Hamshahri Newspaper

عكس: ساتيار
رويا كاكاوند
اعتبار بين المللي ايران در خطر است و هيچ كس نمي خواهد كوتاه بيايد. يكي مي گويد نگران اعتبار فرهنگي و ادبي ايران در سطح بين المللي است و ديگري از اعتبار اقتصادي و نفتي مي گويد.
هفده سال از برگزاري اولين نمايشگاه بين المللي كتاب مي گذرد. اما برگزاري نمايشگاه كه توانسته ايران را در حد ۱۰ كشور ممتاز ازنظر برپايي نمايشگاه هاي بزرگ كتاب قرار دهد، طي سال هاي اخير تبديل شد به يك معضل ترافيكي عمده كه عملاً طي ۱۰ روز زمان برگزاري اين نمايشگاه نيمي از شهر را تقريباً به حالت فلج درمي آورد. بنابراين مسوولان شهري بحث تغيير مكان اين نمايشگاه و خروج آن از شهر را به عنوان يگانه راه حل معضل اين نمايشگاه و نمايشگاه بهاره عنوان كردند؛ راه حلي كه همچنان بعد از گذشت چند سال بلاتكليف بوده و به مرحله عمل نرسيده است.
نمايشگاه دوتكه
شهرداري در دوره جديد از ابتدا از دستگاه هاي مسئول خواست كه نمايشگاه هاي بزرگ و پرتراكم را در خارج از حوزه ترافيكي شهر برگزار كنند بدليل عدم تحقق اين برنامه ، بنابراين نمايشگاه بهاره سال ۸۲ در دو مكان يعني مصلاي تهران و مكان دائمي نمايشگاه بين المللي تهران برگزار شد كه در نتيجه اين تمهيد، ترافيك ناشي از اين نمايشگاه تا حدود زيادي روان تر شد. اما اين تمهيدي نبود كه بتوان آن را درخصوص نمايشگاه بين المللي كتاب نيز به اجرا درآورد و در نتيجه با مخالفت شديد كارشناسان امر مواجه شد.
محمدرضا سعدي مدير روابط عمومي هفدهمين نمايشگاه كتاب درخصوص علت اين امر مي گويد: «اين يك نمايشگاه بين المللي است و محلي است براي تبادل افكار و توليدات. بيش از ۴۰ درصد بازديدكنندگان اين نمايشگاه هم از بخش داخلي ديدن مي كنند و هم از بخش خارجي.
ما نمي توانيم به بازديدكنندگان، به خصوص به ميهمانان خارجي بگوييم يك قسمت را اين جا ببينند و براي ديدن قسمت ديگر به جاي ديگر برويد. اين امر نه تنهابه وجهه نمايشگاه صدمه مي زند، بلكه باعث ازدياد سفرهاي درون شهري خواهد شد.»
بنابراين شهردار تهران چاره اي جز موافقت با برگزاري اين نمايشگاه در همان جاي هميشگي نيافت. محمدجواد محمدي زاده معاون خدمات شهري شهرداري تهران درخصوص علت اين موافقت مي گويد: «شهرداري تهران استثائاً امسال باتوجه به برخي از مسايل ازجمله اهميت موضوع كتاب و نقش آن در ارتقاي فرهنگ عمومي جامعه، حمايت از اقشار فرهيخته و ناشران اهل قلم و از طرف ديگر تعهداتي كه نظام جمهوري اسلامي و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي طي ۱۷ سالي كه از زمان برپايي اين نمايشگاه مي گذرد سطح بين الملل براي خود ايجاد كرده است و توانسته در حد ۱۰ كشور ممتاز از نظر برپايي نمايشگاه هاي بزرگ كتاب و تعداد مراجعه كنندگان و اصحاب هنر و فرهنگ و نشر ارتقا يابد حيف ديد كه مشكل جا و مكان به اين موقعيت ارزنده كشور در سطح جهاني لطمه بزند و جايگاه ايران اسلامي را نزد فرهنگ دوستان در سراسر دنيا با آسيب مواجه سازد. به همين دليل امسال براي آخرين بار با درخواست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مبني بر برپايي نمايشگاه در محل فعلي - منتهي با تمهيدات و مشروطي - موافقت كرديم.»
بنابراين شهرداري سعي دارد به جاي دو تكه كردن نمايشگاه با استفاده از حداكثر ظرفيت پاركينگ هاي واقع در منطقه يعني علاوه بر پاركينگ خود نمايشگاه پاركينگ هاي ورزشگاه انقلاب، محل اجلاس سران، محل بنياد شهيد انقلاب و صدا و سيما ي جمهوري اسلامي و تقويت ناوگان حمل و نقل عمومي به ويژه اتوبوسراني تا حدودي به كاهش بار ترافيكي اين منطقه در زمان برپايي نمايشگاه كمك كند تا سال آينده كه احتمالا نمايشگاه به مكان مناسبي كه در اراضي عباس آباد در نظر گرفته شده منتقل شود البته به شرطي كه اين طرح با موافقت رئيس جمهور مواجه شود و بتواند اعتبارات لازم را از سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور به دست آورد.
تداخل نمايشگاه ها
اما ترافيك سنگين تنها مشكل بزرگ نمايشگاه كتاب امسال نيست. عمده ترين مساله اي كه در حال حاضر برگزاري اين نمايشگاه را حتي در سال هاي آينده در خطر قرار داده است تداخل نمايشگاه بين المللي كتاب با نمايشگاه بين المللي نفت است.
زمان مقرر براي نمايشگاه نفت طي سال هاي گذشته هميشه ۲۹ فروردين تا ۱ ارديبهشت بوده است اما از سال گذشته با توجه به اعلام شهرداري تهران كه نمايشگاه هاي پرجمعيت در نمايشگاه بين المللي تهران برگزار نخواهدشد اين تصور به وجود آمد كه نمايشگاه بين المللي كتاب كه جزو پرازدحام ترين نمايشگاه هاي ايران است نيز در اين مكان برگزار نخواهد شد. بنابراين اكبر نعمت اللهي مدير نمايشگاه بين المللي نفت، گاز و پتروشيمي اولين نامه را براي تعيين تاريخ نمايشگاه در ارديبهشت ماه سال گذشته به شركت سهامي نمايشگاه ها ارسال كرده و از آنها مي خواهد تا تاريخ مشخصي را به وزارت نفت اعلام كنند كه شركت سهامي نمايشگاه ها نيز تاريخ ۲۳ تا ۲۶ ارديبهشت ۸۳ را تعيين كرده و قرار مي شود سالن هاي ۴۴، ۳۱، ۴۰، ۴۱، ۳۸، ۳۸ A و ۳۷، ۳۵، ۴۳، ۵ و ۶ را به نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي اختصاص دهند. اما از سوي ديگر چون هنوز محل جديد براي برپايي نمايشگاه كتاب تعيين و احداث نشده و محل ديگري با اين وسعت براي اختصاص يافتن به اين منظور هم وجود ندارد و اگر نمايشگاه كتاب هم سر موعد مقرر برگزار نشود بلافاصله تقويم را از دست خواهد داد و كشورهاي بسيار ديگري كه منتظر فرصتي براي حضور در اين تقويم جهاني هستند زمان را از ما خواهند گرفت.بنابراين چاره ديگري جز قبول برگزاري نمايشگاه در زمان اعلام شده باقي نمي ماند.
و درحالي كه مدت زمان زيادي به آغاز هر دو نمايشگاه كه هر دو نيز بين المللي بوده و از وجهه خاصي درسطح جهاني برخوردارند؛ باقي نمانده، مسوولان برگزاري نمايشگاه ها متوجه تداخل زماني موجود مي شوند ودرعين حال هر كدام نيز بنا به دلايل خود حاضر به تغيير زمان نيستند.
