دكتر محمود واعظي
سازمان ملل متحد در پي تعقيب سياست هاي يك جانبه گرائي آمريكا عملا در صحنه بين المللي به حاشيه رانده شده است. اين امر به ويژه در صحنه عراق و پس از صدور قطعنامه ۱۴۴۱ شوراي امنيت سازمان ملل متحد بيشتر مشهود گرديده است، امريكا پس اينكه نتوانست براي حمله به عراق قطعنامه ديگري و در تاييد اين اقدام به تصويب شوراي امنيت برساند راساً و بدون توجه به ديدگاههاي سازمان ملل متحد و افكارعمومي جهان به عراق حمله نظامي نمود.
در مراحل بعدي و پس از سقوط رژيم صدام در پي دو حمله تروريستي به مقر سازمان ملل متحد در ماه اكتبر در بغداد كه به كشته شدن ۲۲ نفر از كاركنان سازمان ملل متحد و افراد ديگر منجر شد اين سازمان به خروج از عراق مبادرت كرد. در شرايطي كه امريكا بيش از پيش با مشكلات استقرار امنيت در عراق مواجه شده است و مهمتر از آن هنوز نتوانسته است شواهد مشخصي درباره وجود تسليحات كشتار جمعي كه دليل اصلي حمله به عراق بود ارائه نمايد. نقشي كه سازمان ملل متحد مي تواند براي خروج از اين وضعيت فراهم نمايد مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر اين اعلام طرح دو مرحله اي امريكا كه مبتني بر دخالت مستقيم مردم در تصميم گيريها نيست با مخالفت آيت ا... سيستاني عالي مرتبه ترين روحانيون شيعه در عراق مواجه گرديده مشاراليه با تشكيل اداره هاي محلي توسط منسوبين امريكا مخالفت نمود و خواستار انتخابات نمايندگان مردم شدند، همچنين خواستار نقش فعال تر سازمان ملل متحد براي انجام انتخابات آزاد و فراگير گرديد. چنين درخواستي از سازمان ملل متحد بار ديگر و بطور رسمي در ماه دسامبر گذشته و در دوران رياست دوره اي آقاي عبدالعزيز حكيم در شوراي موقت حكومتي عراق از دبير كل سازمان ملل متحد نيز بعمل آمد. معهذا آقاي كوفي عنان دبير كل سازمان ملل متحد اعلام داشت كه فرصت كافي براي برگزاري انتخابات در عراق كه ۶ ماه فرصت تعيين شده و در بهار آينده وجود ندارد.
آقاي كوفي عنان عدم وجود امنيت لازم را براي برگزاري انتخابات فراگير و آزاد مهمترين مانع ذكر مي كند ولي در عين حال تاكيد كرده است كه روند تصميم گيري بايد معتبر و فراگير باشد! نگراني هاي مقامات سازمان ملل متحد براي ورود و فعاليت در صحنه عراق ظاهرا علاوه بر مسئله امنيت و ضرورت حمايت امنيتي از سوي نيروهاي اشغالگر به نيت و تمايل آمريكا براي واگذاري نقش جدي به سازمان ملل متحد برمي گردد. سازمان ملل به مشخص بودن و استقلال نقش خود اهميت قائل است. اكثر مردم و رهبران عراقي از نقش مستقل سازمان ملل متحد در شكل گيري حكومت آينده عراق استقبال مي كنند.
در تماس تلفني كوفي عنان با آيت ا... سيستاني در اوايل ژانويه و به دنبال چالش هاي جدي به وجودآمده در طرح آمريكا براي انتقال قدرت انجام گرفت، ايشان بار ديگر اظهار داشت كه طرح شوراهاي محلي از سوي آمريكا تضمين كننده نمايندگي عراقي ها نيستند. مشاراليه خواستار اعزام هياتي از سازمان ملل متحد به عراق براي برگزاري انتخابات فراگير و آزاد شد. وي اضافه نمود چنانچه اين امر براي سازمان ملل متحد مقدور نيست هياتي از اين سازمان بايد با عراقي ها براي يافتن راه حل ديگري كه پايدار و دموكراتيك باشد همكاري نمايد.
خواست آيت ا... سيستاني با استقبال مردمي در عراق مواجه شده است. پل برمر به دنبال تظاهرات گسترده در بصره مبني بر حمايت از ديدگاه آيت ا... سيستاني براي رايزني راهي واشنگتن شد. مقامات آمريكايي اخيرا اعلام كرده اند كه براي بازنگري در توافق نامه ۱۵ نوامبر درباره انتقال قدرت به مردم عراق آمادگي دارند. همچنين پل ولفوويتز معاون وزير دفاع آمريكا درباره تاكيد آيت ا... سيستاني بر لزوم برگزاري انتخابات آزاد و مخالفت با تشكيل اداره هاي محلي در عراق گفت به دست يافتن به يك راه حل ميانه اميدوار هستم . در اوضاع كنوني راي گيري در عراق مشكل است و سازمان ملل به ما كمك خواهد كرد. او گفت ايجاد عراق آزاد و دموكراتيك هدف مشترك ما و آيت ا.. سيستاني است. با توجه به اين موضوع درباره توافق با ايشان پيشرفت خواهيم كرد.
علاوه بر مخالفت هاي گسترده با چگونگي اجراي طرح آمريكا درباره انتقال قدرت به مردم عراق، پس از دستگيري صدام همچنان انفجارها و حملات به نيروهاي اشغالگر استمرار يافته است بطوريكه تعداد كشته شدگان از هزار نفر تجاوز كرده است، اين وضعيت سخت براي آمريكا موجب شده است كه اجلاسي از سوي سازمان ملل متحد در تاريخ ۱۹ ژانويه (امروز) با شركت نيروهاي اشغالگر به رهبري آمريكا و نمايندگان شوراي حكومت عراق تشكيل شود.
در اين جلسه قرار است راههاي برون رفت از وضعيت بحران زده عراق و راههاي قابل قبول براي انتقال قدرت به مردم عراق مورد بحث و بررسي قرار گيرد. عملكرد بيش از ده ماهه گذشته نيروهاي اشغالگر به رهبري آمريكا نشان داده است كه قادر به اداره امور عراق نمي باشد بلكه هر چه زمان مي گذرد شرايط بدتر مي شود. حال كه آيت ا... سيستاني و اكثر گروههاي سياسي و مردم عراق خواهان فعال شدن سازمان ملل متحد در عراق مي باشند لازم است كه آمريكا براي اينكه در آينده با وضع پيچيده تري مواجه نگردد نسبت به موضع سخت قبلي خود بازنگري نموده و با ايفاي نقش كليدي براي اداره امور عراق و انتقال قدرت به مردم عراق مخالفت ننمايد.
با توجه به مراتب بالا ، موقعيت جديدي براي فعاليت مجدد سازمان ملل متحد در عراق پديد  آمده است كه دبير كل و مقامات اين سازمان مي توانند از فرصت بدست آمده براي ايفاي نقش بايسته  و تغيير در وضعيت فعلي عراق و به تبع آن ترميم وجهه سازمان ملل متحد در افكار عمومي بين المللي بهره جويند.