عليرضا كيواني نژاد
اگر ديديد كه در خيابان يك نفر با پوليور شما حرف مي زند خيلي تعجب نكنيد. خانم ها هم ديگر نگران لباس هاي چركي بچه ها نباشند. كافي است لباس ها را در آب بيندازيد، خيالتان راحت كه ديگر آن لباس ها را نخواهيد ديد، ناپديد خواهند شد مثل لباس سربازاني كه آنها را از نگاه دشمنان مخفي مي كند. لباس هاي نامريي و الكترونيكي، اين شاهكار جديد در عرصه پوشاك است.
اگر به تاريخ برگرديم و واپس برويم، يكي از كهن ترين ساخته هاي دست آدمي را لباس مي يابيم كه هم شاخصه زيست بوده، هم شاخصه فرهنگ و نيز مهم ترين وسيله زيست او پس از خوراك. اما اين پديده مهم، آنقدر با زندگي روزمره ما عجين و درهم بافته است كه كمتر تاكنون به آن توجه كرده ايم.
بسياري از جامعه شناسان، لباس را يكي از فرازهاي تشخيص چگونگي زيست و خاستگاه فرهنگي گروه هاي اجتماعي مي دانند. روانشناسان نيز لباس را عنصري كليدي در جستارهاي روان شناختي برمي شمارند كه مي تواند نگرش فردي و هنجارهاي رواني فرد را معرفي كند. باستان شناسان و تاريخ دانان نيز به لباس به عنوان سمبلي ويژه براي شناسايي دوره ها و حدود فرهنگ و معيشت غالب آن مي شناسند و...
از آن زمان كه اجداد كهن ما پوست حيواني را بر خويش افكندند تا در برابر سرما محافظتشان كند، پارچه ما را همه جا همراهي كرده و ياوري ارزنده و صميمي در برابر هوا، جنگ، شرايط طبيعي و اجتماعي و بسي ديگر بوده است.
اما درباره پديده اي چنين حياتي كمتر نوشته شده و پيشرفت هاي نوين صنعت پوشاك به ندرت مورد بحث قرار گرفته است.
امروزه، طراحان و دانشمندان به فرآيندهاي شگفتي در اين زمينه دست يافته اند و به زودي پارچه هايي با قابليت هاي غيرقابل تصور به بازار خواهد آمد؛ پارچه هايي هوشمند كه همچون يك سيستم پزشكي پيشرفته مرتباً وضع قلب، عروق، ريه و گردش خون شما را نظارت مي كند؛ پارچه هايي چنان محكم و قوي كه مي توان با آن ساختمان ها را جابه جا كرد؛ پارچه هايي چنان پيچيده كه مي توانند سربازان را از ديد مخفي كنند - لباس نامريي!
قابليت هاي باورنكردني 
روزي روزگاري الياف فقط از منابع طبيعي به دست مي آمد؛ پشم از گوسفند؛ پنبه از گياه؛ ابريشم از بزاق كاترپيلار (كرم ابريشم)، اما علم، نايستاد و مغز انسان به فكر كپي برداري از طبيعت افتاد. شايد جمله معروف «رابرت هوك»، پدر ريزبيني و دنياي ميكروسكوپي در قرن ۱۷ بازگوي اين اشتياق كهن آدمي باشد: «من اغلب در اين انديشه ام كه بالاخره بايد راهي براي ساختن تركيبات مصنوعي مشابه آنچه كرم ابريشم توليد مي كند باشد.» اما اولين الياف مصنوعي تا سال ۱۹۳۵ راهي بازار نشد؛ در اين سال دانشمندان در كمپاني دوپون(Du Pont) نايلون را اختراع كردند و از همان زمان پيشرفت هاي جهشي و غول آسا در صنعت نساجي و توليد الياف آغاز شد.
الياف مصنوعي مي توانند قابليت هايي بسيار فراتر از الياف طبيعي به دست دهند.
روز به روز محصولات جديدتري روانه بازار مي شود. پارچه هايي چون كولار(Kevlar) ، گورتكس، نومكس، زيلون و پارچه هايي مقاوم در برابر باد، آتش و سرما. پارچه هايي مناسب براي جليقه ضدگلوله و... پارچه اي كه بين زمين و آسمان معلق مي ماند و مي تواند جاذبه زمين را دفع كند.
فيليپس ديزاين، يك آزمايشگاه بزرگ منسوجات در لندن است كه توسط كمپاني فيليپس اداره مي شود. آنها درپي يافتن منسوجات الكترونيك قابل پوشيدن هستند و در اين راستا روياهاي بزرگي را درسر مي پروارنند. يكي از اين روياها «پيش بند هوشمند» است.
چند سال پيش فيليپس با همكاري لوي استراس (توليدكننده پارچه هاي جين)، اولين پوليور الكترونيكي قابل پوشيدن را ساخت. اين ژاكت - كهICDT نام گرفت - حدود هزار دلار قيمت داشت و به يك دستگاه ديسكمن (۳(MP و تلفن همراه مجهز بود. هدفون ها در كلاه و يك ميكروفن در يقه لباس تعبيه شده بود. كلايوفون هيردن، مدير الياف هوشمند اين كمپاني مي گويد:  «آنچه تاكنون انجام شده گام هاي نخست است. تاكنون حسابي دست به عصا راه رفته ايم، طرح هاي نو در راه است. مي خواهيم ژاكتي بسازيم كه قهوه درست مي كند، بچه ها را برمي دارد و ليست خريد را كنترل مي كند و خيلي كارهاي ديگر انجام مي دهد. البته اينها يك شبه  اتفاق نخواهد افتاد.»
بسياري از تحقيقات در رابطه با الياف و منسوجات به كلي سري و دست يابي به آنها مشكل است؛ بعضي از آنها نظامي است و مربوط به جاسوسي و بعضي ديگر در جريان رقابت هاي بين توليدكنندگان غيرقابل دسترسي است.
لباس هاي فعال آينده!
يان اسكات، رئيس كمپاني لباس «مارك واسپنسر» مي گويد: «در گذشته، لباس ما را از عناصر طبيعي حفظ مي كرد. سپس لباس تبديل به مد شد. در آينده لباس از حالت انفعالي خارج مي شود و فعال خواهد شد، لباس شما در آينده برايتان كار انجام خواهد داد.»
در نيويورك نيز يك شركت مطالعاتي تازه تاسيس به نام سنتاكس، طرح هاي بلندپروازانه اي در دست انجام دارد. جف ولف، رئيس اين موسسه مي گويد: «درحال تحقيق روي نوعي تي شرت هوشمند هستيم كه الياف آن رساناست. اين الياف اطلاعات مختلف را از نقاط مختلف بدن جمع آوري و به فرستنده اي كوچك كه در همان تي شرت تعبيه شده منتقل مي كند، اطلاعاتي حياتي چون ضربان قلب و وضع آن، اكسيژن خون، چگونگي تنفس، فشارخون و امسال آن. سپس اين اطلاعات توسط فرستنده به مركز پزشكي موردنظر منتقل مي شود و به محض مشاهده كوچكترين اختلال در وضع سلامتي بيمار، مراتب توسط بيمارستان به او اطلاع داده مي شود تا فوراً خود را به بيمارستان برساند. اين تي شرت به ويژه براي بيماران قلبي، كودكان در خطر مرگ ناگهاني و بيماران مسن كه در خانه به سر مي برند، حياتي است.
دلتان مي خواهد با لباستان حرف بزنيد؟
لباس ها در آينده كاري انجام خواهند داد و هر لباس به منظوري خاص تدارك ديده مي شود. حتي اگر دلتان بخواهد مي توانيد لباسي بخريد كه برايتان حرف بزند و وراجي كند. هوگو وينچون، دانشمند فرانسوي طرح ديگري دارد. او از جعبه شعبده اش پارچه هايي با مشخصات زير بيرون مي كشد: در درجه اول، اين پارچه نفت خوار است،  يعني مي تواند پنج برابر وزنش نفت جذب كند (بي نظير براي پاك كردن لكه هاي پتروشيميايي)؛ پارچه ديگر مي تواند لرزش ها را جذب كند (تصورش را بكنيد سوار قايقي هستيد كه موتور آن هيچ لرزش و صدايي ندارد.)؛ و دست آخر پارچه اي كه به طور كامل در آب حل مي شود. اين پارچه بسيار محكم است، اما اگر آن را در آب داغ بگذاريد ناپديد مي شود. هوگو مي گويد: «بدبختانه من كمي از خودم جلوترم. براي اين پارچه فقط يك مشتري پيدا شده و آن كميسيون انرژي اتمي فرانسه است، اما من هم نمي دانم آنها به چه منظوري مي خواهند اين پارچه را بخرند و قصد دارند چه استفاده اي از آن بكنند!»
لباس نامريي 
از سوي ديگر، ارتش آمريكا خرسند است كه پژوهشگرانش در دستيابي به نوعي پارچه كه مي تواند سربازان را كاملا استتار كند موفق شده اند. يكي از دانشمندان مركز مطالعاتي ارتش با كمال احتياط درباره اين پارچه حرف مي زند. از مجموعه سخنان او مي توانم به يك مورد بسيار جالب اشاره كنم: لباسي كه نمونه آزمايشي آن بر تن يك سرباز مانكن است و نام آن: «لباسي براي كشتن»! اين لباس سياه رنگ و كلاه آن بسيار شبيه «پليس آهني» است. با اين لباس سربازان در آينده خواهند توانست كارهاي بسياري انجام دهند، از جمله آن كه ديده نشوند. از ديگر ويژگي هاي اين لباس ارتباط مداوم با سر فرماندهي و اطلاع از موقعيت سرباز، نظارت بر شرايط فيزيكي او، قدرت حس نور در محيط اطراف، قدرت استتار و همرنگ شدن با محيط و قابليت هايي از اين دست است. ضمنا اين لباس ضدگلوله، ضداشعه و ضد مواد شيميايي و بيولوژيكي است.
تام تاسيناري، يكي از پژوهشگران نظامي مي گويد: «ممكن است روزي ما روبوت هاي جنگجو داشته باشيم، اما امروز كه سربازان در ارتش به ميدان كارزار مي روند، تلاش براي حفاظت هرچه بيشتر از جان آنها مهم ترين وظيفه ماست. حفاظت از جان سربازان در برابر خطرات مختلف همچون گلوله، آب و هوا، آتش، ليزر، مواد بيولوژيكي و شيميايي، اشعه و جز آن بايد در راس تحقيقات ما باشد.»
عنكبوت هاي نساج 
آيا مي دانستيد تار عنكبوت عجيب ترين نخ دنياست. جف ترنر، يكي از توليدكنندگان الياف مي گويد: «عنكبوت جلوي چشم ما تار خود را توليد مي كند و ما هنوز نتوانسته ايم به راز آن پي ببريم. البته ۴۰۰ ميليون سال طول كشيده تا عنكبوت به اين كيفيت دست يابد!
عنكبوت اين تار شگفت را با ۲۰ نوع آمينواسيد مي سازد كه ما در مو، پوست و بدن خود داريم. او همين آمينواسيدها را روي هم مي گذارد و آن رشته هاي زيبا را با زلالي و شفافيت كامل پديد مي آورد و اين روند كاملا طبيعي است و هيچ نوع حرارت، مواد شيميايي يا مواد سمي و مشكوك در آن به كار نرفته است.» بدبختانه، عنكبوت هارا نمي توان پرورش داد.  آنها گوشتخوارند. بنابراين ترنر و گروهش به فكر جايگزين افتاده اند و آن استفاده از ژن پروتئين عنكبوت و توليد آن با استفاده از غده پستاني بز است. اين ماده كه طي فرآيندي پيچيده به دست مي آيد «بيواستيل»(Bio Steel) نام گرفته است.نخ به دست آمده از اين فرآيند مي تواند داراي ويژگي هاي بسيار قابل توجهي باشد. از جمله مواردي كه از هم اكنون بحث آن مطرح است ساخت نخ هاي بسيار ظريف بخيه چشم، جليقه هاي ظريف ضدگلوله و نخ هاي ماهيگيري است. عده اي بر آنند كه با استفاده از اين نخ بسيار محكم و بسيار سبك مي توان طناب هاي ۲۰۰ مايلي فضايي ساخت و بسياري از اجسام لازم در ايستگاه هاي فضايي را به وسيله آن بالا كشيد!
ترنر مي گويد: «تمدن ها خود را با موادي كه مورد استفاده قرار مي دهند تعريف مي كنند. انقلاب صنعتي با فولاد قدم به عرصه گذاشت. كامپيوترها از سيليكون پديد آمدند. ما در آستانه ورود به عصر تقليد بيولوژيكي هستيم. اين يعني بازگشت به طبيعت.»
بزرگترين بالون 
بزرگترين بالون جهان به نام سي.ال ۷۵CL) يعني بلندكننده محموله) در آلمان و به ارتفاع يك ساختمان ۲۰ طبقه ساخته شده است. پارچه اي بسيار سبك در اين بالون به كار رفته كه پيش درآمد پارچه هايي است كه از هوا سبكترند و احتمالا ظرف چهار يا پنج سال آينده توليد خواهند شد. اين بالون قادر خواهد بود اجسام بسيار سنگين را - مثل يك كارخانه بزرگ يا توربين، يا دودكش هاي عظيم و تاسيسات تصفيه نفت - بدون نگراني ازموانعي كه براي حمل ونقل جاده اي وجود دارد، از نقطه اي به نقطه ديگر حمل كند. از آن جالب تر اينكه به نظر يكي از مديران صنعت توريسم، اين بالون ها در توريسم نيز قابل استفاده خواهند بود: «ما مي توانيم براي حمل و نقل توريست ها از اين بالون هاي عظيم استفاده كنيم. به جاي ساختن يك هتل جديد در محل جديد، هتل خود را - كه به صورت بالون ساخته ايم - از نقطه اي به نقطه ديگر منتقل مي كنيم؛ امروز در آبشار نياگارا، فردا در سرنگتي آفريقا»! يك كارشناس ديگر مي گويد: «دولت هند، باتوجه به رقم روزافزون ثبت نام كنندگان حج، مايل است از اين بالون براي انتقال زائران هندي به مكه استفاده كند. با آن مي توان يك روستاي بزرگ را جابه جا كرد.»
خانم آشاپتا تامپسون، استاد دانشگاه برونل در جنوب انگلستان، مي گويد: «پارچه نزديك ترين ماده به انسان است. فكرش را بكنيد، ما از لحظه اي كه پا به جهان مي گذاريم با پارچه سر و كار داريم، به دنيا كه مي آييم ما را در پارچه اي مي پيچند و قنداقمان مي كنند و چون مي ميريم ما را در پارچه اي به نام كفن مي پيچند و دفن مي كنند. وقتي از حمام بيرون مي آييم خود را در حوله مي پيچيم و در همه حال با پارچه سر و كار داريم.»
و خيال پردازان دانشمند همچنان رويا مي بينند و هر ساعت كه مي گذرد بسي از اين روياها به حقيقت مي پيوندد، روياهايي كه بسياري از آنها با الياف و پارچه مربوط است: پتوهايي سبك و نازك كه در هر هوايي شما را گرم نگاه مي دارد. پارچه هاي پرنده، ژاكتي كه كافي است آن را بپوشيد و از شر جاذبه زمين خلاص شويد و مثل يك انسان فضايي از اين طرف به آن طرف پرواز كنيد، لباس هاي استتار، لباس هاي نامريي و ...

حتما تاكنون شما هم گذرتان به حوالي كردستان افتاده است. البته منظور ما استان كردستان نيست. بزرگراه كردستان را مي گوييم. اتوباني عريض و بسيار پرتردد كه در موازات بزرگراه چمران بخشي از بار ترافكيي را بردوش مي كشد.
درست آن قسمت از بزرگراه كه در محدوده سه برجASP و شهرك والفجر قرار دارد، شهروندان اتوبوس پيمايي هستند كه سالهاست چشم براه اقدام شهرداري براي نصب يك ايستگاه اتوبوس  هستند.
به گفته يكي از اهالي صدها نفر از ساكنان اين منطقه به دليل نبود ايستگاه اتوبوس يا در وسط اتوبان سرگردان هستند و يا مجبورند مسافتي طولاني را براي رسيدن به ايستگاه اتوبوس بعدي كه عموما يك كيلومتر فاصله دارد طي كنند. يكي از شهروندان سالمند كه همسر يكي از قضات دادگستري است مي گويد: در سال چندين عابر پياده به دليل نبود ايستگاه اتوبوس و يا حتي پل عابر پياده جان خود را از دست مي دهند.
او مي گويد: مسوولان ۳۰ سال است كه به اهالي منطقه قول دادند كه فقدان ايستگاه اتوبوس و پل عابر پياده را برطرف كنند. اما بايد چند نفر ديگر كشته شوند؟
واقعيت اينجاست كه يكي از دلايل افزايش معضل ترافيك، ناكافي بون شبكه حمل ونقل عمومي به نسبت جمعيت شهر تهران و عدم توزيع مناسب وسايل حمل ونقل عمومي در سطح شهر است.
اگرچه در منطقه شمال شهر تهران ميزان تقاضاي اتوبوس و يا حتي مترو به نسبت ساير نقاط شهر كمتر است، اما به هر تقدير بخشي از همان ساكنان شمال شهر نيز درتردد روزانه خود از اتوبوس و يا حتي مترو استفاده مي كنند.
ايستگاه هاي اتوبوس قانونا بايد هر يك كيلومتر در مسير اتوبوس مستقر باشند اما در برخي از مناطق شهر تهران اساسا اين فاصله مكاني رعايت نشده و بسياري از شهروندان بويژه آنهايي كه در مسير اتوبان يا نقاط خارج از شهر قرار دارند، هنگام تردد دچار مشكلات فراواني مي شوند.
در مورد پل عابر پياده نيز كه البته مورد اعتراض بسياري از عابران است وضع بر همين منوال است. پل هاي عابر پياده قانونا بايد در فاصله ۵۰۰ متري از هم قرار بگيرند. يعني حداكثر مسافت طي شده براي هر عابر پياده ۲۵۰ متر باشد اما اگر سري به اتوبان هاي شهر بزنيد فواصل پل هاي عابر گاه حتي به ۳ كيلومتر هم مي رسد . اصلا چرا راه دور برويم همين اتوبان حقاني كه تنها پل عابر پياده آن درمقابل ايستگاه متروي ميرداماد قرار دارد و اگر دقت كنيد سراسر اتوبان عابراني را مي بينيد كه با پريدن از روي نرده هاي وسط اتوبان خود را به آن سو مي رسانند بويژه اينكه اغلب بناهاي حاشيه بزرگراه جملگي اداري يا تجاري هستند كه مراجعان زيادي را به دليل موقعيت كاري برخود پذيرا مي شوند. حتي در بزرگراه كردستان شما فكرش را بكنيد حالا كه مركز تجاري و اداري خاصي در حاشيه اتوبان وجود ندارد وضعيت اين است، اما اگر آن ساختمان ۵۰ طبقه كه در حال احداث استت راه بيفتد چه وضعيتي پيش خواهد آمد.
اگر شما هم سري به چنين بزرگراه هايي زديد لطفا از سرعت خود بكاهيد چون ممكن است يك انسان در مقابل شما سبز شود.

هنوز از اعتصاب معلمان آموزش و پرورش كشور و بازنشستگان دولت چند ماهي نمي گذرد كه پرستاران نيز اعلام كردند قصد دارند به دليل مطالبات صنفي خود در روز پرستار (۴ تيرماه) تجمع كنند.
اين خبر را سيامك عزيزي، دبيركل جمعيت پرستاران اعلام كرد و گفت: استانداري هنوز با اين تجمع در مقابل بيمارستان هاي كشور موافقت نكرده است.
اين جمعيت سال گذشته نيز در تيرماه به دليل مطالبات صنفي و تنگناههايي كه با آن در كار و معيشت مواجه هستند خواستار تجمع بود، اما به دليل التهاب سياسي تيرماه با اين تجمع مخالفت شد.
پرستاران بيمارستان به دليل كار در بيمارستان ها و برخورد و مشاهده انواع بيماري، با مشكلات جسمي و روحي زيادي مواجه هستند اما متاسفانه به وضعيت مالي و معيشتي پرستاران تاكنون رسيدگي نشده است.
دبيركل جمعيت پرستاران مي گويد: باتوجه به اعتراضات و تجمعات خودجوشي كه در بيمارستان هاي مختلف صورت گرفته است بهتر است با اين تجمع موافقت شود.
البته در اين ميان بي تفاوتي مسوولان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي نيز قابل توجه است چراكه در بسياري از مواقع حتي نسبت به بسته شدن بيمارستان ها نيز اظهار بي اطلاعي شده است.
پس خودتان حدس بزنيد آنها درمورد وضعيت معيشتي پرستاران چه اطلاعي مي توانند داشته باشند.
علاوه بر جمعيت پرستاران، محمد شريفي دبيركل خانه پرستار نيز مي گويد: پرستاران روز ۳۱ خردادماه در مقابل سازمان مديريت و برنامه ريزي تجمع خواهند داشت.
گرچه اعتصاب معلمان اگر هيچ كس را خوشحال نكرد حداقل دانش آموزاني كه يكي دو روز از درس و مدرسه راحت شدند را خوشحال كرد اما به نظر مي رسد اعتصاب پرستاران هيچ كس را خوشحال نكند. چراكه در اين وانفساي كمبود پرستار در بيمارستان ها تحصن آنان و عدم حضورشان مشكلاتي را به وجود خواهد آورد.
حتماً شما هم تابه حال به بيمارستان ها مراجعه كرده ايد و با كمبود پرستار در بيمارستان ها و عدم رسيدگي درست به بيماران روبه رو شده ايد گرچه من و شما كه به بيمارستان مراجعه مي كنيم اين كمبودها را از چشم آنهايي مي دانيم كه مي بينيم، مثل پرستارها، اما از اين نكته غافليم كه بسياري از اين پرستاران در بيمارستان ها كار چندين پرستار را انجام مي دهند و اين موضوع ازنظر رواني و جسماني اثرات منفي زيادي دارد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي گرچه با اين خيل درس خوانده پرستاري وزارتخانه درصدد استخدام آنها در بيمارستان ها برنمي آيد آيا بهتر نيست حداقل به وضعيت معيشتي آنها رسيدگي شود.
به خصوص اگر يك شب را در بيمارستان ها گذرانده باشيد علاوه بر نابساماني و كمبود پي خواهيد برد پرستارها و گروه پزشكي يكي از سخترين مشاغل را دارند كه نه تنها رسيدگي به وضعيت معيشتي آنان بايد در دستور كار مسوولان قرار گيرد آنها شايسته تقدير و توجه بيشتر نيز هستند.

اسدالله افلاكي 
اشاره: زلزله اگر بخواهد مي آيد چه بخواهيم چه نخواهيم. در همه سده ها، دست كم هر ده سال يك بار آمده، ويران كرده و به سوگ نشانده است. باز هم خواهد آمد. گويي تقدير آن است كه تقريبا در هر دهه اي كه مي گذرد يك بار به سوگ بنشينيم و وقتي احساسات مان فروكش كرد و زندگي روال خويش را بازيافت، اندوه مان را به فراموشي بسپاريم تا زماني ديگر كه شايد هم خيلي دير نباشد.
آخرين باري كه لرزاند بامداد جمعه، پنجم دي ماه سال پيش بود و در پي اين لرزيدن، مسوولان و دست اندركاران نهادهاي ذي ربط دست به كار شدند و در همايش ها راهكارهاي پيشگيري از تكرار چنين فاجعه اي را بررسي كردند. آخر براي زلزله اي با بزرگي ۳/۶ ريشتر چنين ويراني و كشتاري با هيچ معيار جهاني همخواني نداشت و اين گونه بود كه سناريوي مقاوم سازي دوباره از هر تريبوني فرياد شد.
پنج ماه از زلزله بم گذشت، ديگر فاجعه بم در غبار زندگي رنگ باخته و به جز آنان كه هست و نيست خود را باخته اند كسي به بم نمي انديشد. اين مقوله اي همه گير است، نخست احساساتي شدن، سپس تصميم گيري و سرانجام غلبه رخوت بر تصميم ها كه عبور زمان همه چيز را در خود حل مي كند و اين گونه است كه به رغم همه تاكيدها و برگزاري همايش ها، پروژه مقاوم سازي هنوز گام هاي مطالعاتي خود را طي مي كند و تا اجرا راهي طولاني در پيش دارد. گويي گوشي براي شنيدن وجود ندارد. موانع چيست كه هر مسوولي به تنهايي از آن شكوه مي كند: مقررات دست و پاگير، ناهماهنگي، پافشاري و متهم كردن ديگر نهادها و همه اينها البته تاثيري بر اصل ماجرا ندارد. دوباره خواهد لرزيد و آنان كه باز مي مانند همين سناريو را آغاز مي كنند. با اين همه به سراغ دكتر فريبرز ناطق الهي كه استاد نمونه كشور در مهندسي زلزله و مديريت بحران شناخته شده مي رويم و از او مي پرسيم:
پروژه مقاوم سازي در چه مرحله اي است؟
پروژه مقاوم سازي در حقيقت از سيزده سال قبل آغاز شد و تقريبا دو سال پيش، دولت به اين نتيجه رسيد كه مقاوم سازي ساختمان هاي عمومي اولويت دارد و بودجه اي به اين امر تخصيص داد. بدين ترتيب برنامه اي مدون براي مقاوم سازي ساختمان هاي مهم و حياتي كشور در دستور كار دولت قرار گرفت و حدود ۲۰ تا ۴۰ ميليارد تومان هم براي فاز يك مطالعات مربوط به آن اختصاص يافت و اين كار از يك سال پيش به طور جدي در كشور آغاز شد و در حال حاضر مطالعات جامع روي ساختمان هاي حساس و كليدي در حال انجام است.
اين مطالعات بر اساس چه دستورالعمل يا آيين نامه اي صورت مي گيرد؟
دستورالعملي كه امروز در ايران اجرا مي شود ترجمه اي است از دستورالعملي كه براي ساختمان هاي آمريكا تدوين شده و هيچ شباهتي به ساختمان هاي ايران ندارد. اين امر باعث شده، مهندسان مشاوري كه در اين زمينه فعاليت مي كنند با معضلاتي مواجه شوند. زيرا مطابقت و همخواني آيين نامه خارجي با ساختمان هاي موجود كار دشواري است و عملا هم درست نيست. ما نبايد فراموش كنيم ساختمان هايي كه در بم ويران شد هيچ شباهتي به ساختمان هاي آمريكايي نداشت. اين دستورالعمل در سال ۸۰ تعريف شد و قرار بود به صورت خوبي تدوين شود ولي به دلايل گوناگون به ترجمه منتهي شد آن هم ترجمه اي ناقص و غلط از روش هاي آمريكايي كه حقيقتا دست و پاي مهندسان مشاور را بسته و اگر امروز مهندسان مشاور به اين قضيه نمي پردازند به اين دليل است كه نمي توانند به سياست قضيه وارد بشوند.
اين دستور العمل ازسوي چه نهادي تدوين و ابلاغ شده؟
از سوي سازمان مديريت و برنامه ريزي سفارش داده شد و در يك مركز مطالعاتي توسط اساتيد فن مدون شد ولي به هر حال داراي مشكلاتي اساسي است.
چطور يك دستورالعملي كه با سازه هاي ما مطابقت ندارد براي مقاوم سازي، تصويب و ابلاغ شده است؟
اين قسمت اول كار و ارزيابي آسيب پذيري است مقاوم سازي فاز بعدي است اول بايد مشكل را بشناسيم بعد مقاوم سازي كنيم. اين بدان معنا نيست كه ما مي توانيم از اين دستورالعمل استفاده كنيم. اما بايد دستور العمل توسط يك گروه خبر ساخته و پرداخته شود تا با ساخت و ساز ما هماهنگي بيشتري داشته باشد در غير اين صورت ما هزينه سنگيني را متقبل مي شويم كه نتيجه آن هم مثبت نخواهد بود.
به نظر جنابعالي كدام يك از فضاهاي شهري براي مقاوم سازي در اولويت قرار دارد؟
براساس بودجه اي كه براي دولت و كشور مهياست بايد يك دسته بندي صورت بگيرد. مسلما در اين قضيه  ، ساختمان هاي عمومي، تشكيلات، و زير ساخت هاي شهري مثل تاسيسات نفتي، مخابرات و ساختمان هايي كه بار اورژانس دارند اولويت دارند البته اين اولويت در برنامه ريزي سازمان مديريت ديده شده است.
در صورت وقوع زلزله درتهران ، مديريت بحران تا چه اندازه كارساز خواهد بود؟
مديريت بحران، يك مقوله بسيار دشوار و اساسي است كه نياز به تفكر و تعمق بسيار دارد. براي نمونه مديريت سيستم بحران در زلزله بم بسيار ضعيف عمل كرد و اين نشان داد كه مديريت بحران در كشور عملا فلج است. اين مساله اي است كه بارها متخصصان در همايش هاي مختلف تذكر داده اند البته اين بدان معنا نيست كه متوليان امر به آن توجه ندارند منتها برنامه هاي مديريت بحران بسيار گسترده است و نياز به يك برنامه ريزي اساسي و بلند مدت و مدبرانه با علم قوي دارد. در حال حاضر، در ساختار شهرداري تهران، تشكيلاتي تحت عنون مديريت بحران و برنامه ريزي و پيشگيري ايجاد شده ولي هنوز در ابتداي كار است و هيچ برنامه ريزي خاصي از آن ديده نشده، جز اين كه ژاپني ها مطالعاتي براي اين تشكيلات انجام دادند كه به زعم متخصصان، اين مطالعات از دقت لازم برخوردار نيست. خود ژاپني ها هم به اين مساله اعتراف كرد ه اند، انتظار آن است شهرداري تهران برنامه ريزي اش را براساس سناريوي خطر تنظيم كند تا در زمان بحران براساس آن عمل شود. متاسفانه ساختار مديريت بحران فعلي در صورت وقوع زلزله، توان پاسخگويي ندارد.
آيا براي مقاوم سازي هماهنگي ميان سازمان هاي و نهادهاي ذيربط وجود دارد؟
يكي ازمعضلات اصلي كشور ما عدم هماهنگي ميان نهادها و سازمان هاي ذيربط است متاسفانه ما چنين برنامه اي در دستور كار نداريم و هر كسي فراخور حال خود برنامه ريزي مي كند. بدتر از همه اينكه، دستگاه هايي كه صاحبنظر نيستند ولي داراي اساسنامه هستند وقتي به بحران هاي طبيعي و غير طبيعي برخورد مي كنند با اظهار نظرهاي خود كار را پيچيده تر مي كنند اين ناهماهنگي براي كشور بسيار خطرناك است. پيامد اين نوع عملكرد هم وقتي زلزله اي اتفاق مي افتد نمود پيدا مي كند و مي بينيم چه معضلاتي براي مردم ايجاد مي كند اگر اين مساله را ريشه يابي كنيم بر مي گردد به وزارت محترم كشور و متوليان امر در ستاد حوادث غير مترقبه، چون طبق قانون اين هسته متولي قضيه است اما از آنجا كه اين نهاد، نهادي ستادي است، شايد بهتر باشد يك بازنگري در ساختار مديريت بحران در سطح هيات دولت صورت بگيرد. زيرا برنامه هاي موجود كارآمد و كارساز نيست. نكته ديگر اينكه ارگان ها بدون تعصب با قضيه برخورد كنند يعني شايسته است با يك نگرش عالمانه و علمي كه شيوه مقبول همه جوامع است به اين مساله نگاه كند. اين كاري است كه الان در كشور ما انجام نمي شود.
در صورت وقوع زلزله در تهران، چه تمهيداتي براي مقابله با بحران پس از زلزله انديشيده شده است؟
اگر واقعا روزي در تهران زلزله اي كه ما محتمل مي دانيم اتفاق بيفتد شرايط بسيار وحشتناكي به وجود خواهد آمد كه مي شود گفت در تاريخ چه در گذشته و چه در آينده نظير نخواهد داشت و متاسفانه از بعد برنامه ريزي اين قضيه به دقت ديده نشده و هنوز در ابتداي كاريم. به نظر مي رسد به جاي توسعه شهري بهتر است به مقاوم سازي ساختارهاي شهري بپردازيم تا شرايط ايمن تري براي شهروندان فراهم شود.
مقاوم سازي دو بخش دارد، بخشي از آن به دولت مربوط مي شود و بخشي به مردم؛ در حال حاضر اگر شهروندي بخواهد محل سكونت خود را مقاوم سازي كند آيا بستر آن فراهم است؟
دولت مقاوم سازي ساختمان هاي عمومي و دولتي را در دستور كار خود قرار داده است. براي مقاوم سازي ساختمان هاي خصوصي هم راهكارهاي علمي موجود است اما هزينه آن بسيار سنگين است يعني اگر يك شهروند امروز تصميم بگيرد ساختمان خود را مقاوم كند دانش فني آن موجود است اما مساله اين است كه هزينه آن را از كجا مي خواهد تامين كند. اينجا نقش دولت بسيار مهم است.
تصور مي شود دولت بايد از سيستم هاي انگيزشي استفاده كند و با فراهم ساختن تمهيداتي به كمك شهروندان بيايد. اما در حال حاضر شهروندان علاقه مند كه توان مالي دارند مي توانند براي مقاوم سازي به مهندسان مشاور مراجعه كنند.
مشاركت بخش خصوصي را در پروژه مقاوم سازي چگونه ارزيابي مي كنيد؟ اين كاري است كه در شهرداري منطقه ۱۱ آغاز شده است؟
ورود سيستم خصوصي به اين مقوله بسيار خوب است در تمام دنيا هم خوب عمل كرده. ولي در كشور ما اين نگراني وجود دارد كه وقتي بخش خصوصي به اين وادي وارد مي شود چون سودجويي ملاك عمل مي شود همان سيكل بد ساخت و ساز تكرار مي شود. مسوولان منطقه ۱۱ بايد روي ساخت و سازهاي جديد نظارت قوي داشته باشند. مشاركت بخش خصوصي خوب است ولي ما بايد در كشورمان مختصات خودمان را بشناسيم و وقتي از بخش خصوصي درخواست مي كنيم وارد اين ميدان بشود بايد با دقت و به طور جدي بر عملكرد آنها نظارت كنيم.
در حال حاضر دو نوع ساختمان داريم؛ يك دسته ساختمان هايي كه الان شهروندان در آن زندگي مي كنند و ديگر ساختمان هايي كه در حال ساخت است و يا قرار است ساخته شوند. سوال اين است چرا به رغم تاكيد بر مقاوم سازي، براي نظارت بر اجرا چاره اي نمي انديشند تا حداقل ساختمان هاي در حال ساخت مقاوم ساخته شوند؟ واقعا مقصر اين سهل انگاري كيست و متولي آن چه نهادي است؟
اين مساله اي است كه ما سال هاست فرياد مي زنيم. ما به مسوولان هم تذكر داده ايم كه امروز بايد به اين مساله بپردازيم تا چند سال ديگر ناگزير به پرداخت هزينه اي گزاف براي مقاوم سازي آنها نباشيم. متولي اين امر هم ارگان خاصي نيست، بلكه چند نهاد و ارگان هستند كه عبارت اند از: شهرداري ها، وزارت مسكن و جامعه مهندسان. بايد اين قضيه در تعامل ميان اين سه مرجع حل شود.
بايد نظارت شهرداري ها واقعا دقيق و فني باشد و در اين خصوص هم نبايد مسامحه شود. وزارت مسكن هم بايد در صدور مجوزها بيشتر دقت كند و جامعه مهندسان هم در اجراي نقش خود كوتاهي نكند. اين كاري است كه در همه دنيا نهادينه شده است.
شهروندان هم بايد به قوانين احترام بگذارند مثلا از ساخت و ساز درحاش يه شهرها و سطح هاي شيب دار بپرهيزند، زيرا با اين ساخت و سازهاي غيراصولي، مسوولان شهري را هم دچار معضل مي كنند.
نكته ديگر اين كه متاسفانه امروز مديراني را مي بينيم كه در تخصص هاي خودشان فعاليت نمي كنند. اگر چنين افرادي در سيستم بحران و مقاوم سازي وارد شوند عواقب آن ناگوار و جبران ناپذير خواهد بود. زلزله بم نشان داد كه تا چه اندازه به دانش فني و حضور متخصصان در عرصه ساخت و ساز نيازمنديم. اين درست نيست كه ما در كشوري كه سه هزار پيشينه تاريخي دارد در مساله ساخت و ساز در اول راه باشيم.

عكس ها: ساتيار
حالا همه آنهايي كه از اتوبان همت مي گذرند و در ترافيك اعصاب خوردكن حدفاصل چمران تا گاندي «گير» مي كنند، به راحتي متوجه مي شوند كه برج ميلاد قرار است درازتر شود... مدتها بود كه آنها برجي نيمه كاره را مي ديدند كه سرزندگي و تحركش به دليل بيمارستاني است كه پاي آن واقع شده. اما حالا در برج ميلاد هم خبرهايي هست. براي آنها كه مي خواهند بدانند بالابرها در اين برج چه مي كنند، عرض كنيم كه سومين قطعه تاج برج با وزني ۷۰۰ تني درحال نصب شدن است كه نماي برج، پلاك و جلوه برج به شمار مي آيد و كليه امكانات رفاهي و بهداشتي در آن موجود است. بعد از نصب اين سازه، آنتني روي آن تعبيه خواهد شد كه بزرگترين آنتن روي سازه در جهان به شمار مي آيد كه ساخت داخل نيست.
مديران پروژه قول داده اند، آنرا براي زمستان ۸۴ آماده كنند تا در دهه فجر ۸۴ مورد بهره برداري قرار گيرد. «همتي ها» مي توانند ذره ذره پيشرفت آنرا پيگيري كنند...

يك ملاقات حضوري كافي بود تا مشكلات پيش آمده در سيستم اخذ رواديد كه توسط دولت عربستان تغييراتي در آن ايجاد شده بود، رفع شود.« هاني، رئيس سازمان حج و زيارت به عربستان رفت و با وزير حج عربستان سعودي در اين باره گفت وگو كرد.
تغييرات در سيستم اخذ رواديد منجر به لغو ۷ پرواز زائران شده بود كه با توافقات انجام شده چند پرواز آن نيز تاكنون صورت گرفته است. عبدالله نصيري، مديركل دفتر رياست و روابط عمومي سازمان حج و زيارت مي گويد: «بروز هر گونه اختلال بيش از هر چيز زيان هاي معنوي و مادي سنگيني را به شركت هاي مجري ايراني و شركت هاي سعودي وارد مي كند، لذا شركت هاي مجري بيشتر از هر فرد و مجموعه ديگر دغدغه كافي براي حل مشكل را دارند.»
لازم به ذكر است كه زائراني كه قرار بود با پروازهاي اخير به مكه مكرمه و مدينه منوره اعزام شوند، عمره گزاران بودند.

تصويب لايحه ممنوعيت استفاده از حجاب در كشور فرانسه با اعتراض گسترده مسلمانان جهان روبرو شد.
اين تصميم كه توهين آشكار به دموكراسي مورد ادعاي اين كشور و اهانت به مسلمانان جهان بود، با چنان شدت و حدتي اجرا شد كه حيرت جهانيان را برانگيخت.
اما تصميم جالب تر اين كه اخيرا جناب فرانكو فيلون يعني وزير آموزش اين كشور اعلام كرده كه دانش آموزان مسلمان در صورتي مي توانند از حجاب استفاده كنند كه مدير مدرسه اين اجازه را به آنان داده باشد و حالا اميد مسلمانان فرانسه به وجود مديران غيرلائيك است.
گرچه بعيد به نظر مي رسد كه دل بستن به اين اميد هم چندان موثر باشد.
تغييري در وضعيت دختران مسلمان فرانسه ايجاد نمي شود؛ كدام مدير مدرسه است كه تفكراتي متفاوت با مسوولا ن كشورش داشته باشد؟!

كارگر امنيت شغلي ندارد. اين جمله ايست كه از زبان حميد رضوان پوريغي كارگر نمونه سال ۸۲ كشور شنيده شده است. وقتي كه كارگران شريف و زحمتكش كه توانسته اند در ميان ديگران نمونه باشند دست به گريبان چنين مشكلي هستند، خدا به داد غيرنمونه ها برسد. همواره مي شنويم يا مي خوانيم كه كارگران همواره از لحاظ مسايل معيشتي رنج مي برند. حالا شما نداشتن مسكن، حقوق كافي و ديگر مسايل را هم به آن اضافه كنيد.
در همه دنيا اين گفته بر سر زبان هاست كه در صورت نبود كارگران در جامعه، چرخه توليد و توسعه كشور به حركت در نمي آيد. با وجودي كه هنوز هم صنعت ما متكي به كشورهاي ديگر است، بايد دولت هر چه سريع تر حمايت خود را از كارگران افزايش دهد. جالب است بدانيم كه در مجلس آينده، نماينده كارگري وجود ندارد. بايد توجه داشت كه كارگران به عنوان ستون فقرات انقلاب محتاج توجه بيشتري هستند.

يكي دو هفته پيش بود كه رانندگان شركت واحد از اتوبوس هاي جديد گله كردند و گفتند اين اتوبوس ها نقص هاي زيادي دارد. اتوبوس ها ساخت ايران خودرو بود و حالا معاون بهره برداري شركت واحد خبر مي دهد كه مجبور به خريد اتوبوس هاي ساخت داخل هستند. حسين تيموري كرماني مي گويد: «چون اجازه خريد از خارج كشور را نداريم، كارخانجات داخل سازنده اتوبوس، توليدي هاي خود را با پايين ترين كيفيت به ما مي فروشند.»
شركت واحد از شهاب خودرو و ايران خودرو اتوبوس مي خرد. اين اتوبوس ها با كمتر از ۱۰ هزار كيلومتر كاركرد دچار نقص در كمك فنرها و اتاقك ها مي شوند. كرماني مي گويد: «اتوبوس هاي خارجي ۱۳ سال دارند كار مي كنند و هيچ مشكلي ندارند.»
و بالاخره اينكه آنها از اين وضعيت به تنگ آمده اند و قصد خريد ۲ هزار دستگاه اتوبوس خارجي را دارند. حالا همه چيز بستگي به وزارت صنايع و چراغ سبز آنها دارد.

اگر كارمند دولت هستيد از قضيه مرخصي هاي ايام نوروز حتما باخبريد. شما كل روزهاي عيد در منزل استراحت مي كنيد و مطمئن از اينكه ارگان هاو سازمان هاي دولتي تعطيل است. روز كاري در سال جديد كه شروع مي شود اولين كاري كه مي كنيد رو كردن برگه هاي مرخصي است تا حقوقتان كسر نشود.حالا معاون قضايي ديوان عدالت اداري مي گويد دستگاه هايي كه ايامي را بدون خواسته مستخدمين تعطيل و آن را جزو مرخصي ذخيره آنها به حساب مي آورند خلاف قانون عمل كرده اند و كاركنان مي تواند به ديوان عدالت اداري شكايت كنند. الله وردمقدسي مي گويد: مرخصي بايد با اجازه خود مستخدم باشد. ماده ۴۷ قانون استخدام كشوري هم همين را مي گويد.خوشحاليم كه ميان تمام خبرهاي ناگوار- از بالا  رفتن قيمت بنزين تا گوشت و مرغ و چيزهاي ديگر- بالا خره توانستيم يك خبر خوشايند هم برايتان چاپ كنيم . از اين پس با خيالي آسوده به تعطيلا ت برويد.

