آزاد ثبوت
دانشگاه الازهر كه شهرت عمده خود را مديون تعاليم مذهبيش مي داند توجه ويژه اي به علوم قرآني و سنت پيامبر از يك سو و كليه شاخه هاي علوم جديد از سوي ديگر معطوف مي دارد.
علاوه براين شاخه ها، دانشگاه الازهر، دوره هاي پيشرفته اي نيز در آموزش زبان عربي در سطوح مختلف برگزار مي كند. از دانشكده هاي ديگر اين دانشگاه مي توان به دانشكده هاي علوم پزشكي، مهندسي و علوم كاربردي اشاره كرد كه در سال ۱۹۶۱ تأسيس شدند.
دانشگاه الازهر كه شكل گسترش يافته مسجد جامع الازهر است مشهورترين مؤسسه آموزشي اسلامي و قديمي ترين دانشگاه سراسر جهان به شمار مي رود. اين مركز با قدمتي بيش از هزار سال، مهم ترين مركز فرهنگي مسلمانان در سراسر جهان به شمار مي رفته است و امروزه نيز در كنار دانشجويان مصري، دانشجويان بسياري نيز از كشورهاي اروپايي و اسلامي در اين دانشگاه به تحصيل اشتغال دارند.
مطالعات تاريخي نشان مي دهد كه «جوهر سيسيلي» فرمانده سپاه فاطميون پس از تصرف مصر، شهر قاهره را بنا كرد و مسجد جامع الازهر را ساخت. از سال ۹۷۲ ميلادي تاكنون اين مكان به عنوان مسجدي مشهور و كهن ترين دانشگاه دنيا محسوب مي شود.
از اهداف اصلي اين دانشگاه مي توان به ايجاد اتحاد فكري ميان مسلمانان و... تقويت و تحكيم روابط ميان ايشان اشاره كرد.
دانشگاه الازهر، در طول حيات خويش، نقش ويژ ه اي در نشر معارف اسلامي و حفظ و گسترش زبان عربي و ميراث فرهنگي اعراب ايفا كرده است.
معروف است هنگامي كه «ناپلئون بناپارت» درسال ۱۷۸۹ ميلادي به مصر حمله كرد از «الازهر» به عنوان همتاي دانشگاه سوربن در پاريس نام برد و آن را به عنوان بزرگترين دانشگاه عالم اسلام توصيف كرد.
اين دانشگاه، در زمان انقلاب مصر، مقر مخالفان اشغال مصر توسط فرانسه بود و مركز انقلاب به شمار مي رفت. هنگامي كه انقلاب عليه فرانسه به وقوع پيوست، فعاليت هاي علمي و دانشگاهي اين دانشگاه متوقف شد و سرانجام پس از گذشت سه سال كه فرانسوي ها كشور را ترك كردند، دانشگاه الازهر دوباره فعاليت هاي خود را از سر گرفت. با به قدرت رسيدن محمدعلي در سال ۱۸۰۵ ميلادي، وي پيرو مدرنيزه كردن كشور مصر بود و توجه ويژه اي به دانشگاه الازهر مبذول داشت. او به تعدادي از دانشجويان اين دانشگاه، بورس تحصيلي براي ادامه تحصيل در دانشگاه هاي اروپا اعطا كرد كه همين دانشجويان بعدها، به پيشگامان رنسانس مدرن در مصر تبديل شدند.
بسياري از رهبران شاخص مصر از جمله رهبر انقلاب «ارابي»، «سعد زغلول»، «محمد عبده» و «المنفلوتي» از ميان اين عده برخاستند.
از مهم ترين رويدادهاي تاريخ حيات دانشگاه الازهر مي توان به مناظره دانشمندان مسلمان و كشيشان مسيحي اشاره كرد. علاوه براين. دانشگاه الازهر توانست نقش مؤثري در پيشبرد مدرنيزاسيون و توسعه و رفاه نه تنها در مصر، بلكه در سرتاسر دنياي اسلام ايفاء كند و در نيمه دوم قرن نوزدهم تأثير بسياري بر جنبش هاي در حال رشد اسلامي در مصر گذاشت.
دانشكده هاي وابسته به دانشگاه «الازهر»
دانشكده هاي مخصوص پسران:
۱) دانشكده الهيات اسلامي ۲) دانشكده فقه و حقوق اسلامي ۳) دانشكده زبان عربي ۴) دانشكده مطالعات اسلامي و عربي ۵) دانشكده «دعوه» (تبليغ اسلامي) ۶) دانشكده آموزش و پرورش ۷) دانشكده زبان ها و ترجمه ۸) دانشكده علوم ۹) دانشكده پزشكي ۱۰) دانشكده داروسازي ۱۱) دانشكده دندانپزشكي ۱۲) دانشكده كشاورزي ۱۳) دانشكده اقتصاد ۱۴) دانشكده مهندسي
دانشكده هاي مخصوص دختران:
۱) دانشكده مطالعات عربي و اسلامي ۲) دانشكده علوم انساني ۳) دانشكده پزشكي ۴) دانشكده علوم ۵) دانشكده اقتصاد
تدريس زبان هاي خارجي و ترجمه
دانشكده زبان ها و ترجمه شامل نه دپارتمان مختلف در زبان هاي انگليسي، آلماني، فرانسه، اسپانيولي، تركي، عبري، فارسي، آفريقاي و اروپاي كلاسيك شامل زبان هاي يوناني، لاتين و رومي است.
