مرجان نماينده
(بخش دوم)
در ادامه بحث موسيقي و هزينه هايي كه در مسير يادگيري اين هنر صرف مي شود، مقوله كلاس هايآموزشي و يافتن مربيان مناسب با دستمزدهاي معقول مطرح مي شود. اين كه خانواده ها به چهآموزشگاه هايي دل ببندند و در راه رسيدن به هدف هاي خود چه مبالغي صرف كنند. بر خلا ف آنچه به نظر مي رسد اين موضوعي نيست كه بتوان به سادگيآن را حل كرد. شهريه هاي متفاوت مراكزآموزشي در نقاط مختلف تهران، هنرجو را در انتخابآموزشگاه مناسب با مشكل روبه رو ساخته و مدرسان ناآگاه، راه مشتاقان موسيقي را مسدود كرده اند. 
هزينه كلاس هاي موسيقي 
فرض بر اين است كه سازي مناسب در اختيار داريد و آماده پرداختن هزينه مالي هم هستيد. اما در كدام آموزشگاه ثبت نام كنيد؟ استاد خود را چه گونه برگزينيد؟ و در كنار همه اين ها چه گونه دريابيد رقمي مناسب در اين زمينه مي پردازيد؟
آموزشگاه هاي مختلف خصوصي و غير خصوصي در نقاط گوناگون تهران اقدام به برگزاري كلاس هاي موسيقي كرده اند. هزينه حضور در اين كلاس ها با توجه به وضعيت آموزشگاه، شهرت استاد و منطقهآموزشي متفاوت است. هزينه تقريبي حضور در كلاس هايآموزشي ساعتي ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ هزار تومان است ،اين مبلغ با توجه به ساز مورد نظر و منطقهآموزش تغيير مي كند.
مثال ها درباره ارقام مختلف، آموزشگاه ها و استادان موسيقي پرشمار است. كافي است از طريق صفحه نيازمندي هاي روزنامه ها چند تلفن بزنيد تا ببينيد عملا  با آموزشگاه ها، افراد و قيمت هاي مختلف روبه رو هستيد.
آموزش يك ماهه ويلن كه هفته اي يك جلسه برگزار مي شود در يكي ازآموزشگاه هاي خصوصي جنوب تهران ۱۰ هزار تومان است. آموزش اين ساز با همين شرايط در يكي از مناطق شمالي كشور ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان است و اين افزايش ۵۰ درصدي را نمايش مي دهد.
بنابراين شايد اگر كسي حوصله كند و منطقه اش را كمي تغيير دهد، به صرفه جويي قابل توجه در زمينه آموزش موسيقي دست يابد!
هزينه حضور در كلاس هايآموزشي كه در فرهنگسراها، خانه هاي فرهنگ و مراكزآموزشي وابسته به ادارات دولتي برگزار مي شود تقريباً با هزينه كلاس هاي خصوصي برابر است. اين كلاس ها در حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان با هم تفاوت دارند. براي مثال براي حضور در كلاس سه تار (مقدماتي) خانه هاي فرهنگ يا فرهنگسرا ، بايد جلسه اي ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان بپردازيد و شهريه حضور در هر جلسه كلاس سه تار آموزشگاه هاي خصوصي در حدود ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان است.بنابراين شهريه ها با توجه به سابقه استاد و محلآموزش تعيين مي شود. در وهله اول به نظر مي رسد به علت رقابت فراوان در ميان آموزشگاه هاي هنري، برخي شهريه ها مورد قبول خانواده ها و هنرجويان باشد، اما مساله كيفيت به قوت خود باقي مي ماند. آن چه هميشه در زمينه هاي آموزشي جلب نظر مي كند و به راستي نمي دانيد در كلا سي كه نشسته ايد تا چه حد ميآموزيد يا نميآموزيد.
