|
وقتي پاي جان انسان در ميان باشد
نگاه معماري چقدر مهم است؟
آنقدر اين شهر نياز به عمران دارد كه احتمال اتلاف انرژي به لحاظ دوباره كاري معادل صفر است؛ ترس از اين كه مبادا كاري انجام بدهيم كه بدون هماهنگي باشد و به نوعي همپوش، نبايد سبب شود اصلا كاري انجام ندهيم،
|
|
|
درشرايطي كه مردم از ساده ترين امكانات بهداشتي محرومند، يك ساختمان با طول عمر دو سال خيلي بيشتر از زيباترين نمونه ها ارزش دارد. در شهري كه مردم در چندين هزار چادر نامناسب زندگي مي كنند هر چه بسازيم درست است
ضد زيبا شهر
آذر مهاجر
گروهي از متخصصان رشته معماري و شهرسازي، به همت مؤ سسه معمار نشر، ناشر مجله معمار و برگزار كننده جايزه بزرگ معماري، به نمايندگي سهيلا بسكي (برنده جايزه كتاب اول سومين دوره جايزه گلشيري) و كامران افشار نادري (عضو نظام مهندسي تهران. جنوا (ايتاليا)، جامعه معماران ايران و از موسسان موسسه معمار نشر و مجلات معمار و شهر)، در فعاليتي تحت عنوان پروژه (!) بم، قصد دارند به مردم بم و كليه سازمانهايي كه قصد بازسازي اين شهر را دارند، بدون چشمداشت، خدمات فني و تخصصي ارائه كنند؛ اين تلاش و شكل گيري «پروژه اي» با نام «بم»، به عنوان يك حركت نوع دوستانه، آنهم درقالب تشكل يا تشكل هايي غير دولتي (اگر با توجه به ضوابط و قوانين ناظر بر عملكرد هاي مربوطه، بتوان «پروژه بم» را يك «پروژه» به لحاظ فني ناميد)، در همين آغاز راه به دليل اهداف و نياتي كه از تاسيس آن دنبال مي شود (يا بهتر بگويم: ادعا مي شود كه قرار است دنبال بشود...)، قابل توجه، تقدير و سپاس است، بخصوص كه گزارش هاي پايگاه اينترنتي معمار نشر، پيرامون پروژه، نشان دهنده وسعت قابل تامل آن است: «در اين پروژه چند گروه از جمله گروه مطالعات ستادي، گروه طراحان، گروه كنترل فني نقشه ها، گروه ميداني و محلي، گروه صاحبان صنايع و ... اعلام همكاري كرده اند، از گروه هاي خارج كشور نيز براي اصلاح پروژه ها داوطلب شده اند»؛ همچنين مؤسسين پروژه بم از ساير علاقمندان به همكاري در زمينه هاي طراحي، مشاركت هاي اجتماعي و ... دعوت به همكاري نموده است.
تا بدينجا همه چيز حكايت از شروع يك تلاش بي سابقه دارد؛ حتي چنان كه از بعضي مفاد اعلاميه مربوطه بر مي آيد، «پروژه بم» در مواردي حتي از گستره اي فرا تر از يك طرح جامع و راهبردي و ... برخوردار است (آنجا كه مي خوانيم اعضاي گروه ستادي، متشكل از فرامرز پارسي، زهره بزرگ نيا و نادر عاصمي فاخر، قرار است عمليات بررسي طرح جامع و استخراج ضوابط پايه، تنظيم استانداردهاي معماري، مصالح، سازه، استانداردهاي خاص تيپولوژيك مقرر شده در كشور و ساير مقررات ذيربط، را به انجام برسانند)، اما دبير فني پروژه- دكتر مهندس افشار نادري - ( با همه ابعادي كه براي اين پروژه متصور شده اند ) از كوچكي و سادگي آن مي گويند و دبير اجرايي نيز (به هر دليل) حاضر به گفت و گو در باره آن نشد و بنابراين بسياري از سؤالات در باره اين پروژه و اهداف مجريانش ابهام باقي مانده است، مگر اندكي از آنها كه افشار نادري به آنها پاسخ گفت .