هريك از سه دپارتمان زبان هاي انگليسي، فرانسه و آلماني، از سه شاخه ادبيات و فرهنگ، ترجمه همزمان و مطالعات اسلامي تشكيل شده است.
دوره تحصيل در هريك از اين شاخه ها چهار سال اما در شاخه مطالعات اسلامي اين زمان تا پنج سال افزايش مي يابد. به علاوه دانشجويان بايد در اين شاخه، يك مرحله مقدماتي تفسير، حديث و يادگيري قرآن در زبان موردنظرشان را بگذرانند.
هدف از تحصيل در اين شاخه، در نهايت، كسب توانايي در تبليغ، اشاعه و آموزش اسلام در زبان هاي خارجي است.
آموزش دختران در دانشگاه الازهر
با ايجاد واحد دختران در سال ۱۹۶۱ در قاهره، بسياري از دانشجويان دختر به تحصيل در رشته هاي پزشكي، اقتصاد، علوم، مطالعات عربي و اسلامي و علوم انساني و نيز علم ترجمه همزمان پرداختند بعدها به اين دانشكده ها رشته هاي داروسازي و اقتصاد خانواده نيز اضافه شد.
اين دانشگاه در دپارتمان زبان عربي، در دانشكده هاي مطالعات اسلامي و عربي تعليم و تربيت و تبليغات اسلامي از دانشجويان پسر نابينا و در دانشكده مطالعات اسلامي و عربي از دانشجويان دختر نابينا نيز ثبت نام به عمل مي آورد.
دانشگاه الازهر، همچنين از دانشجويان خارجي كه داراي مدرك پايان دوره دبيرستان يا مدرك مؤسسه پژوهش هاي اسلامي دانشگاه الازهر يا معادل آن نيز هستند، ثبت نام مي كند و در كليه دوره هاي ليسانس، فوق ليسانس و دكترا دانشجو پذيرفته و مدرك اعطا مي كند.
دانشگاه الازهر همچنين علاقه ويژه اي به اجراي پژوهش هاي علمي نشان مي دهد و در اين زمينه، براي دانشجويان واحدهاي مختلف، لابراتوارها و تسهيلات پژوهشي مختلفي فراهم آورده است. اين دانشگاه داراي مراكز علمي، تخصصي و واحدهاي پژوهشي است كه به منظور هدايت پژوهش هاي مختلف در موضوعات پزشكي، كشاورزي و مطالعات انساني ايجاد شده اند. اين مراكز شامل مركز پژوهش بيماري هاي قلبي،  مركز آموزش زبان عربي به عنوان يك زبان خارجي و نيز مركز پژوهش و مطالعات آماري است.
خدمات بهداشتي درماني دانشگاه الازهر
دانشگاه الازهر خدمات بهداشتي و درماني متعددي به دانشجويان، اساتيد و كاركنان دانشگاه در بيمارستان هاي وابسته به دانشگاه، از جمله «الحسين»، «الزهرا» و «باب الشريعه» ارائه مي كند.
كتابخانه ها
دانشگاه مركزي الازهر، با بخش هاي متنوع و متعدد، داراي ۵۱ هزار و ۵۱۶ جلد كتاب در زبان هاي عربي و... است. تعداد پايان نامه هاي دانشگاهي در مقاطع فوق ليسانس و دكترا به زبان عربي و ساير زبان ها نيز ۱۰ هزار و ۱۱۰ عنوان است. كتابخانه كنفرانس اسلامي اين دانشگاه نيز شامل ۱۸۴۳۹ كتاب به زبان هاي عربي و ساير زبان ها است.
خوابگاه هاي دانشگاه
دانشگاه الازهر داراي امكانات رفاهي، غذا و مسكن مناسب براي پذيرايي از دانشجويان خارجي بوده و از نظر تاريخي، نخستين دانشگاه داراي امكانات خوابگاهي، در سراسر جهان به شمار مي رود. هم اكنون اين دانشگاه داراي خوابگاه هاي متعدد جداگانه اي براي دختران و پسران در قاهره، تانتا، آسيوت، اسكندريه، سوهاگ، داميت، منصوره و قنا است. خوابگاه ها همچنين داراي زمين هاي ورزشي، سالن هاي ژيمناستيك و رستوران هستند.
فعاليت هاي هنري
دانشجويان الازهر در سالن «محمد عبده» و نيز در محل دانشكده كشاورزي در شهر نصر به فعاليت هاي هنري از جمله موسيقي، همخواني كر و فولكلور اشتغال دارند.
