اشاره؛
بخش نخست گفت وگوي همشهري بامهندس با هنر،نماينده كرمان در هفتمين دوره مجلس شوراي اسلامي ديروزدر همين صفحه از نظرتان گذشت .امروز در بخش پاياني اين گفت وگو به مواردي از جمله جايگاه اعتدال در فعاليت ها ونيز تجديد نظردرادبيات ورفتارپرداخته شده است.
* برخي معتقدند شعارهاي اصلاح طلبانه سبب ساز پيروزي جناح منتقد دولت شد. نظر شما چيست؟
من يك بار ديگر به اين مسئله پاسخ داده ام و گفتم كه چطور است كه اصلاح طلبان با شعار اصلاح طلبي رأي نمي آورند، اما منتقدين اصلاحات با همين شعارها پيروز مي شوند. اين يك پارادوكس است. البته ما شعار اصلاحات را داديم، اما نه آن اصلاحاتي كه مد نظر دوم خردادي ها بود. آنها اصلاحات را حتي در حد استحاله نظام طرح مي كردند ولي ما مي گفتيم اصلاحات بايد گفتمان دوران سازندگي را تبديل به گفتمان خدمت رساني كنيم و عملكرد شوراي شهر و شهرداري هم نشان داده كه ما بر اين شعارمان پايبند هستيم.
* به نظر مي رسد كه جناح شما اين اقبال مردمي را در انتخابات مجلس هفتم پيش بيني نمي كرد. مويد اين گفته هم اين است كه در صورتي كه اين اختلاف رأي را پيش بيني مي كرد حتماً چهره هاي شاخص اين جناح از تهران كانديدا مي شدند. مثلاً خود شما از تهران كانديدا مي شديد و يا دكتر غفوري فرد را در ليست قرار مي داديد.
در اين مسئله يك پارادوكس دروني وجود دارد. به اين ترتيب كه ما در شعارها و حرف هايمان گفتيم كه به دنبال چهره هاي جديد هستيم. نفس اين رفتار، مقدار زيادي از آراء را جذب كرد. ممكن بود شما بگوييد چرا باهنر از كرمان كانديدا شد. نظرسنجي ها هم نشان مي داد كه من در ليست سي نفره، بين چهار نفر اول ليست خودمان هستم.
بله، در يك حالت ما مي توانيم تصور كنيم كه مثل مجلس ششم هيچ كس از ليست ما رأي نياورد. در آن حالت باهنر هم رأي نمي آورد و هيچ كس از چهره هاي جدي ما هم رأي نمي آورد ولي اين حالت را تقريباً ما مي دانستيم كه اتفاق نمي افتد. رقبايمان قبول كرده بودند كه ممكن نيست مجلس هفتم مثل مجلس ششم ۳۰ بر صفر به نفع اصلاح طلبان بشود. همه تحليل ها مي گفت كه نصف آرا به نفع ماست. البته اين را هم بگويم ۳۰ بر صفر به نفع ما را هم كسي حدس نمي زد.
بنابراين درباره شخص خودم من احتمال رأي آوردنم در تهران چند برابر كرمان بود. يا مثلاً دكتر غفوري فرد كه اگر در ليست مي آمد، رأي بسيار بالايي مي آورد و احتمالاً جزو ده نفر اول مي شد. حالا يك يا دو مورد را از چهره هاي قديمي و تكراري اگر ما مي آوريم، اتفاقي نمي افتاد. ولي اگر اين مسئله توسعه پيدا مي كرد و دوباره ليست ما به عنوان مثال بيست چهره تكراري داشت، آن موقع در اصل رأي ترديد به وجود مي آمد. ممكن است شما يك مورد را مثال بزنيد و بگوييد اگر دكتر غفوري را در ليست مي گذاشتيد، رأي خوبي داشت و يا اگر شخص خودم بود حتماً رأي بالايي مي آوردم ولي اگر اين «اگر»ها تكرار مي شد و به حالت حداكثري مي رسيد و مثلاً بيست تا مي شد، همين يك افت رأي بالايي را به وجود مي آورد.
* تا چه اندازه عملكرد شوراي نگهبان را در موفقيت خود مهم ارزيابي مي كنيد؟
- مطمئناً بسياري از رفتارها در نتيجه انتخابات تأثير دارد. اما اگر ما به دنبال يك علت تامه براي نتيجه انتخابات باشيم، اين علت تامه وجود ندارد. يعني اگر بگوييم رد صلاحيت هاي شوراي نگهبان سبب پيروزي ما شد موارد متعددي مثال هاي نقض اش وجود دارد. در تهران هر چند تندروهاي اصلاحات نبودند و چهره هاي ميانه موجود بودند، اما اگر فضاي جامعه به نفع اصلاح طلبان بود به هر حال كندروها و افراد ميانه رأي مي آوردند. نفر سي ام تا سي و يك ام در تهران نزديك دو برابر فاصله رأي داشتند. با توجه به اين كه آقاي محجوب كه نفر سي و يكم شد يك چهره معروف بود كه قشر عظيم كارگر پشت سرش بودند.
