خودرو خود را به قيمت يك ميليون و ۵۰۰ هزار تومان معامله كردم و ۴۳۰ هزار تومان خرج محضر و ماليات سالا نه و ساير موارد شد . از زماني كه تعرفه آمده و پولها بايد به حساب ريخته شود با اطمينان بيشتري معامله مي كنيم. اما پرداخت مبلغي نزديك به يك سوم ارزش اتومبيلي كه معامله شده به هيچ وجه اندك نيست
يك فروشنده اتومبيل
مرجان نماينده
آيا هزينه ثبت كردن موارد حقوقي بالا است؟ آيا دفترخانه ها هزينه هاي قابل توجهي را در مقايسه با خدماتي كه ارائه مي دهند دريافت مي كنند؟
ديدگاه دوگانه اي در اين زمينه وجود دارد.
عده اي هزينه هاي مربوطه در اين زمينه را در مقايسه با ارزش خدمات ارائه شده بسيار اندك مي دانند و عده اي همين هزينه را غيرضروري مي خوانند.
رقمي كه براي كارهاي ثبتي خود مي پردازيد چقدر است؟ و آيا شناختي نسبت به هزينه هاي اين عرصه داريد؟
نكته اين است اكثر ما پيش از ورود به دفترخانه ها نسبت به خدمات مورد نياز و هزينه هايي كه بايد بپردازيم بيگانه هستيم. اين مقاله توصيف فشرده اي است از چگونگي و اندازه هزينه هايي كه مي پردازيم و بايد هم بپردازيم.
در زندگي همه لحظاتي پيش ميآيد كه براي انجام كارهاي رسمي و قانوني نيازمند ثبت اسناد و مداركي مي شوند. اين اسناد هم مي تواند مربوط به اموال منقول و غيرمنقولي مانند خانه، خودرو و زمين باشد و هم به مقوله ازدواج به عنوان كليدي ترين برهه زندگي باز گردد. هميشه و همه جا به سندي نياز داريد تا مسأله اي را حمايت كنيد. بنابراين همه، هميشه و همه جا، گذر ما به يكي از اين دفاتر اسناد رسمي مي افتد.
وجود دفتر خانه هاي پرشمار ثبت اسناد و املا ك و محضرهاي ازدواج و طلا ق ظاهراً كار
به دست آوردن اين اسناد را آسان كرده؛ اما هزينه هاي مربوط به آن چقدر است؟ كم است يا زياد؟
تأسيس دفتر خانه ها
تركيب دفترخانه ها يكسان و آشنا است. محضرها و دفترخانه هاي اسناد رسمي با افرادي تشكيل مي شوند كه يا تحصيلا ت حوزوي داشته و به درجه اجتهاد رسيده باشند و يا فارغ التحصيل رشته حقوق قضايي باشند. به اين طريق كه طبق قانون افرادي كه داراي چنين شرايطي هستند در آزمون كتبي و سردفتري و محضرداري كه يكبار در سال برگزار مي شود شركت مي كنند.
پس از آن، در امتحاني شفاهي نيز شركت كرده و گزينش مي شوند. در صورتي كه اين مراحل را با موفقيت بگذرانند موظف به طي كردن دوره كارآموزي هستند و بعد از طي كردن اين مراحل هر سردفتر سه ماه فرصت دارد تا براي يافتن مكاني مناسب براي كار اقدام و آن را به سازمان ثبت اسناد و املا ك كشور معرفي كند. سرانجام با نصب تابلوي موردنظر مي تواند كار خود را شروع كند. در هر دفترخانه بايد يك سردفتر، يك دفتريار (كفيل يا اصيل) و پرسنلي ديگر مشغول به كار باشند. ساعات كاري دفترخانه ها مطابق با ساعت كار ادارات تابع سازمان ثبت اسناد و املا ك كشور است.
دفترخانه هاي اسناد رسمي
وظيفه دفتر خانه ها، ثبت اسناد و معاملا ت مردم اعم از وكالت، بيع، صلح، اجاره و ... است كه اين اعمال بايد مطابق با قانون و مقررات انجام شود.
يكي از دفتر داران مي گويد: دفترخانه ها همان محضرهاي قديم هستند كه با اسناد مالكيت اموال منقول و غيرمنقول سروكار دارند.
او مي گويد: دفترداري كار پرمسئوليتي است و سخت ترين قسمت كار زماني است كه بايد صحت اسناد را تأييد كني و كوچك ترين كم دقتي، ممكن است مشكلي به وجود آورد. در عين حال به دليل جعل اسناد و كلاهبرداري هاي پرشمار، اين مراكز همواره با دشواري هاي بسياري روبه رو بوده اند.
يكي از دفترداران مي گويد: اصلي ترين مشكلي كه ممكن است براي دفترداران پيش بيايد، جعل اسناد است.
