يكشنبه ۱۳ ارديبهشت ۱۳۸۳ - سال دوازدهم - شماره - ۳۳۶۶
سايه روشن هاي وام ۱۲ ميليون توماني مسكن (قسمت اول)
برنده اصلي بانك مسكن است يا وام گيرنده؟!
بانك مسكن با دو معيار، دو الگو و دو قواره شهرنشيني روبرو است كه تناسبي با هم ندارند: الگوي تهران در يك سو و ساير شهرهاي ايران در سوي ديگر
نظام بانكي و تسهيلات مسكن از دل معيارهاي اقتصادي همين جامعه و همين شهر برخاسته و بانك مسكن نمي تواند به تنهايي «مسئله مسكن» را حل كند ولو با ارائه ميلياردها تومان وام به صاحبان سپرده.
003045.jpg
عكس: سعيد بهنام 
مي گويند پرداخت وام مسكن به اين صورت عمدتاً براي نظام بانكي كشور كار آمد است تا وام گيرنده ها.
مي گويند سود حاصل از افزايش وام مسكن به نظام بانكي كشور رونق مي بخشد و بانك در صورت هر گونه قصور وام گيرنده و ناتواني اش در باز پرداخت وام ها عملا ً صاحب خانه اي مي شود كه يقيناً قيمتش در گذر ماه و سال افزايش يافته.
اين حركت وام مسكن تا چه حد مشكل وام را حل مي كند؟
مي توان همه چيز را با غرولند به شيوه مرسوم آغاز كرد و افزايش وام مسكن به ۱۲ ميليون تومان را يكسره مردود خواند. اين كه چنين وامي تناسبي با قيمت مسكن ندارد، تغييري در جايگاه خانواده هاي اجاره نشين و كم در آمد نخواهد گذاشت و آن قدر اندك است كه گروه هايي با درآمد بالا  و صاحبان سرمايه هم نيازي به آن ندارند.
اگر خوش بينانه فكر كنيم، اين طرح مي تواند آغاز حركت جديدي درعرصه مسكن باشد.

آيا وام ۷ ميليون توماني بي اثر بود؟
گزارش هاي ارائه شده توسط بانك مسكن نشان مي دهد اين بانك در سال گذشته به بيش از صد هزار نفر تسهيلا تي را براي خانه دار شدن ارائه داده. ماه گذشته بود كه مدير عامل بانك مسكن در گفت وگويي كارنامه اين بانك در زمينه كمك هاي مالي به صاحبان پس انداز در بانك را برشمرده آن را مثبت خواند.
در گزارش هاي بانك مسكن اعداد و ارقام زير در زمينه خانه دار شدن صاحبان پس انداز اين بانك خودنمايي مي كند:
۶۸ هزار نفر با استفاده از وام ۷ ميليوني در سطح كشور صاحب خانه شدند.
۳۵ هزار نفر با استفاده از تسهيلا ت فروش اقساطي صاحب خانه شده اند.
جمعاً ۱۰۲ هزار نفر از تسهيلا ت بانك مسكن استفاده كرده اند.
بنابراين وام ۷ ميليون توماني در همين حد هم براي حداقل ۶۸ هزار نفر كارساز بوده، ولي اين وام و آن تعداد به سراسر كشور تعلق داشته اند. اين بدين معني است كه اگر وام ۷ ميليون توماني در يكي از شهرهاي كوچك و بدون تراكم ايران كارساز شود، در تهران غول آسا و لبالب از جمعيت پاسخ نخواهد داد. همه مي دانند ۷ ميليون در تهران وديعه اجاره يك آپارتمان است و نمي توان به مدد آن صاحب خانه شد.
اما آيا بانك مسكن مي تواند يك تنه معضل مسكن در تهران - شهري با هزاران مسأله اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي - را حل كند؟اين نكته به دليل نياز شديد مردم به خانه دار شدن يا رهايي از اجاره نشيني زير ذره بين نرفته و خيلي ها يكسره اين بانك را به دليل ارائه وام ۱۲ ميليون توماني، بانكي بيگانه با واقعيت هاي اقتصادي خوانده اند.
