آنيازهاي مردم و قانون نظام جامع رفاه و تأمين اجتماعي
يك روز ما هم بازنشسته مي شويم
در حال حاضر كساني كه بيش از همه چشم به برنامه هاي وزارتخانه يا هر نهاد ديگري كه اين وظيفه را به عهده مي گيرد دوخته اند بازنشستگان و مستمري بگيران هستند. آن ها بيش از هر قشري
در فشار مالي قرار دارند. از يك سو به دليل بالا رفتن سن امكان فعاليت ندارند و از سوي ديگر مستمري و حقوق بازنشستگي تكافوي زندگي ساده روزمره را هم نمي دهد
|
|
دولت از قانون نظام جامع رفاه و تأمين اجتماعي حرف مي زند و مردم هم از نيازهاي خود در اين زمينه سخن مي گويند.
تاكنون همه چيز در قالب برنامه هاي كلي مدنظر قرار گرفته، ولي مردم اميدوارند بازتاب آن برنامه ها را در زندگي روزمره خويش ببينند، در دل خانواده خود، سر سفره، در راه مدرسه فرزندشان و در اوقات بيكاري و بيماري.
مردم مي خواهند باور كنند تأسيس وزارت رفاه و تأمين اجتماعي نويد شرايط بهتري براي خانواده هايي است كه به كمك نياز دارند و اگر به هر دليلي اين وزارتخانه تأسيس هم نشد سازمان ها به صورت هماهنگي به نيازهاي آن ها بنگرند
آمارهاي رسمي نشان مي دهند بخش قابل توجهي از درآمد ملي كشور صرف حمايت هاي اجتماعي مي شود اما به سبب ناهماهنگي هاي موجود، حجم اعتبارات تخصيص داده شده كارآمدي موردنظر را نداشته.
اكنون پس از ۲۵ سال تأخير در اجراي كامل اصل ۲۹ قانون اساسي و نيز تأخيري چند ساله در اجراي پيش بيني برنامه سوم توسعه، وزارت رفاه و تأمين اجتماعي تأسيس شده و فعاليتش را آغاز مي كند.
اين وزارتخانه يك سال فرصت دارد تا همه موارد مربوط به حيطه فعاليت اش را بررسي و برنامه و سياست هاي مربوط به مسائل تأمين اجتماعي را مورد بازنگري قرار دهد.
آن چه كه از دريچه نگاه مردم سرانجام و در نهايت امر بايد به بهبود شرايط مالي آن ها و كاهش هزينه هاي زندگي از صافي خدمات عمومي و اجتماعي بينجامد.
محمدحسين شريف زادگان، مديرعامل سازمان تأمين اجتماعي در نشست «تأمين اجتماعي برابر با امنيت اجتماعي» گفته بود: ارائه مناسب خدمات در حوزه تأمين اجتماعي موجب انباشت سرمايه اجتماعي، ايجاد اعتماد عمومي، ارتباط اجتماعي و شبكه اي و هنجارهاي مثبت خانوادگي مي شود.
وي به راه اندازي سايت سازمان تأمين اجتماعي اشاره كرده و افزوده بود: «تأمين اجتماعي مي تواند ايجاد كننده فضايي براي اميد و تأمين آينده مردم باشد. هرجا از نظر اقتصادي توسعه يافته تر باشد، عمق خدمات اجتماعي هم بيشتر است».
او در مورد تشكيل وزارت رفاه و تأمين اجتماعي گفته بود: باتوجه به اين كه در ايران تقريباً ۳۰ درصد درآمد ملي صرف بيمه هاي اجتماعي، مسائل حمايتي و امدادي و يارانه ها مي شود، اين وزارتخانه براي تعيين استراتژي و برقراري هماهنگي هاي دولتي شكل مي گيرد.
كليت امر براي مردم قابل درك است؛ ولي بدون تدوين و اجراي برنامه هايي كه خدماتي را به شهروندان و خانواده ها عرضه كند و بار سنگين مالي را از دوش آن ها برندارد همه چيز كماكان در حد برنامه هايي روي كاغذ باقي مي ماند. مردم مي خواهند بازتاب برنامه هاي كلا ن را سر سفره خويش ببينند.
