گزارش اول 
مهرداد مشايخي
تهران امن است؟ مي  دانيم كه نه. منظورمان نبود امنيت اجتماعي و نداشتن مصونيت در برابر متخلفاني كه به حريم شهروندان تعرض مي      كنند نيست كه اين خود بحثي جداست. منظورمان امنيت زيست محيطي است، امنيت به معناي زندگي در شهري سالم و ايمن.
دو سال پيش وقتي كه اخبار داغ گوشت هاي آلوده در تهران، پايتخت نشينان را به گياه خواري واداشته بود و اشك توليدكنندگان كالباس و سوسيس را درآورده بود، وقتي كه شايعه آلوده بودن آب يكي دو سد بزرگ، كه آب آشاميدني بخشي از تهران را تامين مي  كردند، به بازار آب معدني رونقي داده بود، صادق زيبا كلام، استاد دانشگاه و كارشناس علوم سياسي در مقاله اي در يكي از روزنامه ها نوشت كه به عنوان يك شهروند ديگر به دنبال تحولات ساختاري سياسي نيست و ديگر آرزوي تحقق اصلاحات وعده داده شده را ندارد. او نوشت كه حالا تنها خواسته اش آبي است كه ليواني از آن را بدون ترس از بيماري، يك جرعه بنوشد،گوشتي است كه اگر گران است خوردنش مرگ نداشته باشد. نوشت كه آرزوي رسيدن اتوبوس هاي گازسوز را دارد كه نمي داند چرا نمي آيند و آرزوي بلعيدن هوايي كه درصدي از آن اكسيژن باشد.
شايد اگر آن روزها بحث زلزله به داغي امروز بود، اين كارشناس علوم سياسي بيشتر حجم مقاله اش را به آن اختصاص مي داد و اينكه ديگر حتي توي خانه مان هم احساس امنيت نمي كنيم، توي خانه اي كه نمي دانيم چطور ساخته شده و شك داريم كه اگر خودش روي سرمان خراب نشود، با لرزش زمين همينطور سرپا بماند. در اين بين ظاهرا سرنوشت خود را به دست تقدير و طبيعت سپرده ايم. اگر آسمان بيدار شود و ببارد و اگر باد ياري كند و بوزد، هواي پاكي خواهيم داشت و اگر زمين خواب بماند، سقفي روي سرمان.
آرزو كنيد طرح مي شود
آرزوي بلعيدن هواي تميز در تهران گاهي محقق مي شود، گاهي به ندرت؛ صبح جمعه تجريش، پارك ملت و اتوبان هاي خلوت، يا فرداي يك شب باراني روي پل عابر متروي ميرداماد، قله دماوند، تصاويري است كه گاهي زندگي را قابل تحمل مي  كند، اما همه مي دانيم كه فردا دوباره همان آش است و همان كاسه.
در يكي دو سال گذشته بارها شنيده ايم طرح ها و برنامه هاي مفصلي براي كم كردن آلودگي هواي تهران در دست اجراست. يك پاي اين برنامه ها سازمان محيط زيست است كه در چند سال اخير تحرك زيادي براي كاهش آلودگي محيط زيست داشته است، اما اينكه چرا نتيجه زياد پررنگ و محسوس نيست سوالي است كه بايد از خودشان پرسيد. رئيس كميته كاهش آلودگي هواي تهران مي گويد كه چند بررسي و تحقيق از هواي تهران انجام شده است. يكي توسط گروهي از مشاوران سوئدي، دومي توسط شركت جايكا از ژاپن و سومي به وسيله فرهنگستان علوم ايران. اين بررسي ها مربوط يك دهه پيش بود، اما سال ۷۸ دوباره مورد بازنگري قرار گرفته است. بعد از آن يك برنامه جامع براي كاهش آلودگي هواي تهران ارايه شد ، به هيات دولت رفت و بخش عمده اي از آن در ارديبهشت ۷۹ تصويب شد.
دكتر يوسف حجت كه معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت از محيط زيست هم هست، اين طرح رادر چند محور معرفي مي كند يكي از اين محورها كه به مديريت ترافيك مربوط مي شود، راه اندازي مراكز معاينه فني خودروهاست كه براي اجراي اين بخش ۶ مركز معاينه فني راه اندازي شد. البته حجت به اين نكته اشاره مي كند كه منابع مالي در نظر گرفته شده از طر ف دولت به شهرداري نرسيد و شهرداري با بودجه خودش آنها را راه اندازي كرد. مورد بعدي به راه اندازي چراغ هاي هوشمند مربوط مي شود. يكي ديگر از محورهاي طرح هم مربوط به راه اندازي پاركومترهاست كه هر دوي اين موارد به وسيله شهرداري راه اندازي شده است.