هنر جويان و شهريه كلاس هاي موسيقي 
برخي خانواده ها براي موفقيت در رشته هاي هنري فرزندانشان مبالغ هنگفت مي پردازند.معمولا  خانوارهايي تقبل پرداخت اين هزينه ها را مي كنند كه ازامكانات مالي قابل قبولي برخوردار باشند. ارقام پرداخت شده در اين زمينه براي آنها ناچيز است، ولي نوجوانان و جوانان مشتاق آموختن موسيقي در خانوارهايي با امكانات مالي نامناسب هم وجود دارند و آنها هستند كه با مشكلي به نام «هزينه بالا ي آموزش موسيقي» برخورد مي كنند. مثلا ً براي دوره اي يك ساله، اگر ماهي ۱۰ هزار تومان مي پردازيد اين مبلغ در يك سال به ۱۲۰ هزار تومان مي رسد.بسياري از خانواده ها نمي توانند ماهي ۱۰ هزار تومان براي اين كار بپردازند، ضمن آن كه اگر اين هزينه براي حضور در كلاسي صرف شود كه بازدهي مناسب نداشته باشد خانواده ها عملا ً پول خود را دور ريخته اند.
رضا.م، يكي از مشتاقان موسيقي است. او كه عاشق موسيقي ايراني است و مي خواهد نوازنده تار شود، مي گويد: «يافتن استادان خوب بسيار دشوار است و از آن دشوارتر پرداخت دستمزد آنها براي هر جلسه است. من از خانواده اي معمولي ميآيم و پدرم توانايي پرداخت چنين هزينه هايي را ندارد. شايد باور نكنيد، ولي پنج شنبه ها و جمعه ها كار مي كنم تا خودم هزينه كلا س تارم را با استادي كه چيز زيادي نمي داند، ولي فقط مرا راه انداخته، بپردازم.»
مهدي علي محمدي، يكي از هنرجويان موسيقي در باره شهريه كلاس ها مي گويد: كلاس هاي هنري شامل نقاشي يا موسيقي در ايران وضعيت مطلوب ندارند. من براي يادگيري گيتار جلسه اي ۲۰۰۰ تومان مي پردازم و از نتيجه كار به هيچ وجه راضي نيستم. پول مهم نيست، چون شهريه ام در مقايسه با نمونه هاي مشابه اندك است، مهم اين است كه چيزي نياموخته ام.
جايگاه موسيقي در كشور ما كجا است. موسيقي هنر است يا تفريح؟ يا هيچ كدام؟
سميرا . ق، دانشجوي رشته موسيقي مي گويد: جايگاه موسيقي دركشور ما گم شده و هيچ كس به اين هنر بها نمي دهد. هزينه كلاس هاي موسيقي با هزينه اي كه در دانشگاه صرف مي شود قابل مقايسه نيست. در واقع شهريه كلاس هاي  موسيقي در آموزشگاه ها ارزان است، ولي استادان، مجرب و حرفه اي نيستند و وقت و پول مشتاقان به موسيقي را هدر مي دهند. او ادامه مي دهد: استادان هنري ما ضعيف هستند. به گونه اي كه در بعضي از رشته هاي سنتي مانند كمانچه هنوز استاد واقعي نداريم.
يكي ديگر از دانشجويان رشته موسيقي مي گويد: هزينه اي كه براي حضور در كلاس هاي خصوصي هنر پرداخت مي شود نسبتاً مناسب است ولي اين كلاس ها بازدهي خوبي ندارند و فقط باعث سرگرمي و پركردن اوقات فراغت مي شوند.
نويد . ن، كه به كلاس موسيقي مي رود، مي گويد: هر چه قدر كه بشود براي يادگيري موسيقي مي پردازم. مدتي است نواختن ويلن را آغاز كرده ام و به طور متوسط ماهي ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان براي اين منظور مي پردازم. اين مبلغ در مقايسه با برخي از مخارج من كم و در مقابل بعضي ديگر بسيار زياد است. به هر حال موسيقي سرگرمي مناسبي براي من است و نمي توانم ازآن دل بكنم.
آذر . ن، مي گويد: به سازهاي سنتي علاقه دارم و با اين كه از استادم راضي هستم هنوز هم به دنبال استاد بهتري هستم. هزينه اي كه براي كلاس موسيقي مي پردازم برايم مهم نيست، بلكه به كيفيت كار مي انديشم. البته اگر شهريه كلاسها ارزان تر باشد بهتر است، زيرا براي يادگيري موسيقي، امكانات ديگري به غير از كلاس هم نياز است.
نكته اين است كه براي هزينه هاي ثبت نام آموزشگاه هاي موسيقي تعرفه مشخصي وجود ندارد.
