مهتاب صفرزاده خسروشاهي 
باز باران... يادم آيد روز باران... خوب و شيرين ... توي جنگل هاي گيلان... كودكي...
بخشي از خاطرات شيرين كودكي همه ما؛ نوروزها، تابستان ها و تعطيلات دوران كودكي است و فراموش نمي كنيم خاطرات خوش جست و خيز در جنگل هاي شمال يا شيطنت و بازي با ماسه هاي ساحلي را... .
اكنون پس از گذشت سالها؛ همان كودكان، با آن خاطره هاي شيرين بزرگ شده اند و طرحي به نام «طرح صيانت از جنگل هاي شمال» را پايه ريزي كرده اند و براي به بارنشستن اين طرح نيازمند ياري همه هستند؛ همه ما ايرانيان... .
فته منابع طبيعي بهانه اي شد تا به سراغ يكي از دست اندركاران اين طرح به نام مهندس علي اكبر يداللهي برويم. گفت وگويي با وي انجام داده ايم كه مي خوانيد.
چطور شد كه بحث صيانت از جنگل هاي شمال مطرح شد؟
گذشته از مسايل مختلف اقتصادي ، فرهنگي،  اجتماعي و... زيبايي جنگل به عنوان زينت هر آب و خاكي،  اولين شاخص در حفظ آن است و پس از آن ارزش تاريخي جنگل به عنوان بخشي از هويت و حيات يك ملت. ببينيد جنگل هاي شمال كشورمان مربوط به «دوران سوم زمين شناسي» هستند و اين يعني حيات، قدمت و عمري ديرپا در مملكت ما دارد. بيشه ها و جنگل هاي شمال كشورمان، زيستگاه موجودات كمياب و زيباست و اين يعني ميراث ما. درختان تنومند و سرافراز اين جنگل ها، بخشي از اقتصاد ما را تامين مي كنند. بنابراين آيا براي حفاظت از اين ثروت ملي ترديدي باقي مي ماند.
طرح صيانت از جنگل ها چه وسعتي را دربر مي گيرد؟
يك ميليون و ۸۴۸ هزار هكتار جنگل در شمال كشور داريم كه حدود ۴۶۲ هزار هكتار آن تنك و با تراكم كمتر از چهل درصد است. اين مقادير با ارقام اعلام شده در «طرح صيانت از جنگل هاي شمال» كه حدود ۵۴۸ هزار هكتار از يك ميليون و ۸۴۸ هزار هكتار را «مخروبه» و «حفاظتي» اعلام كرده اند، تقريباً منطبق است. به عبارتي حدود ۳/۱ تا ۴/۱ ميليون هكتار جنگل «غيرمخروبه»،  «انبوه» و «نيمه انبوه» داريم.
اين طرح براي اجرا چه مراحلي را طي كرد؟
پس از جمع آوري آمار و ارقام دقيق، «ده درصد » از جنگل هاي شمال كشور  طبق مصوبه هاي «شوراي عالي حفاظت محيط زيست» انتخاب شد.سپس اين مصوبه به امضاي «وزير محترم جهاد كشاورزي» رسيد و از آن پس مناطق انتخاب شده، تحت پوشش قرار گرفتند و هرگونه «بهره برداري» ممنوع اعلام شد (مصوبه تاريخ ۱/۵/۸۰)، البته منظور از بهره برداري، بهره برداري هايي غير از بهره برداري هاي تحقيقاتي بود.
ده درصد يعني چه؟