و يا در كرمان كه آقاي مرعشي با سابقه بيست ساله كارهاي اقتصادي و مديريتي حضور داشت و در اين انتخابات هم با همه توان آمده بود و رييس ستاد انتخاباتي بود. محله به محله و روستا به روستا مي رفت و سخنراني مي كرد و از كانديداهاي خودش حمايت  مالي و غير مالي مي كرد، در آخر هم موفق نبود.
اما اين كه بگوييم عملكرد شوراي نگهبان بي تأثير بوده، اين هم درست نيست. حتماً تأثير داشت.
* برخي معتقدند كه شوراي نگهبان با رد صلاحيت ها، پيروزي شيرين جناح منتقد دولت را تلخ كرد و بهانه به دست جناح شكست خورده داد. نظر شما چيست؟
- ببينيد در بحث هاي سياسي كسي كه شكست مي خورد، دنبال انواع و اقسام دلايل مي گردد تا خود را بي تقصير جلوه دهد. به اين معنا كه اگر شوراي نگهبان آنها را رد هم نمي كرد باز هم بهانه اي ديگر مي آوردند. در انتخابات شوراي اسلامي شهر و روستا، تقريباً مي توانيم بگوييم كه احدي رد صلاحيت نشد و بعد مردم در انتخابات شركت كردند و جناح منتقد دولت را برگزيدند.
براي اين كه بحث را روشن كنم بايد بگويم كه در انتخابات اول شوراي شهر ۵۴% مردم در انتخابات شركت كردند و در انتخابات دوره دوم ۴۹% مردم. آن موقع گفتند كه انتخابات دوره دوم شهر و روستا اصلاً انتخابات نبود. براي اين ۵ درصد مردم كمتر شركت كردند. البته اين براي ما بسيار مهم است كه چرا مشاركت مردمي كم شده است. اما اگر براي ۵ درصد بگويند يك انتخابات مشروعيت تامه داشته و يك انتخابات مشروعيت نداشته، بالاخره بهانه گيري سياسي است.
در همين انتخابات مجلس هفتم ۵۲ درصد مردم در انتخابات شركت كردند، حالا اين كه برخي مي گويند انتخابات نامشروع است به نظرم هيچ دليلي ندارند و فقط به دنبال بهانه تراشي هستند.
اگر بحث نصف به اضافه يك هست، كه اين جور بوده. البته برخلاف گفته جناح دولتي، ما بسيار استقبال مي كنيم كه اين ۵۲ درصد به هفتاد درصد و يا بيشتر برسد.
مثلاً قبلاً مي گفتند اگر كسي را شوراي نگهبان رد كند و بعد تأييد كند، حتماً رأي مي آورد. در اين دوره ما موارد متعدد داشتيم، كساني كه ابتدا رد صلاحيت شدند و بعد از تأييد، در ميدان انتخابات بازنده شدند.
ممكن بود در بعضي از نقاط كشور، كساني كه رد صلاحيت شدند، اگر در صحنه انتخاب بودند، رأي مي آوردند، اما به نظر من اگر هيچ رد صلاحيتي هم صورت نمي گرفت، تركيب مجلس هفتم، با يك اكثريت ضعيف تر همين تركيب كنوني مجلس هفتم مي شد. الان در مجلس ۲۳۰ تا ۲۴۰ نفر از نمايندگان ارزشي و اصول گرا هستند، شايد اين مقدار كمي كمتر مي شد، اما تحليل ما اين بود كه تركيب مجلس ششم هيچ گاه اتفاق نمي افتاد.
* از انتخابات بگذريم. چرا در مجلس هفتم بر سر انتخاب رئيس اجماع وجود ندارد؟
- ببينيد ما در شش دوره گذشته عادت كرده بوديم و مردم را هم عادت داده بوديم كه يك نفر بيشتر نمي تواند رئيس مجلس بشود. ما به دنبال محصور كردن مسئولين مملكتي به يك سري چهره هاي محدود و معدود بوديم. به هر حال ما از اين كه هيچ يك از رؤساي دوره هاي گذشته مجلس، در اين دوره حضور ندارند، مغبون هستيم. قطعاً حضور آقايان هاشمي، ناطق و يا كروبي مي توانست مؤثر باشد. اما اولين بار است كه در اذهان خودي ها هم كه نگاه كنيم حداقل پنج، شش نفر بالقوه مي توانند رئيس مجلس باشند و اين بار بايد از بين يك جمع پنج نفره رئيس انتخاب شود. در دوره هاي گذشته، قبل از انتخابات مشخص بود كه رئيس مجلس كه خواهد بود. اما در اين دوره يك مشاركت بيشتري وجود دارد و من اين را جزو نقاط مثبت مجلس هفتم مي دانم. در اين مجلس براي خيلي از پست ها، كانديداهاي متعدد وجود دارد. البته گاهي تعدد كانديداها تبديل به شكاف مي شود، كه اين مضر است. رقابت براي پست ها بايد مسابقه خيرات باشد. البته ما بسيار به آينده خوشبين هستيم. من در سخنراني هاي اخير در همه جا گفته ام كه ما ممكن است كه در مجلس هفتم ضعف هم داشته باشيم، اما مردم و مسئولين مطمئن باشند كه ما بر سر پست ها دعوا نمي كنيم.
* با توجه به اين كه غالب اهل سياست، شما را به عنوان سازمان دهنده جناح منتقد دولت در مجلس هفتم مي شناسند، چرا براي رياست مجلس نامزد نشديد؟
- در رئيس مجلس بايد يك سري ويژگي ها وجود داشته باشد، طبيعي است تمام كساني كه براي رياست مجلس كانديدا مي شوند، يك سري از اين ويژگي ها را دارند و تعدادي را هم ندارند.
ممكن است كه من در بعضي از خصوصيات نسبت به ديگران اولي باشم، اما در ويژگي هاي ديگر ممكن است كم بياورم و ما در مجموع به اين جمع بندي رسيديم كه بنده براي رياست مجلس كانديدا نشوم و آقاي دكتر توكلي هم كه كنار كشيدند، بايد صبر كرد و ديدار گروه ۱۵ نفره چه كساني ثبت نام مي كنند و چه كساني تأييد مي شوند؟
* آيا ممكن است كه سال آينده كانديداي رياست مجلس شويد؟
- ما در هر صورت در جاهاي مختلف اين نكته را بيان كرديم كه در مجلس هفتم، رياست مجلس در يك نفر حصر نمي شود. انتخابات هيأت رئيسه هم ساليانه است. بنابراين، اين فرصت وجود دارد كه ما هر سال عملكرد خودمان در مسئوليت هاي مختلف را بررسي كنيم و مجدداً تصميم بگيريم اما اين به هيچ وجه به معناي تغيير رئيس نيست. هيأت رئيسه هر سال امكان تغيير دارد و ما اميدواريم كه هيأت رئيسه آن چنان قدرتمند باشد كه سال به سال آراءاش بيش از سال گذشته باشد.
* اخيراً  برخي افراد سعي در القاء اين انديشه دارند كه طيف پيروزي انتخابات مجلس هفتم به نوعي نئومحافظه كاران مي باشند كه با عبور از محافظه كاران قدرت را در دست گرفته اند اين تئوري را تا چه اندازه قبول داريد؟
- مسلماً افرادي از ايجاد اختلاف بين نيروهاي اصول گرا سود مي برند و لذا به دنبال دامن زدن به اين اختلافات مي باشند. ايجاد اين طور اصطلاحات به وحدت نظام و كارآمدي مجلس ضربه مي زند. البته اختلاف نظر و در پي آن تعاملات مناسبي بين ما وجود دارد اما اين اختلاف سليقه ها نه تنها براي ما مضر نيست بلكه كاملاً مفيد مي باشد و افرادي كه خواب اختلاف در اين جريان را ديده اند مطمئن باشند خواب آنها تعبير نخواهد شد.
* در فضاي فعلي سياسي كشور و با توجه به تأكيد شما در زمينه تجديدنظر در ادبيات و رفتارتان، اعتدال چه جايگاهي را در فعاليت هاي مختلف شما در مجلس هفتم خواهد داشت؟
- تمام تلاش و خط مشي اصلي ما كارآمدي و خدمت رساني به مردم است و سعي مي كنيم از فعاليت هاي صرفاً جناحي بپرهيزيم.
* آيا انتخابات اخير منتخبان هفتم را نشانه اي از اختلافات دروني در ميان جناح اكثريت مجلس هفتم نمي دانيد؟
- ما در جلسات درون گروهي خود يك بحث كاملاً آزاد داريم و مشاركت تمامي دوستان در اين زمينه هدف اصلي ما بوده و هست. قطعاً اين بحث هاي دروني و داخلي ما به هيچ وجه به بيرون كشيده نمي شود و در انتخابات صحن علني، يكپارچه و هماهنگ عمل خواهيم كرد و به كانديداهاي مورد نظر، آراي قاطعي را خواهيم داد. البته اين بحث كه تعداد آراء منتخبان در جلسه گذشته نشان دهنده اختلافات درون گروهي ماست به هيچ وجه صحت ندارد و اين استدلال را قبول ندارم.