چهره هاي برجسته اي كه در دانشگاه الازهر تحصيل كرده اند
بسياري از رهبران سياسي و فكري مصر از اين دانشگاه فارغ التحصيل شده اند كه از آن ميان مي توان به شيخ  عبدالله الشرقاوي، محمد السادات (مبارز مشهور مصري در جنگ با فرانسوي ها)، احمد ارابي، محمد عبده، مصطفي لطفي المتملوتي، سعدزغلول (رهبر انقلاب سال ۱۹۱۹)، شيخ رفاء التحتويي (مصلح پيشرو قوانين اقتصادي و معارف شريعت)، علي مبارك (احيا كننده آموزش و ترويج و گسترش دهنده آموزش دختران در مصر) و دكتر طه حسين وزير سابق آموزش و پرورش مصر اشاره كرد.
اطلاعات مختصري راجع به دانشگاه الازهر
نام رسمي: دانشگاه الازهر
تاريخ احداث: ۹۷۲ ميلادي
زبان آموزش: عربي
تعداد دانشجويان دختر و پسر: ۱۱۹۴۵۳
تعداد دانشجويان خارجي: %۴۵/۶
نسبت دانشجويان دختر به پسر: ۶۰ درصد دختر و ۴۰ درصد پسر
متوسط تعداد فارغ التحصيلان در هر سال: ۱۳۸۲۷ در مقطع ليسانس
۸۷۷۰ در مقطع فوق ليسانس و دكترا
توافق نامه هاي علمي
دانشگاه الازهر تاكنون ۲۱ توافقنامه فرهنگي و آموزشي با دانشگاه هاي دنيا و مراكز بين المللي امضاء كرده است كه از اين ميان مي توان به «كنفرانس اسلامي علوم پزشكي» در كويت، «بانك توسعه اسلامي» در عربستان سعودي، آكادمي عربي مصرشناسي در اردن و مؤسسه بين المللي قارچ شناسي در انگلستان اشاره كرد.

فريال طهماسبي
اشاره: آموزش هاي مجازي و الكترونيكي جزو آموزش هايي است كه در دنيا جايگاه ويژه اي پيدا كرده است و امكان يادگيري خارج از محيط كلاس درس را به دانشجو مي دهد. اين آموزش علاوه بر صرفه اقتصادي كه دارد براي همه مردم و در هر موقعيتي به سهولت قابل دسترسي خواهد بود. چراكه در اين روش هيچ حد و مرزي براي آموزش وجود ندارد و به راحتي مي توان به اطلاعات همه رشته هاي علمي در حداقل زمان ممكن و در هر نقطه اي دسترسي پيدا كرد.به بهانه اجراي پذيرش دانشجوي اينترنتي در ايران كه براي نخستين بار در دانشگاه شيراز آغاز مي شود، با دكتر «حسن خالقي» معاون آموزشي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري گفت وگويي انجام داده ايم كه در پي مي آيد.
* سابقه آموزش اينترنتي به چه زماني برمي گردد؟
- هرچند سابقه ايجاد شبكه هاي كامپيوتري به اواسط دهه هفتاد ميلادي بازمي گردد اما اينترنت گرافيكي از سال ۱۹۹۲ پا به عرصه وجود گذاشت و از آن به بعد كاربردهاي مختلفي يافت كه يكي از آنها استفاده از اين رسانه براي كاربردهاي آموزشي بوده است. اين مهم از اوايل سال ۱۹۹۵ آغاز شد ولي با سرعت زيادي طي هفت - هشت سال گذشته توسعه پيدا كرده است. البته استفاده از رايانه در امر آموزش به اواخر دهه شصت ميلادي بازميِ گردد، اما پديدآمدن «وب» و امكان بهره برداري از آن به عنوان رسانه اي كه حاوي متن، صوت ، تصوير، انيميشن، و ويژگي فرارسانه اي (Hyper media) باشد از اواسط دهه نود ميلادي آغاز شده است. البته طي سالهاي اخير سرعت رشد اين پديده و به تبع آن پديده هايي همچون «دانشگاه و مدرسه مجازي»، ميزان اقبال به اين رسانه را نيز بيشتر كرده است، تا آنجا كه پيش بيني مي شود، تعداد كاربران اينترنت تا سال ۲۰۰۵ ميلادي به حدود يك ميليارد نفر برسد و از اين مجموع حدود ۵۰۰ ميليون نفر آن مربوط به قاره َآسيا خواهد بود.
