آذر ديوسالار
نظام فرزند سالار خانواده هاي ايراني بيش از هر چيز در تقسيم درآمدهاي خانواده بين افراد مختلف آن خانواده، مشخص مي شود. حتي در خانواده هاي كم درآمد نيز بيشترين هزينه ها در رسيدگي به امور بچه ها هزينه مي شود.
پدر و مادرهايي كه با مشكل مالي روبه رو هستند ممكن است خود را از بسياري چيزها محروم كنند ولي در حد توان به نيازهاي فرزندانشان و خواسته هاي آنها رسيدگي مي كنند. اما چند درصد از هزينه هايي كه صرف برآوردن خواسته هاي بچه ها مي شود ضرورت دارد و يا در حقيقت چقدر اين خواسته ها اصولي است؟
بيشترين درصد هزينه هايي كه خانواده ها بي هيچ منطقي صرف پاسخگويي به درخواست فرزندانشان مي كنند به خريد تنقلا ت و خوراكي هايي است كه ارزش غذايي ندارند.
۹۰ درصد جمعيت كشور ما دچار كمبود كلسيم، ۷۰ درصد كمبود آهن، ۵۴ درصد كمبود ويتامينA و ۶۴ درصد كمبود ويتامين ۲B دارند كه نتيجه تغذيه نادرست است و براي روشن شدن اين ادعا كافي است بدانيم ۹۰ درصد كودكان در كشور ما (۱۲ تا ۲۲ ماهه) از تنقلا ت استفاده مي كنند.
خوراكي هايي مانند چيپس، پفك و ... كه فاقد ارزش غذايي اند و تنها انرژي زا هستند. رواج استفاده از اين خوراكي ها  به حدي رسيده است كه مصرفشان براي كودكان ايراني به عادت بدل شده است و اين روند تغذيه براي كودكاني كه سنين رشد را پشت سر مي گذارند و نيازمند مواد مغذي همچون پروتئين ها و ويتامين ها هستند نتيجه اي جز اختلا ل در رشد عادي و سلا مت به دنبال ندارد.
علا وه بر هزينه هايي كه (هرچند اندك) صرف خريد تنقلات براي كودكان و نوجوانان مي شود هزينه هايي نيز تحت تأثير اين شكل تغذيه براي كمك به آموزش و يادگيري آنها به خانواده ها تحميل مي شود چون تغذيه نادرست در سنين يادگيري، سهم مهمي در كاهش قدرت يادگيري كودكان و نوجوانان دارد.
كودكاني كه تغذيه درستي ندارند علا وه بر هزينه هاي بي دليل خريد انواع تنقلا ت و هزينه هاي درماني ناشي از سوءتغذيه در همان دوران كودكي، در بزرگسالي نيز بايد براي مبارزه با بيماريي هايي چون كاهش قدرت ديد چشم ها، پوكي استخوان، بيماري هاي معده و دستگاه گوارش و ... پول بپردازند. اين در حالي است كه به سادگي و با هزينه هايي اندك مي توان اين مسأله را كنترل كرد، كافي است خانواده ها باتوجه بيشتر به اصول تغذيه صحيح عادت هاي غذايي بچه ها را عوض كنند. مادران مي توانند فرزندان خود را به خوردن ساندويچ پنير و گردو و سبزي، خيار و گوجه، استفاده از ميوه هاي تازه و آجيل بدون نمك تشويق كنند و چنانچه چنين جرياني همه گير شود ديگر كودكان تحت تأثير همكلا سي هاي خود نيز قرار نخواهند گرفت.
در همين راستا ارگان ها و سازمان هاي مختلف مي توانند براي كمك به تعريف و جا انداختن فرهنگ درست تغذيه خانواده ها را ياري كنند. آموزش و پرورش با تغييراتي در بوفه مدارس و آنچه كه اين بوفه ها به طور معمول به كودكان ارائه مي كنند و رسانه ها نيز با آموزش اصول درست تغذيه مي توانند گامهاي مؤثري در اين باره بردارند. چنين اقداماتي نه تنها در ابتدا هزينه هاي چنداني ندارند، بلكه در آينده نيز از هزينه هاي اضافي براي درمان بيماري هاي ناشي از سوءتغذيه جلوگيري خواهند كرد و در نتيجه مفيد و سودآور خواهند بود.
براي خانواده ها جايگزين كردن غذاهاي مغذي و سالم به جاي چيپس و پفك و ... كار چندان سخت و پرهزينه اي نيست؛ ولي در ابتدا مشكلاتي مانند بي توجهي به خواسته كودكان را به دنبال دارد.
اين راهكار تا حد زيادي در بهبود وضعيت تغذيه كودكان مفيد خواهد بود، فقط كمي همت لا زم است.