اين «ده درصد» شامل اين مناطقند: ۱- «خيبوس و انجيل سي» به مساحت ۳ هزار و ۴۳۴ هزار هكتار در سواد كوه. ۲- «آبشار » به مساحت ۳۵۹۳ هكتار در «سوادكوه» كه طرح حفاظت از اين مناطق در سال ۱۳۷۹ به تصويب رسيد. ۳- «هزار جريب» به مساحت ۶۲۹۴ هكتار در «نكاء» . ۴«-بولا» به مساحت ۵/۳۷۴۸ هكتار در «ساري » . ۵- «شش رودبار» به مساحت ۷۹۹۷ هكتار در «سوادكوه». ۶ -«اساس» به مساحت ۳۰۰۱ هكتار در «سوادكوه » .۷- «هزار (سي كوه و سياه بيشه)» به مساحت ۱۵۵۶۴ هكتار در «نور و آمل». ۸ -«واز (شاه نظر و لاويج)» به مساحت ۹۷۱۸ هكتار در «نور » .۹-«چهارباغ» به مساحت ۱۹۸۳۲ هكتار در «چالوس ». ۱۰- «بلس كوه» به مساحت ۱۱۳۰۴ هكتار در «تنكابن» كه طرح صيانت از اين «هشت» منطقه آخر در سال »۱۳۸۰« تصويب شد.
سازمان هاي مسوول در اين طرح كدام ها هستند؟
سه ارگان؛ «سازمان حفاظت از محيط زيست» كه سازمان ما است، «سازمان جنگل ها و مراتع كشور» و «سازمان مديريت و برنامه ريزي» به عنوان ارگان هاي متولي طرح انتخاب شدند.
سپس سازمان مديريت و برنامه ريزي، بوجه و اعتبار لازم را براي دو ارگان ديگر يعني سازمان جنگل ها و مراتع كشور و «سازمان حفاظت از محيط زيست»، برآورد كرده و درنظر گرفت. سپس تقسيم وظايف صورت گرفت. در اين تقسيم بندي، «وظيفه حفاظتي» به سازمان ما (سازمان حفاظت از محيط زيست استان مازندران) و وظايف مهندسي و جنگل داري به «جنگل ها و مراتع» واگذار شد.
نقش مردم در اين ميان چيست و چقدر مي تواند موثر باشد؟
يك بخش مهم كه توسط هيچ ارگاني حمايت نمي شود اما صادقانه فعاليت و همكاري مي كند، «مردم» هستند. افراد محلي به جهت آگاهي هاي جديدي كه پيدا كرده اند، يكي از «بازوهاي مهم» ما هستند. بدون حمايت مردم به نتيجه مطلوب نمي رسيم. درواقع اگر ما قوانين و مقررات، برنامه ها، پروژه ها و... را تنظيم و تصويب و آنها را اجرا كنيم اما «مردم» توجهي به آنها نكنندنتيجه نخواهيم گرفت!بنابراين اگر مردم به طرح  هاي ما اطمينان پيدا كنند، ما را باور كنند، در طرح ها مشاركت كنند و در طرح ها مشاركت داشته باشند، موفق خواهيم شد.
سرمايه گذاري دولتي تا چه حد مي تواند در پيشبرد اين طرح موثر باشد؟
كمك و حمايت «دولت» ضروري است... ببينيد، اگر طرح هاي مختلفي مثل، پرورش زنبور عسل، ماهي، مرغداري، آموزش و ترويج كشاورزي و ... براي مردم محلي اجرا شود، «وام» لازم دراختيار مردم قرار بگيرد، شكار غير قانوني و قطع درختان وخيلي مسايل ديگر  متوقف خواهد شد، چرا كه با تامين نياز مردم، مردم مجبور به تامين نيازشان از طريق غير قانوني نخواهند شد و اين يعني «موفقيت طرح».
از آنجا كه چندين ارگان مشتركا در مديريت و اجراي اين طرح دخيل اند، تداخل بين ارگاني نداريد؟
تاحدودي ... متاسفانه كمي عدم هماهنگي در بين ارگان ها وجود دارد. اگر هر سازماني، قبل از آغاز هر طرحي ،  آن را اعلام كند از بسياري دوباره كاري ها، به هدر رفتن بودجه، بي نظمي و بسياري مسايل ديگر جلوگيري مي شود.
چرا فقط جنگل هاي شمال مشمول اين طرحند؟