يكي ديگر از محورهاي طرح جامع كاهش آلودگي هواي تهران به گازسوز كردن اتوبوس هاي شركت واحد مربوط است. حجت توضيح مي دهد كه پيشتر براي خريد اتوبوس هاي گازسوز مشكل داشته اند و مي گويد:« قرار بود ۵۰۰ دستگاه اتوبوس گازسوز به شركت واحد اضافه بشود كه ۲۰۰ دستگاه اضافه شد. علت اينكه تعداد كمي تحويل گرفته اند هم ظاهرا مشكلي است كه بر سر توليد اتوبوس وجود داشته، اما امسال مشكلي براي توليد وجود ندارد و كم كم اتوبوس هاي گاز سوز به مجموعه اضافه مي شوند.
بخش پنجم طرح بهينه كردن مصرف خودروهايي نظير تاكسي ها و موتور سيكلت ها ست.مربوط مي شود. به اين شكل كه روي اين خودروها وسايلي نصب شود كه آلودگي را كاهش دهد. در اين مورد از سال ۷۹ تحقيقي انجام شده كه به تازگي كامل شده است. به نظر يوسف حجت اگر منابع مالي اين بخش تامين شود در سال جاري توليد اين دستگاه شروع خواهد شد. در واقع كاربراتوري جديد به روي خودروهاي پيكان در حال تردد نصب خواهد شد. وقتي مي پرسيم كه ۴ سال براي انجام اين تحقيق زياد نبوده است مي گويد: «برنامه اين طرح جامع ۱۰ ساله است و هنوز ۴ سال آن گذشته.»
محور ششم طرح به وزارت نفت و توليداتش مربوط است. در اين بخش، از وزارت نفت خواسته شده است كه براي تهران بنزين بدون سرب توليد كند و ميزان گوگرد گازوئيل را هم پايين بياورد. در اين مورد هم توضيح داده مي شود كه در حال حاضر بنزين مصرفي در كل كشور بدون سرب است و دو سال است كه براي اتوبوس هاي شركت واحد گازوئيلي با گوگرد كم توليد مي شود. حجت توضيح مي دهد كه: «البته يك مصوبه هم داريم كه تا سال ۸۵ تردد اتوبوس ها و ميني بوس هاي ديزلي در سطح شهر تهران ممنوع بشود.» يعني بايد امكاني فراهم شود كه اين بخش از سيستم حمل و نقل عمومي كاملاً گازسوز شود.
بخش ديگر طرح به بالا بردن سطح استاندارد خودروهاي توليدي داخل تا استاندارد اروپايي ۸۳ R است و محور آخر طرح هم به آموزش عمومي براي كاهش آلودگي هواي تهران مربوط مي شود.
منجي؛ اتوبوس گازسوز
طرح جامع كاهش آلودگي هواي تهران ۴سال است كه اجرا مي  شود و با وجودي كه اين طرح ۱۰ ساله است، انتظار مي رود تاثير اين ۴ سال فعاليت درآلودگي هواي تهران محسوس باشد. اما اگر وزش باد و بارندگي هاي پراكنده قطع شود مي دانيم كه دوباره شرايط بحراني آلودگي هوا باز مي گردد.
كارشناسان تاييد مي كنند كه بيش از ۸۵ درصد آلودگي هوا در تهران ناشي از فعاليت خودروهاست. فعاليت و ترددي كه گاه غيرضروري ا ست و به قول معاون سازمان محيط زيست، گاز حاصل از بنزين را مي بلعيم و براي سوزاندن آن ليتري ۲۰۰تومان هم سوبسيد دريافت مي كنيم.
به نظر مي رسد اگر قرار باشد از ترددهاي غيرضروري با خودروهاي شخصي كاسته شود، بار عمده اين تصميم به عهده سيستم حمل ونقل عمومي مي افتد. سيستمي كه خود گاه چنان با مشكلات پيچيده درگير مي شود كه فعاليت روزمره و عادي خود را مختل مي بيند.