نظام بانكي و تسهيلا ت مسكن از دل معيارهاي اقتصادي همين جامعه و همين شهر برخاسته و بانك مسكن اگر بخواهد هم نمي تواند به تنهايي«مسئله مسكن» را حل كند ولو با ارائه ميلياردها تومان وام به صاحبان سپرده. چنان كه اگر كارشناسان و مردم وام ۱۲ ميليون توماني را براي شهرستان ها مناسب و قابل قبول توصيف كرده اند.
بنابراين بانك مسكن با دو معيار، دو الگو و دو قواره شهرنشيني روبرو است.
الگوي تهران در يك سو و ساير شهرهاي ايران در سوي ديگر، حالا  ساكنان تهران منفجر شده  از جمعيت بيش از هميشه قيمت زندگي در آن را مي پردازند.
با چقدر سپرده؟
حداقل ميزان سپرده جهت دريافت وام مسكن بعد از طي ۷ دوره انتظار ۶ ماهه به قرار زير است:
- ۷/۱ ميليون تومان براي وام ۱۲ ميليون توماني 
- ۴/۱ ميليون تومان براي وام ۱۰ ميليون توماني
- ۲/۱ ميليون تومان براي وام ۸ ميليون توماني 
- يك ميليون تومان براي وام ۶ ميليون توماني
مبالغ فوق نمايانگر اين هستند اكثر گروه هاي جامعه توانايي ارائه حداقل ميزان سپرده براي دريافت وام را دارند. بنابراين مي توان پيش بيني كرد تعداد مشتريان بانك مسكن در سال جاري در مقايسه با ساير بانك ها افزايش يابد و اين بانك انتظار اين افزايش را مي كشد.
توانايي پرداخت اين اقساط را داريد؟
نگاهي به اقساط ماهيانه تعيين شده حدود ۱۵۰ - ۱۰۰ هزار تومان براي وام هاي ۱۲ - ۱۰ ميليوني نشان مي دهد قشر متوسط جامعه مدنظر برنامه ريزان بانك بوده اند. كساني كه بايد ثابت كنند در آمد ماهيانه اي معادل ۲۰۰ هزار تومان دارند و اگر قرار است ماهي ۱۵۰ - ۱۰۰ هزار تومان به بانك بپردازند بايد در آمدي حدود ۳۰۰ تا نيم ميليون تومان براي گذارن زندگي خويش كسب كنند. بنابراين اين وام اساساً نمي تواند خانوارهاي كم درآمد و كساني كه كمتر از ۳۰۰ هزار تومان درآمد دارند را تحت پوشش قرار دهد. جزئيات اقساط ماهيانه بر اساس ميزان وام و زمان بازپرداخت به قرار زير است.
وام ۱۲ ميليون توماني 
۱۲ ساله: ماهي ۱۵۵ هزار تومان 
۱۵ ساله: ماهي ۱۴۲ هزار تومان 
۱۸ ساله: ماهي ۱۳۰ هزار تومان 
وام ۱۰ ميليون توماني 
۱۲ ساله: ماهي ۱۳۰ هزار تومان 
۱۵ ساله: ماهي ۱۱۸ هزار تومان 
۱۸ ساله: ماهي ۱۰۰ هزار تومان 
وام ۸ ميليون توماني 
۱۲ ساله: ماهي ۱۰۰ هزار تومان 
۱۵ ساله: ماهي ۹۴ هزار تومان 
۱۸ ساله: ماهي ۸۷ هزار تومان 
وام ۷ ميليون توماني 
۱۲ ساله: ماهي ۹۲ هزار تومان 
۱۵ ساله: ماهي ۸۲ هزار تومان 
۱۸ ساله: ماهي ۷۴ هزار تومان 
وام ۶ ميليون توماني 
۱۲ ساله: ماهي ۷۹ هزار تومان 
۱۵ ساله: ماهي ۷۱ هزار تومان 
۱۸ ساله: ماهي ۶۵ هزار تومان 
وام ۵ ميليون توماني 
۱۲ ساله: ماهي ۶۶ هزار تومان 
۱۵ ساله: ماهي ۵۹ هزار تومان 
۱۸ ساله: ماهي ۵۴ هزار تومان 
وام ۵/۳ ميليون توماني 
۱۲ ساله: ماهي ۴۶ هزار تومان 
۱۵ ساله: ماهي ۴۱ هزار تومان 
۱۸ ساله: ماهي ۳۸ هزار تومان 
كاركنان دولت 
اكثر كارمندان و كاركنان دولت، مثل هميشه، در صف گروه هاي آسيب پذير مي ايستند و تقاضاي خدمات ويژه اي مي كنند. بانك مسكن در اين زمينه اعلا م كرده شوراي پول اعتبار ميزان وام مسكن كاركنان دولت را به ۵ ميليون تومان افزايش داد. كمترين دوره انتظار براي دريافت اين تسهيلا ت ۹ ماه و مدت باز پرداخت آن ۱۸ - ۱۲ سال است.