جناب مهندس كمي درباره « پروژه بم» و اهدافي كه در اين پروژه دنبال مي كنيد، توضيح مي دهيد؟
«پروژه بم»، پروژه بزرگي نيست، يعني در حال حاضر امكانات و شرايط ما در حدي نيست كه پروژه اي بزرگ داشته باشيم؛ ما عده اي متخصص معماري دور هم جمع شده ايم تا خدمات مهندسي خود را به صورت رايگان در اختيار مردم آسيب ديده بم بگذاريم.
ما براي اجتناب از هر مسئله اي، از هيچ نهاد و يا شخصي پولي دريافت نمي كنيم، سعي داريم دستمان را از پول دور نگه داريم، در اين شرايط ما فقط از منابع خودمان استفاده مي كنيم و فقط كار طراحي و نظارت خدمات مهندسي را تامين مي كنيم، در نهايت ساخت و ساز بر عهده كساني است كه اين و ظيفه را بر عهده دارند، انعقاد قراردادها و... را هم آنها بر عهده خواهند داشت و ما فقط بر اجرا و كارشان نظارت خواهيم كرد تا به لحاظ اصول مهندسي كارها درست انجام شوند و به لحاظ كيفي قابل دفاع باشند.
در اين پروژه چند نفر از همكارانتان شما را ياري مي دهند؟
ما يك گروه تقريبا دوازده نفره هستيم كه براي ارزيابي شرايط به بم سفر كرديم ولي در اين باره ابعاد ثابتي نداريم، هر كسي كه تمايل داشته باشد در صورت ذي صلاح بودن مي تواند به گروه بپيوندد؛ حركت ما يك كار خير خواهانه بدون چشمداشت است و از هركسي كه قصد همكاري داشته باشد استقبال مي كنيم.
اولين برنامه هاي شما در اين پروژه چيست؟
كار ما كار كوچكي است، از ما توقع كاري بزرگ نداشته باشيد؛ در برنامه داريم براي مردم بم، فضاهاي بهداشتي بوجود بياوريم، مثلا مجموعه اي شامل حمام، دستشويي، رختشوي خانه، محلي براي تميز كردن نوزادان و... در حال حاضر ساخت يك فضاي بهداشتي مد نظر ماست و در قدم هاي بعدي درمانگاه، مدرسه، كتابخانه و... را در اولويت هاي كاريمان قرار داده ايم؛ مسئله مهم اين است كه مافقط طرح ها را تهيه مي كنيم و آنها را در اختيار مي گذاريم و به هيچ وجه حتي به نفع شهر هم در بخش مالي مسئله دخالت نمي كنيم، كار ما زماني ارزش خواهد داشت كه دستمان به ريالي نرسد.
تا به حال چه اقداماتي كرده ايد؟
در قدم اول زمينه ها را بررسي كرديم، احتمالات را سنجيديم، باز ديد اوليه از شهر صورت گرفت و كارهايي در دست اقدام قرار گرفته است.
حتما شما هم در جريان هستيد كه مهندسين مشاور آرمانشهر پروژه هاي راهبردي شهر بم را به عهده گرفته اند، نگران نيستيد كار شما در موازات يا تداخل با كار آنها قرار بگيرد؟
هدف ما ساختن صد خانه يا دويست مدرسه نيست، ما قصد نداريم جايگزين نهادهاي دولتي بشويم و براي دولت هم نقشه نمي كشيم؛ ما چند نفر متخصص هستيم كه فكر مي كنيم مي توانيم كارهاي خوبي ارائه كنيم، صرف نظر از حضور خودم در اين گروه، بايد بگويم گروه ما شامل افراد ذيصلاحي است كه سعي مي كند به كمك ارائه كارهاي استاندارد و طراحي ونظارت دقيق و مناسب، نمونه هاي مشخصي را از خود به جاي بگذارد كه هم مردم از آن بهره بگيرند و هم اگر كسي خواست بناي مشابهي را بسازد وبه اين گروه مجرب دسترسي نداشت بتواند از كار گروه الگو بگيرد. ما با اين گروه مهندسين مشاور هم در تماس هستيم، كار هاي ما با هم هرگز تداخل نخواهد داشت، لااقل تداخل منفي ندارد،آنقدر كار ما كوچك است و آنقدر اين شهر نياز به عمران دارد كه احتمال اتلاف انرژي به لحاظ دوباره كاري معادل صفر است؛ ترس از اين كه مبادا كاري انجام بدهيم كه بدون هماهنگي باشد و به نوعي همپوش، نبايد سبب شود اصلا كاري انجام ندهيم، چند وقت ديگر گرماي بم شدت خواهد گرفت، ممكن است عدم دسترسي مردم اين شهر به ساده ترين امكانات بهداشتي سبب شود بچه ها در اثر اسهال جان خود را از دست بدهند. اگر بخواهيم اولويتي براي مردم بم در اين شرايط در نظر بگيريم، من به شخصه جان انسانها را بر ساختمان هاي شهر اولويت مي دهم، ممكن است ما چيزي بسازيم كه از نظر معماري به شهر خدشه وارد كند، ولي اگر بتواند جان عده اي را نجات بدهد ارزش ساخته شدن را دارد، حتي اگر بدانيم كه اين بنا دو سال ديگر هم خراب خواهد شد باز هم ضروري است آن را بسازيم.
چند نفر از همكارانتان كه در اين پروژه شما را ياري مي دهند نام مي بريد؟
بله، مهندس پارسي، مهندس كرمانيان، مهندس محمد زاده، مهندس ضيايي، خانم بسكي و...
در اين پروژه چه اولويت هايي را مد نظر داريد؟
به عقيده من قبل از هر چيز جان انسانها اهميت دارد، پس امنيت و بهداشت كه نبودشان جان انسانها را تهديد مي كند در درجه اول اهميت قرار دارد، بنابراين بايد ساختمانهايي بسازيم كه هم در مقابل زلزله و... مقاوم باشند و هم خدمات بهداشتي و درماني به مردم ارائه كنند؛ بعد از اينها مي شود به سكونت، آموزش، فرهنگ و... پرداخت.
بنابراين پيش از هر چيز ساخت به خدمات رساني اوليه فكر كرده ايد؟
بم شهري است كه به شدت ضربه ديده است و اگر هر چه سريعتر درست نشود فجايع به شكل وسيع تري ادامه پيدا مي كنند؛ ما هم با توجه به مسائل اساسي و انساني و دور از هر نوع نزديك بيني حرفه اي به مسئله نگاه مي كنيم؛ شايد من در يك مكان ديگر و فرصت ديگر به مسائل هنري، تئوري، ساختاري،نقد و... خيلي اهميت بدهم ولي در بم حفظ جان آدم ها در درجه اول اهميت قرار داشته باشد.
ولي آيا شما به عنوان يك معمار مي توانيد نگاه معمارانه نداشته باشيد؟!
نگاه معمارانه هم خواهم داشت. من معتقدم در شرايطي كه مردم از ساده ترين امكانات بهداشتي محرومند، يك ساختمان با طول عمر دو سال خيلي بيشتر از زيباترين نمونه ها ارزش دارد.در شهري كه مردم در چندين هزار چادر نامناسب زندگي مي كنند هر چه بسازيم درست است، بنابراين اگر مجبور شويم با توجه به ريتم تحولات شهري كه بلند مدت است ساختمان هايي بسازيم كه فعلا حوائج مردم را برطرف كند و بعد هم خرابش كنند اين كار را خواهيم كرد.
ولي پيش تر فرموديد قصد داريد بنا هايي بسازيد كه به عنوان نمونه قابل الگو برداري باشند!
بله ولي اين مسئله در درجه دوم اهميت قرار دارد.
|