* جايگاه اين آموزش در نظامهاي آموزش خارجي به چه صورت است؟
- در كشورهاي مختلف جهان با سه رويكرد به موضوع آموزش تحت شبكه پرداخته شده است:
نخست به عنوان مكمل آموزشهاي سنتي (حضوري): در اين رويكرد مهمترين هدف رفع نقايص وضع فعلي آموزش حضوري و ايجاد بستر مناسبي براي استفاده از اطلاعات تكميلي (مثلا استفاده از فيلم، نقشه هوايي پويا و ...) در آموزش سنتي است. دوم به عنوان رسانه اي جديد در آموزش غيرحضوري (راه دور) كه در اين رويكرد پديد آمدن وب، رسانه اي جديد را براي ارائه آموزشهاي غير حضوري و راه دور فراهم آورده است به ويژه در كشورهايي با توزيع جمعيتي گسترده ( مانند كشورهاي آفريقايي) به عنوان يكي از ابزارهاي مناسب آموزش عمومي و تدريجي مورد استفاده قرار گرفته است. دومين رويكرد نيز به عنوان معبر مناسبي براي افزايش دسترسي به آموزش عالي محسوب مي شود . در اين رويكرد ، دانشگاههاي مبتني بر شبكه راهكار جديدي را براي افزايش دسترسي به آموزش عالي ( به ويژه در مناطق دوردست) مطرح مي كند، پيوند خوردن اين موضوع به بحثهاي تجاري از نكات مهمي بوده كه سبب شده كشورهاي شمال ( عمدتا اروپايي و آمريكاي شمالي) از اين طريق به دنبال جذب دانشجويان كشورهاي جنوب باشند.
* كشور ما،  به چه منظور و هدفي، سعي در راه اندازي آموزش اينترنتي دارد؟
-به طور منطقي رويكرد كشور به آموزش مبتني بر شبكه از سه رويكردي كه ذكر شد خارج نيست. گستردگي جغرافيايي، تعداد متقاضيان بهره مندي از دانش عمومي و دانش تخصصي،  لزوم ارائه آموزشهاي تكميلي و مادام العمر و ايجاد تنوع در روشهاي آموزشي بويژه پيشرفت هايي كه در ارتباط با فناوري اطلاعات در عصر جديد اتفاق مي افتد، همه از دلايلي هستند كه محرك و مشوق توسعه نظام آموزشي مبتني بر شبكه است. ولي ورود به اين حوزه و بهره برداري مناسب از آن منوط به شناخت ويژگيهاي كاربردي آن و تطبيق آن بر وجه ملي ما است و به عنوان مثال تعدادي از دانشگاههاي مجازي كه ظرف شش سال گذشته در اروپا يا آمريكا تاسيس شده اند، پس از گذشت و يا سه سال منحل گشته اند. بدين لحاظ بسيار ضروري است كه بدانيم اين محيط هاي جديد آموزشي، به چه منظوري چه آموزشهايي را به چه كاربراني در چه رسانه اي (تمام متن، صوت و متن، فيلم و متن و...) ارائه مي كنند و ايجاد چنين محيطي مستلزم چه تمهيداتي (به لحاظ سخت افزاري، شبكه افزاري، نرم افزاري، حمايت هاي قانوني) است.
* طريقه استفاده از اين نوع آموزش در سطح آموزش عالي به چه نحو خواهد بود؟ 
- بستر گسترش آموزش اينترنتي با استفاده از شبكه هاي آ موزشي صدا و سيما فراهم مي شود. در كل استفاده از اين تكنولوژي در بحث آموزش عالي به چند صورت خواهد بود. يكي از آنها، استفاده جزئي و محلي از آموزشهاي رايانه اي در دانشگاهها است. بدين صورت كه برخي از درس هايي كه مخاطبين زيادي دارند، به صورت رايانه اي ارائه شود ولي اختيار با خود دانشجو باشد كه در آن درس را به صورت حضوري يا رايانه  اي بگذراند. نگاه ديگر اين است كه يك دوره كامل آموزشي حتي الامكان به صورت آموزشهاي الكترونيكي ارائه دهيم كه اين را اصطلاحا دانشگاه مجازي مي گويند. يعني تمام آموزشها به صورت غير حضوري و از طريق الكترونيكي ارائه شود. حالا اگر لازم باشد بعضي از فعاليت ها مثل كارگاهها و آزمايشگاهها به طريقه حضوري انجام مي شود. البته حتي اين امكان هم وجود دارد كه همين آزمايشگاهها، از طريق شبيه سازي، غير حضوري انجام شوند و البته كه دانشگاههاي ما هنوز به اين سطح نرسيده اند. در حال حاضر، ما هر دو امكان را به عنوان سياست آموزشي دنبال مي كنيم. خيلي از دانشگاهها، قسمت اول را كه آموزش برخي دروس به صورت الكترونيكي است در دستور كار خود قرار داده اند و در حال اجرا است و تعدادي ديگر از دانشگاهها هم به صورت جدي برنامه ريزي مي كنند تا دوره كامل سطوح مختلف آموزش عالي را از طريق دانشگاه مجازي و آموزش الكترونيكي ارائه كنند.
* آموزش الكترونيكي ومحيط هاي مجازي آموزشي كه از آن به عنوان دانشگاه مجازي ياد كرديد، حاوي كدام الگوها و آ موزه ها است؟
- فعلا محتواي دروس و آموزه ها همان است كه به صورت سنتي ارائه مي شود. استاد همان استاد است. ولي در اين نوع آموزش، استاد، درس خودش را به شيوه الكترونيكي ارائه مي دهد.البته ممكن است استفاده از اين تكنولوژي در همه استادان يكسان نباشد. بعضي ها از تكنولوژيهاي بالا و برخي از تكنولوژيهاي پايين استفاده كنند. ولي در هر صورت دانشجو مي تواند از طريق دسترسي به سايت هاي الكترونيكي به مطالب و محتواي درسي دست يابد. ممكن است برخي به گونه اي طراحي شده باشد كه دانشجو تنها مطالب را از روي سايت بخواند و بعضي به صورت همزمان در تعامل با اساتيد، بتوانند پرسش و پاسخ هايي را مطرح كنند.