بنابراين كاركنان دولت مي توانند از وام هاي ۵ ميليون توماني براي خريد واحدهاي مسكوني غير نوساز و دست اول استفاده كنند. اما اين مبلغ نه تنها براي خريد هر واحد مسكوني در تهران ناچيز هستند بلكه اكثر موارد پاسخي براي تعميرات اوليه واحدهاي مسكوني نيستند. افزايش قيمت مصالح و همه خدمات مربوط به مسكن - چه ساخت و چه حفظ و نگهداري آن - چنان زياد است كه رقم ۵ ميليون تومان را به سخره مي گيرد، نمي گيرد؟
بانك در خدمت مشتري است يا برعكس؟
بانك مسكن اعلا م كرده ميزان اقساط پرداختي ماهانه طرح جديد آن براي سال ۸۳ با نرخ ۱۵ درصد در سال محاسبه شده است. اين نرخ به صورت ديگري در دل يكي از مجادلا ت اقتصادي كارشناسان قرار گرفت و اين پرسش مطرح شد: « بانك مسكن در خدمت مشتريانش است يا بر عكس؟!»
وزير مسكن و شهرسازي گفته بود: «ارزان ترين پول كشور در اختيار بانك مسكن است و اين بانك پول مشتريان را بدون پرداخت هيچ گونه سودي به آن ها نگه داشته اما از سويي ديگر براي تسهيلا تي كه مي پردازند حدود ۱۶ درصد سود دريافت مي كند.»
اما مدير عامل بانك مسكن در اين زمينه پاسخ داد: «صندوق پس انداز مسكن بانك مسكن كمتر از ۴۰ درصد منابع مالي بانك را تامين مي كند و بيش از ۶۰ درصد منابع بانك از سپرده ها خصوصاً سپرده هاي ۵ ساله و ساير منابع تأمين مي شود. اين بدين معني است كه قيمت تمام شده پول در بانك مسكن گرانتر از بانك هاي تجاري است.»
كارشناسان بانك مسكن مي گويند: اگر كسي مثلا ً ۵/۲ ميليون تومان سپرده گذاري  كند، مي تواند پس از يك سال ۵ ميليون تومان تسهيلا ت دريافت كند. و اگر به هر دليل از دريافت تسهيلا ت ارائه شده صرفنظر كند سودي بين ۹ - ۸ درصد بابت سپرده اش دريافت مي كند كه رقمي حدود ۲۲۵ هزار تومان است. يعني در صورت دريافت تسهيلا ت مبلغ ۲۲۵ هزار تومان را دريافت نمي كند، ولي از سوي ديگر ۳ درصد كمتر از نرخ سود واقعي ۱۸ درصد سود را پرداخت مي كند. اين تخفيف ۳ درصدي در ۵ قسط در مدت ۱۸ سال معادل شش برابر رقم ۲۲۵ هزار تومان است.
به همين دليل بانك مسكن ادعا مي كند اين روش به سود سپرده گذار است، بانك و از آن مهم تر بر خلا ف آن چه وزير مسكن و شهرسازي ادعا كرده، بانك مسكن ارزان ترين پول را در اختيار ندارد.
