|
براي فرود اولين هواپيما در فرودگاه جديد
كدام شركت پيشمرگ مي شود
گزارش اول
محمد محمدپور
كاوه، مدير ترمينال هواپيمايي، آليتاليا (هواپيمايي ايتاليا) نيز آغاز پروازهاي اين شركت در فرودگاه امام را ۱۸ ماه مي (۲۸ ارديبهشت) اعلام مي كند كه براي آغاز ۳ پرواز در هفته و بعد از چند روز به ۵ پرواز در هفته (از ميلان) خواهد رسيد
«لوفت هانزا» خبر داد كه شركت متبوعش از تاريخ ۲۹ فروردين ماه در فرودگاه امام شعبه اي داير خواهد كرد و بخشي از پروازهاي خود را از طريق اين فرودگاه انجام خواهد داد
«وقتي من آمدم اصرار بر اين بود كه تاريخ افتتاح پروژه را اعلام كنيم. براي هيچ پروژه اي نمي شود تاريخ بهره برداري قطعي اعلام كرد. اين كار را نكردم. ظرفيت نهايي براي اين فرودگاه انتقال ۴۵ ميليون مسافر در سال است كه ما فعلا مي توانيم به يك نهم آن يعني انتقال ۵ ميليون مسافر برسيم. براي بهره برداري از كل پروژه بايد ۲۰ سال صبر كنيم.»
اينها حرف هاي احمد خرم، وزير راه و ترابري در بدو ورودش به كابينه بود، درباره فرودگاه امام خميني كه ۱۲ بهمن ماه سال گذشته افتتاح شد. افتتاحي كه كارشناسان از آن به عنوان «افتتاح ناتمام» ياد كردند، چرا كه بعد از فرود اولين هواپيما كه رئيس جمهور خاتمي دستور نشست آن را صادر كرد تاكنون حتي يك پرواز عادي نيز در اين فرودگاه انجام نشده است.
در آخرين نشست مطبوعاتي و خبري حاجعلي فر، رئيس سازمان هواپيمايي كشوري، دلايلي براي تعويق در بهره برداري از فرودگاه اعلام شد كه بدين صورت بود: «افتتاح، مصادف شد با دوران آمادگي شركت ها براي نوروز. بسياري از خطوط هوايي ترجيح مي دادند به دليل نزديكي تاريخ پرواز، از مهرآباد نشست و برخاست كنند. همچنين نيروي انتظامي هم هنوز در فرودگاه مستقر نشده.»
ناصر قنبري مدير اجرايي طرح فرودگاه امام خميني در زمان بازديد جمعي از خبرنگاران آغاز كار رسمي فرودگاه را ۱۰ روز پس از افتتاح آن اعلام كرده بود. طبق محاسبات ساده رياضي، بعد از افتتاح پروژه در تاريخ ۱۲ بهمن، فرودها و پروازها بايد از ۲۲ بهمن ماه (سالگرد پيروزي) در اين فرودگاه آغاز مي شد، اما اكنون پس از اعلا م خبر آخر فروردين در آخرين ساعات طي اطلا عيه يي ۱۹ ارديبهشت روز آغاز به كار رسمي آن اعلا م شد.
مدير يكي از شركت هاي هواپيمايي معتبر معتقد است كه افتتاح با اين استدلال صورت گرفته كه برايز زبه ۶۶پايان رساندن يك كار، بهترين روش قرار دادن مجموعه دولت در مقابل عمل انجام شده است. در واقع اين فرودگاه با وضعيت فعلي افتتاح شد تا دولت وادار شود حداكثر توجه خود را به اين طرح معطوف كند.
«افتتاح پروژه هاي نيمه تمام» درست آن چيزي است كه سايت هاي خبري به آن واكنش نشان مي دهند. سايت بازتاب تحليل كرد كه افتتاح پروژه هاي نيمه تمام يك پديده آشنا براي مردم ايران در سال هاي پاياني دولت هاست، چرا كه بسياري از مسوولان تمايل دارند پروژه هاي عمراني را در زمان خود افتتاح كرده و به نام خود ثبت كنند، اما در دوره بعدي، پس از مدت ها كار و تكميل پروژه ها دوباره افتتاح شده و به بهره برداري مي رسد.
