فرهاد فرجاد- وايپو(WIPO) نشان طلايي است كه در جريان نمايشگاه سالانه اختراعات جهاني به بهترين مخترع سال اعطا مي شود. اين نشان براي نخستين بار در سابقه ۳۲ ساله نمايشگاه به يك ايراني رسيد: مريم صابوني، همان دختر ۱۶ ساله كه جوان ترين شركت كننده نمايشگاه هم بود و البته به لطف مديريت مثال زدني ايراني و سرمايه گذاري كلاني كه در راستاي تحقيق و پژوهش و نخبه پروري شده، نتوانست جايزه جوان ترين مخترع سال را بگيرد، چون در فهرست اسامي تيم، سن ها را ننوشته بودند.
،ايپو، علاوه بر نشان طلايي و تقديرنامه، يك جايزه نقدي ۲ هزار دلاري نيز نصيب مريم كرد. اما چنانچه پيش از اين نيز در ايرانشهر درج شد، به دليل عدم حمايت مالي تيم از سوي هيچ ارگان يا سازمان دولتي، بچه ها مجبور شدند تا ۲ هزار دلار وايپو را به رجيستر نمايشگاه بدهند و بتوانند دو، سه روز باقيمانده نمايشگاه را در ژنو بمانند. همان موقع، رئيس سازمان ملي جوانان كه در واپسين فرصت اعزام تيم، ۵/۲ ميليون تومان كمك كرده بود اعلام كرد، اين مبلغ در بازگشت تيم به مريم صابوني عودت خواهد شد، اما به نظر مي رسد با گذشت زمان و فرو نشستن هيجان خبري نمايشگاه ژنو، نه تنها چنين اتفاقي نيفتاده كه رفته رفته به گوش مي رسد وايپو جايزه اي است كه به تيم تعلق مي گيرد نه به يك شخص خاص.
به هر تقدير، گفت وگو با خود مريم صابوني، تنها راه روشن شدن قضيه و رفع ابهام بود. وقتي از او راجع به وايپو توضيح خواستم، دست در كيفش برد و نشان و تقدير نامه را بيرون آورد:
ببينيد، در لوح تقديرنامه نوشته شده جايزه مالكيت معنوي اختراع سال ۲۰۰۴ تعلق گرفت به مريم صابوني. يك طرف نشان زرين وايپو نيز درج شده: برترين مخترع خانم سال ۲۰۰۴.
- از ۲۰۰۰ دلار چه خبر؟
هنوز خبري نيست. ظاهرا نمي خواهند به رويشان بياورند.
- از اختراعت بگو.
طرح من، ورق مقاوم حرارتي از پارچه صد در صد پنبه اي بدون استفاده از آزبست بود كه به عنوان واشر براي آب بندي كليه اتصالات صنعتي كاربرد دارد.
- ويژگي طرح چيست؟
به كارگيري آزبست يا پنبه نسوز در اتصالات صنعتي، سال ها عوارضي چون ابتلا به سرطان، آسيب به محيط زيست را در پي داشته است، ولي با حذف آزبست مي توان ورق هاي حرارتي را با كارآيي بيشتر و صرفه جويي مالي افزون تر از مشابهات داخلي و خارجي به مرحله توليد رساند.
- طرح به توليد انبوه مي رسد؟
با موافقت نهاد رياست جمهوري و اعلام آمادگي موسسه نخبگان براي سرمايه گذاري، مذاكرات اوليه صورت گرفت تا ظرف دو ماه آينده و پس از طي تشريفات قانوني، طرح به توليد انبوه برسد و روانه بازار شود.
- فكر اوليه طرح چگونه به ذهنت رسيد؟
پدر من توليدكننده مواد اوليه كفش است، بنابراين فضاي منزل با صنعت و فني گري چندان غريبه نبوده است. يادم مي آيد وقتي در يك تعطيلي سه، چهار روزه سري به كارخانه پدر زده بودم، پمپ خميركش كارخانه سوراخ شد و آسيب آن به حدي بود كه اگر به سرعت رفع نمي شد ضايعه بزرگي را رقم مي زد. روز تعطيل بود و به هيچ يك از تعميركاران دسترسي فوري نداشتيم. وقتي به طور اتفاقي يك ورق سلولزي مخصوص توليد كفش را كه به تكسون معروف است روي سوراخ گذاشتم و مشكل را موقتا برطرف كردم به اين فكر افتادم كه تركيبات بافتي اين ورق مي تواند عايق حرارتي مناسبي براي انواع اتصالات صنعتي باشد و شروع به پژوهش و تحقيق كردم.
- چه شد به تيم اعزامي ايران به ژنو ملحق شدي؟
سال قبل در پنجمين جشنواره جوان خوارزمي شركت كردم و به مقام استاني دست يافتم. موفقيت من در اين جشنواره دليل دعوت شدنم به تيم بود.
- شنيديم كه دانشگاه ژنو به تو و دوستانت پيشنهاد پذيرش داد، نمي روي؟
هنوز كه محصل سال دوم رياضي هستم و بايد بمانم، ولي بعضي از مديريت ها نااميدكننده است. نمي دانم، شايد هم بروم.از تصميم بقيه بچه ها اطلاعي ندارم.
- و حرف آخر؟
وايپو متعلق به من است، آن تقديم به همه مردم ايران مي كنم و فقط مردم. همين.