Hamshahri Newspaper

اشاره:
مبحث حجامت و طب سنتي و درمان هاي طبيعي مقوله اي است بسيار پيچيده و گسترده كه اظهار نظر پيرامون آن نياز به احاطه علمي و آشنايي با منابع و كتب پزشكي قديم و حتي منابع و علوم پزشكي جديد دارد. آنچه در پي مي خوانيد گزيده مطلبي است از دكتر محمد عزيزخاني عضو هيأت علمي مؤسسه تحقيقات حجامت ايران كه حاوي نكاتي چند پيرامون حجامت و شيوه هاي درمان طبيعي و پاسخ به برخي شبهات است.
درباره حجامت
اگر حجامت بد يا خرافات است، چرا صاحبنظران كه بالطبع افراد كارشناس و باتجربه و تحصيلكرده و داراي نفوذ تصميم گيري در لايه هاي مختلف علمي و اجرايي و حكومتي كشور هستند، آن را پذيرفته اند؟ و آيا مردم ما اين قدر كم معرفت و ساده لوح هستند كه روشي را با مقبوليت مضاعف بپذيرند، در حالي كه آن روش، غيرعلمي خرافات و اغراق آميز باشد. گزارش رسمي وزارت بهداشت حاكي است كه طي ۲ سال گذشته حدود يك ميليون مورد حجامت در كشور صورت گرفته است و گزارش غيررسمي متوليان امر حجامت در كشور حاكي از حدود ۴ ميليون مورد حجامت در كشور طي ۲ سال گذشته دارد. آيا يك يا چهار ميليون نفر همگي خرافاتي، جاهل، اهل اغراق و پيرزن و پيرمرداني بوده اند كه از سر بيسوادي و جهالت و ترس از پزشكي جديد و گراني داروهاي گياهي و علاقه به تجويز گياهي مادربزرگشان روبه حجامت و داروهاي گياهي آورده اند؟!
طي يك تحقيق علمي مستند در يكي از شهرهاي كشور ۷۳ درصد مراجعين به مطب حجامت، داراي تحصيلات ليسانس و بالاتر از ليسانس بوده اند. در يكي ديگر از كلينيك هاي حجامت و طب سنتي، در مجموع حدود سيصد و بيست نفر با مدرك دكترا و بالاتر و استاد دانشگاه داراي پرونده بوده و از حجامت استقبال كرده اند. هم اكنون حدود ۱۱۰۰ پزشك به طور رسمي در سراسر كشور مبادرت به حجامت مي كنند و بسياري از آنان مجوز رسمي از وزارت بهداشت دارند و مطب هايي را سراغ داريم كه ميانگين مراجعه روزانه آنان جهت حجامت حدود يكصد نفر است و باز مطب هايي سراغ داريم كه آمار حجامت آنان بالغ بر ۲۰۰ هزار مورد مي رسد! اين حجم استقبال مردم اتفاقي و برحسب خرافات و اوهام مردم است يا واقعياتي تكان دهنده پيرامون اثرگذاري غيرقابل انكار حجامت و طب طبيعي وجود دارد كه عموم مردم، آرام آرام باور كرده و مي كنند؟اما گروهي از پزشكان و روزنامه نگاران نپذيرفته و پياپي سعي در تخريب چهره طب سنتي و حجامت كرده و با طرح انواع مسأله ها، بدون هيچ پشتوانه تحقيقاتي و علمي و تجربي، حجامت را ضايع و مناديان طب سنتي و حجامت را مشتي خرافاتي و سطحي نگر مي پندارند.
حجامت با اهداي خون يكسان نيست
طبق تحقيقات علمي در دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، خون حجامت با خون عادي وريدي تفاوت بيوشيميايي معناداري داشته است، بر بالين بيماران نيز(طبق پرسشنامه هاي تحقيقاتي و مشاهدات مكرر پزشكان مؤسسه تحقيقات حجامت ايران) به طور واضح اثرگذاري درماني حجامت با اهداي خون متفاوت است. اين امر اثبات شده است كه بيماران و حتي افراد عادي، احساس رضايت بيشتري از حجامت دارند تا اهداي خون.
حقيقت انكارناپذير اين است كه حجامت داراي اثري است كه با اهداي خون از وريد كاملاً متفاوت بوده و اصلاً دو مقوله جدا و غيرقابل مقايسه هستند كه هر كدام داراي خواص ويژه خود بوده و جايگاه هر كدام بايد شناخته شود.
