجيرگاهان بي شكار.
اجاق هاي بي آتش.
مرده هايي كه لا يق حياتند
و زنده هايي كه مرگ حق آنهاست.
يك جفت از چشمان دنيا- سروده رسول رضا، ترجمه: مرتضي مجدفر

هنوز تك و توك خبرنگاراني كه براي ديدن بازمانده ويرانه هاي بم در ميان آوارها سرگردانند مشاهده مي شود و آنهايي هم كه صحنه را به قصد مركز خبري خود ترك كرده اند تكاپوي بازگشت به منطقه را دارند. از نظر انساني اين فاجعه كه بگذريم ، جذابيت هاي خبري زمين لرزه بم براي خبرنگاران كوله باري از تجربه حرفه اي است. به قول يكي از همان ها :مگر چند بارچنين فاجعه اي تكرار مي شود؟
گويي يادش نمي آيد كه تير ۸۱ آوج ورزن قزوين هم بر سر ساكنانش آوار شد. خرداد ۱۳۶۹ بود كه زلزله رودبار جان هزاران هموطن شمالي را گرفت.
فواصل زماني ميان زلزله هاي مرگبار كوتاه و مكان ها طولاني تر مي شود. حتي بادمجان بم هم آفت خورده. عمر ۲۰۰۰ ساله بم به پايان خود رسيد.
سكوت شب در بم 
شب ها خيابان هاي شهر سوت و كور است. ديگر از ناله هاي مردان و شيون زنان بر مردگان خبري نيست. گروه هاي امداد فراوان تر از ساكنين شهر هنوز گوشه كنار ويرانه ها را جست وجو مي كنند. اگرچه از قطار جنازه ها خبري نيست اما بوي تعفن كشنده است.
زمين لرزه ۸/۶ ريشتري در ۱۸ ثانيه خانه هاي خشتي بم را به تلي از خاك و گل بدل كرده و اين صريح ترين واقعيت موجود است.
چراغ هاي والور و فانوس 
هنوز قدم ها روي خيابان هاي ناهموار بم كوتاه و لرزان است. بايد سخت تعادلت را حفظ كني تا زمين نخوري. روشنايي تك و توك بناهاي نيمه ويران به همراه نور مهتاب آسمان شهر را روشن تر از تاريكي كرده است.
بخش هايي از شهر كه جديدترند آسيب كمتري خورده اند. آب در لوله هاي زيرزميني جريان دارد. برق ۸۰ درصد بناهاي شهر كه تخريب شده است قابل اتصال نيست.
چراغ هاي والور و فانوس هاي كم نور زينت بخش چادرهاي علم شده در كنار خرابه هاي شهر است. چادرها نه در اردوگاه هاي امدادگران، بلكه در ميان ويرانه هاي شهر سرپاست. هيچ يك از بازماندگان حاضر نشدند كاشانه خود را به قصد سكونت در اردوگاه ها ترك كنند، اگر خانه اي مانده باشد.
اغلب ساكنان چادرها را امدادگران تشكيل مي دهند. تعداد امدادگران از جمعيت شهر بيشتر است. بخش عمده اي از امكانات و اقلام ارسالي در بين خود امدادگران و خبرنگاران توزيع مي شود. كاميون هاي حامل مواد غذايي، آب و پوشاك در شهر سيار است و هر كس به ميزان دلخواه از آن دست چين مي كند. يك امدادگر با جليقه منقش به آرم هلال احمر از شروع مرحله آمارگيري از بازمانده ها خبر مي دهد. هلال احمر دفترچه هايي را براي زنده ها صادر كرده است تا به ميزان لازم به طور مرتب مواد غذايي و پوشاك به آنها اختصاص دهد.
هويت ها زير آوار مدفون است و حالا دفترچه هاي كوپن غذايي ملاك شناسايي افراد زنده است.
طرح اسكان و شناسايي افراد زنده برعهده ستاد بحران است.
كار آمارگيري به كندي صورت مي گيرد، كسي دل و دماغ جواب دادن به ماموران آمار را ندارد.
يك هواپيماي مخصوص براي اين كار اختصاص يافته است. كنسرو ماهي، لوبيا، بيسكوئيت، دوغ و نان تنها غذايي است كه در شهر يافت مي شود.
بيشتر نان را اتحاديه نانوايان شيراز پخت كرده اند، دست مريزاد.
قوطي هاي خالي كنسرو در زير و بم آوارها بر زمين ريخته شده است. زباله هاي خانگي و پس مانده غذاها مشام را آزار مي دهد. شهر عنقريب است كه به زباله داني تبديل شود. زباله ها زياد است، لباس هاي خوني و پتوهاي پاره شده توسط سربازان گردان ۰۵ نيروي زميني كرمان جمع آوري مي شود.
شايد اين يك شانس بود كه بزرگترين يگان هوانيروز در منطقه جنوب در كرمان مستقر است كه با هلي كوپترها به نجات زخمي ها شتافته است.
وصل شد
خطوط تلفن هنوز قطع است. روزهاي اول فاجعه فقط سه خط تلفن آنهم فقط در محل تنها استاديوم ورزشي بم وصل بود.
نيروي زميني ارتش و سپاه سه رشته سيم از كابل هاي قطع شده را جداكرده و به گوشي تلفن وصل كرده اند.
اما حالا خطوط تلفن برخي از باجه ها وصل شده و تنها صف موجود در شهر، صف باجه تلفن است.
امدادگران و خبرنگاران هم تنها كساني هستند كه در صف طويل تلفن ايستاده اند.
شهر امن و امان است 
حالا ديگر شهر امن و امان است. مرده هاي بي شمار در گورهاي دسته جمعي مدفون هستند و معدود زنده ها نيز به خاطرات خود با مردگانشان مي انديشند.
يك هفته قبل شهر آرام بود و همه زنده بودند به اميد!
امنيت در «نرماشير» و «بروات» برقرار است. دراولين روز پس از وقوع زمين لرزه عده اي از قاچاقچيان جلوي كاروان هاي امداد در راه نرماشير را سد كردند و حدود ۳۰ نفر از اوباش خارج از شهر به بروات آمده و اموال منقول را غارت كردند. بلافاصله يگان ارتش و نيروي انتظامي دست به كار شد و در ۲۱ نقطه شهر بم پاسگاه انتظامي داير كرد. بروات به ارتش سپرده شد و در راه نرماشير امنيت كامل برقرار شد.
تمام مبادي ورودي به شهر بم تحت كنترل قرار گرفته است. بدون هماهنگي نيروي انتظامي هيچكس حق خروج اقلام و اموال منقول را از بم ندارد. نيروي انتظامي از افرادي كه اموال را از بم خارج مي كنند عكس و اثر انگشت مي گيرد.
يك سرهنگ ارتش از هماهنگي ارتش، بخشداري و شهرداري براي خروج اموال از شهرها خبر مي دهد. غارت اموال امكان پذير نيست.
پول بي ارزش 
گردش پول در شهر ديگر معنايي ندارد. پول اينجا ارزش ندارد. فقير و غني يكسانند و حساب هاي بانكي خاك آلوده.
اينجا چيزي براي فروش نيست همه چيز رايگان است حتي تاكسي و سواري. بر عكس، خارج از شهر كرايه بم تا كرمان حتي به ۱۰۰هزار تومان هم مي رسد.
بانك ها مخروبه اند و حساب هاي بانكي خالي. پول ها توسط ماشين هاي حمل پول از بم به تهران و كرمان منتقل شده اند. پرسنل بانك ها در گوشه اي از زير خاك اين شهر آرميده اند.
چند مركز جايگزين بانك ها در حومه شهر مستقر شده اند پرسنل هر بانك به شعبه مربوطه مراجعه مي كند. اسناد و مدارك بجامانده هم به اين بانك ها منتقل شده اند. مردم با مراجعه به اينجا موجودي خود را طلب مي كنند.
ادارات دولتي همه ويران شده اند.معاونت امنيتي وزارت كشور بلافاصله نيروهاي خود را به منطقه اعزام مي كند تا اسناد و مدارك دولتي شناسايي و آنهايي كه سالم مانده اند جمع آوري شوند.
ثبت احوال مركز كرمان، بازماندگان را شناسايي وبرگه هويت صادر مي كند. شناسنامه ها ديگر اعتباري ندارند.
خبر، بي خبر
خبرنگاران داخلي و خارجي حيران از اين فاجعه در مسير دو شهر بم و كرمان دائم در تردد هستند. تسهيلاتي براي ارسال خبر نيست؛ فكس، تلفن و اينترنت. آنها مجبورند از تلفن همراه خود براي برقراري ارتباط با دفتر روزنامه يا خبرگزاري اقدام كنند، اگر آنتن باشد. خبرنگاران خارجي با آن تلفن هاي ماهواره اي شان خوش شانس ترند. سه روز بعد از زمين لرزه با آمدن مهرنوش جعفري مدير كل مطبوعات وزارت ارشاد، ستاد خبري در محوطه اداره كل ارشاد كرمان دايره شد.
آنها روز شنبه در هتل جهان كرمان مستقر و كار خود را روز يكشنبه در بم آغاز كردند.
خبرنگاران براي ارسال خبر مجبور به طي كردن ۴۰۰ كيلومتر مسير رفت و برگشت به بم و كرمان بودند. تنها يك كافي نت در سطح شهر وجود دارد كه اتفاقا قهوه و نوشابه سرو مي كند. صداي موسيقي آرام در رستوران هاي كرمان به نشانه عزا جاي خود را به نوارهاي كويتي پور و آهنگران داده... اينجا بم است!

زمين لرزه بم كشورهاي دنيا را بر آن داشت تا بدور از مناقشات سياسي با دولت ايران ابراز همدردي كرده و احترام خود را به حقوق تمامي بشر يعني همان واژه اي كه برسر مفهوم آن اختلاف نظر دارند به اثبات برسانند.
به محض وقوع زلزله مقامات رده اول اغلب كشورهاي جهان در پيامي ضمن تسليت به ملت ايران آمادگي خود را جهت ارسال كمك به دولت ايران اعلام كردند.
اولين پيام تسليت از ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه بود كه در اولين ساعات وقوع زلزله در ديدار با وزير موقعيت هاي اضطراري خود، مساله امدادرساني به زلزله زدگان ايراني را بررسي كرد.
دولت فرانسه با فرستادن حدود ۳۰۰ نيروي جستجوگر به همراه سگ هاي تربيت شده براي زنده يابي زلزله زدگان، حضور خود را در اجماع جهاني براي امداد به ايران اعلام كرد.سخنگوي كاخ سفيد نيز دو روز پس از حادثه، آمادگي ايالا ت متحده آمريكا را جهت ارسال كمك به زلزله زدگان ايران اعلا م كرده و در همان روز محموله هاي امداد خود را به سمت ايران روانه كرد.
ژاپن نيز كمك هاي اضطراري خود را مشتمل بر يك تيم از پزشكان ژاپني، مقاديري لوازم ازجمله چادر، ژنراتور، پتو و تانكرهاي آب به ايران ارسال كرد.
امدادگران چيني با يك فروند هواپيماي اختصاصي در گروهي ۷۶ نفره عازم ايران شده و معادل ۶۰۲ هزار دلار كالا و كمك هاي اضطراري را به همراه آوردند. صليب سرخ چين در ابتدا پس از دريافت خبر زمين لرزه مبلغ ۱۰۰ هزار دلار به هلال احمر جمهوري اسلامي ايران اختصاص داد. سازمان صليب سرخ جهاني كه مقر آن در سوئيس است جزو اولين گروه هاي امدادي بود كه وارد ايران شده و با هماهنگي هلال احمر عمليات امدادي را آغاز كرد. تركيه كه در سال هاي اخير شاهد چندين زلزله با تخريب بالا بوده است امكانات خود را براي كمك به زلزله زدگان بم بسيج كرد و پنج فروند هواپيماي حامل گروه ها و محموله هاي امدادي به ايران اعزام شدند.
سازمان هلال احمر تركيه توسط اين هواپيماها يك هزار كيسه مخصوص حمل جسد، ۱۲۶۹ كيلوگرم ملزومات پزشكي و ۲۰۰ بسته مواد غذايي آماده، به منطقه زلزله زده ارسال كرده است.
سازمان هلال احمر تركيه معادل ۲۶۰ هزار دلار كمك از طريق زميني به ايران ارسال كرده است.
درپي زلزله اخير بم كشورهاي همجورا نيز حق همسايگي را به جاي آورده و كمك هاي انساني و مادي خود را به ايران ارسال كردند.
رياست مبارزه با حوادث غيرمترقبه دولت افغانستان نيز در يك جلسه ويژه با هيات دولت آن كشور، از بازرگانان افغانستان خواست تا به كشور دوست و همسايه، ايران، كمك كنند.
كرزاي رئيس دولت انتقالي گفت: اين كمك ها ممكن است به دليل فقر و محروميت افغانستان بسيار اندك باشد اما برگ سبزي است تحفه درويش.
يكصد و چهل و سه هزار دلار كه بخشي از آن به خريد اقلام موردنياز زلزله زدگان اختصاص يافت، به ايران منتقل شده است.
سيد عبدالله حسيني، شاعر معاصر و استاد فلسفه در دانشگاه هاي آفريقاي جنوبي در گفت وگو با «مهر» با اعلام اين خبر گفت: اين كمك ها به همت سازمان وقف الواقفين، مركز اسلامي آفريقاي جنوبي و مسلمانان آفريقايي جنوبي صورت گرفته است.
وي كه سالهاست در كشور آفريقاي جنوبي به تدريس اشتغال دارد،  ميزان اين كمك ها را قابل توجه دانست و افزود: بخشي از اين كمك ها، شب گذشته با هواپيمايي حاوي ۲۵۰ هزار قرص تسويه آب، ۴ هزار تخته پتو و پنجاه امدادگر زبده به همراه سگهاي زنده ياب در فرودگاه زاهدان به زمين نشست.
به نظر مي رسد كه اين خشم طبيعت است كه انسان را وادار مي كند كه مرزهاي سياسي را درنورديده و براي مقابله با آن وارد يك پيمان خودجوش جهاني شود. هيچيك از كشورهاي جهان از زلزله در امان نيستند و اين را خود مي دانند.
خشم طبيعت هر زمان يك نقطه از اين كره خاكي را مورد هدف قرار مي دهد. ديروز تركيه، امروز ايران و فردا را خدا مي داند...
وقتي دولت ها در كنار توليد سلاح هاي هسته اي و ميكروبي عليه يكديگر كه هزاران بار كشنده تر از سيل و زلزله است كمك هاي بشردوستانه را بسوي يكديگر حواله مي كنند و وقتي انسان در كنار كسب دانش مقابله با زلزله و سيل، تكنولوژي مخرب هسته اي را ايجاد مي كند شايد بلاياي طبيعي انسان ها را به آشتي فرا مي خواند تا يادمان نرود هنوز احساس بشردوستانه در ميان دولت هاي متخاصم نمرده است البته اگر اين فقط يك ژست بشردوستانه نباشد.

اگر زودتر فكري نشود جامعه جوان كشور در سال هاي آينده عزب مي مانند. باور كنيد اين ادعاي ما نيست، سخنان رئيس سازمان ملي جوانان است.
رحيم عبادي با اشاره به ميزان رشد۱/۴ درصدي جمعيت جوان كشور، افزايش آن را تا سال ۸۵، ۲۵ ميليون نفر اعلام و تصريح كرد: از سال ۷۶ تا ۸۲ سالانه ۱۵۰ هزار نفر و به طور كلي طي اين سال ها بيش از يك ميليون و ۲۰۰ هزار جوان از دسترسي به ازدواج محروم مانده اند.
وي اعلام كرد كه در حال حاضر از هر ۶ ازدواج يكي منجر به طلاق مي شود.

آسيب هاي ناشي از مصرف سيگار همواره گريبان گير كودكان بوده است. نكته جالب اين است كه كودكاني كه والدين آنها سيگاري هستند بيشتر از ساير كودكان در معرض عفونت هاي ويروسي مانند سرماخوردگي قرار مي گيرند.
دكتر سيداحمد سيادتي با بيان اينكه كودكان ۳ تا ۷ ساله ۵ بار در سال دچار سرماخوردگي مي شوند، گفته است كه نيكوتين موجود در سيگار باعث مي شود كه مژك هاي دستگاه تنفسي قادر به انجام كار خود نشوند و ميزان ابتلا به عفونت هاي مكرر ريوي افزايش مي يابد.
بهتر است والدين از كشيدن سيگار در منزل پرهيز كنند.

فعلا جامعه بهداشتي كشور عليه انواع و اقسام ميكروب و بيماريها بسيج شده است.
تا ديروز واكسن سرخك و سرخجه در سطح كشور به طور رايگان تزريق مي شد و امروز مشمولان نظام وظيفه مي توانند واكسن مننژيت را دريافت كنند.
رئيس مركز مديريت بيماريهاي وزارت بهداشت اعلام كرد: رعايت فاصله زماني بين دريافت دو واكسن توام «سرخك و سرخجه» و «مننژيت» ضروري نبوده و مشمولان نظام وظيفه تحت پوشش طرح ملي واكسيناسيون مي توانند بدون هيچ مشكلي واكسن مننژيت دريافت كنند.

وقتي متخصصان مي گويند دخترانتان را به زور شوهر ندهيد، بيراه نمي گويند.
نتايج يك پژوهش در ميان زنان روسپي ازدواج تحميلي، نامناسب و زودهنگام در گرايشآنان به روسپيگري موثر است.
شهين عليايي زند يكي از آن دست روانشناساني است كه در اين زمينه تحقيقات بسياري را انجام داده است.
وي در گفت وگو با ايسنا عنوان كرده است: ازدواج ۴/۳۵ درصد از زنان روسپي تحميلي بوده و اين در حالي است كه ۹/۳ درصد از دختران عادي داراي چنين شرايطي هستند.

ظاهرا هيچ متولي پيدا نشده كه بر روي كارفرماياني كه از كودكان كار مي كشند نظارت كند. حتي اگر متولي پيدا شود ظاهرا مسوولان قضايي اراده برخورد جدي با متخلفان كار كودكان را ندارند.
آرش فراز- دبير مركز پژوهش هاي حقوقي خانه كارگرها- در گفت وگو با ايسنا مي گويد: «مجازات هايي كه در خصوص كار كودك در ايران اعمال مي شود كافي نيست و از سوي ديگر رويكرد قاطع و جدي براي الزام مسوولان به انجام وظايفشان در تعقيب و مجازات متخلفان كار كودك وجود ندارد.»
وي مي گويد: هيچ كس در هيچ جايگاهي از كودكان كار دفاع نمي كند.

فقط دين اسلام نيست كه جوانان را به ازدواج تشويق مي كند. حتي در انگليس ۱۴۰۰ سال پيش نتيجه يك پژوهش نشان داده كه ازدواج براي زنان مي تواند شادي بيشتري به همراه داشته باشد.
خبرگزاري مهر به نقل از سايت اينترنتي «نيو ساينتيس» آورده است: كمبود حمايت مالي و فقر، مسائل امنيتي و همچنين جدايي و بي مسووليتي مردان در انگليس باعث شده تا زنان در مقايسه با هم خانه شدن، تمايل بيشتري به ازدواج داشته باشند.
اين پژوهش بر روي ۴ هزار و ۵۰۰ زن و مرد انگليسي اجرا شده است.