*در حال حاضر كداميك از دانشگاهها، پذيراي دانشجويان اينترنتي هستند؟
- پذيرش نخستين دانشجويان اينترنتي وزارت علوم، از اسفند ماه سال جاري با پذيرش دانشجو در دانشگاه شيراز آغاز مي شود. شوراي آموزشي، مجوز راه اندازي سطح كارشناسي در رشته هاي مهندسي برق، مخابرات، مهندسي كامپيوتر (نرم افزار و سخت افزار) و كنترل و ابزار دقيق (كارشناسي ناپيوسته) و در سطح كارشناسي ارشد، رشته هاي حقوق و تجارت الكترونيكي را به دانشگاه شيراز داده است.
همچنين با راه اندازي اين نوع آموزش در ساير دانشگاهها از جمله دانشگاههاي صنعتي شريف،  تهران، اميركبير، علم و صنعت موافقت اصولي انجام شده است كه اين دانشگاهها نيز از مهرماه آينده اولين دانشجويان اينترنتي خود را مي پذيرند.
* آيا دانشگاههاي مجازي، داراي آئين نامه جداگانه هستند؟
- قطعا، دانشگاههاي مجازي، داراي يك آئين نامه خاص خود خواهندبود كه متفاوت با آئين نامه آموزشهاي سنتي است كه ما تا به امروز داريم. اين آئين نامه در حال حاضر در وزارتخانه، در حال بررسي است و اميدواريم كه در آينده نزديك به تصويب مراجع قانوني وزارتخانه هم برسانيم. آئين نامه اي كه براي بخش دولتي و غيردولتي قابل استفاده باشد تا در آينده بتوانيم، اين نوع آموزش را در جامعه توسعه دهيم.
* سيستم هاي پذيرش اين دانشجويان به چه نحو خواهد بود؟
- پذيرش دانشجوي اينترنتي به شيوه هاي مختلف امكان پذير است كه از اين روشها مي  توان به پذيرش متمركز و از طريق آزمون سراسري سازمان سنجش، اشاره كرد. روش ديگر برگزاري آزمونهاي اختصاصي اما رسمي و اعلان عمومي و برقراري شرايط و ضوابط خاص از طريق خود دانشگاهها با نظارت سازمان سنجش است و روش سوم شيوه هاي پذيرش فراگير دانشجو خواهد بود كه مكانيزم خاص خود را دارد. هر يك از اين روشها مي توانند به صورت جداگانه و حتي به صورت توأمان و همزمان برگزار شوند. در واقع آنچه مهم است، تنوع بخشي به شيوه پذيرش آموزش عالي، با حفظ عدالت اجتماعي و رعايت حقوق همه افراد در پذيرش اين دانشگاههاست كه بايد بيش از هر چيز مدنظر دست اندركاران قرار بگيرد.
* به عقيده شما، آيا در كشور، زيرساختهاي لازم براي اين نوع آموزش فراهم است؟
- نه به طور كامل. مهمترين زيرساختهايي كه بايد براي توسعه آموزشي مبتني بر شبكه وب، مورد توجه قرار گيرند و برنامه هاي مشخصي براي آنها تدوين شود شامل سه زير ساخت مي شود. نخست زيرساخت مخابراتي:  ضريب پايين نفوذ اينترنت در كشور، كيفيت نامناسب خطوط مخابراتي و ضعف حقوقي در زمينه كاربري شبكه از مهمترين دلايل كندي آهنگ توسعه اطلاعاتي است.
دومين مورد مربوط به زيرساخت فرهنگي است كه تغيير و تحولات سريع فناوري اطلاعات، ورود به عصر اطلاعات و پيامدهاي ناشي از آن مستلزم بسترسازي مناسب فرهنگي در رده  هاي مختلف آموزشي (چه در سطح آموزش هاي عمومي و چه در سطح آموزشهاي عالي) است. علاوه بر اين آشنا ساختن عموم مردم با ويژگيهاي اين عصر و ابتلائات آن در ايجاد فرهنگ عمومي متناسب با موضوع بسيار موثر است.
زيرساخت حقوقي آخرين مورد است كه در آن عدم تعريف بسياري از شاخصهاي مرتبط با فناوري اطلاعات و از جمله، حق مالكيت فكري، امضاي ديجيتال و... تاثير مهمي در كندي آهنگ توسعه اطلاعاتي داشته است.
علاوه بر اين فقدان نظام مديريتي متاثر از دانش مداري عصر اطلاعات مشكلات اين عرصه را تشديد كرده است. لذا به عقيده من، براي غلبه بر اين چالشها لازم است در هر سه زمينه اهداف و برنامه هاي منظم و مشخصي در كشور تنظيم و تدوين شود و هر چه زودتر به اجرا درآيد.