گاهي افراد با هويت و شناسنامه هاي جعلي به دفترخانه ها مراجعه مي كنند و اقداماتي را انجام مي دهند كه ما را با مشكل روبه رو مي كند. تصديق امضاء مراجعين نيز به عهده سردفتر هر دفترخانه اي است كه خود نياز به دقت زيادي دارد.بر خلا ف آن چه به نظر مي رسد ما مسئوليت سنگيني داريم و پولي كه دريافت مي كنيم در مقايسه با اهميت خدمات ما اندك است.به گفته دفترداران، در صورت بروز تخلفاتي از جانب دفترداران، آنها در دادگاه انتظامي سردفتران كه در سازمان ثبت اسناد و املا ك كشور واقع است، رسيدگي مي شود.
نرخ ثبت اسناد
تا همين چند سال پيش براي انجام خدمات دفترخانه ها تعرفه مشخص و روشني وجود نداشت. اين امر چه دفترداران و چه مراجعه كنندگان را با مشكلا ت فراواني روبه رو كرد.
حدود دو سال پيش دستورالعملي از سوي سازمان ثبت اسناد و املا ك كشور به دفترخانه ها فرستادند كه طبق آن دريافت هرگونه وجه نقد توسط دفترداران و ديگر كاركنان ممنوع شد. اين دستورالعمل از تاريخ ۱۰/۹/۸۰ به اجرا درآمد و از اصحاب سند خواسته شد مبالغ موردنياز را به شماره حساب هاي مربوطه واريز و فيش مربوطه را به دفتر خانه تحويل دهند.
مبالغي كه فيش آن بايد به دفترخانه ها تحويل داده شود مربوط به حق ثبت (كه به حساب سازمان ثبت و خزانه دولت واريز مي شود) و حق التحرير (كه به حساب سردفتر واريز مي شود) است.
به گفته حسيني يكي از دفترداران تهران، ۱۵ درصد از مبلغي كه به حساب سردفتران واريز مي شود به دفتريار تعلق دارد. دفترداران همچنين ۱۰ تا ۱۵ درصد از درآمد ساليانه خود را به عنوان ماليات بر مشاغل پرداخت مي كنند.
همزمان با دستورالعملي كه در سال ۸۰ به دفترخانه ها ابلا غ شد، تعرفه اي نيز فرستاده شد. براساس اين تعرفه كه هر سه سال يكبار تغيير خواهد كرد، مبلغ قابل واريز بايد بر مبناي ارزشي باشد كه يا دارايي اعلا م كرده يا در سند قيد شده است. در صورتي كه طرفين معامله بيش از ۴ نفر باشند به ازاء هر نفر، ۵۰۰ تومان به حق التحرير اضافه مي شود. باتوجه به اين تعرفه حق التحرير وكالت نامه براي انتقال انواع خودرو و ماشين آلا ت راه سازي برابر با حق التحرير اسناد قطعي است.
خانم نفيسي كه سال گذشته از انبوه سازان مسكن خانه اي خريده مي گويد: يك هفته پس از زماني كه مسكن را از انبوه سازان تحويل گرفتم براي تنظيم سند به دفتر شركت رفتم. در آنجا براساس متراژ زمين قيمت واقعي خانه مشخص شد. سپس سند را تكميل كرده و بنچاق را امضا كرديم. براي تكميل اين سند باتوجه به قيمت خانه مبلغي را كه حدود ۱۵۰ هزار تومان بود، پرداخت كردم.نكته اين است در اين گونه موارد فكر مي كنيد رقم اندكي پرداخته ايد، ولي اين رقم برخلا ف آن چه به نظر مي رسد اندك نيست.
صاحب يكي از دفترخانه ها نيز مي گويد: قيمت هايي كه مراجعان بايد به حساب ها واريز كنند، يا براساس قيمتي است كه طرفين توافق كرده اند و يا برمبناي ارزش منطقه اي است كه دارايي اعلا م كرده ، بنابراين مبلغ اضافه اي پرداخت نمي شود.
فردي كه فروشنده اتومبيل است، مي گويد: خودرو خود را به قيمت يك ميليون و ۵۰۰ هزار تومان معامله كردم و ۴۳۰ هزار تومان خرج محضر و ماليات سالا نه و ساير موارد شد . از زماني كه تعرفه آمده و پولها بايد به حساب ريخته شود با اطمينان بيشتري معامله مي كنيم. اما پرداخت مبلغي نزديك به يك سوم ارزش اتومبيلي كه معامله شده به هيچ وجه اندك نيست.
محضردار مي گويد: البته هزينه اي كه براي نقل و انتقال سند پرداخت مي شود حدود ۱۰۰ هزار تومان است و هرچه قيمت ماشين بيشتر شود مبلغ قابل پرداخت نيز بيشتر مي شود.
اين تعرفه هر ۳ سال يك بار تغيير مي كند. علوي، دفتريار يكي از دفترخانه ها مي گويد: تا ۲ سال پيش چنين تعرفه اي وجود نداشت و حتي كسي به فكر سامان دادن به وضعيت دفترخانه ها نبود؛ ولي از سال ۸۰ با دستورالعملي كه به دفترخانه ها ابلا غ شد كار اين گروه هم كمي سروسامان گرفت.