دلايل متعددي براي «قابل اعتماد بودن» حجامت داريم. اول اين كه در سراسر ايران و با اين آمار ميليوني حجامت طي ۱۷ سال قبل حتي يك مورد گزارش رسمي و مستند و با مدرك مبني بر آسيب ديدن يا دچار عفونت شدن يا عارضه جدي از حجامت ثبت نشده است. دوم اين كه پشتوانه علمي دانشمندان طب ايراني و طب اسلامي كه حجامت و فوايد و مكانيسم آن را تشريح كرده اند و ديگر اين كه پشتوانه روايات و احاديث معتبر پيرامون فوايد و انديكاسيون هاي تجويز حجامت كه بالغ بر هفتصد حديث است و از كلام معصومين صادر شده است. چهارم اين كه تحقيقات گسترده در كشورهاي توسعه يافته نظير آمريكا و كانادا و آلمان بر روي حجامت و انتشار كتاب ها و مقالات پيرامون آن نظير كتاب «حجامت، درمان آزموده شده» تأليف پروفسور يوهان آبله از كشور آلمان و كتاب «حجامت» تأليف پروفسور «لي» از كشور آمريكا و كتاب «دواءالعجيب» تأليف پزشكان اروپايي و آمريكايي كه در كشور مصر چاپ شده است.
جالب است بدانيم طبق آمار رسمي مؤسسه تحقيقات حجامت ايران حدود يكصد و پنجاه و هفت بيماري پاسخ هاي درمان نسبي تا كامل (به حجامت) نشان داده است و حتي طبق آمار ديگري از همين مؤسسه تا دويست بيماري به عنوان گزارش موردي ثبت شده، وجود دارد كه به وسيله حجامت كنترل يا درمان كامل شده است. فهرست برخي از اين بيماري ها بدين شرح است: سردردهاي ميگرني، يرقان فيزيولوژيك نوزادان، آكنه بلوغ، بي نظمي ها و ناراحتي قاعدگي بانوان، كيست تخمدان، كلسترول و تري گليسيريد بالاي خون، اسپاسم هاي عضلاني ، دردهاي سياتيكي ، آرتروز كيست پيلونيدال، يبوست هاي مزمن، هموروئيد، اليگوسپرمي، آنژين صدري، آريتمي هاي قلبي، كم خوني، افسردگي، اختلالات خواب، سرماخوردگي هاي مكرر، انواع آلرژي و كهير، آسم آلرژي، درماتيت و ريزش مو.
بد نيست در اينجا اشاره اي كنيم به فرضيات علمي پيرامون مكانيسم اثر حجامت كه مبتني بر مشاهدات باليني و ثبت شده در پرونده بيماران (حدود يكصد هزار پرونده) و در موارد زيادي تستهاي پاراكلينيكي انجام شده و مطالعات انجام گرفته توسط پزشكان و متخصصان داخل و خارج كشور است:
۱- تنظيم و تقويت فاكتورهاي سيستم ايمني؛
۲- تنظيم پارامترهاي بيوشيميايي خون؛
۳- بهبودي اكسيژناسيون بافتي؛
۴- افزايش گردش لنف در مجاري لنفي؛
۵- افزايش ترشح سروتونين در مغز و بهبود چرخه بازسازي استيل كولين در اعصاب مركزي مغز؛
۶- افزايش جذب مواد در دستگاه گوارش؛
۷- تنظيم كاركرد دستگاه اعصاب خودكار (سمپاتيك و پاراسمپاتيك)؛
۸- افزايش توان سم زدايي بدن؛
۹- كاهش ويسكوزيته خون و تنظيم انعقاد خون؛
۱۰- كاهش و كنترل فرآيندهاي التهابي در بدن؛
البته اين فرضيات فعلاً در دست مطالعه است و در برخي موارد پايه هاي تحقيقاتي آن روشن شده است و در برخي موارد صرفاً با مشاهده اثرات باليني حجامت روي بيماران و بررسي منابع طب كهن و طب اسلامي، شكل گرفته است.
ما براي انجام امور تحقيقاتي پيرامون حجامت بارها و بارها با تمام دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور، معاونت هاي پژوهشي وزارت بهداشت، بيمارستانها، استادان، گروه هاي تحقيقاتي، انجمن هاي تخصصي پزشكي، سازمان هاي بيمه، مؤسسات خصوصي و انتفاعي و غيرانتفاعي و خلاصه هر فرد يا گروهي كه به نحوي با تحقيقات پزشكي در كشور مرتبط بوده است مكاتبه و نشست داشته ايم و اهداف و ايده ها و فرضيات روشن خود را با برهان واضح و شاهد مثالهاي بيشماري كه در پرونده هاي بيماران ما ثبت شده است، طرح كرده ايم اما حتي يك بار پاسخ مثبت و اميدواركننده اي از سوي اين عزيزان دريافت نداشتيم. خوب چطور انتظار داريد امر تحقيقات روي حجامت و طب سنتي پيشرفت كند؟
اگر تنها ده درصد از ادعاهاي متوليان و مجريان حجامت در كشور صحيح باشد و به وسيله تحقيقات متقن سيستماتيك به اثبات برسد، يقيناً ما شاهد يك تحول چشمگير در بخش هاي پزشكي كشور خواهيم بود و به طور مثال در بخش ايكترفيزيولوژيك نوزادان (زردي نوزادي) ما ثابت كرده ايم به وسيله حجامت به سرعت حيرت انگيزي زردي (بيلي روبين) نوزاد روبه كاهش مي گذارد و بدين ترتيب هزينه هاي بستري در بيمارستان و احياناً تعويض خون و... بسيار كاهش مي يابد. در يك بررسي آماري نشان داديم كه طي يك سال ، حدود يك ميليارد تومان در بودجه بهداشتي- درماني كشور صرفه جويي مي شود اگر فقط يك روش درماني حجامت روي زردي نوزادان پياده شود. در زمينه ساير بيماريها مثل ميگرن، بيماريهاي پوستي، سينوزيت و آلرژي و غيره نيز مي توان چنين دستاوردهايي را ثابت كرد .
آري ما نيز مدعي هستيم بايد همه چيز روي حساب و تحقيقات پشتوانه دار و علمي اثبات شود اما چرا در طي هفده سال تشكيل و حيات مؤسسه تحقيقات حجامت ايران حتي يك نهاد رسمي و غيررسمي دست ياري اين مؤسسه جهت احياي سنت حجامت و علمي كردن حجامت و تحقيقاتي كردن پروژه هاي طب اسلامي و فرضيات اصولي طب ايراني را نگرفت؟!
ما از تمامي مخالفان حجامت درخواست مي كنيم تا به جاي مخالفت متعصبانه، اندكي پيرامون مباني علمي حجامت و كتاب هاي مرجع طب سنتي به مطالعه بپردازند و از نزديك در مطب هاي حجامت و مراكز مؤسسه تحقيقات حجامت ايران حضور يابند و با بيماران درمان شده به وسيله حجامت به گفت وگو بنشينند و آن وقت واقعي بودن يا تلقيني بودن اثرات حجامت را ارزيابي كنند.
ما خود بزرگترين مخالف حجامت غيربهداشتي و حجامت با وسايل غيراستريل هستيم، ما خود مخالف انجام حجامت توسط افراد غيرپزشك هستيم، ما خود مدعي و طرفدار سرسخت انجام كار تحقيقاتي و علمي پيرامون مكانيسم اثر حجامت و فوايد و مضار احتمالي حجامت هستيم.
در آخر به آمار زير توجه كنيد: (آمار استخراج شده از يك مطب حجامت در كشور و توجه كنيد كه يك هزار و صد نفر پزشك در سراسر كشور مشغول به انجام تحقيق روي حجامت هستند و هر كدام آمارهايي كم و بيش مشابه مي توانند ارائه كنند).
* كل مراجعين به مطب طي ۵ سال: ۲۲ هزار نفر (۲۲ هزار پرونده ثبت شده).
* كل تعداد حجامت صورت گرفته در مطب: ۷۳ هزار مورد.
* رضايت درماني بيماران از حجامت: ۷۵-۷۰ درصد.
* طيف سني مراجعين به مطب جهت حجامت: نوزاد يك روزه تا پيرمرد ۹۲ ساله .
* تنوع بيماريهاي درمان شده توسط حجامت: ۶۴ بيماري.
*تعداد بيماري كه از جراحي و بستري بيمارستان نجات يافته اند (به كمك حجامت و طب سنتي): ۱۱۷ نفر.
*تعداد بيماري كه نياز به داروهاي شيميايي آنان كاهش يافته: ۱۰۲۲۱ نفر (حدود ۴۶ درصد).
* ميانگين كاهش نرخ درمان و هزينه دارو براي هر مريض: ۲۰ درصد.
فهرست برخي بيماريهاي درمان شده يا كنترل شده: فشار خون، كلسترول بالا، ديابت، آكنه و جوش صورت، آلرژي، يرقان نوزادان، كوتاهي قد، افسردگي، اختلال خواب، هموروئيد، كيست پيلونيدال، كيست تخمدان، ناراحتي قاعدگي، نازايي و ناباروري، سردردهاي ميگرني، ريزش مو، بيماريهاي كرونر قلب، آرتريت روماتوئيد، آرتروز، ديسك كمر، دردهاي سياتيكي، شب ادراري، كم شنوايي، اختلال اضطرابي، ناتواني جنسي، بيماريهاي پروستات، سنگ كليه.
در آخر كلام مي گوييم نداشتن و نشناختن نمي تواند دليل انكار باشد. بياييد طب سنتي و طب اسلامي و حجامت را باور كنيم، تحقيق و آزمايش كنيم و بدون مدرك و سند، پديده هاي نو را باطل و مردود اعلام نكنيم و سر انجام اينكه ، پشتوانه و تأكيدات ديني حجامت را چه مي كنيد؟ زيرا احاديث و روايات فراواني از پيامبر(ص) و ائمه معصومين(ع)نقل شده است كه بر امر حجامت صحه گذاشته اند.