جنگل هاي شمال كشورمان، مربوط به «دوران سوم زمين شناسي اند.» مي دانيد چه ارزش بالايي دارند؟ اولا اين كه كاملا طبيعي اند، انسان دخالتي دركاشت حتي يك عدد از آنها نداشته و همين«طبيعي بودن»، تنوع ژنتيكي بي نظيري را نيز به دنبال داشته است. بنابراين با تخريب حتي يك عدد از درختان جنگلي، بخشي از «تاريخ حيات» را از بين برده ايم. از طرفي چه مدت حيات براي احياي مجدد آنها لازم است؟ و تازه اگر احياء هم بشوند، ديگر درختان از بين رفته، با آن قدمت نخواهيم داشت. درختان جديد متعلق به دوران جديد هستند...
ببينيد، ما حدود هشتاد تاهشتاد و پنج گونه درختچه كمياب داريم. دراروپا با آنكه جنگل ها وسعت فراواني دارند، اما مصنوعي اند! بنابراين تنها ارزش درختان و جنگل هاي اروپايي از جهت تصفيه آلودگي هوا است و لاغير! و ارزش ژنتيكي و تاريخي ندارند.
اصلا چرا جنگل ها اينقدر مورد توجه قرار گرفته اند؟
جنگل ها باعث تنظيم گازهاي اتمسفري به ويژه ايجاد تعادل در اكسيژن و گاز كربنيك و توليد «ازن» جهت حفاظت كره زمين در مقابل اشعه فرابنفش مي شوند، تنظيم آب و هواي اقليمي، مهار بلاياي طبيعي مثل توفان، كنترل سيل، كاهش اثرات خشكسالي و ... باعث تنظيم جريان آب از راه تغذيه بيشتر آب هاي زيرزميني، جلوگيري از فرسايش خاك، جذب و كاهش گازهاي سمي، كنترل بيولوژيكي آفت ها ، عملكرد زيستگاهي و پناهگاهي براي گونه هاي مهاجر يا محل حيات وحش، توليد غذا، ايجاد تنوع زيستي و... مي شوند. بنابراين صرفنظر از مزيت هاي ديگر كه هنوز نگفته ام، تنها همين مزيت (زيست محيطي) كافي است تا اين طرح صددرصد اجرا شود.
و نقش آن در گردشگري و اقتصاد؟
ببنيد، امروزه مساله گردشگري (توريسم) اهميت بسياري دارد. بنابراين فراهم آوردن شرايط مناسب براي جذب توريست، بسيار مهم و ضروري است از طرفي هر هكتار از اكوسيستم جنگلي خزر سالانه به طور متوسط حدود ۱۱ميليون ريال، ارزش اقتصادي و ۱۷ كاركرد مختلف داردكه قريب «هفتاد و پنج درصد» ارزش هاي زيست محيطي و تنوع زيستي، ۱۳ درصد ارزش هاي حفاظتي و ۷ درصد درآمد بالقوه حاصل از توليد مواد خام مثل «گرده سه» و «الوار» دارد.
در اجراي اين طرح تنها گونه هاي گياهي موردحفاظت هستند و يا گونه هاي جانوري هم در اين طرح جاي دارند؟
بله... بدون ترديد «وحوش» هم جزو موجودات زنده اند... از طرفي آنها نيز« آسيب پذير» و «منحصر به فرد» هستند. بنابراين ما مناطقي را انتخاب كرديم كه ازجهت پوشش گياهي و جانوري منحصر به فرد و با ارزش باشند. مثلا از گونه هاي در حال انقراض پرندگان به «قرقاول» مي توان اشاره كرد. از «پستانداران» به «پلنگ»، «خرس قهوه اي»، «گوزن ملار»، «گوزن شوكا» ، «گراز»، «گرگ» و «شغال» و از پرندگان ديگر علاوه بر قرقاول، انواع «پرنده هاي شكاري» و... تحت حفاظت اند. در واقع اين جانداران نيز بخشي از «فرهنگ» ، «ميراث» و «افتخار» ماهستند، پس بايد حفظ شوند.
علت اين همه تنوع اعم از گياهي و جانوري در جنگل هاي شمال چيست؟