با اين وصف وقتي مسئله وام ۱۲ ميليون توماني مطرح شد، خيلي ها اين وام با آن تركيب بازپرداخت را به سود بانك هم خواندند. اين كه بانك مي تواند در صورت هر لغزشي از سوي وام گيرندگان صاحب خانه اي شود كه از افزايش قيمت آن طي سال هاي بعد ترديدي به خود راه نمي دهد.

بازارچه مسكن
چقدر پول داريد و در چه منطقه اي مي توانيد ساكن شويد؟
003057.jpg
توضيحات
۱- قيمت مسكن در نقاط مختلف تهران به عوامل مختلفي نظير متراژ، موقعيت جغرافيايي در محل، تعداد طبقات و واحدها، قدمت ساخت، مصالح به كار رفته، نحوه ساخت، زيبايي ظاهري، معماري داخلي، تجهيزات، آرامش منطقه، وجود موقعيت تجاري، شمالي و جنوبي بودن، داشتن پاركينگ و انباري، نزديكي به مراكز خريد و بسياري از عوامل ديگر بستگي دارد. بنابراين متوسط قيمت ها در هر منطقه درج مي شود.
۲- قيمت هاي درج شده، قيمت هاي پيشنهادي است و معمولا ً قيمت مسكن معامله شده از قيمت پيشنهادي كمتر است.
۳- براساس آنچه در بازار مسكن تهران رايج است قيمت هر متر خانه كلنگي با قيمت هر متر آپارتمان نوساز در آن منطقه برابر است.
بنابراين مبناي قيمت خانه كلنگي در هر منطقه با اين روش محاسبه مي شود.
۴- در مورد هزينه هاي اجاره مسكن به ازاي هر ۳۰ هزار تومان كه از اجاره كم شود مبلغ يك ميليون تومان بر پولپيش پرداخت اضافه مي شود و برعكس اين جريان نيز صادق است. اگر اجاره بها كاملا ً حذف شود پيش پرداخت عنوان رهن مي گيرد. ممكن است در برخي موارد هزينه كم  و  زياد كردن پيش پرداخت اندكي تفاوت داشته باشد.
۵- قيمت هاي فروش هر متر مربع به «هزار تومان» و قيمت هاي اجاره هر متر مربع به «ريال» درج شده است.
۶ - براي محاسبه اجاره بها و قيمت فروش بايد قيمت اجاره بها يا فروش هر متر در مساحت آپارتمان ضرب شود.

تغييرات انجام پذيرفته در طرح نو بانك مسكن
بررسي طرح جديد بانك مسكن نشان مي دهد اين بانك آگاهانه از انجام دگرگوني هاي سريع و پرشتاب پرهيز كرده. مهم ترين تغييرات طرح جديد بانك مسكن در مقايسه با طرح دو سال پيش - ۱۳۸۱ - به قرار زير است:
افزايش سقف وام مسكن تا ۱۲ ميليون تومان.
افزايش حداكثر مدت بازپرداخت براي وام هاي بيش از ۵ ميليون تومان از ۱۵ سال به ۱۸ سال.
افزايش تعداد سقف تسهيلا ت ويژه از ۳ سقف به ۷ سقف جهت پوشش بيشتر صاحبان سپرده ها.
امكان انتخاب مبدا محاسبه حساب توسط صاحبان سپرده ها و يا با مشاوره بانك.
انجام روش هاي محاسباتي يكسان.
سهولت محاسبه و تصميم گيري توسط سپرده گذاران.
كاهش حداقل مدت انتظار اوليه براي دريافت وام.

ديدگاه كارشناسانه
وزير مسكن و شهرسازي 
وزير مسكن و شهرسازي، علي عبدالعلي زاده در مورد وام ۱۲ ميليون توماني مسكن و تاثير آن در سطح تهران و شهرستان ها گفت: «اين وام تا ۵۰ درصد قيمت ساختمان در شهرستان ها را پوشش مي دهد. در حالي كه اين امر در سطح شهر تهران كمي نامحسوس به نظر مي رسد.»