نعمت الهي مدير نمايشگاه هاي بين المللي نفت، گاز و پتروشيمي در اين زمينه مي گويد:« به هيچ عنوان نمي توان نه تاريخ راعوض كرد و نه سالن ها را، چرا كه شركت هاي بزرگ نفتي از ۳۰ كشور بزرگ صنعتي از مدت ها پيش زمانشان را با نمايشگاه تنظيم كرده اند و ما حتي نقشه غرفه ها و محل شركت ها را به شركت نمايشگاه ها اعلام كرده ايم. ضمن اينكه همه كارها از جمله رزرو هتل و ويزا انجام شده است و حتي تجهيزات برخي شركت ها نيز به گمرك رسيده و برخي تجهيزات نيز در راه است، امااعلام كرده ايم كه چند روز هم زمان مي خواهيم تا شركت ها مستقر شوند با اين اوصاف واقعا نمي توانيم از برنامه هاي خود كوتاه بياييم».
وي همچنين درخصوص تداخل بوجود آمده مي گويد:«گويا وزارت ارشاد هم به خاطر كمبود زمان نمي تواند خود را آماده كند، اما به هر حال ما مسوول نيستيم و طبق زمان بندي بايد نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي را برگزار كنيم... وزارت نفت از يك سال پيش برنامه هايش را بسته و در تمام نمايشگاه هاي بين المللي هم تبليغ نمايشگاه تهران را انجام داده است، نمي تواند به هيچ وجه از زمان بندي و برنامه هايش كوتاه بيايد تا حيثيت بين المللي ايران در حوزه مهمي چون نفت با صلابت بماند.»
اما مسوولان برگزاري نمايشگاه كتاب نيز همچنان بر زمان مورد نظر خود پافشاري دارند و باتوجه به اينكه مي گويند برگزار كنندگان نمايشگاه نفت هم هيچ قراردادي براي برگزاري اين نمايشگاه در زمان نمايشگاه كتاب ندارند، اميدوارند مسوولان شركت نفت همكاري كرده، چند روزي نمايشگاه خود را به تاخير بياندازند. قرباني، عضو كميته اجرايي برگزاري نمايشگاه كتاب در خصوص سالن هاي مورد بحث نيز مي گويد:« مانمي توانيم با تعداد كمتري سالن نمايشگاه برگزار كنيم. چون سال هاي پيش هم با وجود اينكه تمامي سالن ها در اختيارمان بود نمي توانستيم به همه ناشران به اندازه كافي فضا بدهيم. امسال نيز باتوجه به رشد ۳۰درصدي توليد كتاب، قطعا مشكل بيشتري خواهيم داشت.» اين در حالي است كه سعدي، مدير روابط عمومي نمايشگاه كتاب نيز مي گويد:«طبق برآورد تعاوني ناشران، عدم برگزاري نمايشگاه يا تغيير زمان آن بيش از ۱۵ ميليارد تومان زيان بر بازار كتاب وارد خواهد آورد.»
وي مي گويد:«وزارت ارشاد هرگز حاضر به پذيرفتن تغيير زمان نمايشگاه ها نخواهد شد، چرا كه هم بعد بين المللي اش را از دست مي دهد و هم به بازار كتاب كه چندان رونقي هم ندارد صدمه اي جدي وارد خواهد كرد. نمايشگاه كتاب در واقع شب عيد ناشران است. ناشران همه تعهدات ماليشان را منوط به آخر ارديبهشت كرده اند كه عدم برگزاري نمايشگاه باعث زيان شديد آنها و برگشت خوردن چك هايشان خواهد شد.»
بنابراين از آنجا كه هيچ كدام از وزارتخانه ها بنا بر دليل خود حاضر به گذشت نيست. سخنگوي وزارت بازرگاني تنها راه حل معضل را توافق دو وزير اعلام كرد و گفت: «اين توافق مبناي عمل شركت نمايشگاه ها خواهد شد».
بنابراين چاره اي نيست جز اينكه به انتظار نشست اين دو وزير، نشسته و ببينيم واقعا علم بهتر است يا ثروت؟ آيا كتاب برنده شده و اعتبار فرهنگي و علمي كشور ارجحيت خواهد يافت يا اقتدار نفت بيشتر بوده و اعتبار اقتصادي و نفتي ايران برگ برنده را به دست خواهد آورد. شايد هم بتوان با يك عقب نشيني دو طرفه به نوعي صلح رسيده تا به قول معروف نه سيخ بسوزد نه كباب.»