مراكز دانشگاهي فرانسه
* افراد علاقه مند به تحصيل در فرانسه؛ ممكن است راهي طولاني در پيش داشته باشند؛ تحصيلات ابتدايي در فرانسه پنج سال است. چهار سال اول؛ دوران ابتدايي بوده و در سال پنجم ، دانش آموزان براي ادامه تحصيل مي توانند يكي از راههاي زير را انتخاب كنند: ۱-رشته هاي فني (به اصطلاح تكنيك) ۲- رشته هاي فني- حرفه اي كه با گرفتن مدركي به نام «گواهينامه مهارت فني» (CAP) و يا مدرك BEP (مدرك افتخاري مهارتهاي فني)؛ پس از ۲ سال فارغ التحصيل شوند. اما گاه علاقه مندان به تحصيل ۲ سال ديگر نيز ادامه تحصيل داده و با مدرك «كارشناس حرفه اي فني» فارغ التحصيل مي شوند.
مراكز معتبر براي تحصيلات عالي:
مراكز دانشگاهي:
تحصيلات دانشگاهي در فرانسه در مراكز مختلفي امكان پذير است اما معتبرترين مراكز عبارتند از: ۱- دانشگاههاي فرانسه (به مراكز بين المللي پلي تكنيك نيز معروفند). دانش آموزان علاقه مند به تحصيل، پژوهش و دريافت مدرك معتبر به اين مراكز مي روند. دانشگاهها؛ در كليه رشته هاي مختلف تحصيلي به دانشجويان خدمات ارائه مي دهند. بعضي از دانشگاهها؛ از نظر بعضي رشته ها معتبرتر بوده و دانشجويان علاقه مند به دريافت مدرك بسيار معتبر در آن رشته، به اين دانشگاهها مي روند. مثلاً : دانشگاه IUT (دانشكده فني ايتاليا) از نظر رشته هاي مهندسي، تكنولوژي؛ مديريت؛ علوم سياسي؛ زبان و زبان شناسي، بسيار معتبر است. دانشگاه IUFM ؛ از نظر علوم پايه؛ تربيت مدرس براي پايه دبيرستان در سطح بالايي قرار دارد. دانشگاه IUP ؛ از نظر دروس تكنولوژي مدرن؛ تحقيق و پژوهش در رشته هاي «تربيتي» و «زبان شناسي» بسيار معتبر است.
Grandes Ecols .2:اين مراكز؛ براي تحصيلات عالي در سطح بسيار پيشرفته و تخصصي در نظر گرفته شده است. براي ورود به اين مراكز؛ قبولي در امتحان ورودي شرط اوليه و اصلي است. در اين مراكز رشته هاي تحصيلي چون؛ مهندسي، ادبيات، علوم تربيتي،  تربيت مدرس و بازرگاني وجود دارد. مدت تحصيل در اين مراكز دو سال است و دانشجو مي تواند پس از اين ۲ سال؛ ادامه تحصيل نيز بدهد.
۳. پنج مركز تحصيلي نيز در فرانسه وجود دارد كه به «مراكز تحصيلي كاتوليك» معروفند. اين مراكز تحصيلي، پس از پايان دوره تحصيل، به دانشجويان دو مدرك ارائه مي كنند. ۱- مدرك «ديپلم حرفه اي يا بين المللي» كه دانشجو مي تواند با اين مدرك در دانشگاه ادامه تحصيل بدهد (براي تحصيلات بالاتر و تكميلي) و «ديپلم كليسا»؛ براي ادامه تحصيل در رشته هاي مذهبي و مرتبط با كليسا. (اين مراكز تحت نظر (Grandes Ecol اداره مي شوند).
مراكز غيردانشگاهي (فني-حرفه اي)
اين مراكز نيز مراكز معتبري براي تحصيلات عالي است، اما مدرك آن به اندازه مدارك مراكز دانشگاهي معروف نيست. طول مدت تحصيل در اين مراكز دو سال بوده و پس از  آن مدرك «ديپلم فني- حرفه اي» (BTS) به دانشجو اعطا مي شود.
مراحل تحصيل در دانشگاه: 
۱. سال اول (Premier)؛ در سال اول؛ دروس عمومي ارائه شده و مدت تحصيل در سال اول، ۲ سال است و پس از دو سال مدرك (DEUG) يا «ديپلم عمومي دانشگاهي»؛ كه نشانه حداقل درجه تحصيلات دانشگاهي است،  به دانشجو اعطاء مي شود.