از هنگامي كه فعاليت براي كاهش آلودگي هوا جديت بيشتري پيدا كرد، تحرك براي تجهيز ناوگان اتوبوسراني شركت واحد، مترو و تاكسيراني بيشتر شد، اما لزوما، نتيجه مورد نظر را نداد. مترو با وجود اينكه تنها در دو خط مشغول به فعاليت است، اما سرويس دهي در همين دو خط هم ناكافي به نظر مي رسد. سال قبل تصويب شد كه اين شركت بودجه اي ۵۰ ميليون دلاري در اختيار بگيرد تا واگن هاي خود را افزايش دهد. تيرماه سال قبل مقيمي، معاون عمراني وزارت كشور وقتي اين خبر را اعلام كرد با اميدواري گفت كه قطارهاي مترو افزايش پيدا مي كند، اما همچنان در ساعات اوج ترافيك واگن ها مملو از جمعيت هستند و گاه عده اي هم از سوار شدن جا مي مانند.
يوسف حجت معتقد است كه اگر قرار باشد جلوي تردد غيرضروري با خودروهاي شخصي را بگيريم بايد امكانات لازم و انگيزه كافي براي تردد با وسايل ديگر را فراهم كنيم. سال قبل مقيمي در مورد توسعه خطوط مترو گفته بود كه مجلس به دولت اجازه داده است تا مبلغ ۵۶۰ ميليون دلار از بودجه سال ۱۳۸۲ را به توسعه مترو اختصاص دهد و حالا هم اين شركت در حال برگزاري مناقصه است. اما روشن است كه بهره برداري از خطوطي كه قرارداد احداث آن هنوز بسته نشده است به اين زودي ها ممكن نيست و از طرفي تقويت ناوگان اتوبوسراني هم مشكلاتي نظير امكانات محدود خودروسازان و كمبود بودجه را دارد.
از طرف ديگر حجت مي گويد: «سوخت ارزان راحت مصرف مي شود و اين، هم هزينه بر است و هم آلودگي دارد». در چند سال گذشته حدود ۲۰ ميليارد دلار يارانه بنزين پرداخت شده است، در حالي كه به عقيده حجت با اين مبلغ مي شد بهترين سيستم حمل و نقل عمومي را در تهران و چند شهر ديگر كشور راه اندازي كرد.
در اين ميان انتظار براي پيوستن اتوبوس هاي گازسوز به ناوگان اتوبوسراني شهري هم طولاني شد. سال قبل، از طرف وزارت كشور اعلام شد كه براي توليد ۱۸۵۰ دستگاه اتوبوس گازسوز با ايران خودرو قرارداد بسته شده و براي توليد ۵۰۰ دستگاه هم با شهاب خودرو. معاون عمراني وزارت كشور با اين توضيح اضافه كرد كه براي اين خريدها تامين اعتبار هم شده است و ۵۰۰ دستگاه از اتوبوس هاي ديزلي شركت واحد هم تبديل به گازسوز مي شود. با وجود اين ۲۰۰ دستگاه تبديل شد و اتوبوس هاي گازسوز جديد هم دير به ناوگان اضافه شد.
حجت توضيح مي دهد كه آن موقع، هم براي خريد و هم براي توليد مشكل بود. مي گويد: «پيش بيني شده بود ۲هزار اتوبوس گازسوز به ناوگان تهران اضافه شود اما پول خريد اتوبوس پيدا نشد. قرار شد شركت واحد پول خريد را بدهد كه اين شركت هم گفت درآمدي براي اين كار ندارد، چطور پول پرداخت كند. اين وسط پول پيدا نشد.» اما او اميدوار است كه امسال ۲هزار دستگاه اتوبوس گازسوز اضافه شود و سال بعد هم همين تعداد وارد خطوط شركت واحد شود و مي گويد: «اين كندي كار، كمي طبيعي است چون به هر حال هميشه مقاومت هايي در برابر تغيير، وجود دارد اما حالا اين سدها و مقاومت ها از بين رفته است.»