سوال جالبي بود... اين تنوع زيستي منحصر به فرد مناطق جنگلي شمال؛ چه از جهت گياهي و چه جانوري، به علت واقع شدن «ايران» در منطقه اي موسوم به «اوراسيا» است. ايران در چهارراهي قرار گرفته كه آب و هواي اروپا، آسيا و آفريقا را يكجا دارد؛ بنابراين اين تنوع زيستي منحصر به فرد در آن دور از انتظار نيست.
آيا بودجه اين طرح به نحو مطلوب تامين مي شود؟
سازمان ما (سازمان حفاظت محيط زيست)، فقط برنامه هاي حفاظتي را دنبال مي كند. بنابراين هنوز براي ما بودجه اي تامين نشده است؛ اما براي سازمان جنگل ها و مراتع بودجه تعيين شده و براي سازمان ما، هنوز در حال بررسي است و اميدوارم سريع تر به نتايج خوبي برسيم.
اين طرح از جايي الگوبرداري شده؟
معاونت «محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان محيط زيست»، مذاكره هايي با سازمان مورد نظر در «آلمان» انجام داده اند كه گويا به نتايج رضايت بخشي هم رسيده اند، البته اين كه چرا آلمان، نمي دانم. شايد به دليل آساني ارتباط، اما اين كه چرا يك كشور اروپايي، واضح است؛ به دليل طرح هاي موفق آنها در اين زمينه. اروپا طي پنجاه سال اخير به اين وضعيت مطلوب، از جهت گسترش اكوسيستم جنگلي رسيده است. با اين كه اكثر جنگل هاي آنها «مصنوعي» است، اما به جهت آگاهي آنها از نحوه عملكرد درست و صحيح در حفاظت از اكوسيستم هاي جنگلي شان، موفق بوده اند. بنابراين الگوبرداري از آنها عاقلانه و درست است.
آيا اين طرح در استان هاي ديگر هم اجرا مي شود؟
نه، در حال حاضر اين طرح «فقط» براي جنگل هاي شمال كشور تهيه و در دست اجرا است. فعلا براي مناطق ديگر برنامه اي نداريم، اما اميدواريم براي استان هاي ديگر نيز اين طرح را اجرا كنيم.
اين طرح كي به اتمام مي رسد؟
زمان خاصي براي «پايان طرح» وجود ندارد. پايان طرح، «توقف كامل تخريب جنگل ها» و «توقف شكار حيوانات كمياب» است.
زماني طرح ما تمام شده - البته اميدواريم با موفقيت كامل هم همراه باشد - كه ديگر شاهد تخريب جنگل ها و كشتار بي رحمانه وحوش، به هر صورت و نحوي نباشيم...
و آخرين حرف.
«جنگل ها» و «حيات وحش»، ميراث ملي ما هستند. بنابراين براي حفظ آنها، تنها يك سازمان، يك فرد و گروه خاصي نمي توانند اقدام كنند؛ اگر هم اقدام كرده و حركتي را آغاز كنند، نياز به ياري و كمك ديگران دارند. اگر حمايتي صورت نگيرد، حركت، هر چند مثبت، متوقف مي شود چرا كه گروه آغازگر، دلزده و سرخورده شده و از راه باز مي مانند. بنابراين در اين طرح (طرح صيانت از جنگل هاي شمال) نيز هماهنگي سازمان هاي ذيربط و خصوصا مردم (چه محلي و چه غيرمحلي) لازم و ضروري است. پشت يكديگر را خالي نكنيم... و به اميد آن روز كه قطع يك اصله «نهال»، يا شكار يك «توله پلنگ»، به اندازه مرگ «كودك انسان» دردناك باشد...