اما اين جمله او بيش از ساير جمله هايش جلب نظر كرد.«به طور كلي از اين امر - وام پرداختي - راضي نيستيم.»
او در اين مورد به افزايش قيمت مصالح ساختماني و همزماني آن با افزايش قيمت زمين و مسكن افزود: «كالا هاي مختلف تحت تاثير شرايط تورمي جامعه افزايش مي يابد. بنابراين افزايش قيمت مصالح روي قيمت مسكن تاثير خواهد گذاشت.»
وزير مسكن و شهرسازي در پاسخ به اين سئوال كه زمين در افزايش قيمت مسكن تاثير گذار است يا مصالح؟ پاسخ داد: «هر دو آن ها موثرند و اين امر بستگي به جا و مكان دارد، اما در تهران اثرات افزايش قيمت زمين بيش از افزايش قيمت مصالح است.»
او در اشاره به مشكلا ت مردم در اين زمينه افزود: «اميدواريم با حضور بانك هاي خصوصي و اعطاي تسهيلا ت از سوي آن ها انبوه سازي در كشور به صورت مطلوبي رواج يابد و براي توليد مسكن گام بر دارند.
سازمان نظام مهندسي 
حميد بهبهاني عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي استان تهران در اشاره به ناكافي خواندن سقف تسهيلا ت پرداختي از سوي بانك مسكن براي خانه دار شدن مردم صراحتاً گفت: «حالا  با ۴۰ يا ۵۰ ميليون تومان هم نمي توان مسكن مناسبي در تهران تهيه كرد.»
او افزود: «با اين ميزان وام تهيه مابقي مسكن براي مردم و خصوصاً كارمندان مشكل است و وام ۱۲ ميليوني مسكن كمك چنداني به خانه دار شدن قشر نسبتاً محروم تهراني نمي كند. چرا كه سطح درآمد با ميزان پرداخت همخواني ندارد.»
او مهم ترين دليل افزايش قيمت مسكن در تهران را افزايش قيمت زمين دانست، اين كه بر اساس استانداردها با افزايش يك صد درصدي قيمت زمين از يك سو، قيمت مسكن در سوي ديگر ۱۴۰ درصد افزايش مي يابد.
جامعه مهندسان شهرساز
رئيس هيئت مديره جامعه مهندسان شهرساز، حميد ماجدي، در اين زمينه گفت: «با توجه به روند افزايش قيمت خانه در سال هاي اخير، افزايش وام مسكن نيز نمي تواند قشر وسيعي از جامعه را صاحب خانه كند.» در جمله هاي او اين نكته كه افزايش وام مسكن مي تواند زمينه اي مناسب براي خانه دار شدن قشر متوسط جامعه را فراهم سازد جلب نظر مي كرد.او افزود: «در ساير كشورها ميزان وام پرداختي مسكن ۹۵ - ۸۵ درصد ارزش خانه است. در حالي كه در ايران كمتر از ۵۰ درصد ارزش خانه ها است.»او تاكيد كرد: «سود تسهيلا ت پرداختي و ميزان اقساط وام در ايران به گونه اي است كه باز پرداخت آن از عهده هر كسي بر نمي آيد.»
اتحاديه مشاوران املاك 
رئيس اتحاديه مشاوران املا ك، محمد قلي خسروي، در اشاره به تناسب نداشتن قيمت مسكن و افزايش تدريجي وام مسكن گفت: «افزيش وام مسكن نمي تواند رشد ۱۰۰ - ۷۰ درصدي قيمت مسكن در سال هاي اخير را جبران كند.»او افزود: «وام پرداختي زماني مي تواند موثر باشد كه حدود ۸۰ - ۷۰ درصد سهم خريد يك دستگاه واحد مسكوني را در بر گيرد.»

نگاه مسكن
روياي خانه دار شدن با وام ۱۲ ميليوني
003066.jpg
پس از اعلا م افزايش وام مسكن تا سقف ۱۲ ميليون تومان بسياري از مردم اين امر را در خانه دار شدن خود بي تاثير دانستند كه البته اين امر دلا يل خاص خود را دارد.