۲. سال دوم (Deuxieme Cycle)؛ پس از قبولي در سال اول و دريافت مدارج فوق؛ وارد سال دوم مي شويم. مدت تحصيل در اين سال نيز ۲ سال است. اما دانشجوياني كه وارد رشته پزشكي مي  شوند، مدت تحصيلشان در اين مقطع ۴ سال است كه شامل دروس تئوري و حضور در بيمارستان به عنوان درس عملي است. براي رشته هاي دندانپزشكي و داروسازي؛ مدت تحصيل ۶ سال است. (توجه كنيد از سال دوم؛ دروس رشته هاي پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي از رشته هاي ديگر جدا شده و از اين مقطع بسته به رشته انتخابي ۴ يا ۶ سال ادامه تحصيل مي دهند تا مدرك نهايي (دكترا) را در سال چهارم دريافت كنند) / دانشجوياني كه وارد Grandes Ecols شده اند، پس از سال اول؛ در سال دوم مي توانند يكي از رشته هاي؛ مهندسي؛ ادبيات، بازرگاني را انتخاب كرده و ادامه تحصيل بدهند. سپس مدرك (d'Ingeniew) «درجه مهندسي» و مدرك «ليسانس (كارشناسي)» دريافت كنند/ در مدارس فني- حرفه اي نيز سال دوم تحصيل ۲ سال بوده و مانند مراكز Grandes Ecols ؛ انتخاب رشته انجام مي شود/ در «مدارس كاتوليك»، تحصيلات در مقطع بالاتر مستلزم دريافت مدرك «ديپلم اوليه» (مدرك تحصيلي سال اول است) در صورت قبولي در سال اول، دانشجويان مي توانند ادامه تحصيل بدهند.
۳. سال سوم (Troisieme)؛ اين سال تحصيلي اختصاص به كسب مهارتهاي ويژه و انجام تحقيقات مختلف و پژوهش دارد. مدت تحصيل ۱ سال است و پس از كسب مهارتهاي ويژه، دانشجو مدرك (DESS) دريافت مي كند و يا اين كه اگر دانشجويان علاقه مند به دريافت مدرك دكترا باشند، از همين مقطع، پس از گذراندن ۱ سال و كسب مدرك (DEA)، براي دريافت مدرك دكترا اقدام مي كنند.
۴. سال چهارم (Post-doctorat)؛ اين مقطع، آخرين مقطع تحصيلي است. براي كسب درجه دكترا مدت تحصيل از ۱ تا ۴ سال بسته به رشته متغير است. در اين مقطع؛ دانشجويان فقط تحقيق و پژوهش انجام داده و دروس به اين ترتيب گذرانده مي شود. در پايان دوره تحصيل دانشجو بايد «پايان نامه» (تز) ارائه كرده و پس از «دفاع» موفقيت آميز، مدرك دريافت كند.
مهندسين در اين مقطع مي توانند اختصاصاً در يكي از موارد خاص مورد علاقه در رشته تحصيلشان مهارتهاي ويژه كسب كرده و پس از ۱۸ تا ۳۶ ماه تحقيق مدركي به نام «DRT» (مدرك تحقيقات فني) دريافت كنند.
دانشجويان خارجي: 
دانشجويان خارجي بايد مدرك ديپلم (از كشورشان) داشته باشند تا بتوانند وارد دانشگاه بشوند. آنهايي كه براي تحصيلات تكميلي وارد فرانسه مي شوند، بايد مدرك كارشناسي يا كارشناسي ارشد (از كشورشان) داشته باشند. به علاوه؛ «ويزاي تحصيلي» معتبر از دانشگاهي كه مي خواهند در آن ادامه تحصيل بدهند؛ داشته باشند (غير از ويزاي توريستي كه مدت آن فقط ۳ ماه است) البته دانشجويان كشورهاي همسايه فرانسه از اين ويزاي تحصيلي معافند. علاوه بر اينها؛ بايد وضعيت آنها از جهت ثبت نام در دانشگاه؛ وضعيت مالي (حداقل ۲۵۰۰۰ فرانك فرانسه براي هر سال)، وضعيت سلامت جسماني و رواني و محل اقامتشان، سريعاً  معلوم بشود. پس از آن مي توانند در فرانسه به تحصيل بپردازند.
مهتاب صفرزاده خسروشاهي

http://cs.uregina.ca/index.html
دانشگاه رجيناي كشور كانادا، كه توسط شوراي اعتبار علم و جامعه داده پردازي كانادا معتبر شناخته شده است، برنامه هاي آموزشي گسترده اي را در سطوح مختلف از كارشناسي تا دكترا، در رشته علوم رياضي و كامپيوتر ارائه مي كند.
با مراجعه به پايگاه اينترنتي اين دانشگاه مي توانيد از قوانين، برنامه ها و پيوندهاي آن استفاده كنيد. به علاوه در قسمتي از اين پايگاه، با عنوان مواد آموزشي (teachig material) متن دروس تئوري و عملي، تكاليف دانشجويان، حل تمرين، مثال هاي درسي و سؤالات امتحاني در اختيار بازديدكنندگان گذاشته شده است.