حوله هاي سفري 
براي سفر به مناطق طبيعي، حوله هاي كوچك و جاذب الرطوبه اي توليد شده كه حتي وقتي تر باشد هم مي تواند مورد استفاده قرار گيرد و در همان حال، رطوبت هاي اضافي پوست و مو را جذب كند. اين حوله ها بسيار سبك و كم حجم هستند و دردسر به همراه بردن حوله سنگين و بزرگ را از ميان مي برند.


صابون بيابان 
اين صابون ها براي انواع آب ها، حتي آب شور،  مناسب است و قدرت پاك كنندگي و ميكروب كشي بالايي دارد. صابون هاي مايع بياباني به سرعت، مو، دست، صورت، ظروف و هر چيز قابل شست و شو را تميز مي كنند. ضمناً صابون هاي بياباني براي محيط زيست مضر نيستند.


بالش سفري 
انواع بالش سفري، توسط شركت هاي مختلف ساخته شده،  ازجمله بالش كوچك جيبي كه براي زندگي در چادر و كمپ، سفرهاي طولاني هوايي و امثال آن مناسب است.


كيت خياطي 
اين كيت كوچك و كم حجم، حاوي كليه وسايل لازم براي دوخت و دوز در بيابان است، حاوي قيچي، متر، قرقره هاي نخ سفيد،  سياه و رنگ هاي مخلوط، انگشتانه، سوزن، سنجاق، دكمه و سوزن نخ كن.
قديمي ها هميشه مي گفتند: مرد در سفر سه چيز را هرگز فراموش نمي كند؛ دوزنده، سوزنده، برنده.


ساعت زنگ دار سفري 
ساعت هاي زنگ دار سفري براي سفرهاي مختلف، ازجمله سفرهاي بياباني و شكار لازم است. وقتي كه صبح زود مي خواهيد راهي كوه شويد، چه كسي شما را در چادر بيدار خواهد كرد؟ اين نوع ساعت ها معمولاً بسيار كوچك و كم حجم ساخته شده، ديجيتالي اند و با باتري كاري مي كنند و داراي چراغ براي ديدن صفحه ساعت در تاريكي هستند.


قفل كيف 
قفل تسمه اي براي استفاده در موارد مختلف ساخته شده است. اين قفل داراي بندي محكم و دومتري است كه به اين ترتيب، امكان تغيير اندازه آن به دلخواه استفاده كننده وجود دارد. با اين وسيله مي توان هر نوع كيف، ساك، كوله و... را كاملاً محكم و غيرقابل دسترسي كرد.


قفل مخلوط كابل دار
قفل ديگري را كه در عكس ملاحظه مي كنيد، داراي يك كابل فولادي ۴ فوتي (حدود ۱۲۰ سانتيمتر) است. اين قفل ديجيتالي، مخلوطي است از سه رمز و محفظه بسيار محكمي دارد.

كارشناس مسوول بهداشت محيط اداره بهداشت موادغذايي و بهسازي اماكن عمومي مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت، اعلام كرد: با تمام نظارتي كه بر كيفيت غذاي رستوران هاي بين راه در سراسر كشور مي شود با اينحال مردم بايد مراقب كيفيت غذاي توزيع شده در اين اماكن باشند. نظارت مستمر بر وضعيت رستوران ها و ميهمانپذيرهاي سراسر كشور و اماكن بين راهي همه ساله در راستاي طرح بسيح سلامت نوروزي از اول اسفندماه تا۱۵ فروردين به مدت ۴۵ روز تشديد مي شود.
مهندس سيد رضا غلامي ادامه داد: اين نظارت ها در استان هاي مسافر خيز نظير شهرهاي ساحلي در شمال و جنوب كشور، استان خراسان ، شيراز، همدان و ... بيشتر است و نظارت ها به صورت شبانه روزي انجام مي شود، به طوري كه امسال حدود ۵ هزار كارشناس بهداشت محيط در اين بسيج فعال است كه با ارسال ابلاغيه شروع به فعاليت اين گروه ها، اين ناظران كار خود را طبق برنامه هاي نظارتي مصوب وزارت بهداشت از اول اسفند ماه شروع كرده اند. وي با اشاره به اينكه اكيپ هاي بسيار و ثابت بهداشت محيط در طول تعطيلات نوروزي فعال هستند افزود: هر اكيپ سيار شامل ۲ تا۳ نفر بازرس مي شود و نيروهاي ثابت نيز تحت قالب اكيپ هاي بهداشتي، نحوه دفع زباله و فاضلاب در اين اماكن را نيز نظارت مي كنند و در صورت هرگونه تخلف فورا موارد بررسي مي شوند. وي بر قرار گرفتن كارت سلامت معتبر رستوران در معرض ديد و داشتن كارت سلامت داراي سلامت و داراي اعتبار براي همه كاركنان اماكن تهيه و توزيع مواد غذايي تاكيد كرد و ادامه داد: مردم حتي المقدور از موادغذايي بسته بندي شده، داراي تاريخ توليد و انقضاء و پروانه ساخت استفاده كنند ودر صورت استفاده از مواد غذايي گرم حتما نسبت به فاسد نبودن آن،  اعتبار مكان موردنظر و تميز بودن ظاهر رستوران دقت كنند و در صورت مواجه با موردي مشكوك، حتما مراتب را به اولين مركز بهداشتي اطلاع دهند.