آخر معلوم نشد كه معتادان مجرم هستند يا بيمار. در حالي كه دبير ستاد مبارزه با مواد مخدر معتقد است كه نگاه مجرمانه باعث افزايش تعداد معتادان مي شود، عامه مردم نگرش مجرمانه اي نسبت به يك معتاد دارند. علي هاشمي دبير كل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: طبق آمارهاي اعلام شده ۲ ميليون معتاد در كشور وجود دارد. ۲۹۵ هزار هروئيني كه ۱۴۵ هزار نفر آنان تزريقي و همه در معرض مبتلا به ايدز هستند كه اگر برنامه مشخصي براي آنها نداشته باشيم با مشكل مواجه خواهند شد. به گفته هاشمي پس از سقوط دولت طالبان در افغانستان ميزان كشت خشخاش افزايش يافت، به طوري كه در سال گذشته آمار كشت خشخاش در افغانستان ۸ درصد بوده است، اما پيش بيني مي شود كه امسال اين آمار به ۵ هزار تن برسد.

حكم تعطيليISP و ICP ها از سوي دادستان تهران صادر شده است.
به دنبال تعطيليISP ها كارفرمايان اينترنتي اقدام به برگزاري گردهمايي كردند كه در آن رئيس انجمن صنفي كارفرمايان اينترنتي اعلام كرد كه در جلسه اي كه به دستور آيت الله شاهرودي در دفتر دادستان كل كشور بر گزار شد حكم تعطيليISP ها وICP ها توسط دادستان كشور صادر شد.
مصطفي محمدي گفت: ما دو خواسته خود را در نامه اي از رياست قوه قضاييه درخواست كرده بوديم، اول اينكه با توجه به كار فني اين صنف حتما نياز به يك بررسي كارشناسانه وجود دارد و قبل از اقدام به هر عملي يك كار كارشناسي دقيق بايد صورت گيرد و بعد اقدام قانوني اعمال شود.

دغدغه كنكور زلزله زدگان بم، يونيسف را وادار به برگزاري كلاس هاي كنكور براي دانش آموزان پيش دانشگاهي كرد. سينا خبر داد در ادامه همكاري هاي صندوق كودكان سازمان ملل متحد يونيسف و وزارت آموزش و پرورش در اجراي برنامه هاي آموزش براي كودكان و نوجوانان شهر بم، يونيسف از برگزاري كلاس هاي آمادگي كنكور آن وزارتخانه براي ۴۰۰ دانش آموز پيش دانشگاهي بم كه خود را براي شركت در اين آزمون سراسري آماده مي كنند، حمايت مي كند. اين دوره ۵۰ روزه كه هم اكنون در دو مركز آموزش در شهر كرمان كه براي ۲۷۵ دانش آموز دختر و ديگري براي ۱۲۵ دانش آموز پسر در حال اجراست با هدف آماده كردن اين دسته از دانش آموزان بمي است كه طي سال تحصيلي به علت زلزله دلخراش آن شهرستان از فرصت هاي آموزشي معمول برخوردار نبودند.

ما كه ترسيديم. حتما كيف قاپ ها بيش از ما. اين روزها خيابان هاي اصلي پايتخت با حضور گسترده پليس ها رنگ و بوي خاصي دارد. به خصوص نوع پوشش و گشت زني مداوم اين پليس ها باعث شده احساسي مثبت در بين مردم به وجود بيايد. البته جاي نگراني براي شهروندان قانون مدار نيست. اين پليس ها در چارچوب طرح برخورد با موتورسيكلت سواران متخلف در شهر گشت مي زنند و جالب اينكه سردار قاليباف فرمانده نيروي انتظامي اعلام كرده است با اجراي اين طرح سرعت وسايل نقليه عمومي افزايش يافته (يعني ترافيك هم كمتر شده) و كيف قاپي بيش از ۶۷ درصد در حد فاصل جمهوري و بهارستان كاهش يافته است. همچنين قاليباف گفته است: نيروهاي ما حق برخورد فيزيكي با موتورسواران را ندارند اما در صورتي كه متخلفان مامور ما را مورد خشونت قرار دهند ما نيز مطابق قانون حق برخورد داريم. قابل توجه آدم هاي عصبي.

حتما شما هم هميشه با اين مشكل مواجه هستيد كه در تهران مكان هاي جذاب تفريحي كم است. اما يك خبر خوب. هر چند موقتي است. همزمان با روز جهاني تنوع زيستي، اولين جشنواره تنوع زيستي توسط موزه تنوع زيستي و حوزه هنري از اول خردادماه به مدت يك هفته برگزار مي شود كه در اين هشت روز به منظور آشنايي كودكان و خانواده ها با اهميت حفظ تنوع زيستي در چرخه حيات، گروه هاي مختلف هنري به همراه عروسك هاي مورد علاقه كودكان برنامه هاي مخصوص را اجرا خواهند كرد. همچنين حضور خواننده هاي محبوب جوانان، اجراي تئاتر عروسكي، خياباني و نمايشگاه طنز، پانتوميم و سرود و جشنواره بادبادك و مسابقات ورزشي براي كودكان و نوجوانان و مسابقه آشپزي سبز از ديگر برنامه هاي اين جشن مفرح است.

اين خبر را خوب بخوانيد با فرصت. بر اساس محاسبات بانك جهاني و صندوق بين المللي پول هر ايراني به طور متوسط درسال حدود يك ميليون و ۶۰۰ هزار تومان درآمد دارد.
نكته قابل توجه و هر ايراني كه داراي خودرو است به طور متوسط در سال حدود ۸۴۰ هزار تومان يارانه سوخت از دولت دريافت مي كند يعني سالانه معادل ۴هزار ليتر بنزين. هر ليتر بنزين درايران معادل ۸۰ تومان است كه هزينه مصرف سوخت يك خودرو درسال به ۳۴۰ هزار تومان مي رسد.
اما دولت با پرداخت يارانه پنهان، بنزين را ۲۱۰ تومان ارزان تر از بازارهاي جهاني مي فروشد. هزينه پرداختي به هر خودرو برابر نيمي از درآمد خانوار ايراني در يك سال است. گفتني است نرخ مالكيت خودرو در دهك هاي بالا درآمدي ۴۲ برابر نرخ مالكيت خودرو در دهك هاي پايين درآمدي است.