او ادامه مي دهد: وضعيت حق التحرير و حق ثبت مشخص شده. مثلا ً در تعرفه آمده قيمت حق التحرير و وكالت نامه هاي مفصل كه براي انجام معامله نباشد ۱۰۰ هزار ريال، وكالت نامه مفصل كه براي انجام معامله باشد ۲۰۰ هزار ريال است و به ازاي هر برگ اضافي ۲۰ هزار ريال دريافت مي شود.
يكي از پرسنل دفتر خانه ها مي گويد: باوجود اين تعرفه ها و قيمت هاي مشخص هنوز هم عده اي مبالغ غيرقانوني دريافت مي كنند كه اين امر طبعاً به ضرر ارباب رجوع است.
دفترخانه هاي ثبت ازدواج و طلا ق
برخي دفترخانه ها ثبت موارد مربوط به ازدواج و طلا ق را انجام مي دهند. طريقه تأسيس آنها نيز مانند تأسيس دفترخانه هاي ثبت اسناد رسمي است. هزينه اي كه صاحبان اين دفتر خانه ها در مقابل كارشان دريافت مي كنند، باتوجه به مقدار مهريه حساب مي شود.
صادقي، صاحب يكي از دفترخانه ها ي ازدواج و طلا ق مي گويد: ۳ يا ۴ سال پيش ابلا غ كردند حداكثر دريافتي ۱۵ هزار تومان باشد. ولي اكنون براي هر عقد باتوجه به مهريه اي كه براي عروس تعيين شده مبلغي را دريافت مي كنند.
او مي گويد: به ازاي هر عقد درصدي را بايد به عنوان ماليات به دارايي پرداخت كنيم و براي خريد هر دفترچه عقدنامه ۲۵۰ تومان مي پردازيم.
زهرا .ع، نوعروسي كه براي عقد به محضر آمده است، مي گويد: مهريه ام ۲۱۴ سكه است و براي مراسم عقد ۲۰ هزار تومان پرداختيم. البته مي خواستند ۵۰۰ تومان هم براي دفترچه عقد نامه بگيرند كه ما آن را نپرداختيم. اگر قرار باشد براي هر كاري چنين مبلغي را بپردازيم، مجموع آن ها رقم قابل توجهي مي شود.يكي ديگر از محضرداران مي گويد: مبلغي كه براي هر عقد مي گيريم باتوجه به مهريه عروس قيمت گذاري مي شود. ولي اگر قرار باشد به خانه برويم حدود ۵ تا ۶ هزار تومان بيشتر دريافت مي كنيم. او هزينه خواندن خطبه صيغه را
۴ تا ۵ هزار تومان عنوان كرد.
علي. س تازه ازدواج كرده و در مورد هزينه هاي عقد مي گويد: هزينه هايي كه در قبال هر عقد مي گيرند به ميزان مهريه بستگي دارد؛ ولي مشكل اين است كه محضرداران براي هر نيم ساعت ديركرد مبلغي را اضافه تر مي گيرند كه فكر نمي كنم چنين بندي در تعرفه هايشان وجود داشته باشد.
يكي از دفترداران در اين مورد مي گويد: دليل دريافت مبلغ اضافي كه در ازاي هر ديركرد دريافت مي شود اين است كه براي هر عقد از قبل وقت مي گيرند و اگر شخصي دير كند و يا به هر ترتيب تأخيري در مراسمشان باشد وقت ديگران را ضايع كرده است بنابراين بايد جريمه اي هم بپردازد؛ البته فقط بعضي جاها اين مبالغ را دريافت مي كنند. خواندن خطبه طلا ق نيز از كارهايي است كه به عهده محضرداران است. ولي بسياري از دفترخانه ها اين عمل را انجام نمي دهند. براي اجراي حكم طلا ق ابتدا بايد از دادگاه نامه داشته باشند و براي خواندن هر حكم ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان دريافت مي شود.يكي از محضرداران در اين مورد مي گويد: بسياري خواندن خطبه طلا ق را قبول نمي كنند؛ ولي بايد قبول كرد كه گاهي اجراي اين حكم به منزله آزاد كردن شخصي از بند اسارت است!به هر حال بعد از حدود بيست سال تعرفه مشخصي از سوي سازمان ثبت اسناد و املا ك كشور براي دفترخانه ها ابلا غ شد كه آنها را موظف كرد تا از آن قوانين و دستورالعمل ها استفاده كنند. با اين وجود هنوز كساني هستند كه در مورد قيمت هاي دريافتي دفترخانه ها اعتراض دارند؛ ولي بايد توجه كرد مبالغ دريافتي باتوجه به متراژي است كه در سند و ديگر مدارك درج شده است.
|
|
|