ريموند ديتمارس 
قسمت نهم 
نگاهم به طرف ساعت چرخيد. تقريبا ظهر بود. ترافيك بايد سنگين باشد. بدون اسكورت موتورسيكلت نمي توانستم خودم را به محل حادثه برسانم.
صداي ناخشنود بانوي پشت خط ادامه يافت: «مطلقا كسي كه من بشناسمش نبود، مجبور شدم با شما تماس بگيرم.»
«خانم، وقت را تلف نكنيد، موضوع چيست؟»
«مي  بخشيد، ولي هر چه كردم نتوانستم نام خزنده اي را كه پنج حرفي است و بايد چيزي مثل(۱) skunk باشد، پيدا كنم. نمي  تواندskunk باشد چون خزنده است. فقط شما مي توانيد به من كمك كنيد، بزرگترين خزنده شنا...»
با دلخوري كلامش را بريدم: «بله، مي فهمم، منظورتان(۲) skink است!»
گوشي را با غرشي غيرارادي از خشم روي تلفن گذاشتم، اما لبخند همدردي منشي به سرعت خشمم را فرو نشاند. او هم مثل من مي دانست كه يكي از كارهاي روزانه پرسنل پارك جانورشناسي نيويورك پاسخگويي به حل كنندگان حرفه اي جدول است كه به عنوان آخرين پناهگاه به آنان رجوع مي كنند!
پرسش درباره «مارمولك براق» توسط يك حل كننده جدول از عادي ترين و ساده ترين مراجعات روزانه ماست. صبح وقتي به دفترم مي آيم با انبوهي نامه مواجه مي شوم كه بيش از نامه هاي روزانه يك مدير كل پركار است. بايد يكي دو سفر به مناطق طبيعي براي جمع آوري چند نمونه تازه داشته باشم. شايد يكي دو مشكل ديگر در نگهداري ايمن حيوانات وحشي در پيش داشته باشيم و آنگاه روز واقعي كار ما آغاز مي شود.نگهبان زرافه ها وارد مي شودو با نگاهي نگران در حالي كه به طرزي عصبي با كلاهش ور مي رود مقابل من مي ايستد. با شتابزدگي خبر مي دهد كه بهترين نمونه ما در حال مرگ است و اگر به سرعت كاري انجام ندهيم خواهد مرد. نگهبان هر كاري از عهده اش بر مي آمده انجام داده است.
گيج و نامطمئن به سوي حصارهاي زرافه ها مي دوم. كاملا مشخص است كه «گردن دراز» پير كمي پژمرده و رنگ پريده است.به تكه اي آهن تزييني كه بالاي سر ما به ديوار قفس نصب شده است اشاره مي كند و مي گويد: «همين ستون آهني است. گردن دراز مرتبا رنگ هاي روي آن را مي ليسد. فكر كنم مسموم شده.»
پي نوشت:
۱)نوعي راسوي بدبو به رنگ سياه با خطي سفيد و سراسري بر روي تيره پشت - م.
۲)نوعي مارمولك براق - م.
برگردان :حميد ذاكري