فقط ۵ سال صبر كنيد
اگر بيش از ۸۰ درصد آلودگي هواي تهران از فعاليت خودروهاست، لابد بيشتر آن هم مربوط به خودروهاي فرسوده است. يكي از دو محور طرح جامع كاهش آلودگي هواي تهران كه در هيات دولت تصويب نشد، مربوط به جايگزيني خودروهاي فرسوده بود. در واقع مشكلاتي كه بر سر راه هاي خروج خودروهاي فرسوده وجود دارد، شيوه برخورد با آن را دچار پيچيدگي هايي كرده است. ظاهرا دولت مخالفت چنداني با خروج خودروهاي فرسوده ندارد اما راه هاي قطعي موثري پيدا نشده است. از طرفي نمي شود صاحبان اين خودروها را كه غالبا از اقشار آسيب پذير هستند وادار كرد اتومبيل شان را تحويل دهند و مبلغ قابل ملاحظه اي دريافت نكنند. از طرف ديگر نمي شود مطمئن بود كه كمك دولت به صاحبان خودروهاي فرسوده باعث ايجاد فساد و بازار كاذب نشود و نهايتا اينكه بسياري معتقدند بودجه عمومي كه به كل جامعه تعلق دارد نبايد صرف خريد ماشين هاي فرسوده عده اي خاص شود. بنابراين راهكار ديگري پيشنهاد شد و آن هم اينكه هر شخص حقيقي و حقوقي كه اقدام به وارد كردن خودروي خارجي كند، با از رده خارج كردن هر خودروي فرسوده، از سود بازرگاني واردات، ۵/۱ ميليون تومان تخفيف مي گيرد. اين مبلغ گرچه براي ايجاد انگيزه خارج كردن خودروي فرسوده كافي به نظر نمي رسد، اما دكتر حجت آن را براي خودروهايي مثل آريا، ژيان، فولكس و نظير اينها كافي مي داند. او مي گويد: «البته ممكن است اين تخفيف بيشتر شود، اما در كنار آن قصد داريم تردد خودروهاي فرسوده را هم محدود كنيم تا كمي هم اجبار در كار باشد آن موقع يا مجبور مي شوند خودروي خود را بازسازي كنند و يا آنكه از رده خارجش كنند.»
احتمالا بخشي از اين اجبار به برنامه معاينه فني خودروهاي فرسوده مربوط مي شود. حجت پيشتر اعلام كرده است كه برخوردها با خودروهاي فرسوده در زمان معاينه فني كافي نيست و چون اين طور است، استقبال چنداني از مراكز معاينه فني ديده نمي شود. اين معاينه فني ۵هزار توماني ضمن اينكه ايرادات ايمني مثل ترمز و چراغ را مشخص و اصالت مدارك خودرو را بررسي مي كند، از نظر كيفيت كار موتور وآلودگي هم خودرو را معاينه مي كند، در نهايت ايرادات به راننده اعلام شده و از او خواسته مي شود براي دريافت برچسب معاينه فني اين ايرادات را رفع كند.
گرچه طرح كاهش آلودگي هواي تهران درمورد خودروهاي فرسوده هنوز نتيجه مطلوبي نگرفته است، اما پيشرفت آنها در بهبود وضعيت خودروهاي توليدي قابل ملاحظه است. معاون سازمان محيط زيست در اين مورد كاملا قاطع صحبت مي كند و كارنامه اين سازمان را قابل قبول مي داند: «چندين مدل خودروي غيراستاندارد از خط توليد خارج شده است. پاترول، جيپ صحرا، پژو ۴۰۵ مدل ۲۰۰۰، پيكان و پرايد كاربراتوري و خودروهاي ديگري كه از نظر محيط زيستي استاندارد نيستند ديگر توليد نمي شوند، تمام توليدات داخلي انژكتوري است و همه آنها دستگاه مبدل گازهاي مضر را دارند.»
حجت از توقف توليد پيكان در سال آينده خبر مي دهد و اينكه استانداردها سخت تر مي شود. او مي گويد: «خودروهايي كه در حال حاضر با استاندارد ۸۳ Rتوليد مي شوند ۲۰ درصد آلودگي خودروهاي سابق را توليد مي كنند و اين با توليد انبوه و افزايش روزافزون خودرو در ايران خيلي مهم است.» به نظر ما اهميت ديگري هم دارد و آن اينكه اين سازمان توانسته است غول هاي بزرگي چون شركت هاي خودروساز را وادار به رعايت اصولي بكند كه برايشان هزينه بر و احتمالا دردسرساز است. در واقع سازمان محيط زيست از فرصتي كه از ممنوعيت واردات خودرو به وجود آمده بود استفاده كرد تا به طور غيرمستقيم ،داخلي ها را وادار كند براي اينكه اين ممنوعيت ادامه داشته باشد به خواسته هاي آن سازمان تن دهند. نتيجه اين شده است كه با وجود افزايش ۵۰ درصدي تعداد خودروها در تهران و افزايش ۷۰ درصدي مصرف سوخت، آلودگي به اين ميزان اضافه نشده است و دليل آن هم اين است كه يك خودروي توليدي امروز تنها يك پنجم خودروي توليدي ۱۰ سال پيش آلودگي توليد مي كند.
به اين ترتيب وقتي از يوسف حجت، رئيس كميته كاهش آلودگي هواي تهران مي خواهيم تاريخي براي كم شدن ملموس آلودگي هواي تهران اعلام كند مي گويد:« ۵ سال صبر كنيد، ۵ سال ديگر با وجود اضافه شدن به خودروها هواي بهتري خواهيم داشت.» مكثي مي كند و بعد مي گويد: «البته اگر خودروهاي فرسوده را كم كرده باشيم.»

فرهاد فرجاد
يك روز بود، مثل تمام روزهاي تكراري و ملال آور ديگر نيم بيدار و نيم خواب، با دهان نيمه باز و چشماني نيمه معوج، سوار بر لكنته اي كه پيكانش ناميده اند. لابه لاي دود و سرب و ترافيك. به قصد دفتر ايرانشهر مي خراميدم تا بخشي ديگر از روزنامه را بنگارم، لابد.
هادي مركب آهني، راننده عزيز. خميازه اي كشيد يكي از تارهاي در رفته سبيل پهنش را به پشته مشكي سبيل ها باز گرداند و ضمن اينكه زير لب بندري مي خواند، دست به پاكت سيگار برد و آتش زنه را علو داد، آنگاه بود كه بوي تند توتون راه به مشام من و چهار مسافر ديگر برد.
راننده همزمان پيچ راديو را هم چرخاند تا صدايي از پس آن چنين بگويد:«سلام شهروند عزيز، سلام هموطن گرامي، امروز روز جهاني مبارزه با سيگاره، آره قربونش، سيگارت رو خاموش كن تا ببيني زندگي چقده قشنگه. چقده رنگ و بو داره...»
... ميني بوس دود آفرين، كنار پيكان ناقل  ما در ترافيك ايستاد. اگزوزش درست رو در روي راننده جا خوش كرد و با فشار و اصرار، شروع به رنگ آميزي راننده، از مشكي به مشكي تر كرد. صداي آقاي راديو، صميمانه تر ازهميشه بالا رفت: «بندازش ديگه، زندگي خيلي قشنگه،...»
راننده پك عميقي زد و دود آبي - سبز - مشكي باز آمده را از بيني بيرون داد.
-دود سيگار خداي نكرده مي كشتت؟...
تهران، اگر همين سيگار لعنتي را هم نداشت، بهترين و پاك ترين شهر دنيا بود. از ماشين كه پياده شدم سوژه را در ذهنم بالا و پايين كردم تاچيزي بنويسم. مطلبم نمي آمد. دست به جيب بردم و سيگاري گيراندم. سعي كردم نوشته را طوري شروع كنم كه همكار عزيز سيگاري ام در روزنامه ناراحت نشود و چيزي را حذف نكند. از مضرات سيگار نوشتن در موقعيتي كه آلودگي هوا، شايد بونه چندان جالبي براي پر كردن صفحات روزنامه نباشد. به حتم، كار سيگاري ها از آموزش و فرهنگ سازي و اين حرف ها گذشته. خب، همه مي دانيم كه مصرف سيگار در كشورهاي فقير بيشتر است تنباكو و مشتقات آن هر ۵/۶ ثانيه يك نفر را در دنيا به ديدار خالقش مي فرستد و زمينه و مقدمات اين ديدار خدايي را براي صدها نفر ديگر تدارك مي بيند.
همه مي دانيم سيگار سالانه باعث مرگ ۵ ميليون نفر در سراسر دنيا مي شود و منابع كلان اقتصادي را ضايع مي كند.