خبرسازي حاشيه اي
از سوي ديگر برگزاري مراسم ۹۳۶ ميليون توماني افتتاحيه فرودگاه، بسيار خبرساز شد تا هر يك از دست اندركاران به نوعي اظهارنظر كنند. خبر را هفته نامه «برنامه» داد كه براي برگزاري مراسم افتتاحيه طرح فرودگاه بين المللي امام خميني(ره) قراردادي با شركت مهندسي، خدمات مديريتي و آموزشي «ايفاچي كار» منعقد شده و مبلغ ۷۹۳ ميليون تومان به تهيه و تدارك امكانات برگزاري مراسم، پذيرايي، تبليغات، اسكان ميهمانان و غيره اختصاص يافته كه پس از تاييد كارفرما قابل پرداخت است. در اين بين مبلغ ۱۴۳ ميليون تومان نيز به عنوان برآورد حق الزحمه و حق مباشرت شركت ايفاچي كار بابت خدمات مديريتي و اجراي مراسم تعلق گرفت.
گفته مي شود كه نماينده ويژه رئيس جمهوري در خصوص اجرا، تكميل و تسريع راه اندازي طرح فرودگاه بين المللي امام خميني به استناد اصل ۱۲۷ قانون اساسي اين تصميم را اتخاذ كرده است.(۱) رئيس سازمان هواپيمايي بعد از اعلام اين خبر از آن اظهار بي اطلاعي كرد و گفت: «قرارداد بين مجري طرح و شركت ايفاچي كار بوده. من در جريان نيستم. مجري طرح بيش از ۱۰۰ قرارداد دارد، اين هم يكي. من كه تمامي قراردادها را نمي بينم.»
بهاءالدين ادب، عضو كميسيون عمران مجلس كه كميسيونش چند مرتبه احمد خرم را به آنجا كشانده، از رقم درشت اعلام شده اظهار تعجب كرد و به خبرنگار ايرانشهر گفت: «نه، نه، من بعيد مي دانم. كسي هم آن را تاييد كرده؟»
خبرگزاري فارس هم به نقل از يك كارشناس اقتصادي نوشت: «در حالي كه صحبت از كسري بودجه دولت و مطالبات فرهنگيان، بازنشستگان و برخي كارمندان مي شود جاي سوال است كه چرا چنين هزينه ها و ريخت و پاش هايي صورت مي گيرد؟»
عيب ها و ايرادها
لبخند حاجعلي فر، رئيس سازمان هواپيمايي، به خبر يكي از روزنامه ها كه اعلام كرده بود ۴۰ مورد نقص به فرودگاه گرفته شده، از آنجا نشات مي گرفت كه اسمي از نقايص در روزنامه مذكور نديده بود. البته خود او به نقايص اين فرودگاه اذعان داشت و چند مورد آن را برشمرد: «در فرودگاه امام هنوز ترمينال بار نداريم، بخش تغذيه نداريم، هتل فرودگاهي نداريم كه اين سه نيازمند سرمايه گذاري است.» پيش بيني شده از زمان شروع كار ظرف ۶ ماه كترينگ و كارگو وارد مدار شود و بعد از ۱۸ ماه نيز هتل فرودگاهي تاسيس شود.
گرچه حاجعلي فر به ذكر چند نقص پرداخت اما نقايص ديگري نيز وجود داشت. اينكه اخذ مجوز يا تاييديه بين المللي براي فرودگاه ناديده گرفته شده، امنيت كافي راه هاي ارتباطي خارج از شهر به اين فرودگاه وجود ندارد و قسمت هاي قابل توجهي از مسير به اين فرودگاه فاقد روشنايي لازم است، سيستم سوخت گيري به طور كامل راه اندازي نشده و نگراني هاي جدي در مورد نحوه عمل سيستم نجات وجود دارد، فرودگاه فاقد آشيانه براي تعمير هواپيماست و حتي براي كترينگ فضايي در نظر گرفته نشده، محل براي تخليه بار وجود ندارد، كادر پروازي محل استراحت ندارد و اگر پروازي با تاخير مواجه شود به محلي براي استراحت موقت مسافران نياز است كه فراهم نيست، نقايصي است كه به گفته مدير يكي از شركت هاي هواپيمايي اين فرودگاه را از سطح استاندارد يك فرودگاه بين المللي پايين تر قرار مي دهد.