روابط عمومي مركز گسترشآموزش هاي هنري در اين زمينه مي گويد: تاكنون تعرفه مشخصي در باره نرخ شهريه كلاسهاي موسيقي تنظيم نشده. در حال حاضر مراكز مختلف با توجه به كيفيت كار و محل برگزاري كلاس قيمت هاي متفاوتي را اعلام مي كنند و به علت رقابتي كه در ميان مربيان مختلف وجود دارد معمولا ً شهريه ها بيش از ۴۰۰۰   تومان نمي شود. ولي اين مركز در پي تنظيم تعرفه اي براي شهريه كلاسهاي مختلف موسيقي است.
البته اين مركز مي تواند تعرفه اي تنظيم كند  و ارائه دهد، ولي از آن جا كه بازار كلا س هاي خصوصي بسيار گرم تر از كلا س هاي عمومي است و بيشتر استادان خوب موسيقي با ارقام بالا  به تدريس خصوصي مشغول هستند، باز هم كساني در اين ميان جلوتر مي روند و پيشرفت مي كنند كه توانايي پرداخت هزينه هاي قابل توجه معلم هاي خصوصي را داشته باشند.
آموزش خصوصي 
آموزش خصوصي معمولا ًدر خانه استاد يا هنرجو برگزار مي شود. اين شيوه بسيار رايج است و معلم هاي موسيقي پرشماري خانه به خانه ، شهر را زير پا مي گذارند.
طبعاً آنها هم پي كسب درآمد بيشتر هستند، و از آنجا كه شكاف مالي عميقي بين افراد متمول و كم درآمد موجود است، بيشتر استادان كلاس هاي خصوصي جذب همين گروه ثروتمند مي شوند و به ندرت فرصت عرضه آموخته هايشان را به افراد و اقشار كم درآمد پيدا مي كنند. ضمن آنكه همين نكته زمينه ورود كساني در كسوت معلم موسيقي به خانه هاي مردم را مهيا مي كند كه چيزي براي عرضه به شاگردانشان ندارند.يكي از هنرجويان در اين زمينه مي گويد: هدف برخي از اين معلم ها تنها به دستآوردن پول است. بله، مهمترين اصل يادگيري موسيقي ابتدا يك وسيله خوب و سپس استاد مجرب است. اگر استاد خوب نباشد هنرجو هيچ پيشرفتي نمي كند. اما خب، استادي كه به صورت خصوصي تدريس مي كند هم چندان مورد اعتماد نيست. بارها پيش آمده كه بعضي از اين كلاس ها براي خانواده ها مشكلاتي را به وجودآورده. البته بايد اعتراف كرد بسياري از آن ها هم استادان شايسته اي بوده اند. مركز گسترشآموزشهاي هنري عملكرد كلاس هايي را كه خصوصي و در خانه ها برگزار مي شود غير قانوني تلقي مي كند و مي گويد: آموزشهاي خصوصي از نظر مركز گسترشآموزشهاي هنري مردود است. حراست و اماكن تا شاكي موجود نباشد، نمي توانند عليه اينها اقدام كنند. بنابراين خانواده ها بايد براي انتخاب مكان مناسبآموزش وسواس بيشتري داشته باشند. مركز گسترشآموزشهاي هنري اعلام كرد؛ خانواده ها برايآگاهي از مراكز هنري كه داراي مجوز و مورد اعتماد اين مركز هستند مي توانند بهآدرس اينترنتي 
<>WWW. amoozesh honar. com مراجعه كنند. اين مركز همچنين از مطبوعات درخواست كرده است، قبل از درج آگهي اين كلاس ها در صفحات خود از عملكرد مجاز اين ها مطمئن شوند تا خانواده ها دچار اشتباه نشوند.