بسياري از مردم معتقدند كه اين ميزان وام هيچ گونه تاثيري در خانه دار شدن آنها ندارد زيرا به قدري اندك است كه نمي توان با اين مبلغ در شهري مثل تهران حتي يك آپارتمان ۴۰ متري خريد.
البته پرداخت همين ميزان وام نيز شرايط بسيار سختي براي افراد كم در آمد جامعه دارد به عنوان مثال متقاضي بايد در هر ماه حداقل ۲۰۰ هزار تومان در آمد داشته باشد و حداقل ۶۰ ميليون ريال نيز در بانك مسكن سپرده گذاري كند.
اقشار كم درآمد جامعه نمي توانند با استفاده از اين وام صاحب خانه شوند. بسياري از كارشناسان نيز معتقدند كه افزايش وام تاثير منفي بر روي بازار مسكن گذاشته و منجر به بالا  رفتن قيمت مسكن و اجاره ها خواهد شد.
رييس هيات مديره جامعه مهندسان شهرساز به مهر گفت: وام مسكن حتي با در نظر گرفتن اين افزايش مبلغ، كمتر از نصف ارزش يك واحد مسكوني است بنابراين تاثيري در خانه دار شدن مردم به ويژه قشرهاي كم درآمد جامعه ندارد.
حميد ماجدي افزود: با توجه به افزايش قيمت خانه در سال هاي اخير، افزايش وام مسكن نيز نمي تواند قشر وسيعي از جامعه را صاحب خانه كند.
وي اظهار مي كند: افزايش وام مسكن فقط مي تواند زمينه اي مناسب براي خانه دار شدن قشر متوسط جامعه فراهم كند.
003054.jpg

وي با اشاره به اينكه در ساير كشورها ميزان وام پرداختي مسكن حدود ۸۵ تا ۹۵ درصد ارزش خانه است تصريح مي كند؛ اين در حالي است كه در كشور ما اين ميزان كمتر از ۵۰ درصد است.
وي بالا  بودن نرخ سود تسهيلا ت مسكن را يكي ديگر از مشكلا ت اساسي وام مسكن دانسته و مي گويد: سود تسهيلا ت پرداختي و ميزان اقساط وام در ايران نيز به گونه اي است كه باز پرداخت آن از عهده هر كسي بر نمي آيد.
مولوي يكي از مشاوران املا ك در تهران درباره تاثيرات افزايش وام مسكن گفت: اين امر نه تنها كمك شاياني به اقشار كم درآمد و بدون مسكن نمي كند بلكه بر مشكلا ت آنها نيز مي افزايد زيرا تاثير مستقيم بر روي قيمت خانه خواهد گذاشت و قيمت مسكن را در بازار و نيز اجاره را بالا  خواهد برد.
وي افزود: اين كار انتظارات صاحب خانه از مستاجر بالا  مي برد و بنابراين اجاره بها را افزيش داده و منجر به افزايش مشكلا ت مستاجران مي شود.
بهرامي يكي از خريداران مسكن نيز در اين باره گفت: چگونه يك كارمند دولت با حقوق ماهيانه ۱۸۰ هزار تومان مي تواند پس انداز ۶۰ ميليون ريالي داشته باشد تا بتواند از اين وام استفاده كند ضمن اينكه بايد ۲۰۰ هزار تومان در هر ماه در آمد داشته باشد.
وي تاكيد مي كند: بنابراين بايد قيد دريافت اين وام توسط اقشار كم در آمد جامعه و به ويژه كارمندان دولت را زد زيرا هيچ يك از اين افراد نه پس انداز ۶ ميليون توماني دارند و نه حقوق ۲۰۰ هزار توماني كه بتوانند وام را دريافت كنند.

بازارچه مسكن
بازارچه خوراك
بازارچه لوازم صوتي - تصويري
گوناگون
|  بازارچه خوراك  |  بازارچه مسكن  |  بازارچه لوازم صوتي - تصويري  |   گوناگون  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |