خانوارهايي كه امكانات مالي بيشتري دارند به خريد سهل و آسان - و لو گران - نان هاي فانتزي روي آورده اند. ولي به هرحال افزايش ضايعات نان پذيرفتني نيست 
پديده نان هاي فانتزي كي شكل گرفت و اين نان ها از كي بخشي از زندگي تهراني ها شد. حالا  خيلي ها كه حوصله ايستادن در صف هاي- هرگز- محو شدني نان هاي سنتي مثل سنگك ، تافتون و بربري را ندارند پا به فروشگاههاي نان هاي فانتزي گذاشته و سهل و آسان آنها را مي خرند.
قيمت ها قابل توجه هستند، يك نان همبرگري ۴۰ تومان و يك باگت بسيار كوچك فرانسوي هم ۴۰ تومان. فراموش نكنيد قيمت يك نان سنگك كه حداقل سه نفر را سير مي كند ۷۰ تومان است، در حالي كه اين نان هاي كوچك تكافوي گرسنگي يك نفر را نمي دهد. با اين وصف اين نان ها ويژگي هاي خود را دارند. حالا  كه جوان هاي ما در عصر سوسيس و كالباس به سر مي برند نمي توانند اين نان ها را ناديده بگيرند. آنها مي گويند براي خوردن سوسيس و كالباس ناني به جز نان هاي فانتزي و فرانسوي جواب نمي دهد. اين نكته كه برگرفته از طعم و تركيب مزه ها است قابل قبول به نظر مي رسد، اما حقيقت اين است فرهنگ مصرف نان فانتزي در ايران غلط است و مترادف با دور ريختن بخش عظيم نان.
اكثر مصرف كنندگان اين نان ها، درون آن را در بدو امر يكسره خالي كرده و دور مي ريزند و فقط به لا يه اصلي آن اكتفا مي كنند. آن چه كه در فرنگ، در همان كشورهايي كه اين نان ها را از آنها گرفته ايم ديده نمي شود. آنها نه تنها بخش خمير داخل نان را دور نمي ريزند بلكه اين نان ها را معمولا  به صورت لا يه لا يه برش داده و همه آنها را مصرف مي كنند. بنابراين حتي در اين زمينه هم مسير رودخانه را برعكس شنا مي كنيم و اسراف ما را بلعيده.
بازگشت به گذشته 
نان را پاس بداريد، نان نعمتي آسماني است. هنوز خيلي ها به ياد دارند اگر كسي تكه ناني روي زمين مي ديد آن را برداشته، مي بوسيد و سپس به كناري مي گذاشت.
باستانشناسان براي نان تاريخ شش هزار ساله اي را بر مي شمرند. تاريخي كه آن را مقدس مي خوانند. هر چه باشد نان همواره بين اغلب اقوام از تقدس خاصي برخوردار بوده. ايرانيان همواره گندم را دانه اي بهشتي و بركت سفره ها دانسته اند. در آيين زرتشت و مسيح نيز همين جايگاه محفوظ بوده. چنان كه در آئين هاي خاص خود تكه هاي كوچك نان را كه مقدس مي دانند به ميهمانان هديه مي كنند.
فراعنه مصر گندم و نان را براي تقدس سفارش مي دادند تا پس از مرگ در گورشان قرار دهند. هردوت مورخ بزرگ تاريخ مي گفت: سال ها قبل از ميلا د مسيح، مصريان پخت پنجاه نوع نان را آموخته بودند. يونانيان هم گندم را الهه حاصلخيزي، چيني ها آن را از بهشت مي دانند و ناپلئون علت اصلي شكست خود را در جنگ ، نرسيدن به موقع نان به سربازانش دانست.
در اين ميان در فرهنگ ما نان رفيع ترين جايگاه را دارد چنانكه فقط يك هزار ضرب المثل شيوا در زبان فارسي و هزاران بيت شعر در زمينه گندم و نان وجود دارد.
سنبله گندم زينت بخش آرم بسياري از سازمان ها و ادارات است. حتي سازمان جهاني خواربار و كشاورزي «فائو» سنبله گندم را به عنوان غني ترين و اصلي ترين ماده غذايي جهانيان بر سر در مجموعه خود به عنوان نشانه برگزيده و در زير آن در متني كوتاه از خداوند خواسته كه فقط نان در دسترس باشد. كارشناسان غذايي نان را از نشانه هاي الهي و كاملترين و لذيذترين غذاهايي مي دانند كه بشر تاكنون شناخته و سال ها مي تواند بدون مشكل جدي با آن به حيات خود ادامه دهد.
همين اطراف 
به ساندويچ فروشي ها سر بزنيد تا در يابيد چگونه ابتدا و انتهاي نان هاي فانتزي دور انداخته مي شوند.آن چه كه براي مصرف كنندگان امر طبيعي بشمار مي رود، در حالي كه اين امر نه تنها اسراف بلكه دور ريختن مستقيم پول است. در حالي كه وقتي مقوله تغذيه در ايران مطرح مي شود نه تنها جايگاه نان برجسته است، بلكه به عنوان اولين ماده غذايي جلب نظر مي كند. نان در ايران اصلي ترين ماده غذايي است. آمارها مصرف سرانه نان در نقاط مختلف كشور را بين ۱۳۵ تا ۵۰۰ گرم در روز و حدود ۱۵۰ كيلوگرم در سال نشان مي دهند. براي مثال سرانه مصرف نان براي هر خراساني در روز ۴۰۰ گرم است. با اين ميزان مصرف، بيش از نيمي از انرژي و پروتئين و قسمت اعظم ويتامين ها و املا ح مورد نياز مردم از راه مصرف نان تامين مي شود.
در طبقات كم درآمد شهري و روستايي گاه تا حدود ۷۵ درصد انرژي و ۸۰ درصد پروتئين دريافتي مردم از اين ماده غذايي تامين مي شود.
در حال حاضر هيچ ماده ديگري جايگزين نان نيست. در حالي كه ميزان ضايعات نان در كشور ما بين ۱۰ تا بيش از ۳۰ درصد برآورد شده كه رقم بسيار بالايي به شمار مي رود.
در واقع هم اينك دولت براي تامين اين ميزان نان كشور، سالا نه ميلياردها ريال يارانه پرداخت مي كند و با اين شيوه مصرف و ضايعات نان بخش قابل توجهي از اين پول ها دور ريخته شده و هدر مي رود. در اين روند سرانه مصرف نان خانوارهاي شهري بسيار بالا است و بخشي از اين امر ناشي از افزايش ميزان مصرف نان هاي فانتزي است. به نظر مي رسد از آن جا كه خريد نان هاي سنتي نياز به حضور در صف هاي بلند دارد و اين يكي از ويژگي هاي نانوايي هاي تهران است، خانوارهايي كه امكانات مالي بيشتري دارند به خريد سهل و آسان - و لو گران - نان هاي فانتزي روي آورده اند. ولي به هرحال افزايش ضايعات نان پذيرفتني نيست.
ضايعات نان 
چند نفر را مي شناسيد كه ضايعه نان در سفره شان وجود نداشته باشد؟ احتمالا  هيچ كس را. ضايعات نان پديده اي مستمر و ديرپا خصوصاً در شهر بزرگي مثل تهران است كه به اشكال گوناگون مثل نان مازاد مصرف وعده هاي غذايي، نان بيات شده، نان كپك زده، نان خشك شده وجود دارد. كارشناسان علل مختلفي را در ميزان ضايعات نان دخيل مي دانند كه از آن جمله الگوي كاشت و توليد گندم، سياست ها و برنامه هاي واردات آن كه موجب عدم يكنواختي گندم تحويلي به كارخانه هاي آردسازي مي شود، عدم كافي بودن امكانات لازم براي ذخيره سازي و اختلا ط گندم هاي در دسترس مي دانند.
همچنين سيستم حق العمل كاري براي تبديل گندم به آرد، فرسودگي كارخانه هاي آرد سازي و عدم دخالت صاحبان اين كارخانه ها در تامين گندم مورد نياز، نظام فعلي توليد نان، فرهنگ مصرف و تمايل مردم به نان گرم و تازه در همه وعده هاي غذايي، آشنا نبودن مردم به روشهاي خارج كردن نان بيات شده و مصرف آن از ديگر علل عنوان مي كنند.
اما در كنار همه اينها مي دانيم فرهنگ گذشته مردم در زمينه نان از بين رفته و به گذشته هاي دور پيوسته. اگر روزگاري يك تكه نان روي زمين افتاده بود برداشته و به كناري مي نهادند اما امروز كيسه كيسه نان هاي خشك و ضايعات نان را به «نان خشكي ها» و گاري ها و ماشين هاي جمعآوري نان مي سپرند.
يكي از دلايل افزايش ضايعات نان در چگونگي استفاده از نان هاي فانتزي نهفته و به فرهنگ زندگي شهري مربوط مي شود. معمولا مصرف كنندگان اين نان ها تعداد بسياري را يك جا مي خرند و به خانه مي روند. در بدو امر چند عدد را مورد استفاده قرار مي دهند و بقيه را در يخچال و فريزر مي گذارند. اين نانها در مقايسه با نان هاي سنتي مثل سنگك، بربري و تافتون كه به صورت لا يه باريكي شكل گرفته اند، تركيب توده اي و حجيم دارند و پس از خروج از يخچال و فريزر نياز به زمان قابل توجهي براي بازگشت به شكل عادي و قرار گرفتن در «فر» يا «توستر» دارند. نتيجه نهايي آن كه معمولا بخشي از اين نان ها به صورت سفت باقي مانده و عملا مورد استفاده قرار نمي گيرد. مي توانيد اين نان ها را در كيسه زباله بسياري از خانه هاي مناطقي از تهران بيابيد.
ديدگاه ها
يكي از بانوان خريدار اين نان هاي فانتزي مي گويد: فكر مي كنم دليل توفيق اين نان ها در ايران اشاعه فرهنگ ساندويچ خوري و رويكرد به غذاهاي سريع طبخ شده است. اكثر كودكان شيفته ساندويچ هستند و همبرگر و كالباس و سوسيس را با اشتياق مي خورند. به همين دليل ما از اين  نان ها بيش از نان هاي سنتي كه عمدتا براي صبحانه مصرف مي شوند، استقبال كرده ايم. او در مورد ضايعات نان هاي فانتزي مي گويد: «بله، ضايعات اين نان ها بيشتر است - كلاً  در مقايسه با سنگك يا بربري - چرا كه هميشه بخش هايي از آن دست نخورده باقي مانده و اساساً اكثر بچه ها درون آن را خالي كرده و سپس شروع به خوردن  مي كنند.
يكي از اساتيد دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي مي گويد: معمولا ً كسي از خوردن نان با كيفيت احساس سيري نمي كند در حالي كه اگر يك هفته متوالي به فردي گوشت، يا تخم مرغ، بخورانيم به سرعت زده مي شود و مبتلا  به بيماري هاي مختلف متابوليك مي شود. با حجم عظيمي از امكاناتي كه صرف توليد گندم، آرد و پخت نان مي شود مردم ما از نان هاي توليدي راضي نيستند و در اين ميان مباحثي چون اينكه نان سرطان زاست و عوارض گوارشي ايجاد مي كند طرح مي شود در حالي كه نان يكي از بهترين مواد غذايي موجود در جهان است.
وي با بيان اينكه نان به لحاظ بهداشتي هم كمترين مشكل را دارد اظهار داشت: حتي به دليل پايين بودن قيمتش كوچكترين تقلبي در آن صورت نمي گيرد چرا كه حتي اگر گچ را هم بخواهند در آن مخلوط كنند باز صرف ندارد چرا كه هر يك كيلو گچ ۴۵ تومان مي باشد در حالي كه هر يك كيلو آرد ارزانتر از آن و در حد ۳۶ تومان مي باشد. طي سال هاي اخير فرهنگ مردم در مورد نان از بين رفته و فقط ضايعات نان در تهران بيش از ۳۰ درصد است و در سطح كشور هم اين رقم بين ۱۰ تا ۳۰ درصد برآورد مي شود.او با بيان اينكه هر گندمي براي كاري مناسب است افزود: ما اصلا  گندم بد نداريم مثلا  يك نوع آرد گندم براي بيسكويت، نوعي براي ماكاروني و بسته به نوع مصرف و نوع محصول توليدي، اين آردهاي مصرفي متفاوت است.
وي بهبود كيفيت و پخت نان هاي فانتزي، به صورتي كه همه بخش هاي آن مصرف شود را نيازمند افزايش اطلاعات و دانش مورد نياز و برنامه ريزي اصولي دانست و گفت: تعداد مراكز نان فروشي افزايش يافته اند و نان برخي از آن ها عملاً  به دليل خمير بودن مفرط چاره اي براي مصرف كننده جز بيرون ريختن آن نمي گذارد.