www.abc.se/~m9847/matre/problem.html

اين نشاني مربوط به يكي از صفحات باشگاه سوئدي ABC است كه به ارائه منابع مسابقات، مسائل و حل مسائل رياضي در اينترنت مي پردازد.
http://onlinebooks.liberary. .edu
اين سايت امكان دسترسي افراد را به كتاب هايي كه به صورت رايگان در اينترنت عرضه شده است، فراهم مي كند. كتاب هاي رايگان و online ،آرشيو متون و مقالات، اخبار و معرفي همكاران(سايت هاي مشابه) از بخش هاي اين سايت هستند. همچنين جستجوي كتاب براساس موضوع، عنوان كتاب، نام نويسنده و شماره سريال در فهرست سايت امكان پذير است.
www.aurp.net/main.html
انجمن پارك هاي تحقيقاتي دانشگاه ها (AURP) با هدف تأسيس و پيشبرد اين گونه پارك ها در دانشگاه ها و مراكز علمي سرتاسر جهان فعاليت مي كند. اين انجمن هر ساله كنفرانسي را با شركت اعضاء بر پا مي كند كه اخبار آن در سايت اين انجمن موجود است. مراجعه كنندگان مي توانند از آدرس  سايت هاي پارك هاي تحقيقاتي دانشگاه هاي مختلف، در صفحه اصلي اين سايت استفاده كنند.

http://www.geocities.com/college park/lounge/5284/math/index.html

سؤالات دوره هايي از المپيادهاي رياضي ايران و چند كشور ديگر در بخش رياضي اين سايت كه توسط يك دانشجوي ايراني راه اندازي شده است در اختيار بازديدكنندگان قرار دارد.
http://www.usdla.org
انجمن آموزش از راه دور آمريكا (USDLA) فعاليت هاي گسترده اي را در زمينه آموزش افراد از دبستان تا دانشگاه و همچنين آموزش استادان و معلمان و آموزش هاي عمومي انجام مي دهد. در سايت اين انجمن شماره هاي نشريه USDLA به صورت online و در فرمت PDF در دسترس علاقمندان قرار گرفته است. همچنين فهرست دانشگاه هاي آمريكايي كه به صورت online اقدام به پذيرش دانشجو مي كنند و سيستم آموزش از راه دور در آنها اجرا مي شود در بخش resources اين سايت آمده است.
http://www.lib.uwaterloo.ca/socity.html
سايت كتابخانه دانشگاه واترلو، به دسته بندي و معرفي جوامع و انجمن هاي دانشگاهي دانشگاه هاي دنيا پرداخته است. با مراجعه به اين صفحه مي توانيد از پيوند انجمن هاي رشته هاي مختلف استفاده كنيد.
فرنوش مرتضوي

ايتاليا
تحصيلات دانشگاهي در كشور ايتاليا به چهار سطح تقسيم مي شود. سطح اول (DU) نام دارد كه شامل درس و كار آموزي است. دومين سطح(DL) است كه چهار سال به طول مي انجامد و (DR) و (ِDS) آخرين دوره هاي تحصيلي در ايتاليا محسوب مي شوند كه دوره هايي تخصصي و پژوهشي هستند. افراد محلي براي ورود به دانشگاه هاي اين كشور بايد مدرك ديپلم داشته باشند و افراد خارجي، بعد از گذراندن امتحانات زبان ورودي هر دانشگاه، مجوز ورود به دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي را دريافت مي كنند. نظام تحصيلي در اين كشور ساليانه است.
دوره هاي تحصيلي و نحوه ارزشيابي مدارك تحصيلي
Diploma di universitario (DU) طول اين دوره دو تا سه سال بعد از ديپلم است و اولين سطح تحصيلات دانشگاهي در ايتاليا به شمار مي آيد. دانشجويان علاوه بر خواندن دروس، در دوره هاي كار آموزي نيز شركت مي كنند تا بعد از پايان دوره، در حرفه هاي مورد نظر مشغول كار شوند. در پايان اين دوره به دانش آموختگان مدرك (كارداني) با ذكر گرايش اعطا مي شود.
- Diploma di laurea (DL) مدت تحصيل در اين دوره حداقل ۴ سال است كه شامل رشته هاي علوم انساني و بعضي دوره هاي علوم پايه مي شود كه در رشته هاي فني و مهندسي يا كشاورزي پنج سال و در رشته پزشكي ۶ سال به طول مي انجامد. در اين دوره علاوه بر دروس مربوط، دانشجويان، دروس كار آموزي را نيز مي گذرانند و بعد از انجام پژوهش از پايان نامه خود دفاع كرده و در آخر موفق به اخذ مدرك «كارشناسي» مي شوند.
- Diploma di specializione(DL) طول مدت تحصيل در مقطع «كارشناسي ارشد پيوسته در كشور ايتاليا حداقل دو و حداكثر پنج سال است. در اين دوره درس و پژوهش توأم بوده و مباحث آن كاملاً تخصصي است.»
- Dottorato di Ricerca(DR) چهارمين سطح تحصيلات دانشگاهي «برنامه پژوهشي دكترا» نام دارد كه منحصراً با پژوهش همراه است و طي آن مجهولي كشف و يا موضوعي مطرح مي شود. طول اين دوره، ۳ سال و شرط ورود به آن داشتن مدرك Laurea و شركت در آزمون سراسري است. اين امتحانات سالي يك بار توسط وزارت دانشگاه ها و پژوهش علوم و فن آوري برگزار مي شود.