اما شما را به خدا جوابي صادقانه بدهيد، در دنيايي كه فرزندان اهريمن از انسان ها فزوني گرفته اند و جنگ و كشتار و غارت و استثمار، در آشكارترين وجه به عادت زميني ها بدل شده، در روزگاري كه انسانيت به موازات درخت و دريا و پرنده و چرنده رو به زوال است، فقط همين سيگار مزاحم است؟
چند سالي است كارشناسان علوم اجتماعي و متوليان امور بهداشت كشور نسبت به شيوع استعمال سيگار در قشر نوجوان و جوان جامعه هشدار مي دهند. كارشناساني كه عادت كرده اند تنها بيننده معلول ها باشند و گزارشگر واقعيات، آقايان و خانم ها نيازي به روايت و گزارش واقعيت هاي جامعه نيست كه همه بينائيم و آگاه از آنچه هست. جامعه شناس وظيفه اي جز روايت حقايق دارد او موظف به موشكافي علت ها است و چراها را بايد پاسخ گويد. ذكر اين كه دست پسر و دخترهاي ۱۲ ساله سيگار يافت مي شود ضرورتي ندارد، اما يك نفر و فقط يك نفر تا به حال قدم به پيش گذاشته تا بگويد چرا ۱۲ ساله ها سيگار مي كشند؟
شايد يگانه مرهمي كه مي تواند درد جوان هاي امروز را اندك تسكيني دهد، تنها نبودنشان است. ياس فلسفي حاكم بر جوانان، بيش و كم در تمام كشورهاي دنيا نمود داردهر چند نمي توان كتمان كرد كه اين ميزان، به نسبت درجه رفاه جوامع متغير است. سازمان بهداشت جهاني در روز ۳۱ مي اعلام كرد فقر و بيماري نسبت مستقيمي با نااميدي، روان پريشي و البته شيوع مصرف دخانيات دارد. اين امر، كاملا جهاني و گسترده است و اروپا، آمريكا، آسيا، آفريقا و استراليا، هر پنج قاره به نحوي با آن درگيرند. البته در آسيا، اوضاع قدري وخيم تر است.
تنها در پاكستان، سيگار سالانه صد هزار نفر را به كام مرگ مي فرستد. چين، اما با ميزباني يك پنجم جمعيت جهان، توانسته است مصرف سيگار را بين سال هاي ۹۶ تا ۲۰۰۲، ۲/۱ درصد كاهش دهد. هر چند هنوز ۳۶ درصد از چيني ها، يعني ۳۵۰ ميليون نفر، سيگاري اند. در استراليا، حزب كارگر به تازگي از دولت محافظه كار جان هاوارد، خواست تا تمام معافيت هاي مالياتي شركت هاي دخانياتي را حذف كند. چون سيگار را اين روزها در سرزمين كانگوروها دست هر بچه و بزرگي مي توان يافت و اگر اوضاع به همين منوال پيش رود، به زودي كانگوروها هم سيگار مي كشند.
روسيه، با اوضاع به مراتب وخيم تري درگير است. شيوع مصرف سيگار در مدارس ابتدايي روسيه بيداد مي كند و سر و صداي همه را درآورده است. اما بشنويد از كشورهاي عربي حوزه خليج فارس كه با وجود تمام راهكارهاي سفت و سخت سال هاي اخير براي كاهش آمار مصرف سيگار، همچنان شاهد رشد صعودي استفاده از دخانيات هستند.
محافل بهداشتي كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس شامل امارات متحده عربي، عربستان سعودي، عمان، قطر، كويت و بحرين اميدوار بودند با افزايش عوارض گمركي و قوانين سخت گيرانه در چارچوب مبارزه با دخانيات، سيگار كمتري را بر پشت لب مردم ببينند. اما جديدترين آمارها چنين نشان مي دهند كه مصرف دخانيات به ويژه در ميان نوجوانان و جوانان به ميزان چشمگيري فزوني داشته است.
در امارات، با وجود ممنوعيت سيگار كشيدن در مكان هاي عمومي و اداره هاي دولتي و نيز راهكارهاي گسترده تبليغاتي و افزايش عوارض گمركي تا ۱۵۰ درصد، همچنان آمار مصرف سيگار در گروه هاي مختلف سني و حتي دانش آموزان رو به افزايش است. بر اساس گزارش اتحاديه گمركات امارات، سالانه ۶/۳ ميليارد نخ سيگار در اين شيخ نشين دود مي شود. ۱۲ درصد از كل قطري ها، يعني حدود ۸۰ هزار نفر، هم سيگاري اند. بر اساس گزارشي از يك مركز بهداشتي قطر، ۹۰ درصد از اين عده را افراد بالاتر از ۱۵ سال تشكيل مي دهند. در مجموع سيگاري ها در كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس، سالانه ۵۰۰ ميليارد دلار خرج مي كنند تا ۵۰ ميليارد نخ سيگار بكشند. ديديد تنها نيستيم؟ آسمان هر جا برروي همين رنگ است...