او مشكلا ت مديريتي، انحصاري كردن توليد گندم و آرد و دادن يارانه ها را از ديگر مشكلا ت در اين زمينه عنوان كرد.
حامد رضا بهشتي رئيس اداره نظارت بر مواد غذايي و دارو و درمان نيز مي گويد: عليرغم آنكه اهميت نان بر هيچ كس پوشيده نيست ، طرح آن در بسياري از محافل علمي تخصصي به عنوان يك مقوله استراتژيك متاسفانه كمترين نتيجه را متوجه مصرف كننده كرده است.
او افزود: در روند طرح اين مشكلا ت و راهكارهاي ارائه شده در اين راستا مقوله هايي چون كيفيت گندم توليدي و وارداتي، كيفيت آرد، نحوه پخت و بسياري از علل ديگر وجود دارد كه در نهايت منجر به اين امر مي شود.
وي تصريح كرد: روند طرح مشكلا ت به صورت انفعالي و غير پاسخگو تاثير منفي بسياري در اذهان عموم جامعه دارد و اين تاثير منفي الا ن خودش را در قالب بي تفاوتي در مردم نشان مي دهد كه نمونه بارز آن وضعيت نان ها است.
وي با بيان اينكه تبيين ايمني غذا و سلا مت آن از استراتژي هاي پايدار است، افزود: در كشور ما با توجه به فرهنگ مصرف، بهداشت و ايمني نان از اهميت بالا يي برخوردار است. نان بالغ بر ۵۰ درصد منابع پروتئيني و غذايي سبد غذايي مردم ما به ويژه اقشار محروم را تشكيل مي دهد. وي اظهار كرد: فقط در خراسان با توجه به حجم زائري كه وارد مي شود هر ماه ۷۰ هزار تن آرد در پنج هزار نانوايي توزيع مي شود.
بهشتي اظهار داشت، از اين تعداد واحدهاي صنعتي توليد نان داراي پروانه ساخت و بهره برداري و مجوز بهداشتي، ۱۰ واحد صنعتي با آرد تقريبي ۷۰۰ تن در ماه، هفت واحد نان حجيم و ۱۱ واحد توليدي نان سنتي در سطح انبوه وجود دارد كه آرد دريافتي آنها به ۲۰۵ تن در ماه بالغ مي شود.
آن چه كه او مي گويد، نه فقط هشداري در باب ميزان مصرف نان بلكه زمينه اي است براي بازنگري سبد خانواده خود در رابطه با نان.
حقيقت اين است نان فانتزي مي تواند جايگاه ويژه خود را ميان نان هاي سنتي ما بيابد، اما خانوارها بايد فرهنگ استفاده از آن را بياموزند. باور كنيد همين نان ها در فرنگ عرضه مي شود بدون آن كه ذره اي از آن ها دور ريخته شود. بله ساندويچ بخوريد، ولي لطفاً بيش از اين اسراف نكنيد.
قيمت متوسط نان هاي فانتزي

قيمت  توضيحات  نوع ۸۰۰ دانه  نان باگت فرانسوي بزرگ  ۴۰۰ دانه  نان همبرگر ۳۰۰ دانه  نان هات داگ  ۲۰۰ دانه  بروتچن  ۴۰۰ دانه  نان باگت فرانسوي كوچك (ساندويچي) ۸۰۰ دانه  بربري فانتزي ساده  ۱۰۰۰ دانه  بربري فانتزي كنجدي  ۱۵۰۰ دانه  نان تست  ۱۰۰۰ دانه  نان جو ۳۰۰۰ ۱۰ عددي  روگنا (نان جو دو سر) ۱۲۵۰ دانه  نان شيرمال  ۱۲۵۰ دانه  نان گيسو (شيرمال) ۲۰۰۰ دانه  گاتا ۹۰۰۰ كيلويي  نان سوخاري  ۹۰۰۰ كيلويي  نان روغني  ۷۰۰۰ كيلويي  نان جو رژيمي  ۳۰۰۰ دانه  پنجيك كرم دار (نوعي پيراشكي) ۱۲۰۰ دانه  دونات (نوعي پيراشكي) ۱۲۰۰ دانه  سمبوسه  ۱۰۰۰ دانه  نان قندي  ۹۰۰۰ كيلويي  انواع بيسكويت  ۱۰۰۰۰ كيلويي  كيك يزدي