مشكل حمل و نقل
حتي تجهيزات ناوبري اين فرودگاه در حد استاندارد نيست. مسافت ۳۵ كيلومتري تهران تا فرودگاه نيز از جمله مصائبي است كه براي حمل و نقل مسافران به فرودگاه، رايزني ها ادامه دارد. محاسبات نشان مي دهد كه رفت و برگشت به اين فرودگاه از نقطه اي مانند ونك در حدود ۱۰۰ كيلومتر است و هزينه رسيدن به فرودگاه امام بالغ بر ۱۰ هزار تومان مي شود، چرا كه هم اكنون ميانگين هزينه رسيدن به فرودگاه مانند مهرآباد در شرايط استفاده نكردن از وسيله حمل و نقل عمومي ۴ هزار تومان است و كمتر مسافر هوايي تمايل به استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي دارد. به دليل هزينه هاي بالاي رسيدن به فرودگاه امام، امكان كاهش مسافران داخلي وجود دارد و حمل و نقل كاركنان شركت هاي هواپيمايي نيز ازجمله مشكلاتي است كه به دليل دروي مسافت هزينه بر است و محدوديت هاي مالي امكان افزايش دستمزد آنان را منتفي مي كند. يكي از مديران شركت هاي هواپيمايي مي گويد: «مدت زمان درنظر گرفته شده براي انتقال كاركنان در بهترين شرايط ترافيك تهران حدود يك ساعت خواهد بود كه اين مدت زمان در روزهاي پاياني سال، تعطيلات آخر هفته و... به سه ساعت افزايش خواهد يافت. به ويژه اينكه تردد مسير جنوب تهران، به خصوص ابتداي بزرگراه تهران - قم در مناسبت هاي مختلف تنظيم ايام سوگواري در محرم و سالگرد رحلت امام با دشواري هاي خاص خود همراه است.»
به گفته مجري طرح قرار است ۲۰ دستگاه اتوبوس و ۱۰۰ دستگاه پژو براي انتقال مسافران از ميادين مركزي شهر به فرودگاه اختصاص يابد و تا ۳ سال ديگر خط يك متروي تهران به فرودگاه متصل شود، هرچند رئيس سازمان هواپيمايي معتقد است كه «نبايد فرودگاه را «ترشي» انداخت و به خاطر مترو معطل گذاشت. بايد از فرودگاه استفاده و مشكلات را به مرور رفع كرد.»
شركت هاي نه چندان راضي
شركت هاي هواپيمايي داخلي تمايلي به انتقال دفاتر خود به اين فرودگاه ندارند و شركت هاي هواپيمايي خارجي نيز به دليل آماده نبودن اين فرودگاه حاضر به انتقال نيستند. اين عدم تمايل را مدير يكي از شركت هاي هواپيمايي معتبر نيز تاييد مي كند. قرار بر اين بود كه از ابتداي اسفند سال گذشته پروازهاي دبي شركت هما به فرودگاه امام منتقل شود و در مراحل بعدي و ابتدا ساير پرواز هاي خارجي ها و سپس تمام پروازهاي خارجي شركت هاي داخلي و خارجي و همچنين از خردادماه، تمامي پروازها اعم از داخلي يا خارجي از اين فرودگاه صورت پذيرد كه با تاخير سه ماهه آغاز به كار فرودگاه (اگر طبق وعده ها اوايل ارديبهشت ماه فرودگاه رسماً آغاز به كار كند) همه اين مراحل به تاخير مشابه اي محقق خواهد شد و به مرحله عمل خواهد رسيد.
مجري طرح نيز درباره انتقال پروازهاي شركت هاي هواپيمايي به فرودگاه امام از واژه «موظف» استفاده مي كند، درحالي كه تمام شركت هاي هواپيمايي - حتي ايران اير - مخالف افتتاح فرودگاه بودند و هزينه اين اقدام و به عنوان هزينه اقتصادي ناشي از اقدامات موازي كمر شركت هواپيمايي را مي شكند و آنها را به سمت ورشكستگي مي برد.
در پاسخ به سوالات خبرنگار ايرانشهر، مدير بازاريابي «لوفت هانزا» خبر داد كه شركت متبوعش از تاريخ ۲۹ فروردين ماه در فرودگاه امام شعبه اي داير خواهد كرد و بخشي از پروازهاي خود را از طريق اين فرودگاه انجام خواهد داد. او امكانات موردنياز در فرودگاه را مناسب ندانست ولي گفت: «اين شرايط براي همه است و نه فقط براي ما.»
مدير ترمينال يك شركت هواپيمايي، مسووليت نشست و برخاست هواپيماها را بر عهده دارد و شريفي، مدير ترمينال هواپيمايي امارات، به عنوان اولين خطي كه بايد پروازهاي خود را به فرودگاه امام منتقل كند، قطعا حرف هاي جالبي براي گفتن دارد: «وزير راه به ما دستور داده كه دوشنبه (۳۱ فروردين) به فرودگاه امام برويم در حالي كهset up به ما نداده اند. مشكل اساسي ما بعد مسافت است. من به عنوان مدير بايد طوري تنظيم كنم كه عصر آنجا رسيده باشم و براي برگشتن هم حتما بايد سپيده صبح را ببينم و راه بيفتم. نمي خواهم توي تاريكي اين مسير را طي كنم.»
شريفي مي گويد كه امارات بايد روزانه ۲ پرواز و در هر پرواز ۱۹۸ مسافر را جابه جا كند. هواپيماها «ارباس» هستند و روزهاي چهارشنبه و جمعه، تعداد پروازها به عدد ۳ افزايش مي يابد.
او درباره حمل و نقل مسافران نيز اطلاعات جالبي مي دهد: «به ما گفته اند كه ۱۲۰ تاكسي از سه نقطه شهر (پاركينگ بيهقي، ميدان نور و محوطه ترمينال حج فرودگاه مهرآباد) براي انتقال مسافران به فرودگاه امام حركت مي كنند. ضمن اينكه اتوبوس ها نيز در انتقال مسافران كمك خواهند كرد.»
شريفي اين تعداد وسيله نقليه را براي شروع كاركافي دانست و گفت: «بخشي از مسافران بازرگان هستند، تعدادي ميهمان، بخشي از آنها توريست هايي هستند كه در قالب تور جابه جا مي شوند، برخي ها نيز ديپلمات ها و كارمندان سفارت هستند كه بابت انتقال آنها نيازي به وسيله حمل و نقل عمومي نيست.»
كاوه، مدير ترمينال هواپيمايي، آليتاليا (هواپيمايي ايتاليا) نيز آغاز پروازهاي اين شركت در فرودگاه امام را ۱۸ ماه مي (۲۸ ارديبهشت) اعلام مي كند كه براي آغاز ۳ پرواز در هفته و بعد از چند روز به ۵ پرواز در هفته (از ميلان) خواهد رسيد. او مي گويد: «شركت پارس تي.اي.وي تركيه قرار شده تمامي امور فرودگاه (هندلينگ) را انجام بدهد كه قرار شده امكانات فرودگاهي در اختيار ما بگذارد. براي اين امكانات قيمت داده اند كه تعرفه ها را به رم فرستاده ايم تا تاييد كنند.»
تاكسي۸۵۰۰ تومان
مدير هواپيمايي آليتاليا، احداث فرودگاه خارج از شهر را اقدامي درست توصيف مي كند و مي گويد: «هيچ جاي دنيا فرودگاه داخل شهر نيست. ولي فرودگاه ها همگي مجهز هستند. اولين اقدامي كه در فرودگاه امام بايد صورت بگيرد احداث يك بيمارستان مجهز است كه به دليل بعد مسافت و دوري راه اجتناب ناپذير مي كند. در مراحل بعدي، احداث هتل و رستوران و بارو... بايد مورد توجه قرار بگيرد. مترو براي فرودگاه بايد ۲۴ساعته راه بيفتد. الان مترو تا مرقد امام امتداد يافته كه آن هم ۲۴ ساعته نيست. فعلا تاكسي و اتوبوس گذاشته اند كه هزينه تاكسي براي هر نفر ۸۵۰۰ تومان و هزينه اتوبوس براي هر نفر ۱۰۰۰ تومان است.»
كاوه در پايان حرف جالبي مي زند: «امارات بايد كار را شروع كند. آنها پيش مرگ بقيه شركت ها هستند. منتظريم تا چه اتفاقي مي افتد.» و مي خندد.
از سويي ديگر بسياري از مسافران بليت هاي خود را به دليل پرواز و فرود هواپيماها از فرودگاه امام، كنسل كرده اند.
فريد ذاكري مسوول رزرويشن و شكايات آليتاليا مي گويد: «بعضي ها تماس مي گيرند و مي پرسند هواپيماها به فرودگاه جديد منتقل شده يا خير كه وقتي مي شنوند هنوز پروازها از فرودگاه مهرآباد انجام مي شود، بليت مي خرند. من خودم يك بار رفتم آنجا، جاده خيلي ناامن است. جاده، مسير كاميون هاست و مسافرها امنيت ندارند. بسياري از مسافران ما را خانم هاي تنها تشكيل مي دهند كه به دليل ساعت نامناسب برخي از پروازها، بايد در تاريكي اين راه را طي كنند. ساعات بعضي از پروازها ۴ صبح است كه مسافران بايد ۳ صبح در فرودگاه باشند. فرودگاه، بزرگ و زيباست كه آن را مي شود با فرودگاه شارل دوگل پاريس مقايسه كرد. هنوز صندلي ها به زمين نصب نشده تا مسافرها روي آن بنشينند.»
يكي از مسوولان يك دفتر آژانس مسافرتي نيز مي گويد: «بعضي از مشتريان بليت پروازهاي دبي ايران اير را كنسل كرده اند چون متوجه شده اند كه اين پروازها از فرودگاه جديد است. آنها تا آخرين لحظه مي خواهند از مهرآباد استفاده كنند.»
يكي از مديران «بريتيش ايرلاينز» نيز با اعلام اينكه شركت هاي خارجي مي توانند برخي از شرايط را نپذيرند، گفت: «اما شرايط طوري است كه در نهايت چاره اي جز تمكين خواسته هاي هواپيمايي باقي نمي ماند. شركت ما هم از ارديبهشت ماه، بخشي از پروازهاي خود را از فرودگاه امام پي خواهد گرفت.»
اين درحالي است كه شركت هواپيمايي امارات به علت تعدد پروازها به دبي (روزانه ۱۰ تا ۱۳ پرواز فقط از تهران) بايد زودتر از ساير شركت ها خود را با شرايط جديد وفق دهد.
درصورت انتقال خطوط پروازي به فرودگاه امام، برخي از شركت ها بايد با دو فرودگاه همكاري كنند، بدين شكل كه يك پرواز از كشوري خارجي به فرودگاه امام انجام دهند و براي انتقال مسافران داخلي، به فرودگاه مهرآباد پرواز كنند و از آن فرودگاه كار جابه جايي مسافر را به انجام برسانند. رئيس سازمان هواپيمايي كشوري ضمن قبول اين مشكل، واقعي شدن نرخ بليت و يا سير افزايش آن را تا حدودي باعث جبران اين زيان مي داند.
چرا ترك ها؟
فرودگاهي كه تا سال قبل ۲۴۴ ميليارد تومان هزينه برداشت و امسال هم به اعتباري معادل ۱۵ ميليارد تومان نياز دارد (بودجه اي كه مسوولان اجرايي آن، يك دهم رقم هايي مي دانند كه براي احداث فرودگاه هاي مشابه در خاورميانه هزينه مي شود) از مشاوران ترك بهره مي برد.
يكي از مديران سازمان هواپيمايي كشوري كه مايل نيست نامش فاش شود، مي گويد: «سهم مشاوران ترك در اين طرح از مسايلي است كه هنوز به طور كامل مشخص نيست. شنيده مي شود كه قرار است كليه امور برنامه ريزي و ساماندهي فرودگاه فعلي و همچنين اجراي فاز دوم فرودگاه را برعهده داشته باشند.» و اين درحالي است كه درصورت تجهيز كامل فرودگاه امام، رقيب سرسختي براي فرودگاه بين المللي استانبول تركيه تراشيده خواهد شد كه باتوجه به مزيت هاي آن مي تواند اين فرودگاه تركيه را كيلومترها پشت سر بگذارد.
ادب، عضو كميسيون عمران مجلس، احتمال مشاوره نامناسب و عدم اجراي درست امور ساماندهي توسط مشاوران ترك را به دليل رقابت اين دو فرودگاه رد مي كند و مي گويد: «اين مشاوران، از بخش خصوصي تركيه هستند. اكنون در اروپا بحث اقتصاد ملي به اقتصاد اروپايي تغيير پيدا كرده و در بحث اقتصاد بين الملل ديگر منافع ملي شركت ها مطرح نيست. اين مشاوران از شركتي فرامليتي هستند كه در وهله اول به منافع و سود خودشان مي انديشند، حالا خواه از تركيه باشند، خواه اهل بوسني يا برزيل!»
فرودگاه امام كه شايد تنها پروژه اي باشد كه به دليل روند كند فعاليت ها و فرسايشي شدن آنها، تعدادي از كارمندان خود را بازنشسته كرده است، درصورت تجهيز، علي رغم تاخير بيست ساله درخصوص بهره برداري از آن، باتوجه به شرايطي اقليمي و قرارگرفتن در منطقه مهم جغرافيايي، درصورت رعايت اصول حرفه اي از مزيت نسبي براي انتقال كالا و مسافر در مقايسه با فرودگاه هاي درجه اول منطقه به ويژه دبي، برخوردار خواهد بود.
.... و سرنوشت فرودگاه كهنه مهرآباد، از سرنوشت فرودگاه مهرآباد اطلاع دقيقي در دست نيست، شايد از اين فرودگاه به عنوان فرودگاه كمكي در پروازهاي حجاج استفاده شود، شايد در آينده اي نزديك، نمايشگاه هوايي از دل آن درآيد و يا شايد به پايگاه صنايع هواپيمايي براي تعميرات خاص بدل شود.
|