آموزشگاه ، فروشگاه 
برخي از فروشگاه هايآلات موسيقي در كنار فروش محصولات خود براي علاقه مندان، كلاسهايآموزشي نيز برگزار مي كنند. اين فروشگاه ها براي جذب بيشتر هنرجو در تبليغات خود ادعا مي كنند مي توانيد با خريد هر ساز از آموزش رايگان در زمينه موسيقي برخوردار شويد. يا با ثبت نام در كلاسآموزشي از تخفيف ويژه خريد ساز استفاده كنيد. بسياري از جوانان نيز به دليل علاقه زيادي كه به موسيقي دارند و نيز به سبب ناتواني مالي، از اين موقعيت ها استفاده مي كنند اما پس از مدتي بازدهي نامطلوب اين كلاس ها آنها را از ادامه كار باز مي دارد.مسعود محبي مي گويد: چند ماه پيشآگهي يكي از اين فروشگاه ها را در روزنامه ديدم و گفتم موقعيت مناسبي است تا به هنر مورد علاقه ام بپردازم. در حدود ۵۸ هزار تومان پول براي خريد ساز پرداختم ولي براي برگزاري كلاس دردسرهاي زيادي كشيدم، ساعت كلاس نامشخص بود و برنامه مناسبي در زمينهآموزشگاهي نداشتند. محبي مي گويد: آنها در درجه اول كاسب كار و بعد نوازنده ساز هستند نه استاد يا مربي. كلاس هاي ديگري نيز هستند كه با وعده «هر جلسه پنج آهنگ يا هر جلسه سه آهنگ» اقدام به جذب مشتري مي كنند. كار اينآموزشگاه ها نيز در واقع به دست آوردن پول است. اين ها هم فقط به فكر منافع خودشان هستند. حضور در اين كلاس ها با وعده هايي بعيد، هنرجويان را با مشكلاتي روبه رو مي كند.
... و سرانجام 
خيلي ها موسيقي را براي تفريح و پر كردن اوقات فراغت نگاه مي كنند و هزينه هايي كه در اين زمينه صرف مي كنند برايشان اهميت ندارد. ولي عده اي ديگر با توجه به علاقه و استعداد خود، سازي را انتخاب مي كنند و آن را فرا مي گيرند و اگرآموزشهاي مناسبي در اين زمينه نباشد، آنها را به بي راهه مي كشاند. نكته اي ديگر در مورد كلاسهاي موسيقي آشنايي نداشتن جوانان با سازهاي سنتي و گرايشآنها به سوي سازهاي غربي است. فقدان برنامه هاي مناسب در زمينه هايآشنايي جوانان با سازهاي سنتي موجب مي شود كه نقش اين سازها روز به روز در ميان جوانان كمتر و كمتر شود. بسياري از جوانان ما هنوز فرق ميان تنبور و تار را نمي دانند. هنوز سه تار را نمي شناسند و تار مشتاق را نمي فهمند، تنها چيزي كه از موسيقي مي دانند، ريتم كوب دار موسيقي هاي غربي است. امروزه كمتر كسي به سراغ سازهاي اصيل مي رود. بسياري از جوانان دليل اين امر را در حاشيه قرار گرفتن موسيقي اصيل ايراني مي دانند و اين نشان مي دهد هيچ فعاليتي در زمينهآشنايي جوانان با موسيقي صورت نگرفته است. بنابراين هرچند بسياري از جوانان ما مشتاق آموختن موسيقي هستند و برخي از آنها، هم عاشق هستند و هم با استعداد، ولي هنوز زمينه مناسب براي بروز آن عشق و اين استعداد مهيا نشده است.
نمونه شهريه كلاس هاي موسيقي 

شرايط  شهريه براي هر جلسه  ساز خصوصي - نيمه خصوصي ۱۲ جلسه  ۴۵۰۰ - ۲۵۰۰ پيانو خصوصي - نيمه خصوصي ۱۲ - ۱۰ جلسه  ۳۰۰۰ - ۱۰۰۰ ارگ  نيمه خصوصي ۱۰ - ۸ جلسه  ۳۰۰۰ - ۱۰۰۰ گيتار خصوصي - نيمه خصوصي ۱۲ - ۸ جلسه  ۳۵۰۰ - ۱۵۰۰ ويلن  نيمه خصوصي ۱۲ - ۱۰ جلسه  ۲۵۰۰ - ۱۰۰۰ ني  نيمه خصوصي ۱۲ جلسه  ۲۰۰۰ - ۱۲۰۰ دف خصوصي - نيمه خصوصي ۱۲ - ۸ جلسه  ۳۰۰۰ - ۱۰۰۰ سه تار خصوصي - نيمه خصوصي ۱۲ - ۱۰ جلسه  ۳۵۰۰ - ۲۰۰۰ سنتور

واحد: تومان