... تمام اين حرف ها به فاصله كشيدن يك نخ سيگار به ذهنم رسيد. ديگر نزديك دفتر بودم و سيگار، به پك آخر رسيده بود. خواستم آن را دور بيندازم كه پسربچه اي حدودا ۱۳، ۱۴ ساله صدايم زد: داداش، آتيشتو دور نينداز، قربون دستت... و سيگارش را گيراند.

سازمان محيط زيست و كميته كاهش آلودگي هواي تهران مي گويد كه خوردوهاي فرسوده سهم زيادي در آلودگي هواي تهران دارند و هرچه زودتر بايد تكليف آنها مشخص شود.
اما پيش از اينكه راهي براي خروج خودروهاي فرسوده از شهر پيدا شود، اول بايد مشخص شود كه به چه خودرويي فرسوده مي گويند.
بنابراين بعد از اينكه در فروردين ماه سال گذشته دولت آيين نامه از رده خارج كردن خودروهاي فرسوده را تصويب كرد، براي انجام فعاليت هاي مشخص شده در آيين نامه، گروه هاي كاري تشكيل شد و يكي از اين گروه ها موظف به تعيين سن خودروهاي فرسوده شد.
بعد از گذشت بيش از يك سال از تصويب آن آيين نامه، معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت از محيط زيست نتيجه تلاش اين گروه كاري را اعلام كرد تا خودروهاي فرسوده هم صاحب هويت شوند.
يوسف حجت اعلام كرد كه خودروهاي سواري و سواري كار با پلاك شخصي تا ۴ سيلندر و يك ديفرانسيل از ۳۰ سال به بالا، سواري و سواري كار بيش از ۴ سيلندر يا ۲ ديفرانسيل از ۲۵ سال به بالا، سواري و سواري كار غيرپلاك شخصي (دولتي، نظامي و تاكسي) از ۱۵ سال به بالا، انواع وانت بار از ۲۰ سال به بالا، اتوبوس شهري و ميني بوس از ۲۰ سال به بالا، اتوبوس بين شهري ۲۵ سال به بالا و كاميون و تريلي از ۲۵ سال به بالا فرسوده محسوب مي شوند.
براساس اين تعيين سن و پس از اجرايي شدن آن به خودروهاي فرسوده معاينه فني داده نخواهد شد. از طرفي خودروهايي كه نتوانند معاينه فني دريافت كنند هم فرسوده محسوب مي شوند و در صورتي كه صاحبان آنها اقدام به رفع نقص نكنند مانند خودروهاي فرسوده با آنها برخورد خواهد شد.
بر اين اساس پلاك خودروهاي فرسوده غيرمجاز اعلام شده و راهنمايي و رانندگي ليست خودروهاي مشمول اين مصوبه را به زودي اعلام مي كند. البته خودروهاي كلكسيوني شامل اين مصوبه نمي شوند.
گرچه معاون سازمان حفاظت از محيط زيست خبر داد كه اين سازمان از راهنمايي و رانندگي خواسته است طبق مصوبه هيات دولت با اين دسته از خودروها برخورد كند ولي پيش بيني مي شود تا وقتي كه دستورالعمل يا روشي براي از رده خارج كردن اين خودروها تعيين نشوداين اتفاق نيفتد. با اين حال گفته شده است كه در صورت اجراي مصوبه دولت توسط راهنمايي و رانندگي، صاحبان و رانندگان خودروهاي پلاك غيرمجاز ۱۰هزار تومان جريمه مي شوند و اگر برچسب معاينه فني نداشته باشند ۵هزار تومان ديگر هم به اين جريمه اضافه مي شود.
پيش بيني مي شود يكي از راه هايي كه براي خارج از رده كردن اين خودروها كه حدود ۸۰۰ هزار دستگاه را شامل مي شود، تعويض اين خودروها با شرايط مناسب با خودروهاي نو باشد و راه ديگر دادن امتياز به شركت هاي وارد كننده خودرو جهت خارج كردن خودروي فرسوده.