علي اصغر بادبان، نماينده بيمه شدگان در شوراي عالي تأمين اجتماعي مي گويد: «دولت درواقع با تصويب اين قانون يك بار عام داده و مكلف شده همه مردم كشور را زير پوشش خدمات تأمين اجتماعي درآورد. نام رفاه و تأمين اجتماعي، تداعي كننده و هزينه كردن منابعي براي تأمين سطح تعريف شده اي از رفاه براي همه افراد جامعه است».
اكنون مردم مي خواهند به اين جمله ها دل ببندند و به رفاهي كه آن را در سطح حداقل شايسته خويش مي دانند، دست يابند.
بازنشسته ها و مستمري بگيران
در سال ۱۳۶۸ مجلس شوراي اسلا مي، قانون اصلا ح مقررات بازنشستگي و وظيفه قانون استخدام كشوري را تصويب كرد. به موجب ماده يازده آن قانون، قرار بود كليه صندوق هاي بازنشستگي و عناوين مشابه به استثناي صندوق بازنشستگي مشمولا ن قانون استخدام نيروهاي مسلح و سازمان تأمين اجتماعي (بخش كارگري) در هم ادغام شده و صندوقي تحت عنوان «صندوق بازنشستگي كاركنان دولت و رفاه بازنشستگان» تشكيل شود. اما اين بخش از قانون تاكنون مورد توجه قرار نگرفته و برخي كارشناسان مي گويند اگر آن ادغام صورت مي پذيرفت بسياري از مردم كمتر تحت فشار قرار مي گرفتند.
در حال حاضر كساني كه بيش از همه چشم به برنامه هاي وزارتخانه يا هر نهاد ديگري كه اين وظيفه را به عهده مي گيرد دوخته اند بازنشستگان و مستمري بگيران هستند. آن ها بيش از هر قشري در فشار مالي قرار دارند. از يك سو به دليل بالا رفتن سن امكان فعاليت ندارند و از سوي ديگر مستمري و حقوق بازنشستگي تكافوي زندگي ساده روزمره را هم نمي دهد.
بيمه شدگان و بازنشستگان تأمين اجتماعي هميشه دغدغه هايي در ارتباط با آينده صندوق تأمين اجتماعي كه شايد مهم ترين صندوق فعال در حوزه بيمه هاي اجتماعي باشد، دارند. اين دغدغه ها بايد در مرحله اجراي قانون مدنظر قرار گيرد.
ابوتراب فيضي از فعالان كانون هاي صنفي بازنشستگان مي گويد: «مجريان بايد توجه كنند؛ درمان سازمان تأمين اجتماعي، مكمل صندوق بيمه هاي اجتماعي است و قابل تفكيك از پيكره اين سازمان نيست.»
او مي افزايد: «صندوق بيمه بيكاري، صندوقي جداگانه است.
وزير آينده رفاه و تأمين اجتماعي بايد توجه داشته باشد كه براساس قانون ايجاد صندوق هاي بيمه جداگانه براي اقشار خاصي مانند صاحبان حرف و مشاغل آزاد، خويش فرمايان، شاغلان غيردايم، روستاييان و عشاير، زنان بيوه و سالخورده و بي سرپرست و كودكان در نظر گرفته شود.»
نكته اين است همه افرادي كه در حال حاضر به نحوي تحت پوشش يكي از سازمان هاي بيمه اي موجود قرار دارند بايد از حداقل استانداردهاي رفاهي برخوردار شوند و همه هم به اين امر اذعان دارند؛ ولي رسيدن به اين هدف دشوار است.
دو هفته گذشته بود كه معاون سازمان تأمين اجتماعي اعلام كرد: حقوق كليه مستمري بگيران سازمان اعم از بازنشستگان، بازماندگان و از كار افتادگان ۵/۱۵ درصد افزايش يافت. اين مصوبه هنوز به دولت ابلا غ نشده؛ اما مقدمات و تمهيدات مربوط به اجراي آن حوزه ستادي انجام شده است. گفته مي شود كليه مستمري بگيران تا پايان شهريورماه از آن بهره مند مي شوند.
اين افزايش براساس سوابق پرداخت حق بيمه آن ها محاسبه و پرداخت خواهد شد. اما همه مستمري بگيران حقوق پايه خويش را بي انصافي محض در قبال جواني از دست رفته خود مي دانند.
«علي.ج» ۷۲ ساله مي گويد: سازمان تأمين اجتماعي بايد در راستاي عدالت و متناسب با شرايط اقتصادي جامعه حقوق ما را تعيين كرده و بپردازد.»
او مي افزايد: «در حال حاضر حداقل دستمزد مستمري بگيران ۱۰۶ هزار تومان است كه با افزايش ۵/۱۵ درصدي كه نويدش داده شده ۲۱ هزار و ۶۰۰ تومان به آن اضافه مي شود و به ۱۲۷ هزار تومان خواهد رسيد. اما به راستي افزودن ۲۱ هزار تومان چه دردي از من دوا مي كند. اين مبالغ حتي هزينه اياب و ذهاب ما براي رفتن به مراكز درماني و پرداخت هزينه هاي مربوط به پزشك و دارو را هم پوشش نمي دهد.»
از سوي ديگر معاون امور استان هاي سازمان تأمين اجتماعي تصريح كرده است: علا وه بر ۵/۱۵ درصد افزوده شده حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان مزاياي جانبي از قبيل بن، حق عائله مندي، اولاد و ساير موارد به مستمري بگيران و بازنشستگان اختصاص يافته كه حداقل دريافتي آن ها به ۱۵۰ هزارتومان خواهد رسيد. حقيقت اين است تلا ش هاي سازمان بيمه اجتماعي براي افزايش حقوق مستمري بگيران و بازنشستگان قابل توجه است؛ اما به نظر مي رسد اين تمهيدات دشواري هاي فراواني كه گريبان اين قشر بدين صورت حل نخواهد شد.
حق بيمه شهروندان
نرخ حق بيمه براساس نرخ سال ۱۳۵۴ سازمان بين المللي كار تعيين شده، ولي همه مي دانند اين سهم بيمه بايد هر سال مورد تجديدنظر قرار بگيرد. جزئيات مربوط به اين امر به قرار زير هستند:
۳۰ درصد درآمد سهم بيمه
۱۶ درصد صرف هزينه هاي جاري
۹ درصد حق بخش درمان
۷ درصد براي بخش هاي غرامت دستمزد، از كارافتادگي و خدمت
۱۴ درصد براي صندوق ذخيره بازنشستگي كه صرف امور اداري و پرسنلي مي شود.
در اين روند ساير سازمان هاي بيمه گر، سهم درمان را جدا از سهم بيمه دريافت مي كنند، در حالي كه تأمين اجتماعي اين سهم را در قالب همان ۳۰ درصد يكجا وصول مي كند.
سهم تعيين شده كارگر از حق بيمه در تأمين اجتماعي ۷ درصد و در ساير بيمه ها ۱۰-۵/۸ درصد است.
يكي از وظايف وزارتخانه جديد زير ذره بين بردن اين جزئيات در ارتباط با هزينه هاي وارده بر دوش مردم است. اين كه مردم توانايي پرداخت هزينه هاي درمان را ندارند و سال هاي بازنشستگي را به دشواري طي مي كنند، حقيقتي كتمان ناپذير است.
نكته اين است روي كاغذ تعداد افراد تحت پوشش بيمه پرشمار هستند؛ اما از خدمات مورد نياز بهره اي نمي برند. چنان كه سيدابوالقاسم موسوي، مديرعامل بيمه خدمات درماني كشور هفته گذشته اعلا م كرد: ۳۶ ميليون نفر از جمعيت شهري، روستايي و عشايري زير پوشش خدمات اين سازمان هستند كه ۲۳ ميليون روستايي و عشايري و مابقي شهري به شمار مي روند.
او ميزان هزينه پرداختي براي درمان بيمه شوندگان تحت پوشش اين سازمان را در سال گذشته بيش از ۴ هزار ميليارد ريال ذكر كرد و پيش بيني كرد اين رقم امسال از مرز ۵ هزار ميليارد بگذرد. اشاره او به اين نكته كه تعداد ۶ ميليون نفر از جمعيت كشور كه فاقد هرگونه بيمه بودند، بيمه «خويش فرما» شده اند نشان از گرايش مردم به استفاده از مزاياي بيمه و تلاش براي اطمينان مالي و جاني از آينده خويش مي داد.
مردم بيمه اجتماعي را باور دارند، مهم اين است اين بيمه مددكار آنها باشد.
|