گونهVormela peregusna :
خانوادهMUSTELIDAE :
راسته: گوشتخوارانCARNIVORA
رده: پستاندارانMAMMALIA
زرده بر با جثه كوچك، پوزه كوتاه، گوش نسبتاً بلند با انتهاي سفيدرنگ و پاهاي كوتاه يكي از اعضاي خانواده راسوهاست. دم بلند و پشمالو با انتهاي تيره رنگ آن و بدني قهوه اي رنگ كه لكه هاي پهن زردرنگي در نواحي سر، پشت و دم دارد با نوارهاي قهوه اي رنگ  اطراف چشم ها اين جانور رنگين را به عروس موش يا پلنگ موش مشهور كرده است. اين جانور، شبگرد بوده و غالباً به صورت انفرادي زندگي مي كند. اغلب روي پاهاي خود مي ايستد و از درختان و صخره ها به خوبي بالا مي رود.
طول بدن و دم زرده بر حدود ۵۰ سانتي متر است. در مناطق استپي و در اراضي باز مشاهده مي شود. مانند رودك ها و راسوها، شكارچي متجاوزي است كه انواع جوندگان، پرندگان و حتي خزندگان و حشرات را هدف خود قرار مي دهد. در موقع احساس ترس خرخر كرده، موهاي بدن را سيخ و دمش را بلند مي كند و بوي نامطبوعي توسط غددي كه در اطراف مخرج قرار دارد توليد مي كند. احتمالاً در فصل زمستان جفت گيري مي كند و مدت آبستني آن حدود ۲ ماه است و ۴ تا ۸ بچه مي زايد.
محدوده پراكندگي زرده بر از سيستان تا شمال خراسان، گرگان، ورامين، اراك، چهارمحال و بختياري، آذربايجان و كردستان است. متاسفانه از وضعيت فعلي اين حيوان اطلاع زيادي در دست نيست. اخيراً تعدادي در مناطق چهارمحال و بختياري، اراك، كردستان و اروميه مشاهده شده است.

جغدي كه ملاحظه مي كنيد حدود ۱۸سانتيمتر قد دارد، اما اسمش از قدش طولاني تر است، جغد كوتوله آهني كاكتوس. اين جغد بيشتر در منطقه تاكسن وجود دارد كه از توسعه رنج مي برد. با اين همه، تلاش زيادي براي به هم نخوردن زيستگاه اين جغد كمياب صورت مي گيرد. به تازگي يك دبيرستان تازه تاسيس كه نزديك محل آشيانه سازي جغدهاي كوتوله (پيگمي) ساخته شده بود، تعطيل شد. جغد كوتوله از مكزيكو تا صحراي آمريكا به طور پراكنده زندگي مي كند. در آريزونا فقط ۳۰قطعه باقي مانده، به همين جهت سال گذشته سرويس ماهي و حيات وحش آمريكا منطقه اي به وسعت ۷۱۲/۷۳ ايكر- يك درصد كل مساحت ايالت - را زيستگاه بحراني براي جغد اعلام كرد.

قوچ و ميش و ديگر حيوانات، مثل اين واپيتي، اغلب وقتي سرو كله شان در كنار جاده ها پيدا شود باعث ترافيك مي شوند.
حيواناتي مثل واپيتي و به ويژه خرس ها اگرچه رام به نظر مي رسند، بايد بسيار محتاطانه با آنها برخورد كرد.اين حيوانات مي توانند ناگهان خطرناك شوند واين حالت تهاجمي، خصوصا دربعضي از ايام سال در آنها بسيار بالاست.
سالانه تعداد زيادي از حيوانات ارزشمند در جاده ها در اثر تصادف اتومبيل از بين مي روند. اين تصادفات اغلب توسط اتومبيل هايي صورت مي  گيرد كه از سرعت مجاز تجاوز مي كنند.
علاوه بر از بين رفتن يا مصدوم  شدن حيوان، اين تصادفات براي سرنشينان اتومبيل نيز صدماتي به همراه دارند.

وزارت آموزش و پرورش از برگزاري اردوهاي اميد ونشاط  براي ۲هزار نفر از دانش آموزان بمي خبر داد.
به گزارش خبرگزاري مهر به نقل از روابط عمومي وزارت آموزش و پرورش، اين اردوها به منظور تقويت روحيه، اعتماد به نفس و اميد به زندگي آينده، ايجاد نشاط و شادابي و ارتقاي توانمندي ومهارت هاي اجتماعي براي ۲هزار نفر از دانش آموزان دوره راهنمايي و متوسطه شهرستان بم، از ابتداي اسفندماه سال جاري آغاز و تا پايان فروردين ماه سال۸۳ ادامه دارد.
در اين طرح، دانش آموزان در اكيپ هاي ۲هزار نفره به تفكيك جنسيت و دوره تحصيلي به مدت سه روز به استان هاي خراسان، فارس، مازندران، اصفهان و يزد سفر مي كنند.